مذهبی


2 دقیقه پیش

دعای مشلول همراه ترجمه

دعای مشلول همراه ترجمه   موسوم به دعاى «الشاب المأخوذ بذنبه» [یعنى: جوانى كه به سبب گناهش گرفتار عذاب حق شده] این دعا از كتابهاى كفعمى و«مهج الدعوات» نقل شده، و دعایى ...
2 دقیقه پیش

رمزی برای استجابت دعا

یکی از این دعاهای ارزشمند، مناجات شریف شعبانیه است   بر اساس منابع روایی برترین و محبوب ترین کارها نزد خداوند متعال در بین بندگان خویش، دعا کردن معرفی شده است، از طرفی ...

رازهایی در مورد وضو !



دائم الوضو بودن,فواید بهداشتی وضو,حکمت های وضو در روایات

وضو، یعنی شستن صورت و دو دست و مسح سر و پا با شرایط خاص

 

درباره فواید بهداشتی وضو نیز نوشته اند: پیش گیری از ابتلا به بیماری های گوارشی که به دلیل آلودگی دست ها عارض می شوند. مهم ترین این بیماری ها، بیماری های عفونی (مثل وبا، تیفوئید، التهابات معوی[معدوی]، مسمومیت های غذایی) معروفند. ...
 
حکمت های وضو
یکی از اعمال واجب عبادی، نماز است و مقدمه آن وضو. وضو، یعنی شستن صورت و دو دست و مسح پا با شرایط خاص که خود نوعی عبادت محسوب می شود؛ عبادتی که از سویی موجب تقرب انسان به خدا و کمال معنوی وی می شود و از سوی دیگر از نظر بهداشتی و درمانی اثرات مفیدی بر محیط اجتماعی و فردی زندگی افراد دارد.


خداوند در قرآن نسبت به عمل عبادی وضو می فرماید: «یا أَیّهَا الَّذِینَ آمَنواْ إِذَا قمْتمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلواْ وجوهَكمْ وَأَیْدِیَكمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحواْ بِرووسِكمْ وَأَرْجلَكمْ إِلَى الْكَعْبَینِ»؛ «اى كسانى كه ایمان آورده اید چون به [عزم] نماز برخیزید صورت و دستهایتان را تا آرنج بشویید و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پیشین [هر دو پا] مسح كنید».(1)


وضو همانند دیگر اعمال عبادی تعیین شده در اسلام دارای فلسفه و حکمت های معنوی، علمی و بهداشتی است که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.


حکمت های وضو در روایات
در حدیثی از امام رضا (علیه السلام) درباره حکمت وضو آمده است: «برای این است که بنده در مقابل پروردگار خود پاکیزه باشد و قابل مذاکره و مکالمه گردد و اطاعت امر مولی نموده، از کثافات و نجاسات محترز و پاک گردد و کسالت تن او بر طرف شود و خواب از چشم او بیرون رود؛ تا این مطلب به پاکی قلب او در مقابل عظمت خالق منتهی شود و سبب وجوب شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها، آن است که این اعضا در نماز بیشتر به کار می آید؛ زیرا نمازگزار با صورت، سجده و خضوع می کند و با دست خود حاجات خویش را عرضه می کند و با سر خویش در حالت نماز رو به قبله می نماید و با پاهایش، قیام و قعود نماز را انجام می دهد.»(2)


در روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نیز درباره حکمت های وضو آمده است: «وضو گرفتن، یعنی شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها؛ شستن صورت، یعنی خدایا هر گناهی که با این صورت انجام دادم، آن را شستشو می کنم که با صورت پاک به جانب تو عبادت کنم و با پیشانی پاک سر بر خاک بگذارم. شستن دست ها در وضو یعنی خدایا از گناه دست شستم و گناهانی را که با دستم مرتکب شده ام، با شستن دست، آن را تطهیر می کنم.

 

مسح سر در وضو، یعنی خدایا از هر خیال باطل و هوس خام که در سر پروراندم، سرم را تطهیر می کنم و آن خیال های باطل را از سر به دور می افکنم. مسح پا، یعنی خدایا من از جای بد رفتن پا می کشم و این پا را از هر گناهی که با آن انجام داده ام، تطهیر می کنم. اگر کسی بخواهد نام مبارک حق تعالی را بر زبان آورد، باید دهان را تطهیر کند. مگر می شود با دهان ناشسته، انسان نام خدا را ببرد؟ باید دهان را با آب مضمضه کند و بشوید».(3)


حکمت های وضو از نظر پزشکی

نظام مند کردن نظافت شخصی
برخی از پزشکان معتقدند: شاید بتوان گفت نظافت و پاکیزگی نزد برخی افراد مسئله ای ذوقی و شخصی است و یا به وضع اقتصادی فرد یا دولت بستگی داشته باشد. اما در قرآن، نظافت امری است تحت نظام و ضابطه؛ به طوری که فرد مسلمان خود را ملزم می داند به عنوان یک واجب شرعی آن را در هر حال و به طور مستمر رعایت کند.(4)


آثار وضو در بهداشت انسان
برخی پزشکان معتقدند: اگر دست آوردهای علمی جدید را درباره بهداشت پوست مورد مطالعه قرار دهیم، به عمق اهمیت تشریع وضو و طهارت در قرآن پی خواهیم برد. بهداشت پوست در درجه اول بر نظافت و شستشوی بدن به ویژه قسمت های باز آن متمرکز است. نظافت مستمر پوست برای باز ماندن سوراخ های غدد عرقی و چربی، امری حیاتی است؛ به طوری که لازم می شود هر فرد روزانه حداقل سه بار دست و صورت و گردن خود را بشوید.(5)


درباره فواید بهداشتی وضو نیز نوشته اند: پیش گیری از ابتلا به بیماری های گوارشی که به دلیل آلودگی دست ها عارض می شوند. مهم ترین این بیماری ها، بیماری های عفونی (مثل وبا، تیفوئید، التهابات معوی[معدوی]، مسمومیت های غذایی) معروفند. ثأثیر مثبت بر فعالیت دستگاه گردش خون و نشاط یافتن شخص به دلیل تحریک اعصاب و ماساژ اعضای بدن، زدودن آلودگی های بدن و فراهم شدن شرایط مساعد برای فعالیت پوست.(6)


یکی از صاحب نظران می نویسد: وضوی اسلامی عیناً همان خاصیت ماساژ(ماساژ سوئدی که همان مالش بدن است و تمام اعصاب را به کار می اندازد) را به نحو اتم حاوی می باشد؛ زیرا وقتی روی سطح اعضای وضو آب سرد رسید و محل آن سرد شد، قهرا جریان خون به آن سمت شدت می یابد تا درجه 37 از حرارت طبیعی بدن را حفظ کرده و حرارت از دست رفته اعضای وضو را به حال طبیعی برساند. دستگاه گردش خون به فعالیت سریع مشغول می شود و در نتیجه نشاط و سلامتی و تعدیل در دستگاه دوران خون که مهم ترین جهازات بدن است، به وجود آید و بهداشت بدن را تأمین می نماید.(7)


بهداشت روانی
تجربه نشان داده است و از نظر علمی نیز ثابت شده که وضو باعث طهارت و نورانیت باطن انسان می شود و با ایجاد حالتی معنوی در انسان سبب نشاط و شادابی روح می گردد و چون با قصد قربت و برای خدا انجام می شود، اثر تربیتی دارد؛ هم چنین تماس آب با پوست بدن در تعادل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک موثر است.


بهداشت گوارشی
عوامل عفونی مختلف اعم از باکتری، ویروس و انگل ها می توانند باعث ابتلای انسان به انواع بیماری های گوارشی شوند. یکی از راه های مهم بسیاری از بیماری های عفونی، مدفوعی دهانی است که به عبارتی ساده، عوامل عفونی و آلودگی ها پس از اجابت مزاج، روی دست باقی مانده و از طریق غذا خوردن وارد بدن شده و ایجاد بیماری می کنند.

بنابراین جهت پیش گیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های گوارشی ضروری است دست و صورت انسان که غالباً در معرض آلودگی ها و میکروب های مختلف می باشند، در روز به واسطه وضو چند بار شسته شوند.

امروزه در تمام ممالک یکی از اولین اصول بهداشتی که جهت مقابله با عفونت های گوارشی به افراد آموزش داده می شود، نظافت دست ها پس از اجابت مزاج و قبل از غذا خوردن است که مقارن شدن اوقات نماز با وعده های معمولی غذایی (صبح، ظهر، شب) و یا سحر و افطار در ماه مبارک رمضان، سبب می شود شخص نمازگزار موقع وضو گرفتن دست ها را شسته و هر گونه عامل بیماری زا را از دست های خود دور سازد و راه ورود میکروب ها را قطع کند.


وضو از نظر فیزیولوژی سیستم عصبی
طبق کشفیات جدید در نوروفیزیولوژی (فیزیولوژی سیستم عصبی)، تحرکات حسی میزان هوشیاری انسان را بالاتر برده و خواب آلودگی، کسالت و گیجی را از بین می برد. به عنوان مثال، شخصی را که در خواب عمیق به سر می برد، می توان با صدا زدن یا تکان دادن بیدار نمود. از طرفی هر چه پیام های حسی بیشتری به مغز ارسال گردد، اثر هوشیارکنندگی آن بالاتر می رود و به عبارت ساده تر هرچه سطح بیشتری از قشر مغز تحریک شود، هوشیاری بیشتر و قدرت توجه و تمرکز انسان افزایش می یابد.


نواحی حسی برای دست و قسمت های دهان و اطراف آن بسیار گسترده است، در حالی که نواحی قشری برای دریافت حس های تنه و پشت، کم می باشد. هنگام وضو، با تحریک داخل دهان، صورت، ساعدها، کف دست، جلوی سر و روی پاها، قسمت اعظم قشر حسی نیز تحریک شده و سطح هوشیاری بالا می رود؛ در حالی که چیزی فقط حدود 20 درصد از سطح بدن مرطوب شده است و اگر شخص به جای وضو، کل بدن خود(یعنی 5 برابر مساحت وضو) را می شست، چیز زیادی برای تحریک ناشی از وضو افزوده نمی شد؛ به عبارت دیگر اگر برنامه وضوی فعلی نبود و مناطق دیگری از بدن شسته می شد، چنین اثری به دست نمی آمد.(8)

=========================
پی نوشت:
1. مائده: 6.
2. صدوق، علل الشرایع، ص 279.
3. صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 202.
4. ر.ک: رضایی اصفهانی، اعجازها و شگفتی های علمی قرآن، ص 235.
5. دکتر عبدالحمید دیاب، طب در قرآن، ترجمه علی چراغی، ص 130.
6. همان، ص 129 128.
7. اعجازها و شگفتی های علمی قرآن، ص 236.
8. ر.ک: مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، دوره پنجم، شماره سوم، پاییز 90، مقاله "اسرار علمی وضو از دیدگاه پزشکی و بهداشتی".


ویدیو مرتبط :
فضیلت وضو از دیدگاه امام علی علیه السلام+ذکرخاص وضو

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

احكام وضو



 

احکام وضو

 


سئوال 1_ براي وضو انجام چه اعمالي لازم است؟

 

جواب ـ در وضو واجب است نيت نموده صورت و دستها را بشويند و جلوي سر و روي پاها را مسح كنند.

 



شستن صورت


س 2_ صورت را چگونه بايد شست؟

 

ج ـ درازاي صورت را بايد از بالاي پيشاني جايي كه موي سر بيرون مي آيد تا آخر چانه شست و پهناي آن به مقداري كه بين انگشت وسط و شست قرار مي گيرد. بايد شسته شود و اگر مختصري از اين مقدار را نشويند وضو باطل است و براي آنكه يقين كند اين مقدار كامل شسته شده كمي اطراف آن را نيز بشويند.

 

 

س 3_ كسي كه دست يا صورتش كوچكتر يا بزرگتر از معمول مردم باشد چه وظيفه اي دارد؟

 

ج ـ بايد ملاحظه كند كه مردمان معمولي تا كجاي صورت خود را مي شويند او نيز تا همان جا را بشويد.

 

 

س 4_ وظيفه كسي در پيشاني او مو روئيده يا جلوي سرش مو ندارد چيست؟

 

ج ـ بايد به اندازه معمول پيشاني را بشويد.

 

 

س 5_ اگر كسي احتمال دهد چرك يا چيز ديگري در ابروها، گوشه هاي چشم و لب او نمي گذارد آب به آن برسد چه وظيفه اي دارد؟

 

ج ـ چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد بايد احتياط پيش از وضو بررسي كند تا اگر مانعي هست برطرف نمايد.

 


س 6_ وظيفه كسي كه پوست صورت او از لاي مو پيدا باشد چيست؟



ج ـ بايد آب را به پوست برساند و اگر پيدا نباشد شستن مو كافي است و رساندن آب به زير آن لازم نيست.

 

 

س 7_ اگر كسي شك كند پوست صورت از لاي مو پيدا است يا نه چه كاري بايد انجام دهد؟

 

ج ـ بنا بر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست برساند.

 

 

س 8_ آيا شستن موهايي كه از حد صورت بيشتر است لازم مي باشد؟

 

ج ـ {خير} واجب نيست مانند زيادي محاسن ( ريش ) كه از درازا يا پهناي صورت گذشته باشد.

 

 

س 9_ شستن داخل بيني و مقداري از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمي شود چه حكمي دارد؟

 

ج ـ واجب نيست ولي براي آنكه يقين كند از جاهايي كه بايد شسته شود چيزي باقي نمانده مقداري از آنها را نيز بشويد.

 

 

س 10_ نمازهاي كسي نمي داند در هنگام وضو مقداري از لب و چشم و داخل بيني را شسته يا نه چه حكمي پيدا مي كند؟

 

ج ـ كسي كه نمي دانسته بايد اين مقدار را بشويد اگر نداند در وضوهايي كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه نمازهايي كه خوانده صحيح است.

 

 

س 11_ روش صحيح شستن دستها و صورت در هنگام وضو گرفتن چگونه است؟

 

ج ـ بايد صورت و دستها را از بالا به پائين شست و اگر از پائين به بالا بشويد وضو باطل است.

 

 

س 12_ اگر دستها را تر كند و به صورت و دستها بكشند وضويش چه حكمي پيدا مي كند؟

 

ج ـ چنانچه تري دست به قدري باشد كه بر اثر كشيدن دست آب كمي بر آنها جاري شود كافي است.



شستن دستها

 

 

احکام وضو

 

 

س 13_ براي وضو گرفتن بعد از شستن صورت چه وظيفه اي داريم؟


ج ـ بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشت ها بشويند.

 



س 14_ براي آنكه يقين كند آرنج را كاملا شسته چه كاري بايد انجام دهد؟


ج ـ بايد مقداري بالاتر از آرنج را نيز بشويد.



س 15_ در موقع وضو دستها را بايد تا چه قسمتهايي بشويد؟

ج ـ بايد دستها را تا سر انگشتان بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد وضوي او باطل است.

 


س 16_ اگر دستها را پيش از وضو تا مچ شسته باشد آيا شستن دوباره آن لازم است؟

ج ـ بله حتي اگر پيش از وضو دستهاي خود را تا مچ شسته باشد.

 


س 17_ شستن دستها و صورت براي وضو گرفتن چند مرتبه لازم است؟

ج ـ مرتبه اول: واجب، مرتبه دوم: مستحب، مرتبه سوم و بيشتر از آن حرام مي باشد.

 



س 18_ در هنگام شستن دستها براي وضو شستن اول و دوم و سوم چگونه محاسبه مي گردد؟

ج ـ اما كدام شستن اول يا دوم يا سوم است مربوط به قصد كسي است كه وضو مي گيرد پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به دستها بريزد اشكال ندارد و همه آنها شستن اول حساب مي شود و اگر به قصد اينكه سه مرتبه بشويد سه مرتبه آب بريزد مرتبه سوم حرام است.

 


س 19_ انجام چه امور و حالاتي براي وضو گرفتن مستحب است؟

ج ـ
مستحب است وضو را شاداب گرفت و آب وضو به مقدار يك مد باشد.

 



س 20_ چه كارهايي در هنگام وضو گرفتن مكروه است؟

ج ‌ـ ‌زياده روي در آب وضو مكروه و چه بسا حرام مي گردد.



مسح سر

 

احکام وضو

 

 

س 21_ در وضو گرفتن بعد از شستن هر دو دست چه وظيفه اي داريم؟

ج ـ
بعد از شستن هر دو دست بايد جلوي سر را با تري آب وضو كه در دست مانده مسح كند و بنا بر احتياط واجب با دست راست از بالا به پايين مسح نمايد.

 



س 22_
جاي مسح سر كجاست؟

ج ـ
يك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پيشاني است جاي مسح مي باشد و هر جايي اين قسمت را به هر اندازه مسح كند كافي است.

 



س 23_ به چه مقدار بايد سر را مسح كرد؟

ج ـ بنا بر احتياط واجب به مقدار عرض يك انگشت مسح نمايد و احتياط مستحب آن از درازا به اندازه درازاي يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناي سه انگشت بسته مسح نمايد.

 



س 24_ آيا لازم است كه مسح سر بر پوست آن باشد؟

ج ـ
{ خير } لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد. بلكه بر موي جلوي سر نيز صحيح است.

 



س 25_ كسي كه موي جلوي سرش بلند باشد، چه وظيفه اي دارد؟

ج ـ كسي كه موي جلوي سر او به اندازه اي بلند است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش مي ريزد يا به جاهاي ديگر سر مي رسد مانند زنها بايد بيخ موها را مسح كند و يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح كند.

 


س 26_ آيا وضوي كسي كه موهاي بلند سرش را جلو پيشاني و سر خود جمع كند و آن گاه بر آنها مسح نمايد درست است؟

ج ـ
[خير] بر موهايي كه از جاهاي ديگر به جلوي سر جمع كند يا آمده باشد و مسح كند باطل است.



مسح پـا هـا

 

احکام وضو

 

 

 

س 27_ در وضو بعد از مسح سر نوبت به چه كاري مي رسد؟

ج ـ بايد با تري آب وضو كه در دست مانده روي پاها را از مسح كند.

 



س 28_ روش صحيح مسح پا چگونه است؟

ج ـ
[بايد] روي پاها را از سر يكي از انگشتها تا برآمدگي روي پا مسح كند و بنا بر احتياط مستحب تا مفصل را مسح نمايد.

 



س 29_ آيا بايد مسح پاي راست را مقدم بر پاي چپ نمايد؟

ج ـ
بنا بر احتياط مستحب پاي راست را مقدم بر مسح پاي چپ نمايد.

 



س 30_ آيا مي توان با دست چپ پاي راست را مسح نمود؟

ج ـ
[خير] پاي راست را با دست راست و پاي چپ را با دست چپ مسح نمايد.



س 31_ پهناي مسح پا به چه اندازه اي بايد باشد؟

ج ـ
پهناي مسح پا به هر اندازه باشد كافي است ولي بهتر است به اندازه پهناي سر انگشت بسته باشد بهتر از آن مسح تمام روي پاست.

 



س 32_ در مسح پا چه اندازه بايد دست را روي پا كشيد؟

ج ـ واجب نيست كه در مسح پا دست را بر سر انگشت ها بگذارد و سپس به پشت پا بكشد بلكه اگر تمام دست را روي پا بگذارد و كمي بكشد كفايت مي كند اگر چه قسمت اول بهتر است.

 


س 33_ در مسح سر و روي پا چگونه بايد عمل كرد؟

ج ـ
بايد دست را روي آن بكشد و اگر دست را نگه دارد و سر يا پا را به آن بكشد وضو باطل است.

 


س 34_ اگر موقعي كه دست را بر سر يا پا مي كشد سر يا پا حركت كند وضو چه حكمي پيدا مي كند؟

ج ـ
اشكالي ندارد.

 



س 35_ اگر جاي مسح پا قدري باشد وضو چه حكمي پيدا مي كند؟

ج ـ جاي مسح بايد خشك باشد و اگر به قدري تر باشد كه رطوبت كف دست بر آن اثر نكند خلاف احتياط واجب است. ولي اگر تري آن كم باشد اما رطوبتي كه بعد از مسح در آن ديده مي شود بگويند كه از تري كف دست است اشكال ندارد.

 



س 36_ اگر براي مسح رطوبتي در كف است نمانده باشد چه وظيفه اي دارد؟

ج ـ نمي تواند دست را با آب غير وضو تر كند بلكه بايد از اعضاي ديگر وضو رطوبت بگيرد.

 


س 37_ مسح كردن پا از روي جوراب و كفش چه حكمي دارد؟

ج ـ باطل است.

 



س 38_ در چه صورتي مسح از روي جوراب و كفش مسح كند؟

ج ـ اگر بر اثر سرماي شديد يا ترس از دزد درنده و مانندآن نتواند كفش يا جوراب رابيرون آورد مسح مردن بر آن اشكال ندارد.

 

 


س 39_ اگر روي كفش نجس باشد در هنگام اضطرار چه وظيفه اي دارد؟


ج ـ
‌بايد چيز پاكي بر آن بيندازد و به آن مسح كند و بنا بر احتياط واجب تيمم نيز بنمايد.

 



س 40_ وظيفه كسي كه روي پاي او نجس است و نمي توان براي مسح آن را آب بكشد چيست؟

ج ـ
بايد تيمم نمايد.