اخبار
2 دقیقه پیش | عکس: استهلال ماه مبارک رمضانهمزمان با آغاز ماه مبارک رمضان جمعی از کارشناسان حوزه نجوم همراه با نماینده دفتر استهلال مقام معظم رهبری عصر دوشنبه هفدهم خرداد برای رصد هلال شب اول ماه مبارک رمضان بوسیله ... |
2 دقیقه پیش | تا 20 سال آینده 16 میلیون بیکار داریموزیر کشور گفت: در نظام اداری فعلی که میتواند در ۱۰ روز کاری را انجام دهد، در ۱۰۰ روز انجام میشود و روند طولانی دارد که باید این روند اصلاح شود. خبرگزاری تسنیم: عبدالرضا ... |
كمتر از ٧ روز تا اجرای برجام
حمید بعیدینژاد، رییس تیم كارشناسی ایران هم میگوید كه وی و هیات ایرانی همراه این روزها در ژنو سرگرم بحث در خصوص باقیمانده مسائل پیرامون لغو تحریمها بودند كه میتواند گام مهم دیگری در مسیر اجرای برجام باشد.
بهروز كمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در شلوغترین روزهای مانده به روز اجرا در گفتوگوی اختصاصی با «اعتماد» خبر میدهد كه كمتر از یك هفته تا اعلام این خبر خوش به ایرانیها زمان باقی است. بهروز كمالوندی در این گفت و گوی دقیقه نود تاكید می كند كه ایران در تمامی مراحل وفای به تعهدهای خود در سایه برجام، ضریب اطمینان را حتی بالاتر از رقم پیش بینی شده رعایت كرده است و در بسیاری از این مراحل هم معامله های پرسودی برای ایران رقم خورده است.
جان كری، وزیر امور خارجه امریكا اعلام كرده است تا روز اجرای برجام تنها چند روز باقیمانده است.
كدام یك از تعهدهای ایران كاملا تمام شده و كدام یك در مرحله اتمام است؟
ما تقریبا تمام كارهایی كه بر عهدهمان بر اساس برجام بود را تكمیل كردهایم و كاری باقی نمانده است. البته منهای بحث اراك كه بخشهایی از كار شروع شده و بخش باقیمانده هم در فاصله اندك قابل اتمام است. كار باقیمانده در اراك هم مستلزم چند كار باقیمانده كوچك است و امیدواریم كه این كارهای باقیمانده هم به سرعت انجام شود.
كالاندریای رآكتور خارج شده است؟
اجازه دهید به همین اندازه كفایت شود كه اعلام كنم ما بخشی از كار را شروع كردهایم و مابقی كار هم مستلزم این است كه برخی كارهای باقیمانده قطعی شود و پس از آن میتوانیم تصمیم نهایی را اتخاذ كنیم.
بنابراین بر اساس گفتههای چند دقیقه قبل شما آنچه از كار اراك هم باقیمانده در بازه زمانی كمتر از هفت روز قابل انجام است؟
بله. به احتمال زیاد در بازه زمانی كمتر از هفت روز هم قابل انجام است.4
زمانی كه ایران و ١+٥ وارد مرحله تلاش برای رسیدن به روز اجرا شدند برآورد امریكاییها و شاید اروپاییها هم این بود كه ایران برای انجام تعهدهای خود به بازه زمانی حداقل شش ماه نیاز خواهد داشت. با اینهمه به نظر میرسد كه ما تعهدهای خود را در بازه زمانی بسیار كمتر به سرانجام رسانده ایم. برخی از دلایل سیاسی و نزدیك شدن به انتخابات برای این اقدام ایران نام میبرند. آیا سرعت عملی كه ایران به خرج داد ایمنی در جمعآوری تجهیزات مورد تعهد را هم تضمین كرد؟
ارزیابیهایی كه خارج از ایران از توانایی ما در این خصوص وجود دارد بعضا ارزیابیهای دقیقی نیست. سرعت ایران در صورتی كه اراده كند كاری را در این حوزه انجام دهد بی نظیر است و درك این مساله هم برای طرف مقابل اندكی سخت است. البته باید بگویم كه در این مدت طرف مقابل هم به تواناییهای ما پی برده است.
كما اینكه ما همواره در جریان مذاكرات هم تاكید كرده بودیم كه اگر مبنا بر بازگشت به عقب باشد ما در بازه زمانی بسیار سریعتر از حد تصور طرف مقابل میتوانیم بازگشتپذیری را در برنامه هستهای خود اجرایی كنیم. اما نكته مهم این است كه مذاكرات هستهای بسیار طولانی شد و به همین دلیل ما در روند اجرا باید سرعت بیشتری به كار میدادیم. از ابتدا ما به این فكر كرده بودیم كه زمانی به مراحل اجرایی میرسیم دلیلی برای كند پیشبردن كارها و انجام تعهدها وجود نخواهد داشت مگر آنكه طرف مقابل در انجام بخشی از تعهدهای خود كوتاهی كند. در این مدت هم ایران گامهای خود را بسیار حساب شده و متوازن پیش برده است و حتی با ضریب بالایی از اطمینان هم حركت كردهایم. به عنوان مثال در خصوص مبادله اورانیوم فرمایش مقام معظم رهبری این بود كه ما این مبادله مواد را به دفعات پیش ببریم. ما حتی بیشتر از آنچه مدنظر ایشان بود را در عمل محقق كردیم.
به عبارتی ایران تمام محمولهای كه باید تحویل میگرفت را ابتدا دریافت كرد و سپس زمانی كه مطمئن شدیم و انواع تستها را در خصوص كیفیت محموله تحویلی به پایان رساندیم مواد خود را تحویل دادیم. ما محموله طرف مقابل را هم در سه مرحله دریافت كردیم و قاعده این بود كه در مراحل اول و دوم هم ایران بخشی از مواد خود را خارج میكرد كه این كار انجام نشد و پس از تحویل محموله آخر و سوم بود كه ما مواد خود را در یك محموله منتقل كردیم. حتی در مرحله سوم به این دلیل كه به دنبال تست كیفیت بودیم مقداری در انجام كار هم تعمدا تاخیر كردیم و این مساله نگرانیهایی را هم برای طرف مقابل ایجاد كرده بود. بنابراین زمانی كه ما از انجام تعهدهای طرف مقابل مطمئن هستیم دلیلی برای رفتار كند ایران در انجام به تعهدات وجود نخواهد داشت.
پروسه چكلیست آژانس در چه مرحلهای قرار دارد؟ آیا همزمان با اتمام اجرای تعهدها آژانس هم میتواند این چكلیست را تایید كند؟
دكتر صالحی امروز با یوكیا امانو، مدیركل سازمان انرژی اتمی مذاكرات تلفنی داشتند و در این رایزنیها در حقیقت دكتر صالحی به ضرورت سرعت عمل بخشیدن آژانس به پروسه چكلیست و راستیآزمایی هم تاكید داشتند و البته دو كار هم باقیمانده است كه ایران باید به پایان برساند. با اینهمه دلیلی وجود ندارد كه ایران و آژانس همزمان با هم نتوانند كارهای محول شده را پیش ببرند. در نتیجه گفتوگوهای آقای صالحی و آمانو هم قرار شد كه آژانس به كارهای خود سرعت عمل بیشتری ببخشد. ایران و آژانس تفاهمهایی كه باید با هم در خصوص پیشبرد كار داشته باشند را انجام دادهاند.
آژانس پیش از این پیشبینی داشته مبنی بر اینكه تا پایان ژانویه برای پروسه راستیآزمایی به دلیل كارهای ادارای خود به زمان نیاز خواهد داشت اما ایران تلاش كرده كه به نوعی همپوشانی در این خصوص انجام دهد. این بدان معناست كه روال كار اینطور نبوده كه ایران ابتدا تمام تعهدهای خود را انجام بدهد و سپس طرف مقابل برای انجام راستیآزمایی به ایران سفر كند. بلكه بازرسان آژانس همزمان با ما كار خود را آغاز كرده بودند و پروسه چك و تایید به شكل همزمان در برخی حوزهها پیش رفته است و كار نهایی باز راستیآزمایی آژانس باقیمانده است كه احتمالا با صحبتها و رایزنیهای آقای صالحی به این بخش هم سرعت داده خواهد شد.
مذاكراتی كه روز گذشته و امروز در ژنو در جریان بوده است در خصوص چیست؟ چه جزییاتی هنوز تا به این اندازه به مذاكرات جدی نیاز دارد؟ آیا اختلافهای سیاسی میان ایران و ١+٥ در این گفتوگوها سوژه است یا اختلافهای فنی كه به نوعی سازمان انرژی اتمی را هم شامل میشود؟
عمده رایزنیهای آقای بعیدینژاد و تیم همراه در خصوص مسائل سیاسی و اقتصادی بوده و چندان مسائل فنی را شامل نمیشود. البته ایشان از فرصت استفاده كرده و برخی مسائل فنی را هم با هماهنگی سازمان پیگیری میكنند. پروسه اجرای برجام ١٠ ساله و برخی تعهدها هم ١٥ ساله است و به همین دلیل شفافسازی تمام ابعاد لازم و ضروری است. به خصوص در حوزههای اقتصادی باید مطمئن باشیم كه با برداشته شدن یك مانع از مسیر دیگری مانع دیگری سر راه ما قرار نمیگیرد. این خواست جمهوری اسلامی ایران است كه در برخی موارد تمام جزییات مشخص شود و به نوعی وسواس هم در برخی موضوعات به خرج میدهیم. عمده كار انجام شده است و كار در مراحل پایانی است و میتوانیم بگوییم كه خیلی زود به روز اجرا خواهیم رسید.
گفته میشود كه وزرای امور خارجه ایران و امریكا تقریبا هر روز برای اجرای برجام با هم در تماس هستند. آیا این تماسها میان ارنست مونیز، وزیر انرژی ایالات متحده و آقای صالحی از جانب ایران هم همچنان ادامه دارد؟
زمانی كه صحبت و رایزنیها میان كارشناسان در حال جریان است در برخی نقطهها كه كارشناسان نمیتوانند كار را به جلو پیش ببرند افراد در سطوح بالاتر وارد میدان میشوند و این هم امر طبیعی است. البته این تماسها به این دلیل كه مسائل تا اندازه بسیار زیادی حل شده به حداقل خود رسیده است اما این روند هنوز ادامه دارد.
چرا بر سر میزان ذخیره اورانیوم خارج شده از ایران در رسانههای داخلی اندك جنجالی به راه افتاد. ما بالاخره چه میزان اورانیوم را منتقل كردیم؟ برخی از منابع از رقم ٩ تن و برخی از رقم ١١ تن صحبت كردهاند.
در حال حاضر هم ما نمیتوانیم رقم كاملا دقیقی را مثلا در خصوص كیك زرد وارد شده اعلام كنیم. ما در خصوص كیك زرد هم حداقل رقم برآورد شده از محموله وارد شده را اعلام كردهایم. در خصوص محموله ارسال شده هم ما دو نوع جنس داشتهایم یكی از آنها UF٦ است و دیگری U٣O٨. به عبارت دیگر یكی از محمولهها گاز است و دیگری پودر است. هركدام از این دو محصول همارزشهای وزنی خود را دارد. معادلسازی این دو هم به شكل دقیق تفاوتهایی را در نحوه ارایه آمار ایجاد میكند. به عنوان نمونه ممكن است هر دو را به پودر معادل كرده و رقم نهایی را اعلام كنید و یا هر دو را به گاز معادل كرده و از رقم نهایی حرف بزنید. آنچه مسلم است این است كه ایران رقمی ما بین ١٠ تا ١١ تن مواد غنی شده را منتقل كرده و رقمی حدود ٢١٠ تا ٢٢٠ هزار كیلو كیك زرد را دریافت كرده است.
ایران در لحظههای آخر و هنگامی كه متوجه پرسود بودن معامله شد تلاش كرد حداكثر مواد در اختیار را واگذار كند تا بتواند بیشترین كیك زرد را دریافت كند. بخشی از این اختلاف آمار ناشی از افزایش بعدی محموله است. دریافت این میزان كیك زرد در تاریخ پس از انقلاب اسلامی ایران بی سابقه بوده است. ما هیچگاه چنین میزان خریدی نداشتهایم و حتی مقادیری را هم كه خریداری كردهایم نتوانستهایم وارد كشور كنیم. این محدودیت هم ارتباطی به یك دهه اخیر ندارد و حتی مواردی وجود داشته كه خرید ایران به ٣٠ سال پیش بازمیگردد اما موفق به وارد كردن آن نشدهایم و البته پیشبینی میشود كه پس از برجام فضایی ایجاد خواهد شد كه بتوانیم آن مواد را هم وارد كنیم.
در روند انتقال، نام دو كشور قزاقستان و نروژ هم به میان آمد. مشاركت قزاقستان مسبوق به سابقه است اما چه نقشی در این مبادله بر عهده نروژ گذاشته شده بود؟
بخشی از موادی كه ایران منتقل كرد در حقیقت وثیقه موادی است كه دوباره باید در بازه زمانی یك تا یك سال و نیم به داخل ایران بازگردد. بر همین اساس برای حل این مشكل فرمول نسبتا پیچیدهای در نظر گرفته شد به این طریق كه نروژ به عنوان كمك به آژانس پول آن را پرداخت میكند اما زمانی كه مواد به سمت ایران بازمیگردد در واقع بخشی از آن پول وثیقه را ایران پرداخت خواهد كرد اما این بار دریافت كننده این پول آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواهد بود. این كمكی بود كه نروژ قصد انجام آن به آژانس را داشت و مانند این است كه ایران پس از دریافت مجدد مواد خود بخشی از پول كیك زرد را به آژانس پرداخت میكند.
نروژ برای این پرداخت داوطلب شد یا این درخواست آژانس از این كشور بود؟
نروژ یكی از مهمترین كشورهای كمككننده به آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. طبیعتا هم این مبلغ باید توسط كشوری كه كمككننده عمده به آژانس است پرداخت میشد كه نروژیها در این قضیه داوطلب شدند.
پس از برجام به كرات از زبان مقامهای مذاكرهكننده چه در وزارت امور خارجه و چه در سازمان انرژی اتمی شنیده شده است كه همكاریهای هستهای میان ایران و كشورهای اروپایی انجام خواهد شد. با اینهمه در این مدت باز هم از چین و روسیه و قزاقستان خبرهایی منتشر شده است. آیا برنامه خاص در دست اجرایی برای این همكاریها وجود دارد؟
دكتر صالحی به زودی سفرهایی به مجارستان و چك خواهند داشت. من هم به همراه یك تیم كارشناسی مدتی پیش سفری به اسپانیا داشتهام. مذاكرات با كشورهای مختلف در این خصوص ادامه دارد. دكتر صالحی سفری هم به ژاپن در این خصوص داشتهاند. از جانب كره جنوبی پیشنهاد خوبی مطرح شده است. تعداد زیادی از كشورها حتی پیش از برجام علاقهمندیهایی از خود نشان دادهاند و البته ما كمتر این پیشنهادها را در آن دوره رسانهای كرده بودیم اما در حال حاضر كه وارد روزهای پسابرجام میشویم باید بگویم كه با برخی از كشورها تقاهمهای كلی صورت گرفته اما سندی امضا نشده است. اما حتی پیشنویس سند هم با این كشورها تهیه شده و فكر میكنیم كه پس از روز اجرا این سندها هم امضا خواهد شد و ما همكاری گستردهای با كشورهای مختلف خواهیم داشت. البته به نظر من همچنان همكاری با روسها در شرایط خوبی خواهد بود. روسها در شرایط سخت، كنار ایران ایستاده بودند و تكنولوژی آنها این روزها حتی در اروپا هم بازار و مشتری خود را دارد و تكنولوژی روسها در این حوزه بسیار پیشرفته است. بنای ایران این است كه همكاری خوب با روسیه در این خصوص را حفظ كند اما این مساله مغایرتی با اینكه ما بتوانیم با كشورهای اروپایی همكاری خوبی داشته باشیم، ندارد.
بنابراین روسیه همچنان شریك نخست ما باقی خواهد ماند؟
روسیه از ابتدا شریك اول ما در این حوزه بوده است. ارزش امروز نیروگاه بوشهر پنج میلیارد دلار است. این بدان معماست كه اگر كشوری بخواهد به شریك اول ما به جای روسیه بدل شود باید در همین ابتدای كار معادل شش میلیارد دلار در این صنعت را بر عهده بگیرد. بنابراین به شكل اتوماتیك روسیه شریك اول ما تا سالها باقی خواهد ماند. البته راه برای دیگر كشورها هم هموار است و از این پس شرایط رقابتی در این حوزه برای سایر كشورها وجود خواهد داشت. نه تنها مساله تامین مالی در واگذاریها در نظر گرفته خواهد شد بلكه باید مساله انتقال تكنولوژی هم وجود داشته باشد. حقیقت اینجا است كه ایران در گذشته قدرت انتخاب نداشته است اما این شرایط در آینده برای ما تغییر خواهد كرد. در شرایطی كه ما قدرت انتخاب نداشتیم اروپاییها و حتی چینیها ما را تنها گذاشته بودند و در حالی كه كارهایی در دارخوین و بوشهر و اصفهان داشتند مسوولیت خود را نیمه كاره رها كرده و رفتند، روسها در كنار ما با وجود تمام فشارهایی كه تحمل كردند، باقی ماندند.
البته ما در آینده به شركای بیشتر هم نیاز خواهیم داشت به این دلیل كه ایران به ٢٠ هزار مگاوات برق هستهای نیاز دارد و در حال حاضر تنها ١٠٠٠ مگاوات برق هستهای در اختیار داریم. در كشور ما و بر اساس استاندارد شناخته شده بینالمللی امروز و دادههای اقتصادی و استراتژیك، داده محیط زیستی هم از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. بنای ایران این است كه تا سال ١٤٠٤، برق كشور باید حداقل ١٠٠ هزار مگاوات باشد و این بدان معنا است كه ١٢ هزار مگاوات از این رقم باید با تولید هستهای به دست بیاید. این ارقام به این معنا است كه ما باید تا ده سال دیگر برای رسیدن به این رقم ١١ نیروگاه مانند بوشهر درست كنیم. بنابراین ظرفیت ایران برای كار با كشورهای مختلف ظرفیت قابل توجهی است.
با توجه به نیازهای ایران در ١٠ سال آینده به مشاركتهای بینالمللی در پروژههای هستهای آیا ما فقط به دنبال كسب سرمایهگذاری هستیم یا برنامهای برای جلب فناوریهای هستهای روز و جلب تكنولوژی در راستای استقلال نسبی صنعت هستهای هم در نظر دارید؟
استراتژی ایران پس از برجام این خواهد بود كه فعالیتهای هستهای ما فعالیتهای هدفمند با چارچوب اقتصاد استراتژیك باشد.
صنعت هستهای به خودی خود استراتژیك است اما اگر جنبه اقتصادی نداشته باشد نمیتواند پس از مدتی به كار خود ادامه دهد. برجام فرصت بسیار خوبی است كه ما بتوانیم كارهای خود را از جنبه تجاری پیش ببریم. باید به مرحلهای برسیم كه اگر برقی در داخل كشور تولید میشود ارزش آن بر وارد كردن این برق غلبه داشته باشد. ما باید به مرحلهای برسیم كه تولید برق نیروگاه اتمی برای ما مقرون به صرفه باشد و این امر شدنی و در دنیا هم مسبوق به سابقه است. ایران باید به سمت اضافه شدن بر تعداد نیروگاههای هستهای حركت كند و باید نیروی انسانی هم برای كار در این نیروگاهها داشته باشیم. همزمان هم نیم نگاهی به نسل آینده این صنعت كه نسل ٢٠٥٠ به بعد است داریم و آن هم فیوژن یا گداخت است. پیشبینیها این است كه از سال ٢٠٥٠ به این سو، تكنولوژی هستهای به سمت گداخت حركت خواهد كرد.
ایران در بحث تحقیقات تئوریك گداخت در حال حاضر در میان پنج تا شش كشور نخست در سطح بینالمللی است. این به آن معنا است كه ایران میتواند با كشورهای اروپایی در این خصوص همكاری مشترك داشته باشد به گونهای كه هزینه تحقیقات را آنها پرداخت كنند و فناوری از جانب ما باشد. برای همكاریها در حوزه ایمنی هم اروپاییها اعلام آمادگی كردهاند و قرار است مسوول انرژی اتحادیه اروپا در آیندهای نزدیك به ایران سفری داشته باشد و پیش از وی هم هیاتی از همین اتحادیه برای فراهم كردن بستر همكاریهای بیشتر به ایران خواهد امد. ایران باید در بحث تولید سوخت هم گامهایی بردارد. در حال حاضر ما تا مرحله تولید سوخت رآكتور تهران هم پیش آمدهایم و این گام بزرگی بوده است كه باید ادامه پیدا كند و نگاه ایران این است كه به سمت تولید سوخت نیروگاه پیش برویم. ایران هم تكنولوژی و نیروی انسانی این كار را دارد و هم اینكه برجام این فضا را برای ما ایجاد كرده است. ما در این خصوص یادداشت تفاهم بسیار خوبی هم با روسها داریم و روسها هم متقبل شدهاند كه در تولید سوخت با ما همكاری داشته باشند.
ذات برقراری این همكاری هم میتواند بسیاری از دغدغههای غرب در خصوص فعالیتهای هستهای ایران را مرتفع كند. غرب زمانی كه میبیند كشوری گاز UF٦ تولید میكند اما نمیتواند آن را به سوخت نیروگاهی تبدیل كند، نگران میشود اما زمانی كه شاهد تبدیل آن به سوخت نیروگاهی باشد این نگرانی هم برطرف خواهد شد. ما باید تلاش كنیم كه در افق ١٥ ساله سوخت حداقل یك نیروگاه را به شكل مستقل تولید كنیم. ما برای رسیدن به این مرحله باید ماشینهایی با كیفیت بالاتر داشته باشیم. ماشینهای نسل یك ایران هنگام خاموش شدن و كاهش سرعت با بدنه برخورد كرده و میشكنند و بر همین اساس هنگام خاموش كردن این ماشینها، نیمی از ماشینهای نسل یك از میان میروند. این ماشینها برای شروع كار خوب بودند اما برای ادامه كار كفایت نكرده و به صرفه نیستند. ایران در حال حاضر ماشینهایی مانند IR٤ را در اختیار دارد كه هنگام خاموش شدن هم درصد شكستگی آن بسیار پایین است.
بازه زمانی برای ساخت دو نیروگاه هستهای كه قرار است به طور مشترك توسط ایران و روسیه ساخته شود،چند ساله در نظر گرفته شده است؟
بازه زمانی هشت تا ١٠ سال برای ساخت این نیروگاهها در نظر گرفتهایم و البته این بازه زمانی برای آخرین مرحله و انتقال برق آن به برق سراسری كشور است. این نیروگاهها حتی پس از ساخت آن هم یك دوره دو ساله تست دارند. ما زمانی این نیروگاهها را تحویل خواهیم گرفت كه تمام این تستها انجام شده باشند. تمام این پروسه هم از شروع تا تحویل دادن بین ٨ تا ١٠ سال در نظر گرفته شده است. البته این بازه زمانی هم به دلیل این است كه ما با دو نیروگاه استارت میزنیم. هم تركیه و امارات كه كشورهای همسایه ما هستند كار اولیه خود را با چهار نیروگاه آغاز كردهاند. در سطح جهانی هیچ كشوری یك نیروگاه را به تنهایی راهاندازی نمیكند و ما هم در آن سالها به دلیل شرایط استثنایی كه داشتیم اقدام به ساخت یك نیروگاه به تنهایی كردیم. طرح اولیه آنها هم برای چهار نیروگاه در نظر گرفته شده بود حتی كار ساختمانی را با دو نیروگاه پیش میبردند. زمانی كه شما كار را با بیش از یك نیروگاه شروع میكنید مهندسی طراحی شده در یك نیروگاه بعد از اتمام كار ساختمان یا نصب تجهیزات یك نیروگاه تعطیل نمیشود و كار خود را با همان كارگاه در نیروگاه جدید ادامه میدهد.
شما اشاره كردید كه ایران در آینده برای تولید برق مورد نیاز به حداقل ١١ نیروگاه شبیه به بوشهر نیاز دارد. اگر ساخت چند نیروگاه با هم به صرفهتر است چرا ایران جرقه دو نیروگاه هستهای را زده و مثلا مانند تركیه یا امارات اقدام به ساخت همزمان و باصرفهتر چهار نیروگاه نمیكند؟
ما هم اگر میتوانستیم و كار را با چهار نیروگاه آغاز میكردیم به مراتب بهتر بود.
مشكلات اقتصادی مانع از این امر شده است؟
هر نیروگاه رقمی حدود چهار تا پنج میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارد. این در برنامه اقتصادی كشور بسیار كلان است. ما به روسیه هم پیشنهاد كردیم كه اگر تامین اعتبار را با سود كم و بلندمدت و تنش اولیه طولانی در نظر داشته باشید میتوانیم مساله را در شورای سرمایهگذاری داخل كشور به مشورت بگذاریم. حقیقت این است كه دولت هم بر اساس تعهدهای خود تصمیمگیری میكند. دولت یك بودجه در اختیار دارد و این بودجه را باید صرف تعهدهای بیشمار كند. برای پیشبرد ساخت نیروگاه باید تامین مالی از طرف مقابل وجود داشته باشد، چرا كه سرمایهگذاری اولیه نیروگاههای هستهای بسیار سنگین است.
بنابراین روسیه در این مقطع حاضر به تامین اعتبار همین دو نیروگاه هستهای شده است و نه بیشتر؟
روسها مشكلی با تامین اعتبار ١٠ نیروگاه دیگر هم ندارند اما ما به دلیل ملاحظههای متفاوت ترجیح دادهایم كه فعلا جرقه كار را با دو نیروگاه بزنیم.
كلنگزنی ساخت این دو نیروگاه چه زمانی آغاز خواهد شد؟
پیشبینی ما این است كه بتوانیم تا دهه فجر این كار را آغاز و در همان ایام اعلام كنیم.
در چند روز اخیر شاهد تحركاتی از سوی كره شمالی و واكنشهای تند بینالمللی به آن بودهایم. در تمام رسانههای غربی برنامه اتمی ایران و كره شمالی به گونهای با هم شبیه سازی شده و حتی عدهای از همكاریهای هستهای این دو كشور در گذشتههای دور هم سخن میگویند. آیا در عالم واقع و دور از فضاسازیهای رسانهای چنین ارتباطی وجود داشته است؟
در سطح روابط بینالملل هم در عالم رقابت و هم در عالم خصومت، چیزی شبیه به عالم تجارت، تصویر سازی مثبت از خود و تصویر سازی منفی از رقیب یا دشمن وجود دارد. از ابتدای انقلاب اسلامی همچنین خصومتی میان ایران و غرب بوده كه امیدوار هستیم به اتمام برسد. در این تصویر سازی طرف مقابل تلاش كرده از ایران كشور خشنی را به تصویر بكشد كه به دنبال بمب اتم است تا بتوانند از این راه اعمال فشارهای خود بر ایران را توجیه كنند. حقیقت این است كه در بحث اتمی ما هیچگونه ارتباطی با كره شمالی نداشته ایم.
چرا در بحث مدرنسازی اراك امریكا وارد گردونه شد؟ اگر یك روز امریكا به هر دلیلی به خصوص مسائل سیاست داخلی از این گردونه عقب بكشد وضعیت ما چگونه خواهد بود؟
در پروژه مدرن سازی اراك همانگونه كه قبلا هم اعلام كردهایم كار اصلی با ایران است و قرار نیست هیچ كشوری كار اصلی را برای ایران انجام دهد. اما در دو حوزه طرف مقابل به ایران كمك میكند كه یكی از این حوزهها بازنگری است. این به آن معنا است كه وقتی طراحی ایران تمام شد این طراحی باید مورد بازنگری قرار بگیرد.
این اتفاق قاعده كارهای اتمی است و حتی اگر طرف اجرا كننده هم بخواهد شخصا این پروسه را طی كند باید دو گروه وجود داشته باشد. گروهی كه كار طراحی را انجام میدهد و گروه دیگری كه بازنگری یا بازبینی این طراحی را به سرانجام میرساند. از میان كشورهای مقابل هم برخی در تامین تجهیزات اعلام آمادگی كردند و برخی هم در بازنگری. به عنوان مثال در بخش تامین تجهیزات چهار كشور اعلام آمادگی كردند كه چین و سه كشور اروپایی را شامل میشد. در مورد بازنگری امریكاییها هم علاوه بر دیگر كشورهای طرف توافق اعلام آمادگی كردند. بنابراین همكاری با امریكا در پروژه مدرن سازی اراك تنها در حوزه بازنگری است و نه در حوزههای تامین تجهیزات و یا ساخت.
امریكاییها از ابتدا به دنبال بازطراحی رآكتور اراك برای كاستن از پلوتونیوم تولیدی آن بودند. دلیلی ندارد كه حتی در بدترین سناریو كه بر هم خوردن برجام است هم امریكاییها مانعی بر سر راه پروژه مدرن سازی ایجاد كنند چرا كه ایران میتواند به طراحی قدیمی كه مورد اعتراض امریكا هم بود بازگردد. بنابراین اگر طرف مقابل به دنبال این است كه ایران پلوتونیوم كمتری در اختیار داشته باشد، باید در هر شرایطی پروژه مدرن سازی اراك را پیش ببرند. ما دلیلی برای كارشكنی امریكاییها در پروسه مدرنسازی اراك نمیبینیم اما ایران خود را برای بدترین شرایط هم مهیا كرده است.
حداقل و حداكثر زمان پایان پروژه مدرن سازی اراك را چند سال در نظر گرفتهاید؟
طراحی به زمانی حدود یك سال و نیم تا دو سال نیاز دارد. پس از آن وارد مرحله تامین تجهیزات، نصب تجهیزات، مرحله پیش راهاندازی، راهاندازی و تست را پیش رو داریم. برآورد ما بین چهار تا شش سال است. ایران در حال حاضر تلاش میكند كه پروژه را پنج ساله به پایان برساند و احتمال رسیدن به سال ششم اندك است.
ایران باید بر اساس ضمیمه شماره پنج تا قبل از روز اجراییشدن برجام برنامه دراز مدت خود را به آژانس اعلام كند. قرار بود در این سندی كه ایران ارایه میكند برنامه درازمدت ایران برای رسیدن به یك میلیون سو مشخص شود. آیا این برنامه دراز مدت تنظیم شد و در اختیار آژانس قرار گرفت؟
این سند ارایه شده و كارهای آن هم در داخل انجام گرفت. این سند باید به تصویب شورای عالی امنیت ملی میرسید كه این مرحله در داخل انجام است و سپس از سوی وزارت امور خارجه در اختیار آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم قرار گرفت. بر اساس برجام قرار شد كه این برنامه ایران در اختیار اعضای ١+٥ هم قرار بگیرد. البته ضرورتی برای توزیع برنامه كشورها وجود ندارد اما با توجه به توافق ایران و ١+٥، این سند را در اختیار آنها هم قرار دادیم. در این برنامه حداقلهایی پیشبینی شده است كه این حداقل هم از سوی مقام معظم رهبری ١٩٠ هزار سو تعیین شده بود. البته ما بیشتر از این رقم را هم مدنظر داشتهایم اما به دلیل وجود سناریوهای فنی متفاوت در حال حاضر نمیتوانیم رقم دقیق نهایی را اعلام كنیم. در حال حاضر میتوانم بگویم كه ما در بازه زمانی مشخص شده به كف ٢٠٠ هزارسو خواهیم رسید.
در چه سالی پس از شروع اجرای برجام؟
در سال پانزدهم. پیش از برجام ظرفیت ما ٩ هزار سو بود بنابراین زمانی كه میخواهیم به حداقل ٢٠٠ هزار سو برسیم باید ظرفیت امروز را ٢٠ برابر بكنیم. برنامه درازمدت ما هم خیالی نیست و قابل تحقق است و باید بر اساس واقعیتهای فنی پیش برویم.
آیا آژانس میتواند در محتوای سند ارایه شده درازمدت ایران دست برده یا درخواست تغییراتی در آن را بدهد؟
خیر. هشت سال نخست این برنامه كه با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تعریف شده است. از سال هشتم به بعد فضاهای جدیدی شكل میگیرد و كار ایران هم توسعه پیدا میكند. انتهای برنامه ما به ١٩٠ هزار سو حداقل خواهیم رسید.
چرا شما انتهای برنامه را ١٥ سال در نظر میگیرید؟ عمر برجام ١٠ سال است و عمر برخی محدودیتها هم هشت ساله؟
ما برخی محدودیتها را قبول كردهایم و برخی از آنها ١٠ سال و برخی هم هشت ساله هستند. اما در بحث فنی برخی جریانها باید با هم طی شوند و نمیتوان یكی را بر دیگری پیشی داد. به عنوان مثال بحث غنیسازی و تولید سوخت باید با هم طی شوند. به این دلیل كه از الان نمیتوان در خصوص تمام جزییات نظر قاطع داد. ما برنامه را بر اساس حداقل امكانات برنامهریزی میكنیم كه بتوانیم به مرحله حداقلی برسیم. شتاب برنامه هستهای ما از سالهای سیزدهم و چهاردهم به بعد خواهد بود. پیش از این تاریخ، به دلیل برخی محدودیتها مانند میزان سو نمیتوانیم نظر قطعی بدهیم.
اخبار سیاسی - اعتماد
ویدیو مرتبط :
گفتگو دانشجویان با صالحی یک روز پس از تصویب برجام
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
اعلام روز اجرای برجام در سخنان موگرینی
«فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بامداد پنجشنبه در دو مصاحبه جداگانه مشارکت همه بازیگران، از جمله ایران را برای آغاز فرایند انتقال سیاسی در سوریه ضروری دانست. وی درباره روز فرارسیدن اجرای برجام هم گمانهزنی کرد و گفت که این روز احتمالاً قبل از پایان سال جاری میلادی باشد.
خانم موگرینی در مصاحبه با روزنامه انگلیسی گاردین، درباره مذاکرات روز جمعه درباره سوریه گفت: «نکته مهم برای من این است که بتوانیم بازیگران مربوط را مشارکت بدهیم.»
این مقام اتحادیه اروپا، اضافه کرد: «زیرا، در غیر این صورت، نفوذی که ما بر طرفهای مستقیماً دخیل در درگیریهای سوریه داریم، برای آغاز انتقال کافی نخواهد بود.»
موگرینی همچنین تأکید کرد: «معتقدم که اگر ما فضای سیاسی با بازیگران مرتبط را برای آغاز این کار ایجاد کنیم، میتوانیم با سرعتی معقول رو به جلو حرکت کنیم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضور روسیه را هم «حیاتی» ارزیابی کرد و گفت: «معتقدم روسیه میداند که اگر به سختی برای آغاز روند سیاسی تلاش نکند، این خطر وجود دارد که آنها در سوریه درگیری سناریویی مشابه افغانستان شوند و جامعه عرب و شهروندان مسلمان روسیه، مسکو را بازیگری دخیل در تفرقههای شیعه و سنی ببینند.»
موگرینی تأکید کرد مذاکرات روز جمعه باید بر ایجاد تغییرات مبتنی بر قانون اساسی در سوریه برای ضمانت فرایند انتقال سیاسی در این کشور متمرکز باشند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبهای جداگانه با روزنامه لوموند فرانسه درباره همکاری ایران و عربستان در موضوع سوریه گفت: «روی آن کار میکنیم.»
وی با اذعان به اینکه انجام این کار دشوار خواهد بود تأکید کرد مشارکت دادن همه بازیگران، برای حرکت در مسیری واحد، تنها راه حل برای پایان دادن به جنگ در سوریه است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در بخش دیگری از مصاحبه با روزنامه لوموند، درباره روز اجرای برجام هم گمانهزنی کرد و گفت: «ممکن است این اتفاق قبل از پایان سال جاری اتفاق بیفتد، اما برای آن تاریخ معین نمیکنم تا این باعث ایجاد مشکل نشود.»
موگرینی تأکید کرد توافق هستهای با ایران به اتحادیه اروپا اجازه داده ایفای نقش برای حل و فصل بحران سوریه را افزایش دهد.
اخبار سیاست خارجی - فارس