چک های بلامحل هم پاس می شوند

هفت صبح: بانک مرکزی می گوید حجم تعداد چک های برگشتی در سال 90 از مرز 35 هزار میلیارد تومان گذشت. در گزارش این بانک آمده است متوسط نرخ چک های برگشتی در سال 90 به رقم بی سابقه 12/4 درصد رسیده و در سال بالغ بر 6/4 میلیون برگ چک برگشت خورده است.

ارزش مندرج در چک های برگشتی رقمی معادل 35/6 هزار میلیارد تومان بوده است که در مقایسه با سال 89 رشدی معادل 28 درصد را نشان می دهد. این در حالی است که حجم چک های مبادله شده در سال 90 در مقایسه با سال 89 تنها 17 درصد رشد پیدا کرده است.


باتوجه به متوسط نرخ 185 تومانی دلار رسمی طی سال 90 می توان برآورد کرد در این سال بالغ بر 23 میلیارد دلار در ایران برگشت خورده است.

با همه این اتفاق ها به نظر می رسد کشیدن چک بلامحل کم کم مسیر تبدیل شدن به یک روال را طی می کند، مسوولان شورای پول و اعتبار در جلسات خود بالاخره این موضوع را موردتوجه قرار داده اند و مواردی را به تصویب رسانده اند که می تواند برخی مشکلات را در این زمینه حل کند.

برداشت از سایر حساب ها برای تامین چک ها

برای خیلی ها پیش آمده که چک کشیده اند و در حالی هم که پول در سایر حساب هایشان وجود دارد چون به بانک نگفته اند که موجودی حساب جاری شان را از آن محل جبران کنند چک شان برگشت می خورد. این موضوع در جلسه اخیر شورای پول و اعتبار موردتوجه قرار گرفته و کوروش پرویزیان مشاور رییس کل بانک مرکزی در این باره می گوید: در این جلسه تصمیم گرفته شد که اگر فرد چکی را صادر کند اما حساب جاری او موجودی کافی نداشته باشد بانک این اجازه را خواهد داشت که آن را از محل سایر حساب های مشتری تامین کرده و چک را پاس کند. این تصمیم شورای پول و اعتبار مشکل دو طرف را حل می کند.

اول کسانی که با اطمینان به اعتبار اشخاص از آنها چک می گیرند و در حالی که صاحب چک پول هم دارد اما چک برگشت می خورد و دردسرهای بعدی هم که مشخص است و دوم هم کسانی که با وجود اینکه پول در بانک دارند اما چک شان برگشت می خورد.

تجدیدنظر در دستورالعمل حساب جاری

برداشت از سایر حساب های افراد برای تامین حساب جاری و پاس کردن چک ها تنها تصمیم این شورا در مورد حساب های جاری نیست. شورای پول و اعتبار در همین جلسه تصویب کرد که در نحوه افتتاح حساب برای افراد هم باید تجدیدنظر صورت بگیرد.

پرویزیان می گوید: این تجدیدنظر در دستورالعمل حساب جاری در راستای افزایش انضباط مالی و ایجاد اطمینان و اعتماد بین فعالان اقتصادی است. هم اکنون چک به عنوان یکی از ابزارهای تسهیل مبادلات به کار گرفته می شود اما در چند سال اخیر تعداد چک های برگشتی در حال افزایش است.

بنابراین شورای پول و اعتبار تصمیم گرفت با اصلاح دستورالعمل حساب جاری انضباط مالی و اطمینان نسبت به وصول مطالبات بین فعالان اقتصادی افزایش یابد. تسهیلات و مقررات و ضوابطی که بانک ها در زمینه افتتاح حساب جاری برای مشتریان درنظر می گیرند امکان فعالیت برای فعالانی که قصد سوءاستفاده از مقررات و ابزارهای مالی را دارند، کاهش می دهد.

برای باز کردن حساب جاری چک رفع سوء اثر نشده نداشته باشید

یکی از شرایطی که به دستورالعمل افتتاح حساب های جاری اضافه شده این است که فرد برای بازکردن این نوع حساب نباید چک رفع سوء اثر نشده داشته باشد. همچنین اگر متقاضی حساب جاری مطالبات تعیین تکلیف نشده هم داشته باشد نمی تواند این کار را انجام دهد.

قبل از اصلاح این دستورالعمل این موضوع یکی از ایرادات نظام بانکی بود به طوری که اگر کسی از یک بانک دسته چک دریافت می کرد و چک هایش برگشت می خورد یا هنوز به بانک نیامده بود می توانست از یک بانک دیگر و حتی برخی وقت ها از یک شعبه دیگر همان بانک با افتتاح یک حساب جاری دسته چک دریافت کند با این تصمیم شورای پول و اعتبار دیگر این امکان وجود ندارد و شخص نباید در هیچ بانکی چک رفع سوءاثر نشده یا مطالبات تعیین تکلیف نشده داشته باشد.

کارشناسان بانکی یکی از راه های افزایش انضباط مالی در کشور را سامان دادن به نحوه افتتاح حساب های جاری می دانند. پرویزیان هم در این باره با تایید این نظر کارشناسان می گوید: در این شرایط باید در افتتاح حساب جاری  دقت کافی صورت گیرد. ضمن اینکه بازار اطمینان بیشتری از وصول چک خواهد داشت. تعداد چک های برگشتی کاهش یافته و تعداد پرونده های تشکیل شده در محاکم قضایی کاهش می یابد.

اجرای شرایط جدید از دو هفته دیگر

شرایط جدید افتتاح حساب های جاری و صدور دسته چک از دو هفته دیگر در بانک ها به اجرا درمی آید. این طور که مسوولان بانکی می گویند این ضوابط شامل حساب های جاری هم که از قبل باز شده خواهد شد و از دو هفته دیگر تمام بانک ها در افتتاح حساب جاری باید این شرایط را رعایت کنند.

مشاور رییس کل بانک مرکزی هم در این زمینه می گوید: این دستورالعمل از زمان تصویب در شورای پول و اعتبار قابلیت اجرا دارد اما تا زمانی که به طور کامل به شبکه بانکی ابلاغ شود ممکن است حدود دو هفته زمان ببرد.

دستورالعمل انتشار صکوک استصناع ریالی و ارزی

پرویزیان با اشاره به تصویب استفاده از صکوک در همین جلسه شورای پول و اتبار می گوید: این موضوع در شورا تصویب شد که امکان جدیدی را برای حوزه تولید در بخش های مختلف فراهم می کند. استصناع قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین در مقابل مبلغی مشخص متعهد به تولید، تبدیل و تحویل کالا یا اجرای طرح با مشخصات مورد تقاضا در یک دوره زمانی مشخص به طرف سفارش دهنده می شود.

صکوک ابزار جدیدی است که در حوزه ساخت، تولید و طرح های زیربنایی کاربرد دارد و می تواند در تامین مالی طرح های اقتصادی به شبکه بانکی کمک کند.