هیجان کاهش سود بانکی فروکش کرد

 ایسنا: در حالی در حدود یک ماه گذشته پافشاری برای کاهش نرخ سود بانکی از سوی مدیران اقتصادی دولت به اوج رسید و قرار بود در اولین جلسه پیش روی شورای پول و اعتبار در این رابطه تصمیم گیری شود که این جلسه برگزار شد ولی خبری از کاهش نرخ سود نبود؛ موضوعی که البته با توجه به آخرین اظهارات رییس کل بانک مرکزی دور از انتظار هم نبود.

حدود سه هفته پیش بود که به فاصله کمتر از شش ماه از بازنگری در نرخ سود بانکی و به دنبال انتقادات از نرخ‌های بالای موجود، وزیر اقتصاد اعلام کرد که در اولین جلسه شورای پول و اعتبار کاهش نرخ سود مورد بررسی قرار خواهد گرفت موضوعی که البته رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز مدتی بعد به آن تاکید کرد ولی در مجموع واکنش و یا اظهار نظری از سوی مدیران بانک مرکزی مبنی بر تغییر نرخ سود در زمان فعلی به همراه نداشت.

از سویی دیگر در حالی اخیرا دولت از بسته اقتصادی خود برای رونق و خروج از رکود آن هم با محوریت بانکها در تامین مالی رونمایی کرد که با وجود تعیین چندین موقعیت برای تحریک تقاضا و افزایش فروش کالا در قالب تسهیلات دهی بانکها، کاهش نرخ سود بانکی که همواره بر آن به عنوان مانعی در رونق تولید یاد می شد، مطرح نبود و تنها بانک مرکزی به کاهش نرخ سود بین بانکی یعنی سود اعتباردهی به بانکها اکتفا کرد.

البته مطرح شدن موضوع برای کاهش نرخ سود با اظهارات معنادار رییس کل هم همراه بود. وی توضیح داد که در شرایطی که بانک‌ها در تنگنای مالی به سر می‌برند و باید سود بین بانکی به سمت تعادل پیش رفته و با تورم متناسب شود، عواملی همچون حرکت مخرب موسسات اعتباری غیرمجاز، کمبود نقدینگی بانک‌ها و همچنین مطالبات معوق موجب شده نرخ سود به میزان واقعی و متناسب خود با اقتصاد نرسد.

اظهارات سیف در حالی مطرح می شود که کارشناسان اقتصادی و بانکی نیز بارها نسبت به تغییر نرخ سود با توجه به فراهم نبودن شرایط کاهش آن با وجود الزام این موضوع هشدار داده بودند.

رییس کل بانک مرکزی البته به صراحت اعلام کرده که سیاست دستوری در رابطه با کاهش نرخ سود جوابگو و پذیرفته شده نیست و باید به تدریج فضا به سمتی برود که نرخ متعادل و قابل قبول شود.

به هر حال به نظر می رسد با آخرین موضع رییس کل در رابطه با کاهش نرخ سود بانکی همانطور که کارشناسان همواره تاکید دارند تا اجرایی شدن شروط این تغییر یعنی عواملی همچون افزایش منابع مالی بانکها، ساماندهی موسسات غیر مجاز در رقابت برای سود اقدام فوری در این رابطه شکل نگیرد و بانک مرکزی ترجیح دهد فرا از فشارها برای کاهش نرخ سود و الزامی که نسبت به آن وجود دارد، متناسب با شرایط در این رابطه اقدام کند. هر چند که تغییر سود تا قبل از پایان سال بعید هم به نظر نمی رسد. 

خبرگزاری مهر: با بی‌تفاوتی شورای پول و اعتبار به موضوع کاهش نرخ سود بانکی و وعده‌های متعدد دولتمردان اقتصادی، تب این موضوع هم فروکش کرد.

موضوع کاهش نرخ سود بانکی طی ماه های اخیر به سوژه ای داغ تبدیل شده و بسیاری از فعالان اقتصادی، بخش های تولیدی، اهالی بازار سرمایه و سرمایه گذاران بخش های مختلف اقتصادی خواستار بازنگری در این نرخ هستند، حتی این موضوع توسط برخی از اعضای کابینه از جمله وزیر اقتصاد هم مورد توجه قرار گرفته و بارها مطرح کردده است که جلسه آتی شورای پول و اعتبار به این موضوع اختصاص می یابد.

در حالیکه بسیاری از بخش های اقتصادی و بانکی کشور در انتظار بررسی نرخ سود بانکی در جلسه اخیر شورای پول و اعتبار بودند، اما این موضوع در جلسه مذکور بررسی نشد و اعضای شورا بدون توجه به خواسته فعالان اقتصادی و بازار سرمایه جلسه خود را خاتمه دادند.

نکته قابل توجه این است که برخی از اعضای تاثیرگذار و اصلی شورای پول و اعتبار همچون علی طیب نیا وزیر اقتصاد و محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و حتی خود رئیس کل بانک مرکزی که رئیس شورای پول و اعتبار نیز هست، بر کاهش نرخ سود بانکی تاکید کرده اند.

طی هفته های گذشته واکنش ها نسبت به این موضوع بالاگرفت و همه بر تناسب کاهش نرخ سود بانکی بر اساس نرخ تورم تاکید داشتند، اما پس از اینکه مشخص شد اعضا کاهش نرخ سود را تصویب نکردند، هیجانات و تب نرخ سود هم در بازار فروکش کرد. کارشناسان اقتصادی در این زمینه تاکید می کنند که نرخ سود بانکی فعلی متناسب با نرخ تورم نیست و لازم است که یک بازنگری در این زمینه صورت گیرد.

گمانه زنی ها هم از کاهش یک تا دو درصدی نرخ سود بانکی خبر می داد؛ گرچه این نرخ هم چندان مورد رضایت فعالان بازار سرمایه و بخش تولید کشور نیست. البته برخی از اعضای شورای پول و اعتبار پس از برگزاری جلسه اخیر شورا اعلام کردند که اعضای شورا همگی درباره کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی اتفاق نظر جامع دارند و فقط اختلاف نظرهایی درباره نحوه اجرای آن وجود دارد.

این موضوع تا جایی مورد توجه قرار گرفته است که فعالان بخش مسکن کشور هم بالا بودن نرخ سود بانکی را دلیل رکود بازار مسکن اعلام می کنند و می گویند که سرمایه گذاران به دلیل بالابودن نرخ سود بانکی تمایلی به سرمایه گذاری ندارند.

برخی از تحلیلگران اقتصادی می گویند که دلیل اینکه بانک مرکزی چندان به این موضوع توجه نمی کند، این است که احساس می شود بانکها نسبت به کاهش بیشتر نرخ سود بانکی راغب نیستند و از آن تمکین نخواهند کرد.

کاهش نرخ سود بانکی که باید از فیلتر شورای پول و اعتبار عبور کند. البته سه عضو اصلی این شورا یعنی رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان مدیریت کمتر از دو هفته پیش از بسته اقتصادی ۶ ماهه دوم سال رونمایی کردند و یکی از بندهای مهم آن مربوط به کاهش نرخ سود بانکی است؛ به همین دلیل هم انتظار می رفت که این موضوع در جلسه گذشته شورا مورد بحث قرار گیرد.  

کارشناسان اقتصادی می گویند که لازم است بانک مرکزی برای ابلاغ هرچه زودتر بسته اقتصادی تسریع خروج از رکود، نرخ سود بانکی را هر چه زودتر تعیین تکلیف کند.

حسن روحانی رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی با مردم نسبت به بالا بودن نرخ سود بانکی انتقاد کرده و گفته است: سود بانکی باید از کاهش تورم تبعیت کند ولی با توجه به کاهش تورم در کشور هنوز این اتفاق نیافتاده است.

وی افزود: اگر بر فرض تورم ما ۱۵ درصد باشد، اما سود تسهیلات خیلی بالاست و سود بانک‌هایی که به بخش‌های تولیدی تسهیلات ارائه می‌دهند را باید کاهش دهیم؛ اگر هزینه بانک‌ها کاهش پیدا کند، اینها می‌توانند سود تسهیلات را پایین بیاورند و این برای تولیدکنندگان یک قدم بزرگ است.

علی طیب نیا وزیر اقتصاد هم در نشست بسته اقتصادی نیمه دوم سال در این زمینه گفت: هدف‌گیری دولت، کاهش سود بانکی است و نرخ سود در حال حاضر نه با شرایط واقعی اقتصاد و نه تولید هماهنگ است و در عین حال، شرایط بازار سرمایه را نیز در نظر نگرفته، این در حالی است که نرخ تورم کاهش یافته ولی نرخ سود به دلیل چسبندگی‌ها کاهش نیافته است.

طیب‌نیا تصریح کرد: دلیل بالا بودن نرخ سود هم توان کم تسهیلات‌دهی بانک‌ها و هم نیاز بالای فعالان اقتصادی به نقدینگی است، بنابراین هر دو باید اصلاح شود و این دو موضوع در بسته دولت دیده شده است.

وی پیش از این هم در این باره گفته بود: به ‌رغم اینکه نرخ تورم کاهش پیدا کرده، نرخ سود بانکی در حد بالایی است که نه با شرایط بازار سرمایه سازگاری دارد و نه با بازدهی بخش واقعی اقتصاد. اگر صرفا نرخ سود را به طور دستوری کاهش دهیم بدون اینکه نیاز بنگاه ها به نقدینگی تامین شود، طبیعی است که سیاستی ناموفق خواهد بود.

ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی هم در این باره با بیان اینکه نرخ سود بانکی متناسب با تورم کاهش نیافته و این اشکال بزرگی است، گفت: بخشی از این امر به فعالیت موسسات غیر مجاز بازمی گردد و بخشی نیز مربوط به مطالبات بانک‌ها از دولت است.

سیف خاطرنشان کرد: مجموعه این عوامل باعث شده است که برعکس این قاعده قابل قبول که نرخ سود باید متناسب با تورم کاهش یابد، محقق نشده است اما بانک مرکزی زمینه ای ایجاد می کند که در بازار بین بانکی تنگنای مالی برطرف شود و این امر به کاهش نرخ رایج عملیات بانکی برای رفع عدم تعادل موجود کمک خواهد کرد.

وی در مورد بانک‌هایی که نرخ سود ابلاغی را اجرا نکرده اند، گفت: در روزهای آینده اقداماتی که در این زمینه اجرایی خواهد شد، اعلام می‌شود و در این زمینه بانک‌های پیشتاز معرفی خواهند شد، همچنین پرونده هایی در مورد بانک‌هایی که دامنه قابل قبول نرخ را اجرا نکرده اند، تشکیل شده است.

البته وعده بازنگری در نرخ های سود بانکی هر سه ماه یکبار پیش از این توسط سیف داده شده است.

محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت هم در این زمینه با تاکید بر اینکه دولت معتقد به تقلیل سود بانکی است، گفت: نرخ سود بانکی بیش از نرخ تورم است، آن موقع که تورم ۴۰ درصد بود، سود بانکی هم همین مقدار فعلی بود.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور افزود: من در اولین جلسه این موضوع را مطرح خواهم کرد. البته اینکه رقم سود بانکی باید تقلیل کند هر سه دستگاه (بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) متفق‌النظر بودند اما اختلاف هایی در میزان این کاهش وجود داشت. بانک مرکزی اعتقاد داشت که این تقلیل باید به تدریج صورت گیرد و رقمی در نظر گرفته شود که انگیزه برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند.