«ماه عسل» با طعم ترحم!

روزنامه شرق: ارتباط همیشه به صورت دوطرفه بوده که از آن در دنیای ارتباطات امروزی به‌عنوان «ارتباط دوجانبه» یاد می‌شود و تاثیراتی گاه عمیق و گاه سطحی از خود به‌جا می‌گذارد. مهارت کلام، نوع بینش و موضوع گفت‌وگوی هرکدام از طرفین، در باور و میزان سنجش نفوذ کلامی و شخصیتی فرد از مواردی است که به موفقیت گفتاری و شنیداری از حیث درک و فهم آن می‌انجامد.

تلقی این نظریه با برنامه‌های بحث‌برانگیز رسانه ملی از نگاه اجتماع، هیچ‌گاه پوشیده نیست و همیشه چراغ انتقاد آن روشن است. در این خصوص برجسته‌نمایی آسیب‌های اجتماعی و دل‌کاوی‌های فروخفته که با طعم شیرین «ماه عسل»، افطار را بر کام روزه‌داران تلخ می‌کند، گرچه به‌ظاهر پند‌آمیز است و در خود مخاطبانی دارد، اما به‌دور از رسالت واقعی رسانه‌ها، ثبت لحظه‌های تحریک و ترحم است.

چه آنجا که مجری توانای رسانه ملی سعی در نقب‌زدن به لایه‌های زیرین احساس مخاطب دارد و چه آنجایی که میهمان برنامه، با افتخار پرده از اسرار می‌گشاید.

 علاوه بر ترحم، ابزاری که به کمک این برنامه می‌شتابد، توسل به عواطف مخاطبی است که مجری درصدد القای سخن خود به وی است؛ از دامنه وسیع واژه و کلمات گرفته تا شور و هیجان پی‌درپی میهمان برنامه. این‌همه در قاموس این رسانه ملی و در کنار تبلیغات سودآور، فقط مخاطب‌پذیری را ترغیب و تشویق می‌کند و با تاثیرات سودمند بر بهبود و هم‌افزایی در چاره‌اندیشی چالش‌ها، فاصله دارد.

از آلبر کامو در اثر به‌یادماندنی او «طاعون» جمله‌ای با این مضمون ثبت است که می‌گوید: «ترحم زمانی ارزشمند است که تمام انسان‌ها نیازمند ترحم نباشند.»

در این مقال، منظور و مقصود، وفق چنین سخنی با روحیه حاکم بر ارزش‌های اجتماعی کنونی ایران است که در بسیاری از مواقع، حس ترحم به همنوع در انواع گرفتاری‌های روزمره، جای خود را به بی‌تفاوتی‌های عمدی داده و شخص گرفتار را در صحنه‌های گوناگون جامعه به حال خود رها می‌کنیم؛ امری که با هرگونه تکدی‌گری‌ای کاملا مغایر است. 

انطباق مفهومی ترحم، عواطف و احساس در بستر این بحث به صورت آشکار، محل کاربرد و استفاده کلامی در پذیرش عقاید و نظریات یکسویه ارتباطی از سوی مجری این برنامه را به‌همراه داشته و صرفا در حد بروزنمایی معضلات و مشکلات اجتماعی بدون هیچ‌گونه راهکاری است. 

حال با چنین واقعیتی، اجرای اینگونه برنامه‌ها در حکم «مصادره به مطلوب» ذهن و روح هر دو سوی پیام‌دهنده و پیام‌گیرنده است که در خلق آثار اینچنینی، تنها نمود بیرونی داشته و این همان روشی است که سال‌هاست رسانه ملی از آن بهره برده و به‌زعم خود مخاطب‌آفرینی می‌کند.