قرارداد هسته‌ای ایران و آمریکا امضا شد

سیدعباس عراقچی اعلام کرد که روز گذشته قبل از شروع کمیسیون مشترک برجام، قرارداد فروش 32 تن آب سنگین تولیدی کارخانه اراک بین سازمان انرژی اتمی و یک شرکت آمریکایی به امضا رسیده است.

پای روسیه به گفتگوهای هسته ای آمریکا و ایران باز شد/با قرارداد جدید تهران و مسکو اوباما نمی تواند تحریم ها را وتو کند؟

اخبار سیاست خارجی - پای روسیه به گفتگوهای هسته ای آمریکا و ایران باز شد/با قرارداد جدید تهران و مسکو اوباما نمی تواند تحریم ها را وتو کند؟

فارین پالسی نوشت: احتمال توافق بین ایران و روسیه در زمینه انرژی، می تواند گفتگوهای هسته ای آمریکا با ایران را به خطر اندازد از قرار، روسیه پای خود را به گفتگوهای هسته ای آمریکا با ایران کشانده و با گام برداشتن در جهت دستیابی به توافقی تازه با تهران در زمینه داد و ستد نفتی، تحریم های برقرار شده علیه ایران به سرکردگی آمریکا را به مخاطره انداخته است.

به گزارش  تیک، گرچه دست یافتن به چنین توافقی با روسیه برای ایران یک موفقیت مالی کوتاه مدت و برای روسیه یک پیروزی ژئوپولیتیک خواهد بود، اما برای کشورهای دیگر درد سر های فراوانی در پی خواهد داشت.

توافق بالقوه نفتی بین تهران و مسکو، تلاش های دولت آمریکا برای پیشگیری از برقراری تحریم های تازه از سوی کنگره آمریکا علیه ایران را با مشکل روبرو خواهد ساخت. اگر طرح مربوط به برقراری تحریم های تازه علیه ایران در کنگره آمریکا به تصویب برسد و اوباما نیز با آن مخالفت نکند، در آن صورت، ممکن است که تحریم های کنونی علیه ایران نیز متزلزل شوند. افزون براین، توافق نفتی روسیه با ایران در عین حال، نشان خواهد داد که روسیه اهداف راهبردی بلند مدتی را در منطقه دنبال می کند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، روسیه و ایران در آستانه قطعی ساختن موافقت نامه پایاپای در زمینه نفت قرار دارند که بر اساس آن روسیه با خرید 500 هزار بشکه نفت در روز از ایران به این کشور کالاهایی صادر خواهد کرد که نوع آنها هنوز مشخص نشده است. با توجه به قیمت های کنونی نفت، بهای 500 هزار بشکه نفت صادراتی به روسیه در روز حدود یک و نیم میلیارد دلار درماه خواهد بود.

روسیه به نفت ایران نیازی ندارد، چون به اندازه کافی نفت دارد. هدف این است که این مقدار نفت از ایران به خارج بارگیری شود. مقامات ایران و روسیه در مصاحبه با رویترز گفته اند که این قرار داد بدون توجه به تحولات مربوط به گفتگوهای ژنو درباره برنامه هسته ای ایران به زودی قطعی خواهد شد.

روسیه برای دستیابی به این توافق انگیزه های متعدی دارد: روسیه را در کانون تلاش های بین المللی برای مهار کردن برنامه هسته ای ایران قرار می دهد و پیامی صریح به آمریکا خواهد بود که مسکو اجازه نخواهد داد فشارهای اقتصادی علیه ایران افزایش پیدا کند و این گونه اقدامات چیزی جز خار در چشم دولت اوباما نخواهد بود.

به گفته "امی مایرز جیف" مدیر اجرائی "مرکز مطالعات انرژی و پایداری" در دانشگاه کالیفرنیا،این اقدام در واقع نوعی پیروزی دوگانه برای پوتین محسوب می شود: وی اوباما را تضعیف و سراسیمه می کند و خود را در رابطه با آینده برنامه هسته ای ایران در موقعیت برتر قرار می دهد.

این قرار داد احتمالی نفت، افزون بر مسایلی که به آنها اشاره شد پیچیدگی های دیگری نیز دارد. سرازیر شدن مقدار قابل ملاحظه ای نفت از ایران به بازارهای جهانی احتمالا باعث کاهش قیمت نفت خواهد شد یا دست کم فشار بر بازارهای نفتی را که همواره وجود داشته است برطرف خواهد کرد. باید توجه داشت که دولت روسیه برای تامین بودجه کشور به درآمد نفت وابسته است و همواره تلاش کرده است که از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی پیشگیری کند.

این قرار داد برای ایران نیز مخاطرات فراوانی به همراه دارد. ایران موافقت کرده است تا فعالیت برخی از بخش های برنامه هسته ای خود را در برابر لغو برخی از تحریم های برقرار شده از سوی آمریکا و اروپا که اقتصاد این کشور را فلج کرده است متوقف کند. مذاکره کنندگان ایران و غرب روز گذشته به توافق رسیدند.

اما امضاء قرار داد نفتی ایران با روسیه که به تهران این امکان را خواهد داد تا میزان صادرات نفت خود را حدود 50 درصد افزایش دهد، خشم اعضای کنگره آمریکا را که بر افزایش فشارها علیه ایران پافشاری می کنند، برخواهد انگیخت.

ایران نیز هشدار داده است برقراری هر گونه تحریم تازه گفتگوهای هسته ای را به نابودی خواهد کشاند. هم اکنون سنای آمریکا برای تشدید تحریم ها علیه ایران طرحی را در دست بررسی دارد که احتمالا با اکثریتی قاطع تصویب خواهد شد و اوباما نیز نمی تواند به راحتی آنرا وتو کند.

مارک دابوویتز، مدیر اجرایی " موسسه دفاع از دمکراسی ها" که خود از مدافعان سر سخت تشدید تحریم ها علیه ایران است، می گوید" قرار داد پایاپای نفت بین ایران و روسیه باعث خواهد شد تا اوباما نتواند به راحتی لایحه مربوط به تشدید تحریم ها علیه ایران را وتو کند".

وی گفت" دیگر بازار نباید از مین های اقتصادی که در اطراف ایران کارگذاشته شده است بیم داشته باشد و همین امر بی اساس بودن این ادعا را که می توان شیر تحریم ها را هر زمان که لازم باشد باز و بسته کرد نشان می دهد".

دابوویتزکه به سنای آمریکا مشاوره می دهد گفت موافقت نامه نفتی ایران و روسیه در واقع تحریم های برقرار شده علیه ایران را متزلزل می کند و کارایی اهرم قدرت آمریکا را کاهش می دهد.

وی می گوید" هر چه سنای آمریکا در تصویب این لایحه تاخیرکند، امکان دستیابی به توافقی را که دربرگیرنده اهداف مورد نظر ما باشد برای دیپلمات هایمان دشوار تر خواهد کرد".

اقتصاد وابسته به نفت ایران بر اثر تحریم های دو سال گذشته صادرات نفت این کشور آسیب دیده است. بیشتر نفت صادراتی ایران حالت پایاپای دارد یا پرداخت بهای آن به آینده موکول شده است. یک مقام ایرانی در مصاحبه با رویترز گفت " ایران با کمبود شدید نقدینگی روبروست و ناگزیر است برای افزایش صادرات نفتی خود راهی پیدا کند و توافق با روسیه برای صدور نفت از جمله راه هایی است که ایران برای افزایش صادرات نفت خود پیدا کرده است".

جیف می گوید "آینده تولید نفت ایران نیز با خطر روبروست. تحریم های بین المللی بسیاری از میدان های نفتی، ایران را در معرض تعطیلی قرار داده است ،چون نمی تواند هر آنچه را که تولید می کند بی درنگ ذخیره کند. برخی از کشورها می توانند برخی از میدان های نفتی خود را تعطیل کنند

و چند سال بعد دوباره آنها را فعال کنند، اما میدان هایی که نیاز به تزریق گاز دارند اگر تعطیل شوند، میزان بازده ‌آنها به شدت کاهش خواهد یافت". همین امر باعث شده است تا ایران بدون توجه چندان به سود و زیان موافقت نامه های کوتاه مدت پایاپای، برای صدور هر چه بیشتر نفت تولیدی خود تلاش کند.

تلاش روسیه برای کمک به ایران حتی ممکن است به آینده روابط روسیه با عربستان سعودی نیز آسیب وارد کند، چون هر گونه تلاش روسیه در جهت افزایش عرضه نفت به بازارهای بین المللی منافع و درآمدهای نفتی عربستان را به خطر خواهد انداخت.

حمایت بین المللی از ایران شیعه، برای عربستان سعودی اقدامی کفر آمیز تلقی می شود. ریاض از توافق هسته ای آمریکا با ایران به شدت به خشم آمد، چون همواره خود را در پناه چتر امنیتی آمریکا احساس می کرد.

سفارت روسیه در واشنگتن و دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد از هر گونه اظهار نظر درباره این توافق احتمالی خودداری کردند. وزارت امور خارجه آمریکا نیز در این باره اظهار نظر نکرد.

با وجود خطر احتمالی واکنش تند آمریکا در قبال این بده بستان بین ایران و روسیه، برخی از صاحب نظران مسایل روسیه بر این باورند که پوتین بر خلاف مدودف، رئیس جمهوری پیشین روسیه که از اعمال فشار علیه ایران حمایت می کرد، تلاش می کند تا ایران را از زیر فشارهای بین المللی خارج کند. روسیه همواره بر این نکته تاکید کرده است که تحریم های نفتی آمریکا و اروپا علیه ایران حالت یک جانبه دارد و بر خلاف تحریم های ملایم برقرار شده از سوی شورای امیت سازمان ملل متحد، تدابیری تنبیهی محسوب می شوند.

سایمون سارادژیان ،از پژوهشگران مدرسه مرکز بلفر در دانشکده کندی دانشگاه هاروارد می گوید مذاکره روسیه با ایران برای کاستن از فشارهای اقتصادی علیه این کشور بدون نقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل با رویکرد پوتین در قبال ایران هماهنگ است.
اخبارسیاست خارجی - تیک