عاشورا، دانشگاهی به وسعت تاریخ

ایرنا: خانه ی امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) سوم شعبان سال چهارم هجری قمری با قدوم پاک و مطهر نوزادی از تبار بهشتیان نورباران شد و نام حسین را برای او برگزیدند. ایشان در کانون گرم خانواده از چشمه ی جوشان و زلال معرفت الهی پدر و مادرش سیراب شد و پرورش یافت و از همان کودکی با مفاهیم آزادگی، حقیقت، ایثار و شجاعت آشنا شد.

کنیه ی امام حسین(ع) ابوعبداللَّه و از لقب های ایشان می توان به شهید، طیب، سید شباب اهل الجنه، سبط، رشید، وفی، مبارک، احد الکاظمین، ابوالشهداء و ابو الاحرار اشاره کرد.

امام حسین(ع) با شهادت مظلومانه ی برادر بزرگوارشان امام حسن(ع) رسالت و مسوولیت سنگین امامت را بر عهده گرفت. معاویه بر خلاف قرارداد صلح خود با امام حسن(ع)، یزید پسرش را که فردی فاسد و بی اعتنا به آموزه های اسلام بود، به عنوان جانشین خود برگزید، امام حسین(ع) با این اقدام به مخالفت برخاست.

سومین امام شیعیان جهان پس از مرگ معاویه، به درخواست یزید مبنی بر بیعت با او پاسخ منفی داد و بدین ترتیب مرگ با عزت را انتخاب کرد. یزید به ولید بن عتیقه حاکم مدینه دستور داد، اگر امام حاضر به بیعت نشد، ایشان را به قتل برساند.

نامه های بی شمار مردم کوفه به امام حسین(ع) و دعوت از ایشان برای سفر به این شهر، امام (ع) را واداشت تا گام در سفری پرمخاطره و سرنوشت ساز بگذارد و به همراه یاران و اهل بیت خود، برای رساندن فریاد حق و حقانیت اسلام ناب و افشای ظلم و ستم طاغوتیان هجرت را برگزیند.

یزید، عبیداللّه بن زیاد را برای حکومت کوفه انتخاب و او را مامور سرکوب و قتل امام حسین(ع) کرد، تهدید و تطمیع های عبیدالله به کوفیان، سبب شد تا آنها پیمانی را که با امام بسته بودند، فراموش و عهدشکنی کنند.

عبیداللّه ابتدا مسلم بن عقیل را که به عنوان نماینده ی امام به کوفه آمده بود به شهادت رساند و عمر بن سعد را با وعده حکومت ری، برای رویارویی با امام حسین(ع) به کربلا فرستاد. عمر بن سعد با 30 هزار نیرو، امام و یارانش را محاصره کرد و راه را بر آنها بست.

امام حسین(ع) در شب دهم محرم 61 هجری قمری با 72 تن از یاران با وفای خود برای زنده نگه داشتن اسلام راستین و رسوا ساختن حکومت جور و ظالم امویان با وجود برتری عددی نیروهای دشمن، هرگز حاضر به تسلیم در برابر طاغوتیان نشد و با فدا کردن جان خویش و عزیزانش اسلام را برای همیشه ی تاریخ زنده نگه داشت و بدین ترتیب امام حسین(ع) خورشید حقیقت و حقانیت در دهم محرم 61 قمری در 57 سالگی در کربلا به شهادت رسید، اما عشق و ارادت به آن امام همام با گذشت سده ها در میان شیعیان جهان همچنان موج می زند و آزادگان در همه طول تاریخ راه و سیره ی ایشان را الگوی خویش قرار می دهند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز عاشورا با حجت الاسلام سیدرضا اکرمی مشاور عالی وزیر کشور در امور روحانیت به گفت و گو پرداخته است.

حجت الاسلام سیدرضا اکرمی، هدف از قیام امام حسین(ع) را افشاگری فساد، ظلم امویان و امر به معروف و نهی از منکر عنوان کرد و اظهار داشت: امام حسین(ع) سال 60 هجری و پس از مرگ معاویه ابن سفیان در نیمه ی رجب با یک تهاجم روبه رو شد. یزید بلافاصله بعد از آن که قدرت را به دست گرفت به چهار تن، نامه نوشت که یکی از این افراد امام حسین(ع) بود که شما باید با من بیعت کنید و به والی مدینه دستور داد که هر کدام بیعت نکردند آنان را گردن بزنید. امام پیام را دریافت کرد اما حاضر به تسلیم نشد و از این پیام بیشترین بهره را برای آگاهی مردم برد و حاکم وقت یعنی یزید ابن معاویه را که کمترین شرایط حاکمیت اسلامی یعنی علم، آگاهی، عقل و خردورزی، ایمان و اعتقاد، پارسایی و وارستگی و دانش مدیریت بر جامعه و اخلاق انسانی نداشت، به مردم معرفی کند تا چنین حاکمی را به رسمیت نشناسند.

وی در ادامه افزود: امام بیعت نکرد و از مدینه به مکه هجرت کرد، چند ماهی در مکه سکونت کرد و در مدت این چند ماه به آگاه سازی مردم و افشاگری درباره ی بنی امیه اهتمام ورزید و سبب شد که مردم عراق یعنی کوفه، بصره و نقاط دیگر به امام نامه نوشتند و پیک فرستادند و حضرت را به عراق دعوت کردند. اما فشارهای یزید، ابن زیاد و دیگر والیان مکه و مدینه کار را به جایی رسانید که نگذاشتند امام وارد سرزمین عراق و شهر کوفه بشود و مدیریت جامعه را برعهده بگیرد. امام از تاکتیک مقاومت استفاده کرد و به آگاه سازی مردم و افشاگری امویان همت گماشت.

امام زندگی همراه با ذلت و خواری را قبول نکرد و شهادت را انتخاب کرد، امام حسین(ع) می خواست عدالت، امانت، حق و حقیقت را برای مردم معنا، مبارزه با ظلم و ظالم را مطرح، محبت و صمیمت دنیای اسلام و وحدت را برای جهانیان ترسیم کند و کوشید که با تولی و تبرا امر به معروف و نهی از منکر عملی انجام دهد.

اکرمی در توضیح تاثیر عاشورا بر فرهنگ و ماندگاری اسلام و شریعت، قصیده ای چند بیتی به این شرح را بیان کرد:

نازم آن آموزگاری را که در یک نصف روز دانش‏آموزان عالم را چنین دانا کند

ابتدا قانون آزادی نویسد در جهان بعد از آن با خون هفتاد و دو تن امضا کند

نام دانشگاه خود ایمان و آزادی گذاشت تا جنایت پیشگان را در جهان رسوا کند

ز امر حق، تسلیم نامردان نشد تا در جهان زورگویی از کتاب زندگی الغا کند

بود چون جویای آب از چشمه آزادگی تشنه لب جان داد تا آن چشمه را پیدا کند

حجت الاسلام سیدرضا اکرمی درباره ی نتیجه ی قیام امام حسین(ع) اظهار داشت: بزرگان می گویند اسلام، نبوی الحدوث و حسینی البقا است یعنی رسول اکرم 23 سال (13 سال در مکه و 10 سال در مدینه) تبلیغ، تبیین و تحلیل کرد و نظام متمدن اسلام را به وجود آورد و 50 سال پس از وفات ایشان، امویان شرایطی را به وجود آورند که یزید منکر همه ی اصول مثل وحی، نبوت و اسلام شد، امام حسین(ع) با قیام، آگاه سازی و فداکاری خود امویان را رسوا کرد تا آنها توفیق نیابند که اسلام ناب محمدی را از میان ببرند و در حقیقت امام با قیام، فداکاری و شهادت خود اسلام محمدی را حفظ و نگهداری کرد.

مشاور عالی وزیر کشور در امور روحانیت علت عشق همگان و به ویژه جوانان را به امام حسین(ع) حقانیت ایشان ارزیابی کرد و افزود: پیام عاشورا بازگشت به فطرت، عدالت، حق طلبی، توحید و دیانت است. همه ی انسان ها فطرت دارند، تشنه ی عدالت هستند، همه انسان ها برای طهارت و پاکی و امانت گام برمی دارند و امام حسین(ع) را یک مصداق و نماد کامل عدالت، فطرت معنویت و امانت و حقیقت یافته اند. کاری که امام در فداکاری برای اسلام و وفاداری به این دین مقدس کرد در تاریخ، حادثه ای بی نظیر و استثنایی است. امام(ع) در نصف روز، جهان را متوجه دعوت، فداکاری و وفاداری خود کرد. یک چنین کاری مورد توجه انسان های آزاده و آزادمرد در دنیا قرار گرفته و ماندگار شده است.

اکرمی چند حادثه را در روز عاشورا الگو و اسوه معرفی کرد و با اشاره به این که سخنان امام با کوفیان یکی از نکته های برجسته و سمبلیک آن روز بود گفت: امام حسین(ع) با لباس، قرآن و بدون سلاح با کوفیان سخن گفت: «مردم این قرآن است، من پسر پیامبر هستم و شما مسلمان هستید، به چه دلیلی شما جمع شده اید تا با من مقابله کنید و تا پای جان می خواهید با من مخاصمه کنید. آیا من حلالی را حرام کردم، حرامی را حلال کردم، ظلمی و یا ستمی کردم.»

این حادثه یکی از حوادث مهم عاشورا است که مظلومیت و حقانیت ابی عبدالله را با تمام وجود به تاریخ نشان می دهد یعنی امام هیچ نقطه ی تیره ای در زندگی ندارد و هیچ بهانه ای برای رویارویی با ایشان وجود ندارد.

وی در ادامه تعداد اصحاب امام حسین(ع) و شمار دشمنان ایشان را از دیگر نقاط برجسته ی قیام امام ارزیابی کرد و گفت: اصحاب امام 72 تن و دشمنان ایشان 30 هزار تن بودند. معلوم است که این ها تاب مقاومت ندارند و احتمال پیروزی وجود ندارد، اما آنها به تاریخ نشان دادند که ما برای حق، عدل، فطرت، توحید، آزادی و آزادگی عدد و کمیت را نباید در نظر بگیریم، باید حق و حقیقت را به تاریخ نشان داد حتی اگر در مظلومیت ویژه باشیم. این تقابل، تقابل سمبلیک بسیار مهمی است که حجت را بر تمام تاریخ روشن کرد.

حجت الاسلام سیدرضا اکرمی نماز ظهر عاشورا را یکی از امور مهم در این قیام معرفی کرد و گفت: بسیاری از اصحاب امام شهید شده بودند. یکی از اصحاب گفت وقت نماز است و دوست داریم این نماز را با شما بخوانیم و امام آن را پذیرفت و برای او دعا کرد و گفت دشمن اجازه بدهد ما نمازمان را بخوانیم.

نماز ظهر عاشورا حجت و ارشاد دیگری بود تا معلوم شود دعوای ملک، پول و مال نیست، بحث خدا، توحید و به طور طبیعی ارتباط با خدا مطرح است. همچنین مشخص شد که دشمنان امام در طرف مقابل دنبال شهرت، ثروت، قدرت و لذت هستند و در یک کلمه روز عاشورا یک دانشگاه، نمایشگاه، پژوهشگاه و آزمایشگاه بزرگ تاریخ بود و امام حسین و اصحابشان در یک طرف و ابن زیاد، ابن سعد و دشمنان هم در نقطه ی مقابل آن بودند. این نماز یک کار سمبلیک بود امام نماز خوف خواندند و پای همین نماز هم برخی از اصحاب امام به شهادت رسیدند.

مشاور عالی وزیر کشور، دفاع امام حسین(ع) را از خانواده و اهل بیت از دیگر حادثه های برجسته ی کربلا ارزیابی کرد و افزود: امام حسین(ع) در قربانگاه بود که مشاهده کرد که دشمنان به خیمه ایشان حمله می کنند و می خواهند در زمان حیات امام، متعرض به اهل بیت و خانواده او شوند، در آن هنگام امام حسین(ع) غیرتمندانه یک کار بزرگ انجام داد و به دشمنان فرمود: «شما اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید، من با شما می جنگم و شما با من می جنگید چرا معترض خانواده ی من می شوید.» همین دعوت بازدارنده شد و دشمنان را از این کار برحذر داشت.

حجت الاسلام سیدرضا اکرمی با تاکید بر این که نهضت حسینی می بایست از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گیرد، گفت: یک منظر این است که از بیست و هشتم رجب که نامه ی یزید به والی مدینه می رسد و از امام بیعت می خواهد و امام قبول نمی کند و هجرت را انتخاب می کند تا عصر عاشورا که مدیریت این نهضت به عهده ی شخص امام حسین(ع) بود و می بایست این را در متن و محتوای عاشورا بحث و بررسی کنیم.

دومین برهه ی قیام امام حسین(ع) دوره ی اسارت اهل بیت است، اسارت اهل بیت که از عصر عاشورا آغاز می شود و تا اربعین و بعد از آن که اسرا به کربلا بازمی گردند ادامه دارد، که این مرحله نیز بسیار باشکوه است. چه خطبه و خطابه های افشاگرانه ی حضرت زینب(س) در شهر کوفه و مجلس یزید و چه خطابه ای که امام سجاد(ع) در کوفه و مسجد جامع این شهر ایراد کرد، همه بخش هایی مهم در راستای آگاه سازی مردم و افشاگری حکومت وقت بود.

حجت الاسلام سیدرضا اکرمی کارشناس امور دینی، اصحاب امام را به عنوان گلچین های تاریخ معرفی کرد و اظهار داشت: ما در زیارت نامه ها، هیچ گاه امام حسین را به تنهایی یاد نمی کنیم و می گوییم اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلَی الارْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ و می گوییم السّلام عَلیَ الحُسَین(ع) و عَلی عَلیِ ابن الحُسَین(ع) و عَلی اوْلادِ الحُسَین(ع) و عَلی اَصحابِ الحُسَین(ع).

اصحاب امام حسین(ع) جزو گلچین های تاریخ بودند، همه جور نمونه در اینها وجود دارد کهنسال، نوجوان، جوان، شیرخوار، میانسال، مرد و زن. ما همه ی این نمونه ها را در اصحاب و یاران امام حسین(ع) می بینیم تا نگویند مبارزه با ظلم و ستم، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ی شخصی امام حسین(ع) بوده است. اگر وظیفه ی شخصی امام بود پس زینب، سکینه، غلام ابوذر، علی اکبر و علی اصغر... در کربلا چه می کردند. همه گلچین های تاریخ اند که امام حسین آوردند و در گلستان عاشورا به نمایش گذاشتند و با خون آنها اسلام محمدی را آبیاری کردند تا ریشه های آن محکم و مستحکم بشود.

مشاور عالی وزیر کشور در امور روحانیت در پایان وظیفه ی خطیر رسانه ها را آگاه سازی مردم و پیروی از خط و سیره ی امام حسین(ع) دانست و گفت: امام خمینی موسس جمهوری اسلامی و معمار انقلاب فرمود: امام حسین(ع) تکلیف ما را روشن کرد که در عصر حاضر، اگر در میدان قرار گرفتیم باید فداکاری کنیم و اگر خارج میدان بودیم باید وفاداری کنیم و آگاه سازی به وجود آوریم.

در دنیای رسانه باید ظالم، ظلم و هواداران ظلم را نشان دهیم و کارهایی را که غرب، استعمارگران و ظالمان در دنیا برای ایجاد فساد، تباهی، قتل و کشتار انجام می دهند، آگاه سازی کنیم و بگوییم امام حسین(ع) با این ها مخالف بود با این شیوه ها مخالف بود و ما باید کار حسینی انجام دهیم، ابتدا آگاه سازی کنیم و اگر صحنه تقابل رسید باید مثل امام حسین(ع) فداکاری کنیم.

مجله مهر: موزه آستان قدس در جوار بارگاه نورانی امام رضا(ع) گنجینه و رنگین کمانی تاریخی و مذهبی است که در آن از دست خط ائمه اطهار تا فرش هایی با قدمت ۲۵۰۰ سال به نمایش گذاشته شده است.

بارگاه نورانی امام رضا(ع) در مشهد، سالانه پذیرای زائران داخلی و خارجی بی شماری است که به قصد زیارت رنج سفر را چه هوایی و چه زمینی نادیده می گیرند و می آیند تا دست های خالی را پر کنند، شفا بگیرند، می آیند تا به اندازه ظرف وجودی خود لبریز از مهربانی شوند و حال خود را خوب کنند.

مجموعه بارگاه هشتمین امام شیعیان علاوه بر ایجاد فرصتی برای زیارت، کتابخانه ای کم نظیر برای محققان، فضاهایی برای نشاط کودکان و نیز جاذبه های فراوانی برای سیاحت گردشگران داخلی و خارجی نیز مهیا کرده است.

یکی از جاذبه های گردشگری و تفریحی این مجموعه، موزه ها و گنجینه های قدیمی و تاریخی است که آثار و نفایس مختلفی را در دل خود جای داده است.

موزه ‌آستان قدس رضوی شامل گنجینه قرآن، فرش و منسوجات، نجوم و ساعت، گنجینه سلاح، گنجینه تمبر، اسکناس و مسکوکات، گنجینه مدال، تاریخ مشهد، نقاشی، گنجینه صدف و حلزون و آبزیان، گنجینه ظروف، گنجینه اشیا سنگی و سفال، هدایای مقام معظم رهبری، موزه ملی ملک و موزه مردم‌شناسی است . اولین موزه در آستان قدس رضوی در سال ۱۳۲۴ هجری شمسی در ساختمانی به مساحت ۱۰۲۴ متر مربع در صحن امام خمینی بنا شده و مجموعه موزه های فعلی آستان قدس در صحن کوثر قرار دارند.

اولین گنجینه مجموعه اشیا سنگی و سفالی است و اولین شیی که در بازدید از موزه در مقابل دیدگان قرار می گیرد ‌سنگ سفید رنگی است که نظر بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند. اولین سنگ قبر منسوب به مرقد مطهر امام رضا (ع) که با نهایت ظرافت از سنگ سفید صابونی تراشیده و ساخته شده است. این سنگ شامل یک متن محرابی در وسط و دو کتیبه در حاشیه به خط کوفی و در قسمت محرابی شکل، نام بانی آن احمد بن علی بن احمد علوی حسینی و نام سازنده عبدالله بن احمد قره، که بر روی آن حکاکی شده است.

بیشتر آثار این موزه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌اند در این بین آثاری مربوط به قرن هفتم و هشتم، و به خصوص آثاری از دوران صفوی و قاجار به چشم می‌آید.

از جمله کتیبه های موجود، كتیبه‌های طلاكاری حرم با خط استاد علیرضا عباسی خوشنویس به نام دوران صفوی است که بسیار چشم نواز است. شاهان صفوی بهترین مكان‌ها را به خط استاد عباسی مزین می‌كرده‌اند كه البته چه مكانی بهتر از حرم امام هشتم (ع) برای نمایش آثار شاخص هنری هنرمندان.

در مركز موزه سومین ضریح حرم مطهر امام رضا (ع) قرار دارد که چهار شمعدان در چهار ضلع فوقانی آن نصب شده است. در دوران های قدیم که برق نبوده است، برای روشنایی حرم از شمع بهره می‌برده‌اند و این دلیلی می‌شود برای به كار بردن شعمدان‌ها بر بالای ضریح مطهر.

قبل از این تاریخ، دو ضریح چوبی و ضریح مرصع بر روی مرقد مطهر نصب بوده است، اگر چه به نظر بیشتر مورخان، تاریخ نصب و نام بانی ضریح سوم نا مشخص است امّا به طور قطع و مسلم این ضریح در عهد فتحعلی شاه قاجار وجود داشته است. چنانکه برخی منابع به در مرصع نصب شده بر روی این ضریح که توسط فتحعلی شاه در تاریخ ۱۲۳۳ قمری اهدا شده اشاره دارند که در ضلع شرقی ضریح نصب بوده است. در حالی که به نوشته اعتماد‌السلطنه این ضریح فاقد کتیبه است. سومین ضریح در بهمن‌ماه سال ۱۳۳۸ شمسی تعویض شد.

در گنجینه نقاشی و هنرهای تجسمی اولین تابلویی که توجه هر بیننده ای را جلب می کند، منظره روستایی است بکر و سرسبز که برای لحظاتی علاقمندان به هنر نقاشی رنگ و روغن را به روستای قدیمی «پول کجور مازندران» می برد. از ویژگی های منحصر به فرد این اثر می توان به طبیعی و زنده بودن آن و خلق فضایی صمیمی و دیر آشنا برای دوستداران طبیعت اشاره کرد. ناگفته نماند که این اثر هنرمند چیره دست استاد کمال الملک در تاریخ ۱۲۹۲ قمری است.

۳۰ اثر نقاشی در سبك های مختلف از دیگر جاذبه های این گنجینه هنری است

همچنین تابلوهای رودخانه شیلات فرح آباد مازندران، اولین پیام، عصر عاشورا، ضامن آهو و چهارده معصوم از دیگر آثار برجسته این گنجینه هستند که هر کدام دنیایی از فرهنگ و خاطرات ایرانی و اسلامی را برای بازدیدکنندگان تداعی می کند. برای نمونه می توان به تابلو «راز آفرینش»، اثر هنرمند خوش ذوق منصوره قدیریان اشاره کرد. مهمترین خصیصه این تابلو استفاده از تکنیک رنگ روغن روی چرم است که زیبایی خاصی را از خود به نمایش گذاشته است.

شکوه آثار نقاشی و هنری اهدایی و وقفی این گنجینه بیشتر به خاطر جمع شدن آثار هنرمندان به نام و برجسته ایرانی و اروپایی از جمله کمال الملک نقاش معروف دوره قاجار، ویلیام جیمز و بی دبلیو لیدر است.

وجود ۳۰ اثر نقاشی در سبك های مختلف ناتورالیسم، نگارگری، آبستره از دیگر جاذبه های این گنجینه هنری است.

تار و پودهایی از جنس هنر و عشق؛ گنجینه فرش

مجموعه هنرهای تجسمی که تمام بشود به گنجینه فرش که در طبقه پایین موزه قرار دارد می رسید.

گنجینه فرش در تاریخ هجدهم تیر سال ۱۳۷۷ همزمان با میلاد مسعود پیامبر اكرم (ص) و امام جعفر صادق‌(ع) افتتاح شده است. هدف از برپایی این گنجینه، آشنا كردن اقشار مختلف مردم با هنرهای اصیل مرتبط با فرش و انواع دست‌بافت هایی است كه در این گنجینه در معرض تماشا گذاشته شده‌اند. از فرش های نفیس این گنجینه می توان به قالی عصر صفوی با قدمت ۵۰۰ ساله و قالی هفت شهر عشق اشاره کرد.

از جمله زیباترین فرش های این مجموعه که بیانگر فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی است، فرش هفت شهر عشق است که بیننده را محو تصاویر و نقوش بی نظیر خود می کند. این فرش در ابعاد ۳۷۰ × ۴۶۰ سانتی متر و با طرح محرابی در سال ۱۳۹۴ هجری قمری بافته شده و مزین به تصویر اماکن مذهبی هفت شهر مکه، مدینه، کربلا، نجف، مشهد، کاظمین و سامرا و همچنین تصاویری از بناها و اماکن مذهبی دیگر همچون مسجد امام اصفهان و مقبره شعرایی چون سعدی، حافظ، فردوسی است.

در گرداگرد این هفت تصویر، فرشتگان با نگاره های برگ مانند مشاهده می شوند که گویی در حال عبادت و راز و نیاز با این اماکن هستند. این قالی توسط استاد محمود فرشچیان طراحی و توسط حاج مهدی صفدرزاده حقیقی بافته و اهدا شده است.

قدیمی ترین فرش موجود که تا کنون به دست آمده، فرش پازیک نام دارد که مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش است. این قالی کهن دارای نقش مایه هایی شبیه به تخت جمشید است.

قالی باغ مرجان ها، تابلو فرش کاخ چهل ستون، تابلو فرش عصر عاشورا، قالی مسجدالنبی و قالی پرده ای دو رو از دیگر شاهکارهای هنر ظریف دستان ایرانی در این گنجینه است.

تار و پود فرش ها روح را با حکایت های نهفته در این آثار گره می زند و دیدن هر فرش و قالی، که بیشتر به تابلوهای نقاشی شباهت دارند تا تنیده شدن هزاران گره ابریشمی در هم، جلوه گاهی از هنر و فرهنگ غنی ایران را به نمایش می گذارد.

در این گنجینه بی نظیر مجموعا ۵۷ تخته قالی و قالیچه از نفیس ترین شاهکارهای هنری در معرض نمایش قرار گرفته که مربوط به دوره های خاص و فرهنگ های متفاوت است.

سکه ولایت‌عهدی امام رضا در گنجینه اسکناس

گنجینه تمبر و اسکناس یکی دیگر از گنجینه های تخصصی در مجموعه موزه های آستان قدس رضوی است.

گنجینه تمبر و اسكناس در تاریخ ۲۱ بهمن سال ۱۳۶۹ به عنوان دومین گنجینه تخصصی در مجموعه موزه های آستان قدس رضوی افتتاح شد که در این مجموعه می توان‌ با آداب رسوم و آثار تاریخی هر كشور و ملتی از طریق تمبرها و اسكناس‌هایشان آشنا شد.

آنچه این گنجینه را در مقایسه با دیگر گنجینه ها و موزه های مشابه در جایگاه ویژه ای قرار می دهد، آن است که تقریباً تمامی تمبرها و دیگر اقلام پستی، اسكناس ها و مسکوکات به نمایش گذاشته شده و موجود در آن از مجموعه هدایای تقدیم شده به آستان مقدس ثامن الائمه تشكیل شده است.

در این گنجینه، بیش از ۴۲۲ هزار قطعه انواع تمبر و دیگر اقلام پستی، ۱۴ هزار برگ اسكناس و ۲۷ هزار عدد مسکوکات موجود است كه تنها بخشی از آن، در سالن نمایش در معرض دید عموم قرار داده شده و قسمت اعظم آن در مخزن گنجینه نگهداری می‌شود.

از منحصر به فردترین آثار موجود در موزه آستان قدس رضوی دو عدد سکه نقره مربوط به ولایت‌عهدی امام رضا (ع) است. پس از اینکه آن حضرت در رمضان سال ۲۰۱ هجری قمری مجبور به پذیرش ولایت عهدی مأمون شدند، به دستور وی این سکه‌ها در سال ۲۰۲ هجری قمری در سمرقند و در سال ۲۰۳ هجری قمری در اصفهان ضرب شد.

بر روی سکه ضرب اصفهان حک شده است: «الله محمد رسول الله المأمون خلیفه الله مما امر به الامیر الرضا ولی عهد المسلمین علی بن موسی بن علی بن ابی طالب ذوالریاستین» و در حاشیه آن نوشته شده «محمد رسول الله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون». در پشت سکه عبارت «لا اله الا الله وحده لا شریک له المشرق» دیده می‌شود.
در حاشیه داخلی پشت سکه نیز عبارت «بسم الله ضرب هذا الدرهم ... اصفهان سنه ثلث و مأتین» و در حاشیه بیرونی آن عبارت«الله الامور من قبل و من بعد و یومئذ یفرح المؤمنون بنصر الله» دیده می شود.

ارادت پهلوانان و قهرمانان به هشتمین خورشید

در بخشی از این موزه مدال های اهدایی جهان پهلوان تختی به موزه آستان قدس رضوی خودنمایی می کند. از دیگر مدال های تقدیمی به گنجینه مدال می توان از مدال های تقدیمی جبار فعلی قهرمان بوكس، علیرضا نصرآزادانی قهرمان بین المللی تکواندو، مدالها و تقدیرنامه های شادروان رضا صادقی كه در المپیادهای ریاضی و كامپیوتر در شهر تورنتو كانادا در سال ۱۹۹۵ میلادی كسب کرده بود، یاد کرد.

تقریبا همگان با پهلوانان و قهرمانان میادین ورزشی آشنا هستند، در اینجا شاید خالی از لطف نباشد که چند سطری از زندگی شادروان رضا صادقی ذکر شود.

رضا صادقی در روز نخست اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در مشهد مقدس به دنیا آمد و در ۵ سالگی قرآن را آموخت. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه شهید هاشمی‌نژاد چکنه سفلی از توابع نیشابور و دبیرستان را در مرکز استعدادهای درخشان مشهد به پایان رساند.
مهر ماه ۱۳۷۴ در رشته ریاضی محض دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف مشغول تحصیل شد و مدال‌های رنگارنگی را در المپیادهای ریاضی کسب کرد. ارائه مقاله اعداد ساختنی-جهان متناهی در نخستین سمینار ریاضی دانشجویان کشور در دانشگاه شهید چمران اهواز از افتخارات او در سال ۷۶ بود که پس از دفاع از این مقاله و در راه بازگشت از اهواز به تهران سحرگاه ۲۶ اسفندماه سال ۷۶ اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف به دره سقوط کرد و وی به اتفاق شش تن دیگر جان خود را از دست دادند.

سیر تکاملی جنگ ها در گنجینه اسلحه و سلاح

در ادامه راهروها و طبقات موزه مرکزی آستان قدس، گنجینه اسلحه و سلاح های جنگی، فضایی است که سیر تكاملی اسلحه سازی را در برابر دیدگان قرار می دهد. انواع اسلحه های قدیمی، انواع شمشیر و لباس های رزم در دوران های مختلف تاریخ، از جمله دیدنی های این گنجینه است.

از جمله سلاح های مختلف در این مجموعه، شمشیر فولادی جواهردار است. قبضه این شمشیر احتمالا از شاخ بوفالو، بلچاق و آهنگ و قبه‌ شمشیر با طرح منقش گلدار طلاکوب شده است. این نوع شمشیر با انحنای زیاد از دوره‌ صفوی رایج بوده است.

شگفتی آفرینش در گنجینه آبزیان

در انتهای گنجینه اسلحه و سلاح های جنگی، گنجینه آبزیان قرار دارد که در این مجموعه نزدیک به ۵۰۸ قطعه از شگفت‌انگیزترین موجودات دریایی گردآوری شده است و از شاخص ترین موجودات آبزی که توجه بیشتر بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند.

موزه نجوم

گنجینه بعدی محلی است از انواع وسایل نجومی و رصدی از اسطرلابی که با فلز برنج ساخته شده است، تا دوربین تک چشمی جواهرنشان دیده می شود.

روح افزاترین گنجینه؛ قرآن‌هایی منسوب به دست خط ائمه

گنجینه قرآن و نفایس مقصد بعدی است، که ساختمانی جدا از موزه مرکزی دارد. وارد موزه که بشوید اولین اثری که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند پرده بزرگی است که نقاشی های مربوط به واقعه عاشورا را به تصویر کشیده است.

این اثر بزرگترین پرده تعزیه خوانی روز عاشورا و متعلق به دوران قاجاریه است که با رنگ روغن و بر روی پارچه ابریشم نقاشی شده و گرداگرد این اثر ترجیع بند معروف محتشم کاشانی نوشته است.

در این گنجینه صفحاتی از قرآن هایی نفیس منسوب به دستخط حضرت علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) مجموعه ای کم نظیر و روحانی برای بازدید کنندگان فراهم کرده است.

همچنین در بخش های دیگری از این گنجینه، مجموعه هایی از نسخ خطی از جمله دیوان حافظ وجود دارد.

گنجینه ای از هدایای دوستداران جمهوری اسلامی ایران

از دیگر آثار نفیسی که در طبقه همکف که متعلق به مقام معظم رهبری بوده و از سوی ایشان به موزه آستان قدس اهدا شده است می توان از تابلوهای خط و تذهیب، نقاشی، ‌فرش، تراش روی شیشه، ‌معرق چوب، معرق صدف، سوزن‌دوزی، قلم زنی روی مس، انواع ظروف، ماكت ها، مدال‌ها نام برد كه توسط شخصیت های داخلی و خارجی به مقام معظم رهبری هدیه شده است.

از جمله این هدایای با ارزش ماکت قدس شریف است که از صدف ساخته شده است.