کمپین‌ هایی برای مبارزه با خشونت خانگی

فهیمه حسن‌ میری به مناسبت روز جهانی زن در روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: هشتم مارس که گذشت سال‌هاست به عنوان روز جهانی زن شناخته می‌شود. در این سال‌ها، گسترش آوازه این روز در کشورهای غربی باعث شده تا افراد بیشتری با «روز جهانی زن» آشنا ‌شوند.

 انتخاب این روز و اقداماتی که به مناسبت آن در برخی از کشورها برگزار می‌شود، دستاوردهایی داشته است اما با‌این‌حال هنوز زنان زیادی هستند که از حقوق انسانی برخوردار نیستند، در شرایط نامساعدی زندگی می‌کنند و در معرض انواع خشونت‌های خانگی اعم از خشونت اقتصادی، جنسی، کلامی و رفتاری قرار می‌گیرند. روز جهانی زن، فرصت مغتنمی است تا از برخی خشونت‌ها و کمپین‌هایی که برای مقابله با این مشکلات راه‌اندازی شده‌ است، سخن گفته شود.

زنگ در را بزن (Ring the Bell)

کمپین «زنگ در را بزن» که در هند به نام Bell Bajao شناخته می‌شود، نخستین‌بار در سال 2008 در هند راه‌اندازی شد و به کشورهای دیگر مانند آمریکا و انگلیس هم راه پیدا کرد. این کمپین افراد جامعه به‌ویژه مردان را فرامی‌خواند که به چرخه خشونت خانگی علیه زنان پایان دهند. این کمپین بر‌اساس کارهای بسیار ساده‌ای بنا نهاده شده و کافی است اشخاص، مداخله کوچکی در جریان خشونت خانگی داشته باشند تا به طور موقت هم که شده، بتوانند آن را متوقف کنند.

بر‌اساس این حرکت اجتماعی که طرفداران زیادی هم کسب کرده، از مردم خواسته می‌شود به محض اینکه صدایی مبنی بر مشاجره خانگی و ضرب‌و‌شتم یا فحاشی علیه زنان از خانه‌ای بلند شد، یک بهانه پیدا کرده و زنگ در خانه را به صدا درآورند. این بهانه می‌تواند ساختگی باشد مانند اینکه آدرسی را بپرسند، چیزی از صاحب‌خانه طلب کنند و... مدافعان «زنگ در را بزن» معتقدند، شاید نتوان با چنین اقداماتی، مشکل بزرگی به نام خشونت خانگی را به‌طور‌کلی و برای همیشه پایان داد اما همین اقدام ساده به فرد مهاجم می‌فهماند، صدای این خشونت به بیرون از در می‌رسد و او را به کنترل رفتارش وامی‌دارد. فایده دیگر این کار این است وقتی در لحظه‌‌ای که فرد پرخاشگر به‌شدت عصبانی است، فردی وارد عمل شده و با فشار‌دادن زنگ خانه، مهاجم را از قربانی دور کند. درنتیجه عصبانیت فرد مهاجم کمتر شده و آسیب‌های کمتری به قربانی وارد می‌شود و حتی در شرایط بحرانی می‌توان فرصتی برای مداخله مأموران پیدا کرد.

این کمپین که شعار «حقوق انسانی را به خانه بیاور» را مد نظر فعالیتش قرار داده از مردان می‌خواهد به جای اینکه عامل یا شاهد خشونت علیه زنان باشند، به این چرخه ناعادلانه پایان دهند. مردان زیادی به نشانه حمایت از پایان‌دادن به خشونت علیه زنان با انجام فعالیت‌های داوطلبانه به عضویت این کمپین درآمده‌اند که بان‌کی‌مون، رئیس سازمان ملل هم یکی از آنهاست.

نقطه سیاه (Black Dot)

نقطه سیاه، کمپین دیگری است که به موضوع مبارزه با خشونت علیه زنان می‌پردازد و مورد استقبال جهانی قرار گرفته است. در این حرکت اجتماعی افرادی که ممکن است مورد تجاوز فرد پرخاشگری به‌ویژه یکی از اعضای خانواده‌اش قرار داشته باشد، با علامت‌زدن یک نقطه سیاه در کف دستش، به دیگران اعلام می‌کند که نیاز به کمک دارد. این نشان سیاه از آنجا اهمیت دارد که ممکن است فرد پرخاشگر دائما قربانی را زیر نظر داشته باشد و به او توانایی مکالمه با دیگران یا کمک‌خواستن از نهادهای اجتماعی را ندهد و در‌این‌صورت زنی که مورد خشونت قرار گرفته، با این اقدام ساده می‌تواند بدون اینکه پرخاشگر متوجه شود، اعضای خانواده، دوستان، پزشک یا حتی غریبه‌ها را به خطری که او را تهدید می‌کند اما نمی‌تواند از آن چیزی بگوید، مطلع کند.

ایده اولیه این کمپین اولین‌بار در سال 2015 از سوی یکی از افرادی که مورد خشونت خانگی قرار گرفته بود، در فیس‌بوک مطرح شد. در مدت 24 ساعت، شش هزار نفر از آن حمایت کردند و به چندین زن مورد خشونت از‌این‌طریق کمک شد و اکنون به یک نشانه شناخته‌شده درباره تهدید خشونت خانگی تبدیل شده است اگرچه مخالفت‌هایی با این ایده مطرح است، برای مثال گفته می‌شود ممکن است فرد پرخاشگر هم این نشان را بشناسد و با دیدن این علامت نسبت به قربانی که طلب کمک کرده، تهاجم و خشونت بیشتری نشان دهد اما حامیان این اقدام می‌گویند: نشانه سیاه روی کف دست می‌تواند به راحتی گذاشته شده و به راحتی پاک شود. قرار نیست این نشانه همیشه روی دست فرد قربانی باشد، بلکه مهم این است که فرد قربانی در فرصت کوتاه بتواند این پیغام را به دیگران برساند و از طریق این نشانه به آنها اعلام کند که در معرض خطر است، بعد آنها وارد عمل شده و از او حمایت لازم را انجام می‌دهند.
 
با حرف‌هایش مرا به آرامی می‌کشد (Killing Me Softly with His Words)

این کمپین تلاش می‌کند نشان دهد همان‌قدر که خشونت فیزیکی می‌تواند آزاردهنده و مخرب باشد، خشونت کلامی هم می‌تواند به فرد مورد خشونت صدمه بزند و زندگی او را دچار خدشه کند. توهین، تحقیر، تمسخر، ناسزاگویی، تهمت‌زدن و... همه مواردی هستند که جزء خشونت کلامی محسوب می‌شوند و روزانه جراحت‌های زیادی بر روح و روان زنان وارد می‌کنند. این نوع خشونت‌ورزی ممکن است اثرات آشکاری روی جسم قربانی نداشته باشد اما به مراتب عمیق‌تر از جراحت فیزیکی است. انزوا، افسردگی، بیماری‌های جسمی، افکار خودکشی و... مواردی هستند که از سوی افرادی که مورد خشونت کلامی واقع شده بودند، گزارش شده و اینها در حالی است تا زمانی که کار به این مراحل نرسد، آنها نمی‌توانند اثری از خشونت کلامی به پزشک، مددکار، خانواده و پلیس گزارش کنند.

کمپین «با حرف‌هایش مرا به آرامی می‌کشد»، در سال 2013 در ایرلند از سوی یک مرکز کمک به زنان قربانی خشونت راه‌اندازی شد و تلاش می‌کند توجه افراد را به این موضوع جلب کند، همان‌طور که درباره رفتارشان به شریک زندگی‌شان لازم است حساس باشند، لازم است در گفتارشان هم دقت داشته باشند و نسبت به آنها خشونت کلامی نورزند.