چند سوال شرعی راجع به نماز

هنگام نماز اگز مهر گم شود و وقت هم تنگ باشد نمازگزار میتواند بر پشت دست سجده کند

 

واجبات نماز 11 چیز است: 1. نیت 2. قیام 3. تكبیرة الاحرام 4. ركوع 5. سجود 6. قرائت 7. ذكر 8. تشهد 9. سلام 10. ترتیب 11. موالات (یعنی پی در پی بودن اجزای نماز) و فرق ركن و غیر ركن در آن است كه در ركن اگر انسان آن را عمداً یا سهواً به جا نیاورد نماز باطل می‌شود ولی غیر ركن اگر عمداً به جا نیاورد باطل است و اگرسهواً به جا نیاورد نماز او صحیح است.

سوال: اگر در صف نماز جماعت هنگام رفتن به سجده، مهر مفقود بشود وظیفه ما چیست؟
مراجع عظام تقلید در این‌باره می‌گویند: اگر در بین نماز (فرادا یا جماعت) چیزى که بر آن سجده مى‌کند گم شود (و یا مثلاً بچّه‌اى آن را بر دارد)و چیزى که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد[1] ، دو حالت دارد:

الف. چنانچه وقت وسعت دارد، باید نماز را رها کرده و بعد از تهیه آنچه سجده بر آن صحیح است دوباره نماز بخواند.[2]

ب . اگر وقت تنگ است،[3] باید به لباسش سجده کند[4] و اگر فراهم نباشد بر پشت دست،[5] و اگر آن هم نمى‌شود، به چیز معدنى[6] مانند انگشتر عقیق سجده نماید.[7] [8]

سوال : واجبات نماز چند تا هستند و ركن و غیرركن چه تفاوتی با هم دارند؟

 جواب: واجبات نماز 11 چیز است: 1. نیت 2. قیام 3. تكبیرة الاحرام 4. ركوع 5. سجود 6. قرائت 7. ذكر 8. تشهد 9. سلام 10. ترتیب 11. موالات (یعنی پی در پی بودن اجزای نماز) و فرق ركن و غیر ركن در آن است كه در ركن اگر انسان آن را عمداً یا سهواً به جا نیاورد نماز باطل می‌شود ولی غیر ركن اگر عمداً به جا نیاورد باطل است و اگرسهواً به جا نیاورد نماز او صحیح است. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م 942)

 

سوال: آیا تلفظ و به زبان آوردن نیت واجب است؟
جواب: خیر تلفظ به نیت واجب نیست همان كه بدانید قصد انجام چه كاری را دارید كه اگر از شما سوال شود می‌توانید پاسخ بدهید كافی است. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م943 و945 و استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص151،س82)

سوال: آیا می‌شود نیت نماز چهار ركعتی را به نیت نماز دو ركعتی بنا به دلایل شرعی تبدیل كرد؟
 جواب: در موارد خاصی كه در كتب فقهی ذكر شده است مانعی ندارد مثل آنكه نیت نماز 4 ركعتی نموده است و بعد متوجه شد كه و ظیفه او نماز شكسته است و یا نیت نماز شكسته نموده و در بین نماز متوجه شد كه وظیفه او اتمام است كه به نماز 4 ركعتی عدول می‌نماید و نیز برای رسیدن به نماز جماعت جایز است از نماز واجب عدول به نافله 2 ركعتی نماید و پس از سلام، نماز خود را به جماعت بخواند. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), قطع جیبی ،ص150، م755و763)

چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:

سوال: آیا مى‌شود نماز مستحب را به نماز جماعت اقتدا كرد؟
جواب: صحیح نیست.

سوال: آیا جایز است كسى كه نماز قضا دارد، نماز مستحب بخواند؟
جواب: مانعى ندارد.

سوال: تكرار اذكار چه طورى باعث بطلان نماز مى‌شود؟
جواب: تكرار اذكار نماز اگر به حدّ وسواس برسد، نماز را باطل مى‌كند.

سوال: شخصی نیت نماز شکسته می‌کند ولی در نماز قصد اقامت ده روز می‌کند حال حکم این نماز و نمازهای دیگر این شخص چیست؟
جواب: اگر مسافر به نیّت این كه نماز را شكسته بخواند مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند باید نماز را چهار ركعتى تمام نماید.

============================

پی نوشتها:
 [1]. آیة الله سیستانی: (چه در تنگی وقت و  چه در وسعت آن، سجده بر قیر و زفت مقدّم بر سجده بر غیر آنها است ولى اگر سجده بر آنها ممکن نباشد، باید بر لباسش یا هر چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر او جایز نیست سجده نماید ولى احتیاط مستحبّ آن است که تا سجده بر لباسش ممکن است بر چیز دیگر سجده نکند).
[2]. آیة الله مکارم شیرازی دام ظله: (چنانچه وقت نماز باقى است، نماز را تمام کرده و بنا بر احتیاط دوباره مى‌خواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد).
[3]. یا اصلا چیزى که سجده بر آن صحیح است ندارد و یا اگر دارد به واسطۀ سرما یا گرماى زیاد و یا تقیه و مانند اینها نمى‌تواند بر آن سجده کند.
[4]. آیات عظام اراکى و نورى و شبیری: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر پشت دست...)؛ آیة الله گلپایگانى: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر پشت دست یا چیز معدنى مانند انگشتر عقیق سجده نماید و احتیاط لازم آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است به چیز معدنى سجده نکند)؛ آیة الله صافى: (باید به لباسش سجده کند و اگر بر آن هم نشود باید بر پشت دست .. [بقیه مثل آیة اللّٰه گلپایگانى])؛ آیة الله مکارم شیرازی: (اگر لباسش از پنبه یا کتان است، بر آن سجده کند و اگر از چیز دیگرى است بر همان یا بر فرش سجده نماید و اگر آن هم ممکن نیست بر فلزّات و اشیاء معدنى سجده کند و اگر مطلقاً چیزى پیدا نمى‌کند که بتوان بر آن سجده کرد، بر پشت دست خود سجده مى‌کند بنا بر این پشت دست آخرین چیزى است که مى‌توان بر آن سجده کرد).
[5]. آیات عظام خوئى و تبریزى: (بر پشت دست یا چیز دیگر که در حال اختیار سجده بر او جایز نیست سجده نماید ولى احتیاط مستحبّ آن است که تا سجده بر پشت دست ممکن است بر آن چیز سجده نکند).
[6]. آیة الله فاضل لنکرانی ره: (بنا بر احتیاط به چیز معدنى).

[7]. آیة الله بهجت ره: (بنا بر أظهر. و اگر آن هم نشد، تا نزدیک زمین خم مى‌شود و یا این که با اشارۀ سر، سجده مى‌نماید).
[8]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص 587 - 589، م 1084 و 1087

منابع:
 اسلام کوئیست
 اندیشه قم
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله

تبیان

ویدیو مرتبط :
سوال شرعی درباره حکم موتورسواری زنان

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

سوالات شرعی راجع به نماز

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود

 

سوال: اگر كسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟

جواب) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب كند و بخواند، اشكال ندارد ولى اگر فراموش كرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال ركوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از ركوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند. (آیة الله خامنه ای دام ظله)

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود، و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمیشود. و همان‌طور که اگر انسان شبانه‌روزی پنج نوبت در نهر آبی شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند.

 

و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند، و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمیخواند، پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است. روزی حضرت در مسجد تشریف داشتند، مردی وارد و مشغول نماز شد، و رکوع و سجودش را خوب بجا نیاورد، حضرت فرمودند: اگر این مرد در حالی که نمازش این‌طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است.

پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتاب‌زدگی نماز نخواند، و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد، و متوجه باشد که با چه کسی سخن میگوید، و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند عالم بسیار پست و ناچیز ببیند، و اگر انسان در موقع نماز کاملاً به این مطلب توجه کند، از خود بی‌خبر می‌شود، چنانکه در حال نماز تیر را از پای مبارک امیر المومنین علی علیه السلام بیرون کشیدند و آن حضرت متوجه نشدند. و نیز باید نمازگزار توبه و استغفار نماید و گناهانی را که مانع قبول شدن نماز است، مانند حسد، کبر، غیبت، خوردن حرام، آشامیدن مسکرات، ندادن خمس و زکات، و بلکه هر معصیتی را ترک کند. و همچنین سزاوار است کارهایی را که ثواب نماز را کم میکند بجا نیاورد، مثلاً در حال خواب‌آلودگی، و خودداری از بول به نماز نایستد، و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند، و کارهایی را که ثواب نماز را زیاد میکند بجا آورد، مثلاً انگشتر عقیق به دست کند، و لباس پاکیزه بپوشد، و شانه و مسواک کند، و خود را خوشبو نماید.

سوال: آیا می‌توانیم بخشی از یک سوره مانند آیه الکرسی را در نماز بخوانیم؟با بسم الله و اعوذ بالله و یا بدون آن؟
برخی از مراجں خواندن ایت الکرسی را در نماز، خلاف احتیاط دانسته و یک سوره کامل را بعد از حمد شرط دانسته‌اند (آیة الله سیستانی دام ظله) لذا به اصل این سوال پاسخ نداده‌اند. اما دیگر مراجع معظم خواندن این ایات را به قصد مطلق ذکر و دعا بدون اشکال دانسته‌اند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):
اگر به قصد ذکر مطلق و دعا باشد، اشکالی ندارد.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):
بهتر است گفته نشود، البته این در نماز مستحبی است و اما در نماز واجب به احتیاط واجب باید یک سوره کامل بخوانید.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
گفتن بسم الله قبل از آیه الکرسی اشکالی ندارد. 

کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است

 
چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: اگر ذكرى در نماز در حالت خمیازه گفته شود قبول است؟
ج) اگر ذكر بطور صحیح ادا شود، اشكال ندارد.
 
سوال: در مورد آرام بودن بدن در نماز توضیح دهید.
ج) موقع گفتن اذکار واجب و مستحب، بدن باید حرکت نداشته باشد، ولى حرکت دست و انگشتان اشکال ندارد.
 
سوال: اداى یک بار ذكر ركعت سوم و چهارم نماز به جاى سه بار در حالت عادى چگونه است این كار در مواقع اضطرار مثلاً سرعت بخشیدن به نماز فرادا براى رسیدن به نماز جماعت چه حالتى دارد؟
ج) ذکر یک بار تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نمازها حتى در حال اختیار مجزى است اگر چه مستحب، تکرار سه بار است.

 سوال: اگر كسى به جاى تسبیحات اربعه حمد و سوره را بخواند آیا نمازش باطل مى‌شود؟
ج) اگر با قصد و اراده حمد را انتخاب كند و بخواند، اشكال ندارد ولى اگر فراموش كرد و بجاى تسبیحات اربعه حمد را خواند، اگر در حال ركوع یا بعد آن یادش آمد، نمازش صحیح است و اگر قبل از ركوع یادش آمد باید مجدداً با اختیار و اراده یا حمد را بخواند و یا تسبیحات اربعه را بخواند؛ و در صورت انتخاب حمد بجاى تسبیحات، نباید سوره را بخواند.

 سوال: گفتن ذکر "بحول الله وقوته..." در هنگام بلند شدن درست است یا باید بدن آرام باشد؟
ج) صحیح است و آرامش بدن لازم نیست.
 
سوال 1: تكرار كدام یك از اذكار، نماز را باطل مى‌كند؟ مثلاً ذكر تسبیحات اربعه یا ذكر ركوع و سجود را تا چند بار مجازیم تكرار كنیم؟

ج) تکرار ذکر به قصد مطلق ذکر اشکال ندارد.

 

سوال 2: ذكر قرائت حمد و سوره را چطور؟ مثلاً اگر ایاك نعبد وایاك نستعین را بد تلفظ كنیم مى‌توانیم تكرار كنیم؟
ج) در فرض سوال تکرار به قصد احتیاط اگر منجر به وسواس نباشد، اشکال ندارد.

منابع:
سایت اسلام کوئیست
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله سیستانی دام ظله
پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله