نجات دریاچه ارومیه این طوری ممکن است

خبرگزاری مهر: دولت در جلسه چهارشنبه هفته گذشته خود، 19 راهکار پیشنهاد شده از سوی کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه را تصویب کرد و به وزیر نیرو ماموریت داد تا هرچه سریعتر برای جلوگیری از بروز فاجعه زیست محیطی در این دریاچه دست به کار شود. توقف کامل سدسازی ها، از جمله راهکارهای تعیین شده در دولت است.

 دو سه سالی است که موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه بر سر زبان ها افتاده و تقریبا می توان گفت از سال 87 به بعد سطح آب دریاچه ارومیه به شکل محسوسی افت کرده است. شاید چند سال قبل کمتر کسی به این موضوع فکر می کرد که ممکن است روزی دریاچه ارومیه از نقشه ایران حذف شود، اما امروز این فاجعه به یک چالش اساسی تبدیل شده است.

منحصر بفرد بودن دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه آب شور داخلی کشور، دومین دریاچه شور جهان و تاثیر آن بر اقلیم و کشاورزی منطقه غرب کشور؛ از جمله مواردی است که باعث اهمیت بالای این دریاچه شده است. با این حال، روند نابودی و خشکی بخش های وسیعی از آن در یکی دو سال اخیر نمایان شده و دولت سابق برخی مباحث را درباره جلوگیری از خشکی این دریاچه مطرح کرد اما عملا کار خاصی انجام نشد و مواردی در حد طرح و حرف باقی ماند.

خطر وقوع فاجعه زیست محیطی

مسئله با اهمیت نابودی دریاچه ارومیه، خطر وقوع طوفان های نمکی و از بین رفتن کشاورزی در استان های غرب کشور باعث شد تا دکتر حسن روحانی در زمان رقابت های انتخاباتی برای دور یازدهم ریاست جمهوری به مردم غرب کشور وعده بدهد در صورت رئیس جمهور شدن موضوع فاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه را پیگیری کند.

دولت یازدهم پس از انتخاب دکتر حسن روحانی به ریاست جمهوری در اولین جلسه هیئت وزیران دولت تدبیر و امید به وعده خود عمل کرد و فاجعه دریاچه ارومیه در هیئت وزیران مطرح و بر لزوم یافتن راهکارهای جلوگیری از نابودی کامل این دریاچه تاکید شد.

کارشناسان معتقدند اگر حتی دولت موفق شود از طریق انجام اقدامات موثر جلوی نابودی کامل دریاچه ارومیه را بگیرد، هیچگاه این دریاچه امکان برگشت به روزگار خوش خود را نخواهد داشت. با این حال، دولت در اولین روزهای فعالیت رسمی خود و در 28 مردادماه امسال کارگروه ویژه ای را مامور کرد تا همه راهکارهای موجود برای نجات دریاچه ارومیه از مرگ را بررسی و نتیجه را برای تصمیم گیری به دولت ارائه کند.

ماموریت ویژه برای کارگروه نجات

این کارگروه در مدت زمان 50 روزه بررسی های خود 24 راهکار را برای نجات دریاچه ارومیه پیشنهاد کرد که انتقال آب از رودخانه هایی مانند ارس، انتقال آب از دریای خزر، باروری ابرها، تغییر الگوی کشت، جلوگیری از ادامه برداشت های غیرمجاز آب در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، متوقف کردن برداشت آب از طریق حفر چاه های غیرمجاز، متوقف کردن سدسازی و مطالعات آن در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، لایروبی رودخانه های موثر بر دریاچه ارومیه، رهاسازی منابع آبی ذخیره شده در پشت سدها و مواردی از این دست؛ از آن جمله است.

چهارشنبه هفته جاری هیئت وزیران به ریاست دکتر حسن روحانی تشکیل جلسه داد و دولت پس از استماع گزارش کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه، 19 راهکار را مورد تایید قرار داد و به تصویب رسید. محمدباقر نوبخت؛ سخنگوی دولت اعلام کرد: اقدامات دولت در زمینه نجات دریاچه ارومیه در 3 بخش شکل خواهد گرفت که می توان به توقف کامل سدسازی ها در حوزه دریاچه ارومیه به دلیل ادامه بحران و فاجعه زیست محیطی اشاره کرد.

سدسازی متوقف می شود

وی تاکید کرد: همچنین مطالعاتو سرعت بخشیدن به انتقال آب به دریاچه ارومیه و رفع موانع ورود آب به دریاچه ارومیه نیز بخش دیگری از اقداماتی خواهد بود که قرار است انجام شود. دولت در تصمیم جدید اتخاذ شده، حمید چیت چیان وزیر نیرو را مامور کرد تا هرچه سریعتر برای جلوگیری از فاجعه زیست محیطی در دریاچه ارومیه اقدامات لازم را پیگیری کند.

به صورت کلی، علاوه بر موارد یادشده درباره راهکارهای نجات دریاچه ارومیه می توان به برنامه ریزی برای صرفه جویی از طریق اصلاح الگوی کشت نیز اشاره کرد.


در بررسی دلایل بروز فاجعه خشکی دریاچه ارومیه، کارشناسان معتقدند ساخت سدهای متعدد در مسیر رودخانه های تاثیرگذار بر دریاچه ارومیه، برداشت های غیرمجاز فراوان از آب، بالا بودن میزان استفاده از آب در بخش کشاورزی، چاه های غیرمجاز و مواردی از این دست تاثیرگذار بوده اند.

با این حال، مقامات سابق وزارت نیرو در اینباره اعلام کرده بودند مسئله اصلی که منجر به بروز خشکی در دریاچه ارومیه شده است، وقوع خشکسالی های متعدد در یک دهه اخیر است و آنچه که از آن به عنوان خشکی دریاچه ناشی از سدسازی ها نام برده می شود تنها 15 درصد در خشکی دریاچه تاثیرگذار بوده است.