آداب سخن گفتن در قرآن !

سخن گفتن نباید با داد و فریاد همراه باشد

 

خداوند متعال نعمت‌های زیادی را به بندگان ارزانی داشته كه هر كدام از آنها شكر مخصوص به خود دارند؛ چرا كه علاوه بر شكر زبانی هر نعمتی سزاوار شكر عملی است كه عبارت‌ است از استفاده كردن هر نعمت در جایی كه خداوند فرموده است.

یكی از نعمت‌هایی كه خداوند در قرآن كریم به آن اشاره فرموده، نعمت زبان است: «أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَینَینِ. وَ لِسانًا وَ شَفَتَینِ» (بلد / 8 ـ 9)؛ آیا دو چشمش نداده‌ایم؟ و زبانی و دو لب .

زبان با آن كه حجم كوچكی نسبت به سایر اعضای بدن دارد، اما كارایی بسیار زیادی دارد و به همین علت هم می‌بینیم گناهان زیادی را برای این عضو بر شمرده‌اند.

 

روش سخن گفتن در قرآن چگونه تبیین شده است؟

 

 قرآن کریم درباره كیفیت سخن گفتن به برخی از محورهای چگونگی سخن گفتن اشاره فرموده است، از جمله:

الف) سخن گفتن باید با نرمی باشد،«فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَكَّرُ أَوْ یَخْشى‏ ؛[1] ولی به نرمی با او (فرعون) سخن بگویید؛ شاید متذكر شود، یا (از خدا) بترسد!».

ب) سخن گفتن نباید با داد و فریاد همراه باشد، نه در همه جا بلكه در نوع محاورات عرفی و در شرایط عمومی و الا در مقابل حاكم «لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِم‏ ؛[2] زیرا خداوند متعال می‌فرماید: «َ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیر ،...؛[3] از صدای خود بكاه (و هرگز فریاد مزن) كه زشت‌ترین صداها صدای درازگوشان است»،[4]

ج) سخن گفتن در غیر جای خودش نباید همراه با ناله و نفرین و یا اف گفتن و ... باشد زیرا در قرآن كریم از این گونه تكلم كردن و سخن گفتن نهی شده است.[5] مثلاً دربارة سخن گفتن با پدر و مادر می‌فرماید:«... وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا كَرِیما؛[6] و گفتار سنجیده و بزرگوارانه به آن‌ها (پدر و مادر) بگو و... »

 

* در سخن گفتن مواظب باشید؛ چرا كه تمام سخنانتان نوشته می‌شود
«وَ إِنَّ عَلَیكُمْ لَحافِظینَ. كِراماً كاتِبین» (انفطار10ـ 11)؛ و قطعاً بر شما نگهبانانى [گماشته شده‏] اند. [فرشتگان‏] بزرگوارى كه نویسندگان [اعمال شما] هستند.

 

با مردم به زبانِ‏ خوش سخن بگویید

 

 * محكم و مستدل حرف بزنید
«یا ایهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ قُولُوا قَوْلاً سَدیدًا» (احزاب/70) ؛ اى كسانى كه ایمان آورده ‏اید، از خدا پروا كنید و سخنى درست و استوار گویید.

 

 با پدر و مادر بزرگوارانه سخن بگویید
«... وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَریمًا» (اسراء/23)؛ به آنها(والدین) «اوف» مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شایسته بگوى.

 

با مردم به نیكی سخن بگویید
«... وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنًا ... .» (بقره/83)؛ ... و با مردم [به زبانِ‏] خوش سخن بگویید ...
 

* محتوای سخن از امراض و بیماری‌های اخلاقی پاک باشد

در سخن گفتن باید سعی شود كه محتوای سخن از امراض و بیماری‌های اخلاقی كه غالباً زبان انسان به آن‌ها آلوده می‌شود، مبرّا و پاك باشد. برخی بیماریهای زبان عبارتند از: الف) كذب[7] ب) غیبت[8] ج) تمسخر دیگران و آن‌ها را  با القاب زشت صداكردن.[9] و...

 

 باید از سخن گفتن در جایی كه زمینة انگیزه‌های فاسد و امراض گوناگون می‌شود خودداری كرد.

* انسان باید سخنانش مزّین به صفات پسندیده و خوب باشد

از جمله: الف) صادقانه باشد: «....ِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ ......لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِیماً[10]
مردان راستگو و زنان راستگو و ... خداوند برای همه آن‌ها مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است».

 

گردآوی:بخش مذهبی صبح بخیر

 

 منابع:

andisheqom.com

tebyan.net

=========================

پی نوشت ها:
[1]. طه/ 44.
[2]. نساء/ 148.
[3]. لقمان/ 19.
[4].  ر.ك: مكارم شیرازی، ناصر و همكاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ج 17،ص 59.
[5] . لقمان/ 19؛ نساء/ 8،9،148..
[6] . اسراء/23.
[7]. حج/30.
[8]. حجرات/ 12.
[9]. حجرات/ 11.
[10]. احزاب/ 35.

ویدیو مرتبط :
قرایتی / تفسیر آیه 16 تا 19 سوره قیامت، آداب سخن گفتن و شنیدن

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

آمریکا: ما همه متوجه لحن و اظهارات روحانی شده ایم؛ اما سخن گفتن کافی نیست!/ تمام تحریم ها برطرف می شود اگر

آمریکا: ما همه متوجه لحن و اظهارات روحانی شده ایم؛ اما سخن گفتن کافی نیست!/ تمام تحریم ها برطرف می شود اگر .../ تیم هسته ای روحانی به پیشنهادات آلماتی پاسخ واقعی دهد

المانیتور نوشت: آمریکا که خرسند از سیگنال های انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران است، امیدوار به حضور تهران در مذاکرات و پاسخ اساسی این کشور است.

 

به گزارش انتخاب، یک مقام آمریکایی روز جمعه گفت: ما همه متوجه لحن مثبت روحانی و اظهارات او پس از انتخابات شده ایم.

وی ادامه داد: ما از سخنان مثبت روحانی خرسندیم اما آنچه به دنبال آن هستیم، اقداماتی است که نشان دهنده ی تمایل به تعامل جدی با پنج بعلاوه یک است.

این مقام آمریکایی اضافه کرد: سخن گفتن کافی نیست، ما به پاسخی واقعی نیازمندیم.

 

به نوشته ی المانیتور، گفتگوها بین ایران و پنج بعلاوه یک احتمالا در ماه سپتامبر از سر گرفته می شود.

این مقام ارشد آمریکا که المانیتور نامی از آن نبرده است، بیان داشت: شش قدرت جهانی از تیم هسته ای روحانی می خواهد که پاسخی واقعی به پیشنهاد اعتمادساز آلماتی دهند.

 

وی افزود: ما همگی معتقدیم که پیشنهادات ارائه شده در آلمانی پیشنهادات خوبی بودند و همچنان فرصت و زمان برای دستیابی به راه حلی دیپلماتیک بر سر مسئله هسته ای ایران وجود دارد.

به گفته ی این مقام آمریکایی، به محض آنکه ایران به مسئولیت ها و وظایف خود عمل کند، تمام تحریم ها برداشته می شود./انتخاب