واردات خودرو در دست چه كسانی است؟

اخبار اقتصادی - خانواده‌های وارد كننده خودرو به ایران
واردات خودرو در دست چه كسانی است؟

نه اینکه تجارت اصلی همه این نام‌ها، «خودرو» باشد، اما گزاف نیست اگر بگوییم بیشترشان به‌واسطه «واردات خودرو» شناخته می‌شوند و این بخش از تجارت آنها است که به‌نوعی برایشان «پرستیژ» و کلاس کاری به ارمغان آورده است.

نگاهی به گذشته این نام‌ها، نشان می‌دهد خانوادگی «تاجر» بوده و حتی از سال‌ها قبل از انقلاب به کار تجارت می‌پرداخته‌اند و اگرچه حالا بیشتر به واسطه «واردات خودرو» نامشان بر سر زبان‌ها است، اما منابع اصلی درآمد آنها «خودرو» نیست، البته به جز «حدادزاده‌ها».

 سلطانی که دیگر سلطان نیست
هرچند کارشناسان معتقدند با توجه به حضور برندهای مختلف در بازار خودروهای خارجی ایران، نمی‌توان سلطان و برندی شماره یک را برای این «بازار» معرفی کرد، اما به هر حال نام‌هایی که به آنها اشاره شد، هم‌‌اکنون اصلی‌ترین تاجران خودرو در ایران به شمار می‌روند. در این بین، شاید بتوان از «حدادزاده‌ها» به‌عنوان خاندانی که تجارت اصلی‌شان در واردات خودرو است، نام برد.

پیشینه تجارت در خانواده حدادزاده، به «ناصر حدادزاده» برمی‌گردد که شرکت ایرتویا را در دست داشت و در واقع نمایندگی رسمی واردات محصولات تویوتا به ایران بود.

تا همین چند سال پیش و قبل از حضور پررنگ خودروهای کره‌ای در ایران، تویوتا اصلی‌ترین برند در بازار خودروهای خارجی کشور و به اصطلاح «سلطان» آن بود؛ اما حالا دیگر خبری از ابهت گذشته نیست و این موضوع البته با اعمال تحریم‌ها علیه ایران، ‌ارتباط دارد.

«حدادزاده‌ها» البته پس از افول حضور تویوتا در ایران، بیکار ننشستند و این بار به سراغ رنو رفتند تا واردات محصولات این خودروساز فرانسوی را در اختیار بگیرند. آنها با تاسیس شرکتی به نام «نگین خودرو» به نماینده خودروهای وارداتی رنو در ایران تبدیل شدند تا به‌نوعی افول ایرتویا را جبران کنند، هرچند چندان موفقیتی در این راه کسب نکردند و خودروهای وارداتی رنو هنوز آن طور که باید و شاید، در بازار ایران جا نیفتاده‌اند.

هرچه هست، «حدادزاده‌ها» که جدای از واردات خودرو، به ساختمان سازی نیز مشغول هستند، کم یا زیاد، هنوز هم نماینده رسمی واردات خودروهای تویوتا و رنو به ایران محسوب می‌شوند و شاید اگر مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد و تحریم‌ها لغو شوند، ایرتویا باز هم بتواند به دوران اوج خود برگردد.

 چای و برنج و خودرو
شاید گزاف نباشد اگر «خانواده گرامی» را مشهورترین نام در واردات خودرو به ایران بدانیم، خانواده‌ای که البته بخش عمده تجارتش به مواد غذایی از جمله چای و برنج مربوط می‌شود.  با این حال، این روزها «گرامی‌ها» را بیشتر با واردات خودرو می‌شناسند و هر جا صحبت از «هیوندایی موتورز» و «كیاموتورز كره» به میان می‌آید، نام این خاندان است كه می‌درخشد! روزگاری میتسوبیشی، دورانی كوماتسو و حالا نیز هیوندایی و كیا و البته جیلی! این كارنامه كاری «گرامی‌ها» در حوزه واردات خودرو است كه شروع آن به حول و حوش سال 1990 میلادی برمی‌گردد.

«گرامی بزرگ» که از وی به‌عنوان یکی از تاجران بنام کشور در پیش از انقلاب یاد می‌شود، اکنون در قید حیات نیست و در حال حاضر پسر وی –احمد گرامی- است که تجارت خودرو در خاندان گرامی را مدیریت می‌کند.  «آسان موتور» و «اطلس خودرو» دو شركت بزرگی به شمار می‌روند كه تحت مدیریت خاندان «گرامی» به واردات خودرو مشغولند و اولی محصولات هیوندایی را وارد كشور می‌كند و دومی نیز خودروهای كیا را.

«گرامی‌ها» البته به جز این دو، شركتی دیگر را نیز به نام «جیلیران» (آسان خودرو سابق) تشكیل دادند كه نماینده رسمی «جیلی موتورز» چین محسوب می‌شود و دو-‌سه سالی است که محصولات این خودروساز را به ایران وارد می‌کند. تا یکی دو سال پیش، آمار واردات خودرو نشان می‌داد بیشتر خودروهای خارجی توسط همین سه شرکت (اطلس خودرو، آسان موتور و جیلیران) به ایران وارد می‌شدند و با این حساب، «گرامی‌ها» سلطان واردات خودرو بودند، اما حالا «بازار» اصلا دیگر سلطانی ندارد.

 صنعتگران وارد کننده
اگرچه «گرامی‌ها» با وجود سابقه کمتر از «حداد زاده‌ها»، توانستند این خانواده را در عرصه واردات خودرو جا بگذارند و از همین رو این روزها هیوندایی و كیا بیش از امثال تویوتا در خیابان های كشور به چشم می‌آیند، اما «گرامی‌ها» هنوز هم به لحاظ «بزرگی» و «گستردگی کار» به پای خاندان «فردوس» نرسیده‌اند.

«خانوده فردوس» را همه با نام «صنایع ماموت» می‌شناسند و البته اسکانیا. شاید فرق بزرگ «خاندان فردوس» با دیگر خانواده‌های درگیر با واردات خودرو این باشد که آنها (فردوس‌ها) بیش از آنکه واردکننده باشند، صنعتگر به شمار می‌روند و حتی خیلی از همین اسکانیاهایی که در جاده‌های ایران تردد می‌کنند نیز در داخل کشور و توسط آنها مونتاژ می‌شوند.

  از ساعت فروشی تا واردات خودرو
نسل اول، ساعت فروش؛ نسل دوم، تجارت لوازم خانگی و نسل سوم، واردات خودرو؛ این کارنامه کاری خانواده «دیلمی‌ها» به شمار می‌رود، خاندانی که اگرچه هنوز هم عمده فعالیتش در حوزه لوازم خانگی است، اما خودروهای «ام‌جی» و «آلفارومئو» نیز توسط آنها راهی خیابان‌های ایران شدند.

بدون‌شک شرکت گلدیران (نماینده انحصاری واردات لوازم خانگی ال جی به ایران) را خیلی از خانواده‌های ایرانی می‌شناسند، شرکتی که یکی از «دیلمی‌ها» مدیریت آن را بر عهده دارد و در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از بازار لوازم خانگی در اختیار شرکت موردنظر است. هرچند شروع تجارت «دیلمی‌ها» به دهه 30 برمی‌گردد، اما اوجگیری فعالیت‌های اقتصادی این خانواده، از دهه 60 آغاز شد، چه آنکه در آن دهه، کالاهای کره‌ای کم‌‌کم در حال جا افتادن در ایران بودند و با رشد کره‌ای‌ها، «دیلمی‌ها» هم خود را بالا کشاندند. ارتباط خوب «دیلمی‌ها» با کره‌ای‌ها، اما سبب نشد که این خانواده به سراغ خودروهای کره‌ای بروند و ناگهان سر از چین و ایتالیا درآوردند تا از اولی، ام‌جی را وارد کنند و از دومی آلفارومئو را.

 نور کم بی‌ام و
در جامعه ایران، برخی خودروهای وارداتی به نماد مرفه بودن تبدیل شده‌اند و در کنار آن، نماینده تکنولوژی و کیفیت برتر نیز به حساب می‌آیند و در این بین، «بی‌ام‌و» جایگاه خاص خود را دارد؛ خودرویی که نامش با خاندان «نوریانی» گره خورده است. البته اگر ریشه «بی‌ام‌و» را جست‌وجو کنیم، باید از «وهاب زادگان» تاجر بزرگ کشور در قبل از انقلاب نام ببریم، کسی که در آن دوران شریک تجاری آلمان و ژاپن با ایران به شمار می‌رفت و بعد از انقلاب، خانواده نوریانی که موتورسیکلت‌های بی‌ام و را وارد می‌کردند، امتیاز واردات خودروهای بی‌ام و را نیز از دولت (این امتیاز در دوران انقلاب از وهاب زادگان گرفته شد)، خرید.

حدود 14 سال پیش، خانواده نوریانی موسسه‌ای را با نام خود تاسیس کردند و «پرشیا خودرو» که زیرمجموعه این موسسه بود، واردات بی‌ام و را بر عهده گرفت. این در حالی بود که بعدها به دلیل مشكلات اقتصادی، امتیاز موسسه نوریانی به فرد دیگری واگذار شد و در حال حاضر نیز بی‌ام و حضور چندان پررنگی در بازار ایران ندارد.

 ...اما پورشه و مازراتی
اما سری هم به خاندان «بهبهانی» بزنیم که اگرچه واردات خودرو بخش بسیار کوچکی از بیزینس این خانواده است، اما واردات خودروی لوکسی به نام «پورشه» به‌نوعی «پرستیژ» تجارت «بهبهانی‌ها» را بالا برده است. خاندان بهبهانی، عمده فعالیت خود را در صنعت نساجی متمرکز کرده و به واردات لوازم بهداشتی و آرایشی نیز مشغول است و در کنار آنها، به سراغ واردات خودرو هم رفته تا نمایندگی انحصاری یکی از گران‌ترین و لوکس‌ترین خودروهای دنیا در ایران را نیز داشته باشد.

با این حال، قوانینی که وزارت «صنعت، معدن و تجارت» برای واردات خودرو گذاشته و طبق آن ورود محصولات دارای حجم موتور بالای 2500 سی‌سی را ممنوع کرده است، سبب شده تا تجارت خودرویی بهبهانی‌ها با چالش مواجه شود.

در کنار پورشه، اما دیگر خودرو لوکس و بسیار گران قیمت وارداتی به کشور، «مازراتی» نام دارد که خانواده‌ای از اردبیل به نام «فتحی بی‌طرف» پشت واردات آن است. «بی‌طرف‌ها» نیز مانند «بهبهانی‌ها» تجارت اصلی‌شان خارج از نمایشگاه‌های خودرو است و از آنها به‌عنوان یکی از بزرگان حوزه ام‌دی‌اف (MDF)، یاد می‌شود، اما به هر حال واردات خودرو‌هایی با شهرت مازراتی نیز در کارنامه تجارت آنها جای گرفته است. این در حالی است که داستان پورشه، دامان مازراتی را هم گرفته و واردات این خودرو به کشور در مقطع فعلی، تقریبا متوقف است.
اخبار اقتصادی - دنیای اقتصاد

واردات خودرو خارجی از دست یک خانواده خارج شد!

به گزارش تابناک، اگرچه وضعیت تولید انحصاری خودرو در داخل کشور مشخص است، اما وجود انحصار در بازار واردات خودرو موضوع عجیبی بوده است که تاکنون ادامه داشته است.

رویه انحصار در بازار خودور چندی پیش با ابلاغ رسمی وزیر صنعت، معدن و تجارت واردات خودرو به کشور تنها به چند شرکت واگذار و به طورعلنی انحصاری شد. وزارت صنعت، معدن و تجارت سه دلیل را برای انحصاری کردن واردات خودرو اعلام کرد که شامل ناراضی بودن خریداران، گران بودن قیمت و نداشتن ضمانت و عدم ارائه خدمات به خودروهای وارد شده از سوی واردکنندگان متفرقه می شد.

در همین راستا بنا بر گزارشات، دولت واردات را به 35 نمایندگی انحصاری واگذار کرده بود که بر طبق آن این شرکت ها مسئول وارادت خودرو بودند و مردم عادی باید خودروی خارجی را از این شرکت ها دریافت می کردند و خود نمی توانستند که خودروی خارجی را ثبت و وارد کنند.

البته وزارتخانه صنعت و معدن انحصاری شدن واردات خودرو را با این توجیه که 35 شرکت در واردات خودرو فعال هستند نمی پذیرفت. اما کارشناسان مختلف از اساتید دانشگاه تا رییس شورای رقابت معتقد بودند که وقتی اختیار بیش از 70 درصد بازار خودروهای وارداتی در اختیار یک خانواده قرار گرفته، ادعای رقابتی بودن واردات خودرو، غیر منطقی و نادرست است.

چرا که در بازار رقابتی این مشتری است که تصمیم می‌گیرد چه خودرویی و با چه مشخصات و با چه قیمتی انتخاب کند لذا تعیین تکلیف برای مشتری، از اصول بازار رقابتی نیست، اگر مشتری به دنبال خرید خودرو بدون خدمات ولی ارزان باشد یا خودرویی گران‌تر و با خدمات عالی‌تر می‌خواهد به دولت و وزارتخانه‌های مرتبط ارتباطی پیدا نمی‌کند.

برای مثال چندی پیش محمد جعفری رییس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اعلام کرده بود که: واردات خودرو نباید منوط به تائیدیه نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی شود زیرا در آن صورت 70 درصد بازار خودروهای وارداتی کشور در اختیار یک خانواده قرار می‌گیرد.

سرانجام پس از کشمکش های فروان میان وزارت صنعت و معدن و شورای رقابت امروز اعلام شده است که اقای نعمت زاده وزیر صنعت و معدن بخش نامه ای صادر کرده است که بر طبق آن از 30 بهمن 1393 هر ایرانی می تواند از طریق گمرک خودرو مورد نظر خود را وارد کند.

این خبر مسرت بخش از این جهت بسیار مهم است که واسطه شرکت های انحصاری برای واردات خودرو برچیده می شوند و هر ایرانی بنا بر علایق و سلایق خود می تواند خودروی خود را بدون واسطه خریداری و بعد از پرداخت عوارض مالیاتی به کشور وارد کند. این امر سبب خواهد شد بسیاری از رانت ها و همچنین گران فروشی ها از میان برداشته شود.

از سوی دیگر این خبر می تواند باعث شود که خودروسازان داخلی نیز زنگ خطر را در گوش خود احساس کنند و متوجه شوند که اگر روند تولیدات بعضا بی کیفیت ادامه پیدا نماید، با توجه به خارج شدن انحصار از واردات خودرو می تواند باعث کاهش تقاضا از سوی مردم شود.

اگرچه در بودجه به موجب بند "ب" تبصره 8 لایحه بودجه 94 که به تصویب مجلس رسید عوارض واردات خودروهای سواری به میزان 5 درصد قیمت تحویل روی کشتی در مبدا (فوب) افزایش یافته است؛ اما همچنان این خطر برای خودروسازان داخلی وجود خواهد داشت.

به هرحال این قدم مثبت دولت در جهت حذف انحصار از یک بخش اقتصادی مهم در کشور را باید به عنوان یک قدم مثبت قلمداد کرد که می تواند به عنوان زنگ آغاز ایجاد اقتصاد رقابتی و حذف انحصار در بخش های اقتصادی مختلف کشور باشد.
اخبار اقتصادی - تابناک