هشدار برای آب؛ هشدار برای سد

 اخباراجتماعی -  هشدار برای آب؛ هشدار برای سد

 در هفته های اخیر روزی نیست که هشداری از دست درکاران درباره قرمز بودن وضع آب شرب کشور نشنویم. سخنی که گزاف هم نیست چرا که مقدار ذخیره آب سدهای تهران  به ‌وضعیت شمارش معکوس رسیده است: 37  روز.

  شمار زیادی از شهرهای کشور با مشکل تأمین آب دست‌ وپنجه نرم می‌کنند و وقوع تنش آبی در ١٢ شهر مرکز استان با جمعیتی افزون بر ٢٢ ‌میلیون نفر عینی شده است.
 
اگر این هشدارها را در کنار وضعیت رودخانه‌هایی چون زاینده‌رود و تالاب‌های کشور قرار دهیم شاید بتوانیم تصویر دقیق‌تری از وضعیت آب کشور ترسیم کنیم.

  80 درصد تالاب ارزشمند بختگان خشک شده و ۶۵ درصد دریاچه‌ی اورمیه - نماد محیط زیست کشور - به شوره زار بدل شده است.

عمق تالاب انزلی کاهش یافته و بخش‌های بزرگی از تالاب‌های گاوخونی، ارژن، پریشان، آجی‌گل و تالاب سه‌گانه‌ی هامون نیز خشک شده اند. وضعیت تالاب شادگانِ هویزه و هورالعظیم نیزمناسب نیست.

اگر از کمبود آب شرب تهران که علت اصلی‌ آن رشد بی رویه جمعیت شهر تهران و پیرامون - به‌ویژه در هشت سال گذشته است - بگذریم، به یقین می‌توان سدسازی‌های گسترده و در پیِ آن اصرار بر گسترش کشاورزی‌هایی که صرفه‌ی اقتصادی ندارند و در همین رابطه حفر چاه‌های عمیق را عاملان اصلی انسانی در ایجاد شرایط فعلی خواند (در کنار عاملانی طبیعی هم‌چون خشک‌سالی). پس آیا هنگام آن فرا نرسیده که در طرح‌های سدسازی‌ درنگ کنیم؟

طعنه امیز است که سدسازی‌ها در بسیاری ازموارد، بر خلافِ ادعاها حتی به گسترش کشاورزی هم نینجامیده‌اند. چرا که  همان‌گونه که وزیر نیرو تصریح کرده‌است «در چند سال گذشته در سدسازی افراط کردیم. چون تمام این سدها بالغ بر 76 میلیارد متر مکعب را می‌توانند تنظیم کنند در حالی که میزان آب موجود در این سدها از 46  میلیارد مترمکعب افراتر نمی رود».

علاوه بر آن‌که درصد بالایی از این سدها فاقد زهکشی و آبراهه برای انتقال آب به زمین‌های کشاورزی اند.

با این حال، و با وجود سخنِ روشن بلندپایه‌ترین مسؤول در این ‌باره، کوچک ترین کاهشی در شتاب بالای سدسازی دیده نمی شود و این ارزش مندترین ماده‌ی حیات در سرزمین ما در حال نابودی است.

می‌دانیم که تبخیر آب در ایران به مراتب بالاتر از متوسط جهانی و حتی چند برابر متوسط بارندگی‌مان است، به طوری که بر پایه‌ی آمار، یک سوم معدل جهانی، در ایران بارندگی داریم و دقیقاً سه برابر متوسط جهانی تبخیر داریم!

از این روست که نیاکانِ ما، به درستی، کاریز (قنات) را اختراع کردند، وگرنه ساختن آبراهه‌ها بر روی زمین که کاری بسیار ابتدایی و ساده بود!

درست است که شاید کاریزها  پاسخ‌گوی نیاز آب در سراسر ایران نباشند اما به قول امین طاهری، سردبیر ماهنامه تخصصی کشاورزی «سنبله» برای نجات همین 33 هزار رشته قنات کشور که به صورت رایگان به ما واگذار شده‌اند و بدون هزینه 12ـ10 درصد آب مورد نیازمان را تأمین می‌کنند چه کرده‌ایم؟

 «و این در حالی است که برخی از کشورهایی که دانش فنی قنات را از ما کسب کرده‌اند، با آخرین تکنیک‌های علمی و فنی روز، از آنها بهره‌برداری می‌کنند. با وجود آن‌که می‌دانیم بهترین راه جلوگیری از رسوب‌گذاری در سدها، جلوگیری از خطر و خسارت سیلاب‌ها، تغذیه آبخوان‌ها و حفظ خاک‌های زراعی و منابع طبیعی، در گرو توسعه‌ی آبخیزداری است، به این امر مهم آن چنان که شایسته است، توجه نمی‌کنیم.

 

به خوبی آگاهیم که ساخت سد در بسیاری از مناطق کشور الزامی نیست، چرا که تأمین آب مورد نیاز از طریق آبخیزداری و آبخوانداری و افزایش ذخایر آب‌های زیرزمینی به مراتب کم‌هزینه‌تر و مناسب‌تر است و از این طریق به راحتی می‌توان آب مصرفی چند سال کشور را در زمین ذخیره کرد اما با این همه بر ساخت سدهای ناتمامِ مطالعه‌نشده و مخرب محیط‌زیست و آثار تاریخی و اراضی کشاورزی و مراتع و خانه‌ها، که اغلب فاقد توجیه اقتصادی هستند، مشکل بهره‌برداری دارند، پرهزینه‌اند و به دلیل نامناسب بودن منطقه، تبخیر بالایی دارند، اصرار می‌ورزیم.»

به نظر می‌رسد نفوذ و قدرت برخی گروه‌های ذی‌نفع ــ از آن نماینده‌ مجلس  که احتمالا تنها به دنبال کسب رای است و با نادیده گرفتن منافع ملی، سطح خواست‌های ناکارشناسیِ مردم حوزه‌  انتخابیه‌ خود را بالا می‌برد تا پیمانکاری که فقط در جست‌وجوی نفع شخصی است ــ هنوز بر توان کارشناسان و حتی دولت مردان ما می‌چربد که این چرخه‌ نابودگر از حرکت باز نایستاده است.
 اخبار  اجتماعی - عصر ایران

ویدیو مرتبط :
هشدار! خطر تحریف امام خمینی (ره) هشدار!

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

هشدار کمبود آب در 6 ماه آینده

 

 

 

به گفته ارتقایی، مجموع آبی که در مخازن سدهای استان تهران وجود دارد، بالغ بر 490 میلیون مترمکعب است که در مقایسه با سال 88 که 550 میلیون مترمکعب بوده است، حدود 60 میلیون مترمکعب کاهش داشته است.

مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران از کاهش 38 درصدی بارندگی‌ها خبر داد و گفت: احتمال بارور کردن ابرهای تهران وجود دارد.

خسرو ارتقایی در گفتگو با مهر با بیان اینکه آلودگی هوا به دلیل ایجاد جبهه پایدار در کل کشور است، گفت: میزان بارندگی در ماه گذشته بین 30 تا 40 میلی متر بوده است و در ماه اخیر، بارندگی نداشته ایم.

وی افزود" بر همین اساس، پایداری جو باعث ایجاد پدیده وارونگی هوا شده و در دو هفته اخیر مخصوصا در مناطق شمالی و شرقی تهران رخ داده و شرایط سلامت شهروندان را به خطر انداخته است، تبعا اگر شرایط جوی ناپایدار شود و بارندگی صورت گیرد، شرایط را می تواند تغییر دهد.

باروری ابرها برای تهران

وی با اشاره به کاهش بارندگی ها در تهران، از باروری ابرها به عنوان یکی از راه‌های تامین منابع آبی مورد نیاز نام برد و گفت: با توجه به خشکسالی های پاییز و زمستان دو سال گذشته، خوشبختانه از اواخر سال گذشته قراردادی با موسسه تحقیقات آب منعقد و مطالعات این کار در استان تهران شروع شده است.

ارتقایی اظهارداشت: البته در گذشته های دور، باروری ابرها در حوزه آبریز سد کرج و لتیان انجام شده اما اینکه به چه میزان اثربخش بوده است، اطلاعات دقیقی وجود ندارد؛ به همین دلیل هم اکنون مطالعات انجام شده و طرح اجرایی این کار نیز تدوین شده است.

وی ادامه داد: اگر بتوان هماهنگی های لازم برای پرواز هواپیماهای مخصوص این کار در شمال تهران انجام گیرد، می توان امیدوار بود که در ماه‌های آینده بتوان پروازهایی را با هماهنگی موسسه تحقیقات آب در بارور نمودن ابرهای شمال تهران انجام داد که بارشهایی در حوضه های آبریز سد کرج، لتیان، لار و طالقان صورت گیرد.

ارتقایی گفت: تکنولوژی باروری ابرها که در ایران وجود دارد بر این اساس است که باید حتما ابری وجود داشته باشد تا بارور کردن صورت گیرد، اما در دنیا روشهای پیشرفته تری وجود دارد که بدون وجود ابر و با رطوبت، بارندگی صورت می گیرد.

وی اظهار داشت: در تهران حتما باید شرایط جوی تغییر کند و ابری در آسمان باشد تا بتوان آن را بارور کرد، حتی اگر این ابرها باران زا نباشند می توان با پرواز هواپیما و شلیک یدید نقره در داخل ابرها، آنها را بارور کرد.

به گفته ارتقایی، در محدوده استان تهران یا شهر تهران، تبعا باید میان دو دستگاه متولی کار هماهنگی لازم به عمل آید. بر همین اساس، همکاران در تلاش هستند که این هماهنگی ها را کسب کرده و مجوزهای لازم را اخذ کنند تا در شرایط مناسب، پروازها صورت گیرد.

وی تصریح کرد: مجری برای این طرح وجود دارد که با همکاری موسسه تحقیقات آب، در تلاش است تا هماهنگی های لازم برای اخذ مجوز صورت گیرد.

وضعیت بارشها در تهران

وی اظهار داشت: از ابتدای مهرماه تاکنون همزمان با آغاز سال آبی جدید، میزان بارندگی در تهران 37.5 میلی متر بوده است که در مقایسه با سال گذشته، 38 درصد و نسبت به متوسط درازمدت 20 درصد کاهش نشان می دهد.

مدیرعامل آب منطقه ای تهران افزود: در استان تهران 9 دشت وجود دارد که بخشی از آن مشترک با استانهای همجوار بوده و بخش دیگر در حوزه استان تهران و البرز واقع شده است؛ البته هنوز تقسیماتی به دلیل ایجاد استان البرز صورت نگرفته است.

وی در خصوص میزان ورودی آب سدها تصریح کرد: از ابتدای سال جاری آبی تاکنون، حجم ورودی آب به سدهای تامین کننده آب استان تهران در مقایسه با سال گذشته حدود 33 درصد کاهش داشته است. البته باید توجه داشت که آنچه پشت سدها جمع می شود را می توان به عنوان ذخیره آبی تلقی کرد.

به گفته ارتقایی، مجموع آبی که در مخازن سدهای استان تهران وجود دارد، بالغ بر 490 میلیون مترمکعب است که در مقایسه با سال 88 که 550 میلیون مترمکعب بوده است، حدود 60 میلیون مترمکعب کاهش داشته است.

هشدار کمبود آب در 6 ماه آینده

وی اظهار داشت: به طور طبیعی با کاهش 33 درصد ورودی مخازن سدها و با توجه به کسری 60 میلیون مترمکعبی آب پشت سدها نسبت به سال گذشته، اگر روال به همین روند ادامه یابد، اگرچه ممکن است پاییز و زمستان را پشت سر بگذاریم؛ ولی در 6 ماه آینده ما کمبود آب داریم.

به گفته ارتقایی، در 2 سال گذشته رژیم بارندگی در بسیاری از نقاط استان تهران بر خلاف اینکه در پاییز و زمستان خوب بوده، اما تغییر کرده است؛ به این معنا که در 2 سال گذشته عمده بارندگی ها در فروردین و اردیبهشت صورت گرفته و این روند در سال 88 و 87 تکرار شده است.

مدیرعامل آب منطقه ای تهران ابراز امیدواری کرد که علیرغم پاییز خشک، در زمستان و ماه باقیمانده از پاییز بارندگی خوبی در کشور صورت گیرد، چراکه بارندگی بهار معمولا به شکل برف نیست و برف به عنوان ذخایر باقی می ماند. به این معنا که بارندگی برف در زمستان، برای تهران حیاتی است و بارندگی هایی که در فصل بهار صورت می گیرد، در نهایت می تواند میزان نیاز تهران در تابستان را برطرف کند و ذخیره ای باقی نمی گذارد....../تحلیل:عصرایران