گزارشی از امربه معروف داوطلبانه در خیابان ‌ها

اینجا میدان انقلاب؛ یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌های تهران. جایی كه آن‌قدر جمعیت در آن زیاد است كه گاهی تصور می‌شود همه از سر‌و كول هم بالا می‌روند تا به مقصدشان برسند. همین چند وقت پیش بود كه خبرهایی از این خیابان رسید با این مضمون كه «گروه‌هایی از افراد، به صورت سازماندهی شده، اقدام به امر به معروف و نهی از منكر می‌كنند.»

 

كسانی كه معلوم نیست با وابستگی به كدام سازمان یا نهاد به صورت كاملا ارگانیزه، اقدام به چنین كاری می‌كنند. این اتفاق در حالی است كه جنجالی‌ترین لایحه سال‌های اخیر با عنوان طرح «حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» با 14 اشكال، از طرف شورای نگهبان رد شد و فعلا طرحی است در میان زمین و هوا اما گروه‌های امر به معروفی همچنان مشغول فعالیت هستند. سوال اینجاست كه با توجه به نزدیك شدن به فصل تابستان و گرمای هوا، چه اقداماتی قرار است برای طرح‌هایی مثل گشت‌ارشاد یا همین طرح امر به معروف و نهی از منكر انجام شود؟ آیا قرار است دوباره مشكلات سال گذشته تكرار شود كه هم ناهیان از منكر دچار مشكل شوند و هم مردم تصور كنند آزادی‌شان صلب شده است.

 

«خانم لطفا موهاتو بكن تو. خیلی بیرونه. زشته» «به تو چه ربطی داره. همین‌كه تو موهاتو می‌پوشونی بسه!» اگر تا هفته گذشته میدان انقلاب را به سمت امیرآباد پیاده گز كرده باشید، شاید كم‌وبیش شاهد این دیالوگ‌ها یا حتی بدتر از آنهم بوده‌اید. خانم‌هایی با چادرهای مشكی كه معلوم نیست به كدام گروه و دسته وابسته‌اند، با تذكر لسانی امر به معروف و نهی از منكر می‌كنند.  افرادی كه اگر ساعت‌ها هم تماشایشان كنید و وارد بحث با آنها شوید، مدعی‌اند كه ربطی به گشت ارشاد ندارند. اما آن‌طرف‌تر، ون‌های گشت ارشاد هم حضور دارند.

 

همان ون‌های معروف كه از سال 84 به خیابان‌ها راه پیدا كردند و هنوز كه هنوز است پدیده خیابان‌ها به شمار می‌روند. حتی فیلم جنجالی محمدحسین فرحبخش با نام «گشت ارشاد» هم الهام گرفته از فضای موجود در میان همین افراد بود.  اما چیزی كه این روزها شاید پدیده شده باشد همین حضور افرادی با فواصلی یكسان است كه تذكر لسانی می‌دهند و دست به كار دیگری نمی‌زنند. برخوردشان بهتر از گشت‌ارشاد است و حتی شاید بشود گفت مردم راحت‌تر از آن استقبال می‌كنند. اما خاطره ناخوش حضور گشت ارشاد در خیابان‌ها هنوز در ذهن بسیاری از مردم تردد می‌كند برای همین است كه شاهد واكنش‌های گاهی ناخوشایندی از طرف مردم هستیم.

 

حضور این افراد با ظاهر آرام و به دور از هرخشونتی گرچه چندان به چشم نمی‌آید اما این صحنه ها نشان می‌دهد كه با فرارسیدن فصل گرما حضور گشت ارشاد در خیابان‌ها افزایش خواهد یافت كسانی كه تیر تذكرات‌شان به سمت زنان نشانه رفته است. اما بیایید یادی هم بكنیم از صحبت‌های اخیر رئیس جمهور كه روز 23 فروردین در همایش بزرگداشت بانوی انقلاب گفت: «مرد و زن در کنار هم در مسائل اجتماعی، امر به معروف و نهی از منکر هستند.  هرچند متأسفانه در جامعه امروز نهی از منکر را فقط و فقط در بعضی از خیابان‌ها آورده‌اند آن هم علیه زنان و بس. امروز بزرگ‌ترین منکر ما بیکاری در جامعه و بزرگ‌ترین معروف توسعه کشور است. امروز بزرگ‌ترین منکر کم‌آبی و بی‌آبی است. چطور شد مقام این منکر و معروف این‌قدر پایین آمد؟ چه کسی منکر و معروف را به چند فرع اسلامی تنزل داد؟»

   بازهم مسئله‌ای به نام امر به معروف
سوال اینجاست كه این روزها چه باید كرد؟ چه باید كرد كه نه اسلام به خطر افتد و نه مسلمین. فرج‌ا... عارفی عضو كمیسیون اجتماعی، معتقد است امر به معروف و نهی از منكر وظیفه‌ای عمومی است كه باید انجام شود.

حالا اینكه به صورت سازماندهی‌شده انجام شود یا فردی، فرق چندانی ندارد. او در این‌باره به «قانون» می‌گوید: «اینكه به صورت سازماندهی‌شده انجام می‌شود به این معنا نیست كه هر كسی بخواهد دست به اقدام بزند و تنشی به وجود آورد و برای همین بعضی‌ها نهی از منكر را قبول نمی‌كنند. كسانی كه این كار را انجام می دهند باید بدانند كه امر به معروف و نهی از منكر هم قوانینی دارد. این‌طور نیست كه هركسی از هرجا رسید بیاید و تذكر بدهد.» به گفته عارفی علاوه بر گشت ارشاد، نیروی انتظامی هم دست به ارشاد و امر به معروف می‌زند اما باید منتظر ماند تا قانونی كه در این زمینه وجود دارد، نهایی شود: «شورای نگهبان نظراتی دارد كه باید اعمال شود و بعد از آن دست به كار زد.»

   مردم به صورت خودجوش امر به معروف می‌كنند
محمد باقری، عضو كمیسیون اجتماعی هم می‌گوید قانون امر به معروف و نهی از منكر اگر وجود خارجی هم نداشت بازهم مردم باتوجه به وظیفه دینی‌شان، هرگز دست از امر به معروف و نهی از منكر برنمی‌داشتند. او در این‌باره به«قانون» می‌گوید: «اصلا با این قانون، شاهكار خاصی هم رخ نداد و حمایت‌های خاصی هم قرار نیست اتفاق بیفتد.  قانون امر به معروف تنها مشكلات ناهیان از منكر را حل می‌كند.» به گفته باقری آن چیزی كه باعنوان لایحه در مجلس مطرح شد مشكلی از امر به معروف حل نخواهد كرد و هیچ تاثیر فرهنگسازی نخواهد داشت: «البته الان هم كه این اتفاق می افتد تنها باید تذكر لسانی صورت گیرد نه برخورد فیزیكی. مردم یا قبول می‌كنند یا نمی كنند. نباید برخورد فیزیكی‌ای صورت گیرد.»

   به مسلمان چیزی را باید گفت که نمی‌داند
دکتر مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران و استاد دانشگاه نیز درباره امر به معروف كردن و تاثیری كه دارد و نحوه برخوردی كه باید بشود به «قانون» می‌گوید: «کسی که امر به معروف می‌کند باید سرشناس باشد، کسی باشد که همه او را بشناسند، حرفش را قبول داشته باشند که اگر حرفی می‌زند برداشت غلطی از آن صورت نگیرد. اگر رساله ها را بخوانیم متوجه می‌شویم که امر به معروف به معنای زور گفتن نیست.

 

می‌گویند اگر پدری می‌خواهد به دخترش حرفی بزند که ممکن است دختر آن را نپذیرد یا برداشت اشتباه کند بهتر است مادرش آن را بگوید چون ارتباط بهتری با دختر دارد و راحت‌تر می‌تواند حرف‌هایش را بزند.  هر کسی نمی‌تواند امر به معروف کند. مخصوصا اگر فردی که مورد امر به معروف قرار می‌گیرد برداشت غلط کرده و آن را فضولی تلقی کند، امر به معروف در اینجا اشتباه است.»  اقلیما معتقد است در کشوری که اسلام حکومت می‌کند یعنی آزادی بیشتر از هرجای دنیاست: «اسلام می‌گوید نباید در زندگی کسی تفحص کرد.

 

امر به معروف کردن، کسی را می‌خواهد که خودش بسیار پاک و سالم باشد. زمانی که امام در فرانسه به سر می‌برد، مردم در ایران داشتند سینماها را آتش می‌زدند. یک‌بار در جمعی با امام بودیم که چهار نفر دیگر هم حضور داشتند از امام خواستم به مردم فتوا دهد که سینماها را آتش نزنند چون بیت المال است. امام فرمودند مردم می‌دانند که سینماها جزو بیت المال است و نیازی نیست ما به آنها بگوییم. به مسلمان چیزی را باید گفت که نمی‌داند؛ مثلا اگر کسی مسلمان است و می‌داند باید حجابش را رعایت کند و نمازش را بخواند ولی این کارها را نمی‌کند دیگر نیازی نیست ما چیزی به او بگوییم.»

 اخبار  اجتماعی  -   قانون 

ویدیو مرتبط :
امربه معروف

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

نظر سردار نقدی درباره وزارت امربه‌معروف

 

 

 

مهر- رئیس سازمان بسیج مستضعفین گفت: نمی توان فریضه امر به معروف و نهی از منکر را حکومتی و در قالب وزارتخانه پیش بینی کرد زیرا در صورت تشکیل وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر، نقش مردم نادیده باقی می‌ماند.

 

سردار محمدرضا نقدی رئیس سازمان بسیج مستضعفین در جلسه مشترک بسیجیان اعضای ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر اصفهان با تأکید براینکه احیاء و اجرای امربه معروف و نهی از منکر با استفاده از قوه قهریه تنها پنج درصد را شامل می شود، گفت: ۹۵درصد امر به معروف و نهی از منکر زبانی است که این هم برعهده آحاد مختلف جامعه است از این رو اگر بخواهیم وزارتخانه‌ای برای این منظور پیش‌بینی کنیم نقشی را که اصل هشتم قانون اساسی برعهده مردم گذاشته مغفول واقع می‌شود.

رئیس سازمان بسیج مستضعفین بابیان اینکه راه حیات جامعه و رسیدن به جامعه اسلامی از امر به معروف و نهی از منکر می‌گذرد، افزود:علی رغم این موضوع، ما امر به معروف و نهی ازمنکر را یک واجب ترک شده می‌بینیم که به دلیل ترک این فریضه مشکلات بسیاری بر جامعه مستولی شده است.

البته هر چند ستادی از گذشته برای این موضوع درست شده و در بسیج نیز ستادی دراین راستا فعالیت می‌کرد اما تاکنون نتیجه مطلوب از این فعالیت‌ها در جامعه حاصل نشده است.

وی با ضروری دانستن آسیب شناسی فعالیت‌هایی که تاکنون در این راستا صورت گرفته، اظهار داشت: مدل عمل ما و پرداختن به این مطلب به گونه‌ای بوده که قابل تعمیم نیست به عبارت دیگر اگر برنامه‌ای را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردید که قابل تعمیم به همه آحاد جامعه نباشد نمی توان آن را اجرا کرد زیرا امر به معروف را به گونه‌ای پیش بردیم که همه نمی‌توانند آنرا اجرا کنند.

وی با اظهار اینکه در امر به معروف و نهی از منکر نمی‌توانیم استفاده از بخش قهریه را از همه مردم بخواهیم به همین جهت باید شیوه آنها ایجابی باشد، اذعان داشت: یکی از مراتب امر به معروف ونهی از منکر دادن احتمال تأثیر در مخاطب است از این رو وقتی کسی را نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم چه خصوصیاتی دارد، چگونه می‌توان احتمال داد که امر به معروف و نهی از منکر در او تأثیر می‌گذارد.

بنابراین بهترین شیوه اثرگذاری، اجرای این فریضه در میان فامیل، دوستان، آشنایان و ساکنین محل است چرا که نسبت به آنها آشنایی وجود دارد.../مهر