مهره‌های شطرنج افخمی روی میز «هفت»

روزنامه اعتماد: با پخش شدن قسمت پنجم سری جدید برنامه «هفت» و تكمیل شدن دكور و كنداكتور رسمی این برنامه، بالاخره وقت آن رسید تا بدون یك ارزیابی شتاب‌زده، نگاه هوشمندانه‌ای به «هفت» و جنجال‌های ایجادشده پیرامونش بیندازیم.

برنامه‌ای كه با فریدون جیرانی‌زاده شد، با محمود گبرلو ادامه پیدا كرد و با ریزش مخاطب روبه‌رو شد و حالا با حمایت تمام‌قد مدیران وقت صداوسیما، فرمان هدایتش تمام و كمال به بهروز افخمی كارگردان شناخته‌شده سینما سپرده‌ شده است؛ كارگردانی كه تا اینجا نشان داده نجات سینمای بدنه و پرمخاطب برایش مساله‌ای جدی است اما متاسفانه برای رسیدن به این هدف از هر وسیله‌ای استفاده می‌كند و هفت را به صفحه شطرنجی تبدیل كرده است كه آدم‌ها و جنجال‌ها در قالب یك سناریو از قبل طراحی‌شده در ذهن افخمی قدم‌به‌قدم جلو می‌آیند تا بازی او را پیش ببرند.

این سناریو در بخش نخست، برای مخاطب تیزهوشی كه این برنامه را رصد كند قدری فاش شده است و افخمی از گفتن آن ابایی ندارد؛ جذب یك مخاطب میلیونی شبیه برنامه «نود» عادل فردوسی‌پور یا «خندوانه» رامبد جوان است تا به پشتوانه این سرمایه اجتماعی و قدرت تماشاگر، هم به برنامه، هویتی اجتماعی بدهد و هم تاثیرگذاری بیشتری در لایه‌های مختلف جامعه و تغییر نگرش و رویكردها از خود به‌جا بگذارد. اما روشی كه افخمی در جذب این مخاطب بیشترین بهره را از آن می‌برد، چیست؟

رویكرد این چند برنامه نشان می‌دهد كه به‌جز حضور چهره‌های شناخته‌شده در این برنامه، افخمی می‌خواهد در جذب مخاطب، بیشترین بهره را از طریق جنجال‌آفرینی‌های رسانه‌ای ببرد. این ایده از كجا نشات می‌گیرد؟ از همان قسمت‌های اول افخمی در نجواهای درونی خودش اعتراف می‌كند كه وجود فردی مثل فراستی با تمام اختلافاتی كه با او دارد فعلا برایش ضروری است و به او نیاز دارد. چرا؟ چون افخمی برای جذب مخاطب و دیده شدن هفت، نیاز به جنجال دارد و آقای همیشه مخالف‌خوان، پتانسیل بالقوه‌ای برای جنجال‌آفرینی و توجه جلب كردن دارد و این را در برنامه سری اول به‌خوبی نشان داده است، پس افخمی او را از دست نمی‌دهد.

در گام بعدی افخمی برای جذب مخاطب، شمشیر را از رو می‌بندد و با تخطئه كردن نقد و منتقدان حركت بعدی خود را آغاز می‌كند. افخمی در قسمت اول برنامه و در دیالوگ خود با حمید گودرزی اساسا نقد را برای فیلمسازان و هنرمندان مقوله‌ به‌درد‌نخوری ارزیابی می‌كند و می‌گوید: نقد فقط به درد تماشاگر قشر متوسطی می‌خورد كه در تماشا و انتخاب فیلمش سرگردان است، همچنین در دوئل‌های ساختگی‌اش با فراستی صراحتا می‌گوید از منتقد جماعت خوشش نمی‌آید اما ابدا چنین نیست و او به منتقدان، اصحاب رسانه و صاحبان قلم به‌شدت نیاز دارد و اصطلاحا می‌خواهد با این حرف‌ها آب در سوراخ مورچه‌ها بریزد تا اسم «هفت»‌ دوباره بعد از جیرانی سر زبان‌ها بیفتد، چرا كه اگر از منتقد جماعت بدش می‌آمد اولا بحث نقد را تعطیل می‌كرد.

 ثانیا رادیكال‌ترین منتقد را مسوول میز نقد برنامه نمی‌كرد. ثالثا منتقدان این‌همه برایش مهم نبودند كه با یك آیتم جنجالی برای انعكاس تمام انتقادهای رسانه‌ها در هفته گذشته نسبت به هفت، این آیتم را با این‌همه آب‌وتاب نشان دهد و بگوید ما همه مطالب شما را می‌خوانیم؛ اما این‌گونه نیست بلكه افخمی به دنبال بازتولید جنجال‌هاست تا هفت هر هفته حسابی سروصدای رسانه‌ای داشته باشد و دعوای حیدری و نعمتی میان مخالفان و موافقان از رونق نیفتد.

اما افخمی كه حركت خود را زیركانه و باحوصله انجام می‌دهد بعد از چند هفته و مهیاكردن بستر رسانه‌های مختلف نیاز داشت ضربه و شوك بزرگ‌تری در برنامه‌اش ایجاد كند تا بعد از جنجال در میان اصحاب رسانه، نوبت به مسوولان و سینماگران برسد. لذا افخمی در این برنامه بعد از یك آیتم بسیار مفصل و روخوانی دومین بیانیه شورای راهبردی سینمای ایران (شورایی كه افخمی عضوی از آن است) خبر تحریم شدنش توسط ایوبی را عنوان می‌كند و با تكرار مكرر لفظ تحریم، ایوبی را به دوئل و حضور در برنامه هفت دعوت می‌كند و می‌گوید: از آقای ایوبی می‌خواهیم خود را پنهان نكند، به هفت بیاید و از دیدگاهش دفاع كند و به سوالات ما نیز پاسخ دهد.

اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود و افخمی قبل از ایوبی بازی جنجالی‌اش را با همایون اسعدیان پیش برده و تكه‌ای از صحبت او در شبكه خبر را بریده است و در برنامه پخش می‌كند كه اسعدیان می‌گوید: «چرا باید چشم‌مان به دست مردمی باشد كه دم گیشه هشت هزار تومان پول بدهند.» و با پیامك‌هایی كه قبلا به اسعدیان داده است مهره بزرگی مثل او را در دام می‌اندازد و خودتان دیگر از جریان نامه‌نگاری‌های بین اسعدیان و رییس صداوسیما و پاسخ افخمی در رسانه‌ها مطلع هستید.

اما حقیقت این است آقای افخمی در هیچ‌كدام از این بازی‌ها اصیل نیست و تجربه نشان داده چیزی كه واقعی نباشد و از درون نجوشد ماندگار نیست و بعد از هیاهو همه گردوغبارها فرومی‌نشیند. آن‌كس كه كیش‌ومات می‌شود هفتی است كه برخلاف رویكرد دوره اول، گویی هویتش را در جنجال‌آفرینی می‌بیند تا صداقت با مخاطب، وگرنه طرح بسیاری از موضوعات و ادبیات به كار گرفته‌شده از سوی او در موضوعات مختلف قطعا سمت و سویی همگرا و دوستانه به خود می‌گرفت.