نظر فرهادی درباره خانم کارگردان مشهور

روزنامه تماشا: اصغر فرهادی در گفت و گو با ویژه نامه کن درباره فیلمش حرف های بسیار خواندنی زده است که خبر آنلاین روز گذشته نسخه ترجمه شده آن را منتشر کرد. در ادامه بخشی از صحبت های او را می خوانید:


- بسیار مراقب بودم که از بافت شهری و معماری پاریس در فیلمم سوء استفاده نکنم و در عین حال به آن نگاه توریستی هم نداشته باشم. بنابراین از همان ابتدا تصمیم گرفتم مکان اصلی زندگی شخصیت های فیلمم را در حومه پاریس قرار دهم و پاریس را در پس زمینه قرار دهم. سقوط یک کارگردان در یک موقعیت ناشناس زمانی اتفاق می افتد که اولین چیزهایی که نظرش را جلب می کند در فیلمش پررنگ کند.

- اولین بار برنیس بژو را در سفر به آمریکا ملاقات کردم، زمانی که فیلم «هنرمند» روی پرده بود. از همان ابتدا او را بسیار گرم و باهوش یافتم. یکی از آن آدم هایی که شما احساس می کنید می توانید با او ارتباط برقرار کنید، ایفای نقش او در «هنرمند» هم بیشتر من را مصمم کرد که بازیگری بسیار باهوش است. دو ویژگی است که حتما باید در بازیگران من وجود داشته باشد؛ باهوش بودن و داشتن انرژی لازم برای حضور روی پرده سینما. به این معنی که تماشاگر از تماشای او و وقت صرف کردن با او لذت ببرد.

- علی مصفا نه تنها به عنوان یک بازیگر بلکه به عنوان یک انسان هم قابلیت های ویژه ای دارد: چیزهایی از درونش در چهره اش و در مسیر زندگی اش هویداست. او نماد یک انسان با درونی غنی است که نمایش بیرونی کمی دارد. او از آن دست آدم هایی است که دیگران را به خود جلب می کند. ما دوست داریم بیشتر درباره او بدانیم. این چیزها بود که باعث شد علی را انتخاب کنم. در واقع ما مجبور بودیم که بازیگر ایرانی را انتخاب کنیم که به زبان فرانسه مسلط باشد که این مسئله بسیار ما را محدود می کرد. وقتی او را انتخاب کردیم مطمئن نبودیم که آیا می توانددر زبان فرانسه حرفه ای شود یا نه اما هر کسی که او را در روز اولی که به پاریس آمد تا روز اول فیلمبرداری دید از میزان پیشرفت بالای او در زبان فرانسه حیرت می کرد.

- فیلمسازی برای من در فرانسه و ایران خیلی تفاوت نداشت. من در هر دو کشور به یک سبک کار کردم. در اینجا ابزار و وسایل سینما بیشتر در اختیارم بودت و البته فضای صنعتی بیشتر، در ایران سینما بیشتر مجموعه ای است از خلاقیت های فردی، در حالی که در اینجا بیشتر خلاقیت امری جمعی است.

- خودم را فردی اخلاقگرا نمی دانم اما نمی توانم پایه ای بودن نقش اخلاق در این فیلم را انکار کنم. شما جز این نگاه می توانید به این فیلم از منتظر جامعه شناسی یا روانشناسی هم نگاه کنید اما واضح است که به بسیاری از موقعیت ها در این فیلم می توان از زاویه اخلاق نگریست.

ایسنا: شهیندخت مولاوردی عصر پنجشنبه در مراسمی که توسط انجمن زنان مدیر کارآفرین برای نکوداشت رخشان بنی اعتماد برگزار شده بود، با اشاره به اینکه کارآفرین به معنای خالق اثری هنری و نیز به معنای آفرینش کسب و کار است که فصل مشترک هر دو هم خلاقیت است، اظهار کرد: «در معنای اول امروزه رخشان به عنوان هنرمندی متعهد که با فرهنگ سازی و بی تفاوت نبودن نسبت به فعل و انفعالات پیرامونی خود مسئولیت آگاهی بخشی را بر دوش می‌کشد، با خلق آثاری فاخر یکی از چهره ‌های مانای هنر هفتم به شمار می‌رود.»

او ادامه داد: «در معنای دوم، امروزه کارآفرینان به عنوان عاملان تغییر و به دلیل برخورداری از خلاقیت، نوآوری و توانمندی موتور محرکه اقتصاد محسوب می شوند.»

او با بیان اینکه «البته این اثربخشی با تغییر رویکرد برنامه‌ریزان از اقتصادی مبتنی بر منابع ، به اقتصاد مبتنی بر دانش و تحقق اقتصاد دانش بنیان حاصل می‌آید» افزود: «در این میان زنان کارآفرین با پذیرفتن ریسک بیشتر و تن دادن به مخاطرات احتمالی و تنها به اتکای استعداد و انگیزه و توان خود نقشی غیرقابل انکار در رشد و توسعه متوازن و پایدار دارند و بنابراین رخشان به معنای واقعی کارآفرین عرصه فرهنگ و هنر است.»

مولاوردی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: «رخشان بنی اعتماد کارآفرینی است که با اعتماد به نفس مثال زدنی اعتماد کامل به توان و شایستگی و صلاحیت زنان و دختران سرزمینش را نیز به تصویر می‌کشد.»

او گفت: «خانم بنی اعتماد هنری را عرضه می‌دارد که بازسازی واقع گرایانه‌ای از زندگی زنان امروزی است. تصویری که پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد روایتی منصفانه و صمیمانه از زندگی «گیلانه»ها و «روسری آبی»های این دیدار است و هر آنچه را که در «زیر پوست شهر» می‌گذرد، روایت دختران و زنانی است که فارغ از تعلق‌شان به طبقه یا گروهی خاص ردپایی ازآن‌ها را در همه جا می‌توان دید.»

معاون رییس جمهور ادامه داد: «لحن انسانی که در آثار مختلف این فیلمساز موج می‌زند شیرزنان این دیار را چنان به نمایش در می‌آورد که در سخت‌ترین دوران و در دشوارترین شرایط می‌کوشند با چنگ و دندان آبرو، حیثیت و کیان خود و خانواده را حراست کنند. زنانی که نماینده نسل‌های متفاوتی از زنان و دخترانی هستند که امیدشان از دست نمی‌رود.»

شهیندخت مولاوردی در این مراسم که در پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی برگزار می‌شد همچنین اظهار کرد: «بی تردید راز ماندگاری و خوشنامی فیلم سازانی از این دست همین نگاه ژرف اجتماعی است. در شرایطی که برخی زنان را سطحی،‌ سبک و منفعل ترسیم می‌کنند تا از ترویج بی مایگی و تبلیغ ابتذال کاسبی کنند اندک فیلم‌سازانی هستند که تعهد اخلاقی خود در قبال واقعیت‌های اجتماعی را فراموش نکرده‌اند و همچنان در پی سینمایی اصیل هستند تا زن ایرانی را آن‌چنان که هست به نمایش درآورند و خانم بنی‌اعتماد بی‌شک یکی از اینان است.»

او با بیان اینکه هنرمندانی از این دست در طول سال‌ها به سرمایه‌های گرانقدر اجتماعی بدل می‌شوند که شایسته تجلیل و تدارک چنین محافلی هستند افزود: «این‌ها کسانی هستند که دولت‌شان مستعجل نیست و حال و هوای انسانی و اخلاقی آثارشان سال‌های متوالی بر جان و روان مخاطبان چنگ خواهد انداخت و خانم بنی اعتماد بی‌شک یکی از آن‌هاست.»

او در ادامه با اشاره به اینکه رخشان بنی‌اعتماد دو چهره اجتماعی و فردی دارد که پرسوناهایی متفاوت نیستند اظهار کرد: «زندگی شخصی بدون حاشیه و حساسیت آگاهانه وی نسبت به معضلات و دردهای پیدا و پنهان جامعه‌ای که در آن زندگی می کند باعث شده است جنس فیلنامه‌ها‌، کارگردانی و مستندهایش واقعی و موفق باشد و البته که اهل هنر و حتی مخاطبان عمومی آثار ایشان به خوبی می‌دانند که این بالانشینی در میان بزرگان بی‌مایه و استعداد حاصل نمی‌شود.»

مولاوردی با ابراز خوشحالی از اینکه امروز در محافل عمومی و جهانی فرهنگی و هنری چهره‌ای از زن موفق و آگاه ایرانی نشان داده شده است که نه تنها به داوری مسائل درونی جامعه ایران می‌اندیشد، بلکه بر مسند داوری و انتخاب آثار و افکار جوامع دیگر هم تکیه می‌زند ادامه داد: «این نگاه ریزبینانه و نزدیکی با کاستی‌ها و نیازهای جامعه که در آثار هنرمندان متعهد وجود دارد هزار بار تاثیرگذارتر و قدرتمندتر از هر قانون و تبصره و درس و نطق و خطابه و تحلیل است.»

او سخنان خود را این‌گونه ادامه داد که آیا «گیلانه» کمتر از بسیاری نطق و خطابه‌ها و تحلیل و برنامه‌های غیر هنری، تاثیر جنگ بر زندگی زنان و مادران آسیب دیده و نقش بی بدیل زنان در جنگ تحمیلی را نشان داده است‌؟‌ آیا زیر پوست شهر کمتر از ذره بین کارشناسان و آسیب شناسان پر ادعای محافل رسمی و دولتی با تمامی بودجه‌ها با تشکیلات عریض و طویل، زیر و بم گره‌ها و سختی‌های تنیده شده با تار و پود زندگی مردم را نمایانده است؟

مولاوردی در پایان سخنان خود تاکید کرد: «رخشان بنی اعتماد به این‌ها بسنده نکرده است و در «قصه‌ها» با آینده نگری از خود نقش یک مددکار اجتماعی پویا را به نمایش گذاشته است که با رصدگری مسائل، نگرانی خود را از تبدیل آن به بحران، به جامعه تزریق می کند تا با ایجاد حساسیت توجه سیاست گذاران را به چاره اندیشی جلب نماید و این شاید مهم‌ترین تفاوت میان رویکرد سلامت محور با رویکرد درمان محور است. به همین دلیل این نگاه بارها شایسته تقدیر و تمجید است.»