شاه کلید اخلاقی شدن

ماه رمضان ماه دوستی با خدا و دشمنی با شیطان است. ماهی است که خودش نامی از اسامی پروردگار است چنانچه حضرت باقر (علیه السلام) فرمودند که این ماه را بدون ذکر ماه نام نبرید و بگویید ماه رمضان چون رمضان اسمی از اسم های خداست. در این ماه باید کوشید در فروغ دین الهی شد و راه و رسم خدایی شدن و رنگ الهی گرفتن را آموخت. یکی از فروع دین تولی و تبری است که در این نوشتار می کوشیم از منظر اخلاقی به ویژه با توجه به این ماه عزیز و گرامی آن را مورد توجه قرار دهیم.

تولی و تبری
تولی به معنای دوستی است و در فروغ دین به معنای دوستی با دوستان خداست. امّا برای یک مسلمان کامل بودن تنها تولی کفایت نمی کند بلکه بال دیگر پرواز و اوج گرفتن آدمی تبری است. تبری به معنی دشمنی است و در فروع دین به معنای دشمنی با دشمنان خداست. با دو بال تولی و تبری است که انسان اوج می گیرد و در بعد اجتماعی و روانی به تکامل می رسد. ماه رمضان ماه تولی و تبری است. دوستی با خدا و هر آنچه که او دوست می دارد و دشمنی با دشمنان خدا و هر آنچه که او دشمن می دارد. از این رو باید محوریت اساسی در اخلاق انسان مومن تبری و تولی باشد.

 تولی و تبری در اخلاق
در واقع انسان مومن دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا را ملاک خویش در اخلاقیات قرار می دهد. از این رو می کوشد با تمسّک به برگزیدگان الهی متعلّق به اخلاق الهی شود و از رذایل اخلاقی که دشمن الهی است دوری نماید. در این راستا حسن خلق زیبنده و برازنده مومن است که می کوشد تولی و تبری را در خود مجّلی نماید.

 حسن خلق
خلق به معنی خوی و طبع و عادت است و حسن خلق یعنی خویش خوئی و نیک طبعی. انسان خوش اخلاق کسی است که عادات پسندیده جزء سرشت وی گردیده و نیک طبعی او در گفتار و کردار و معاشرت با دیگران متحلی است. مومن متخلّق به حسن خلق تولی و تبری را در خود به ظهور رسانده است و با الگو و اسوه قرار دادن دوستان خدا و با تشبه به آن ها دوستی ایشان را به ظهور و بروز رسانیده است. چرا که تنها با عمل و تجلی در گفتار و رفتار است که می توان ادعای دوستی واقعی را نمود. دوستی با دوستان خدا تشبه به آن ها در اخلاق و گفتار پسندیده است و دشمنی با دشمنان خدا دوری کردن از عادات ناپسند و غیراخلاقی است.

قرآن کریم به شیوه ای مستدل و دلنشین می فرماید: «ولا تستوی الحسنة و لا السیّئة، إدفع بالّتی هی احسن فاذا الذی بنیک و بنیه عداوه کانّه ولی حمیم؛ بدی و نیکی یکسان نیست. (بدی را) با آنچه نیکوتر است دفع کن. آن وقت آنکه میان تو و او دشمنی ای بود گویی دوستی صدیق است.» (فصلت/ 24)

 عالی ترین نمونه های اخلاق در تولی و تبری
بر این اساس انسان مومن باید بکوشد با الگو قرار دادن و تأسی به برترین های اخلاقی که بهترین دوستان خدایند خود را به زینت تولی و تبری ترین نماید و عالی ترین نمونه های اخلاقی در اهل بیت رسول اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) و خود شخص حضرت رسول (صلی الله علیه واله وسلم) متجلی است که قرآن کریم در وصف حضرتش می فرماید: «انک لعلی خلق عظیم؛ تو دارای خلق و خوی بزرگی هستی.» (قلم/ 4). حضرت رسول (صلی الله علیه واله وسلم) خود فرمودند: أحسن الناس ایماناً، أحسنهم أخلاقاً و الطفهم با هله وأنا ألطفکم باهلی؛ نیکوترین مردم از نظر ایمان، نیکوترین شان از نظر اخلاق و مهربان دین آن ها به خانواده اش می باشد و من به خانواده ام از همه شما مهربان ترم.

شاه کلید اخلاق الهی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) و رذیل حدیثی فرمودند: انی بعثت لا تممّ مکارم الاخلاق؛ من برای اتمام مکارم اخلاقی مبعوث شدم. با توجه به این حدیث شریف برای آنکه بتوان اسوه و الگوی نبوی را در زندگی پیاده کرد و از آن طریق با تشبهه به خوبان در اخلاق و کسب حسن خلق و دوری از بدان و دشمنان خدا، تولی و تبری را در نهاد و سرشت خویش تجّلی نمود، خود رسول مهربانی ها یک شاه کلید به دست ما داده است و آن کسب مکارم اخلاقی است! مکارم اخلاقی البته غیر از محاسن اخلاقی است! به راستی چه تفاوتی میان مکارم و محاسن در اخلاق وجود دارد؟!

 مکارم اخلاقی شاه کلید نبوی!
اهل فن مکارم را مرتبه ای برتر از محاسن اخلاقی می دانند. در واقع محاسن اخلاقی به صورت فطری در همه ی انسان ها وجود دارد. تنها کافی است کمی غبار فطرت را بر طرف کرد. آن گاه عقل بشر نیز محاسن اخلاقی را می فهمد و بدان ها ملتزم می شود. امّا مکارم اخلاقی آن سجایای اخلاقی و آن عادات پسندیده ای است که شاید عقل مصلحت اندیش آن ها را عقلانی نپندارد! مثلاً احسان و نیکی به دیگران جزء محاسن اخلاقی است و هر عقلی در صورتی که صادقانه با این مساله مواجه شود آن را نیک می داند.

 

امّا ایثار در جایی که انسان خودش محتاج و نیازمند است دیگر تنها محاسن اخلاقی نیست بلکه جزء مکارم اخلاقی است. چون چیزی است فراتر از عقل آدمی و مرتبه ای برتر در نهاد آدمی را شکوفا می سازد. از این رو شاه کلید نبوی برای اخلاقی شدن بی تردید کسب کارم اخلاقی است و بس! و از همین شاهراه است که تولی و تبری در بعد اخلاقی انسان متجلی می شود و ماه رمضان فرصتی است دوباره برای جستجوی شاه کلید نبوی!

به ویژه آنکه امام رضا (علیه السلام) به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند: «بنده با حسن خلق خود به درجه ی روزه دار نماز خوان می رسد.»

منابع و مآخذ:
1- اخلاق اسلامی- واحد آموزش عقیدتی سیاسی
2- بحارالانوار- علامه مجلسی (ره)
3- وسائل الشیعه
4- تفسیر نمونه- زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی
5- اصول کافی- شیخ کلینی (ره)
6- مفردات راغب اصفهانی
تبیان

ویدیو مرتبط :
شاه کلید،باز کردن پنج قفل با یک کلید

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

ادامه اعتراضات در یمن/ مصر شاه کلید تحولات در جهان عرب

 

 

 

مصر و یمن دیروز و امروز شاهد ادامه نا آرامی هایی بودند که شدت آن در مصر این احساس را در مردم این کشور ایجاد کرده است که سقوط حکومت «مبارک» بسیار نزدیک به نظر می رسد.

هزاران نفر از شهروندان یمنی نیز صبح پنجشنبه با الهام از انقلاب تونس، به خیابان‌های پایتخت، صنعا ریختند. با سرنگونی رئیس دولت تونس، تظاهرکنندگان یمنی نیز خواستار برکناری علی عبدالله صالح رئیس جمهوری این کشور شدند. تظاهرکنندگان شعار می‌دادند: «بن علی پس از ۲۰ سال رفت، ۳۰ سال در یمن کافی است».

پایگاه خبری «دویچه وله» در این باره نوشت: «علی عبدالله صالح» ۶۸ ساله از سال ۱۹۷۸ به مدت بیش از ۳۰ است که بر قدرت در یمن تکیه زده است. وی در نخستین انتخابات ریاست جمهوری در یمن در سال ۱۹۹۹ به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شد و در انتخابات سال ۲۰۰۶ برای مدت ۷ سال دیگر پیروزی را برای خود تضمین کرد.

روز پنجشنبه هزاران نفر به پیروی از فراخوان اتحاد نیروهای اپوزیسیون به خیابان‌ها ریختند. آنها شعار می‌دادند: «نه! به کاندیداتوری مجدد، نه! به جانشین ارثی»، «لحظه‌ تغییر فرارسیده است».

با در گرفتن انقلاب در تونس و خروج دیکتاتور زین‌العابدین بن‌علی از کشور، ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی میزبان بن علی و خانواده‌اش شد. تظاهرکنندگان تونسی روز پنجشنبه شعار می‌دادند: «ای ملک عبدالله، اینجا هم علی عبدالله است».

بر پایه این گزارش، در حال حاضر مجلس یمن تغییر و اصلاح قانون اساسی را در دست بررسی دارد. هدف از این اصلاحات، تمدید ریاست جمهوری «علی عبدالله صالح» تا پایان عمر اوست. اپوزیسیون یمن «صالح» را متهم می‌کند که قصد دارد پس از مرگ خود، قدرت را به پسر خود، «احمد صالح» انتقال دهد. «احمد صالح» هم‌اکنون فرمانده‌ گارد جمهوری است که یک واحد ویژه ارتش این کشور است. فساد و ارتشاء و نبود آزادی‌های سیاسی و اجتماعی برای شهروندان از جمله اتهاماتی است که تظاهرکنندگان به صالح نسبت می‌دهند.

در همین حال خبرگزاری فرانسه گزارش داد که، «عبدالله صالح» در شامگاه شنبه‌ گذشته طی یک نطق تلویزیونی این اتهام نیروهای اپوزیسیون در مورد انتقال قدرت به فرزندش را رد کرد. وی گفت: «ما یک جمهوری هستیم و من مخالف انتقال شخصی قدرت هستم.»

در تظاهرات مسالمت‌آمیزی که روز پنجشنبه در نقاط مختلف پایتخت، صنعا برگزار شد، هواداران احزاب سیاسی اپوزیسیون شرکت جستند، از جمله اسلام‌گرایانی که مظنون به همکاری با القاعده به شمار می‌روند.

در عین حال، خبرگزاری ها خبر دادند که، هزاران نفر از طرفداران رئیس جمهوری نیز دست به تظاهراتی برای مقابله با مخالفان زدند. سازماندهی این تظاهرات حزب موسوم به «کنگره عمومی خلق» است که رهبری آن را علی عبدالله صالح برعهده دارد. طرفداران صالح شعار می‌داد که باید مانع از پایمال شدن دمکراسی و قانون اساسی شد.

این گزارش می افزاید: همزمان با تحولات یمن، تظاهرات مردم خشمگین مصر در اعتراض به وضعیت نامناسب اقتصادی و سیاسی، برای دومین روز متوالی ادامه داشت و مردم این کشور برای تحرک بزرگ‌تری در روز جمعه خود را آماده می‌کنند. قاهره روز گذشته شاهد حضور بی‌سابقه نیروهای امنیتی مجهز به وسایل ضد شورش بود، اما تظاهرات علیه «حسنی مبارک»، رییس‌جمهور این کشور ادامه یافت. نیروهای امنیتی صبح روز چهارشنبه تحصن هزاران مصری در میدان آزادی این شهر را متفرق کردند.

تحرکات مردمی در دومین روز خود باعث شد تا حزب دموکراتیک میهنی (حزب حاکم) با صدور بیانیه‌ای اعلام کند که متوجه خواسته جوانان مصر شده و از آنها دعوت کرد تا به خشونت متوسل نشوند. حزب حاکم همچنین اعلام کرد که به حق شهروندان برای ابراز نظر و خواسته‌هایشان احترام می‌گذارد.

در همین حال «احمد نظیف»، نخست‌وزیر مصر اعلام کرد: نیروهای امنیتی و پلیس دست به تحرکات سریعی برای حفظ امنیت عمومی خواهند زد. وی خطاب به مردم گفت که راه‌هایی قانونی برای اعتراض وجود دارد و نیازی به تظاهرات و آسیب زدن به اموال عمومی نیست.

نیروهای امنیتی مصر روز گذشته در اکثر خیابان‌های قاهره مستقر شده و هر جوانی که قصد شرکت در تظاهرات را داشت، بازداشت کردند، بطوریکه شمار بازداشت‌شدگان تا بعدازظهر در میدان اصلی قاهره به نود نفر رسید. این در حالیست که وزارت کشور اعلام کرده که برای هیچ تظاهراتی مجوز صادر نشده و بدین ترتیب تمامی تجمع‌های مردمی غیرقانونی محسوب شده و تدابیر قانونی برای جلوگیری از آن صورت خواهد گرفت.

نیروهای امنیتی مصر در ادامه تلاش‌هایشان برای جلوگیری از تجمع مردمی در میدان آزادی قاهره، تمامی مبادی ورودی و خروجی این میدان و ایستگاه‌های مترو را تحت کنترل خود گرفته و قطارهای زیرزمینی در این ایستگاه توقفی نداشتند.

در همین باره «دویچه وله» گزارش داد: در سوئز ظهر روز گذشته پیکر چهار تن از قربانیان که با گلوله پلیس کشته شده بودند، در میان تدابیر امنیتی شدید تشییع شده و پلیس اجازه تشییع جنازه گروهی را به مردم نداد. در همین حال درگیری نسبتا شدیدی میان مردم و پلیس در سوئز رخ داد، چرا که پلیس پیکر یکی از قربانیان که به ضرب گلوله جان باخته بود را به پزشکی قانونی انتقال داده و از تحویل آن به مردم خودداری کرد.

در اسکندریه نیروهای امنیتی به شکل گسترده‌ای در میادین و خیابان‌های اصلی مستقر شده و حلقه امنیتی پیرامون مراکز اصلی شهر مثل ادارات امنیتی، ساختمان شهرداری و دادگاه این شهر تشکیل شد، تا سرانجام معترضان در یکی از خیابان‌های فرعی جمع شده و با سر دادن شعارهای تند خواستار اصلاح وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور شوند.

شهر «شبین الکوم»، زادگاه «حسنی مبارک» که از پرجمعیت‌ترین و فقیرترین شهرهای مصر است نیز روز گذشته به پادگانی نظامی تبدیل شد، بطوریکه نیروهای امنیتی با خشونت زیاد تظاهرات ده‌ها جوان مصری را متفرق کرده و نزدیک به بیست نفر را بازداشت کردند.

با وجود هشدارهای دولت، تجمع مردمی در مناطق مختلف قاهره ادامه یافت تا سرانجام خیابان‌های اصلی قاهره در بعدازظهر تبدیل به صحنه درگیری گسترده مردم و نیروهای امنیتی شود. پلیس با استفاده از گاز اشک‌آور و نیروهای ضد شورش مجهز به باطوم برقی و گلوله‌های مشقی سعی کرد تا مردم را متفرق کند.

روزنامه «النهار» لبنان نیز به نقل از منابع پزشکی در قاهره اعلام کرد: تعداد زخمی‌ها در دومین روز از تظاهرات به صدها نفر رسیده و دست کم یک نفر در قاهره کشته شد. این در حالی است که تعداد بازداشت‌شدگان در قاهره به تنهایی به هزار نفر رسیده که در میان آنها ده روزنامه‌نگار نیز وجود دارند. نیروهای پلیس، ساختمان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را به محاصره درآورده و صدها روزنامه‌نگار را در آن زندانی کرده و برخی از اعضای این انجمن را در برابر درب ورودی ساختمان بازداشت کردند.

گفته می شود در میان بازداشت‌شدگان، «جک شینکر»، خبرنگار روزنامه بریتانیایی روزنلمه «گاردین» نیز وجود داشت که اعلام کرد پلیس او را مورد ضرب و شتم قرار داده و به بازداشتگاهی در شرق قاهره منتقل کرد، ولی در نهایت وی به همراه چند بازداشتی دیگر موفق می‌شوند تا قبل از زندانی شدن، فرار کنند.

این پایگاه خبری آلمانی افزود: «عبدالجلیل مصطفی»، دبیر «جمعیت ملی برای تغییر» که بیشترین تعداد از گروه‌های اپوزیسیون را در خود جای داده عصر چهارشنبه ضمن اعلام حمایت از تحرکات مردمی، خواسته‌های اپوزیسیون را به شکل رسمی اعلام کرد. وی از «حسنی مبارک» خواست تا هر چه سریع‌تر و به شکل شفاف اعلام کند که برای انتخابات ریاست جمهوری در سپتامبر سال جاری، خود و پسرش «جمال» نامزد انتخابات نخواهند شد و در عین حال دو مجلس مردمی و ملی نیز که با انتخاباتی دروغین و سرشار از تقلب تشکیل شده، منحل اعلام شود.

اپوزیسیون همچنین خواستار خاتمه یافتن سی سال شرایط اضطراری و تشکیل دولت نجات ملی شدند که بتواند کنترل اوضاع را در مرحله انتقالی و تا زمان برگزاری انتخاباتی آزاد و سپس تعدیل قانون اساسی بر عهده بگیرد، تا بدین ترتیب ظرفیت‌های قانون اساسی که اجازه دیکتاتوری را می‌دهد، لغو شود.

به نظر می رسد با روند تحولات در مصر احتمال سقوط دولت «مبارک» بسیار افزایش یافته و کارشناسان عرب پیش بینی می کنند با سقوط دولت مصر باید شاهد تحولات گسترده ای در کشورهای یمن، اردن و حتی لیبی بود....../تحلیل:عصرایران