اخبار
2 دقیقه پیش | عکس: استهلال ماه مبارک رمضانهمزمان با آغاز ماه مبارک رمضان جمعی از کارشناسان حوزه نجوم همراه با نماینده دفتر استهلال مقام معظم رهبری عصر دوشنبه هفدهم خرداد برای رصد هلال شب اول ماه مبارک رمضان بوسیله ... |
2 دقیقه پیش | تا 20 سال آینده 16 میلیون بیکار داریموزیر کشور گفت: در نظام اداری فعلی که میتواند در ۱۰ روز کاری را انجام دهد، در ۱۰۰ روز انجام میشود و روند طولانی دارد که باید این روند اصلاح شود. خبرگزاری تسنیم: عبدالرضا ... |
ظهور اثر ثانویه هدفمندی
اخبار اقتصادی - اثر اولیه «یارانه نقدی» در کاهش فاصله طبقاتی خنثی شد
ظهور اثر ثانویه هدفمندی
بنابراین گزارش، سال 1389 با اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها و در اثر سیاستهای کنترل قیمتی، الگوی توزیع درآمد بهبودی نسبی را تجربه کرد و فاصله طبقاتی در سال 1390 به کمترین میزان خود در سه دهه اخیر رسید، اتفاقی که تحتتاثیر پرداخت یارانه نقدی رخ داد، اما عیان شدن با وقفه سیاستهای ناصحیح پولی و مالی همراه و عوامل برونزا ـ به ویژه تحریمها و پیامدهای آن- بهبود نسبی ضریب جینی را خنثی کرد.
به همین دلیل از سال 1391 به بعد الگوی توزیع درآمدی بدتر شده و بهتبع آن شکاف طبقاتی نیز افزایش یافته است. آنچه موجب شد اثر ثانویه هدفمندی اینگونه ظهور کند، روند افزایشی نرخ تورم در سال 1391 و تشدید آن در سال 1392 بوده است.
بانک مرکزی امیدوار است با کنترل نرخ تورم در یک سال و نیم اخیر افزایش ضریب جینی در سال 1393 متوقف شود و آثار مثبت مهار تورم در الگوی توزیع درآمد با کاهش مستمر نرخ تورم از سال 1395 بروز کند. «دنیای اقتصاد» با پرداختن به ابعاد این گزارش به بررسی وضعیت الگوی توزیع درآمد در دو دهه اخیر پرداخته است.
دنیای اقتصاد- همایون فطرس: بانک مرکزی با انتشار گزارشی، تغییرات ضریب جینی در سالهای اخیر را مورد بررسی قرار داد و افزایش ضریب جینی در سالهای اخیر را نتیجه اثرات تاخیری تورم سالهای 1390 به بعد عنوان کرد. بر اساس تحلیل بانک مرکزی، «رجوع به تحولات سالهای اخیر نشان میدهد که یکی از آثار سیاستهای اتخاذ شده و شرایط عمومی حاکم بر اقتصاد؛ بهویژه در سالهای 1390 و 1391، افزایش ضریب جینی بوده و البته همان گونه که انتظار میرفت، با وقفه خود را در الگوی توزیع درآمد نشان داد.»
بر اساس این گزارش، دو عامل «تورم» و «هدفمندی» نقش قابلتوجهی در تغییرات توزیع درآمدی در سالهای گذشته داشتهاند؛ بهطوریکه افزایش تورم از سال 1389 به بعد، موجب افزایش ضریب جینی از سال 1391 به بعد شده است و بر این مبنا، پیشبینی میشود در صورت تداوم سیاست کنترل تورم تا سال 1395، مسیر تشدید شکاف درآمدی در سال جاری متوقف شود و از سال 1395 نیز، اقتصاد ایران شاهد بهبود وضعیت توزیع درآمدی –با کاهش ضریب جینی- باشد. به گفته بانک مرکزی، اجرای سیاست هدفمندی نیز با پرداخت یکسان یارانه به همه دهکها، بهصورت موقتی در دو سال نخست موجب بهبود توزیع درآمدها شد؛ ولی در ادامه و به دلیل متناسب نبودن مجموعه سیاستهای اقتصادی به اجرا گذاشته شده، آثار این سیاستها بهخصوص روی تورم منعکس شد و در تشدید شکاف درآمدی دو سال اخیر خود را نشان داد.
ضریب جینی به روایت بانک مرکزی
بانک مرکزی آمار ضریب جینی در سالهای اخیر را منتشر کرد. در این گزارش، روند ضریب جینی مربوط به خانوارهای شهری کشور در هفت سال اخیر مورد بررسی قرار گرفته و به همراه آمارها، تحلیلی نیز در خصوص دلایل تغییرات صورت گرفته در روند توزیع درآمدی خانوارهای شهری کشور ارائه شده است. چنانکه در این گزارش نیز اشاره شده، ضریب جینی که یکی از شاخصهای توصیفکننده توزیع درآمد و فاصله درآمدی دهکها است، ظرف سالهای 1386 تا 1390 در مجموع کاهش یافته و پس از آن در سالهای 1391 و 1392 وارد مسیر افزایشی شده است.
در تحلیل اقتصادی، کاهش ضریب جینی به معنای «بهبود الگوی توزیع درآمدی» تفسیر میشود و افزایش ضریب جینی نیز، بیانگر «تشدید شکاف توزیع درآمدی» و بدتر شدن الگوی توزیع درآمدها است. بهعبارت دیگر، بر اساس تغییرات ضریب جینی میتوان دریافت که الگوی کلی توزیع درآمد بین خانوارها، چقدر به سمت بهبود شکاف درآمدی پیش رفته و چقدر، به تشدید نابرابری درآمدی منجر شده است.
آمار بانک مرکزی نشان میدهد که ضریب جینی در اقتصاد کشور از سال 1387 به بعد و بهویژه در سالهای 1389 و 1390 با بهبود مواجه شده، اما در دو سال گذشته وارد مسیر افزایشی (تشدید شکاف درآمدی) شده است. این گزارش، افزایش ضریب جینی در سال گذشته را یکی از پیامدهای رکود عمیق، تورم بالا، انتظارات تورمی شدید و افزایش نرخ ارز در پی سیاستهای نامناسب اقتصادی و ارزی ناشی از تحریمهای ظالمانه علیه کشور دانسته است که از سالهای قبل آغاز شده بود.
اثر تورم و هدفمندی روی ضریب جینی
گزارش بانک مرکزی، علت روند طی شده از سوی «ضریب جینی» در سالهای اخیر را تحت تاثیر دو عامل دانسته است: «تغییرات تورم» و «اثرات هدفمندی.» بانک مرکزی در توضیح اثرات تورم بر تضعیف توزیع درآمدی، به «سوابق دانش علمی و تجربی اقتصادی» اشاره کرده و افزوده است که «یکی از مهمترین آثار سوء تورم، بدتر شدن الگوی توزیع درآمد در جامعه و افزایش شکاف طبقاتی به نفع گروههای پردرآمد است؛ بنابراین تورم بالای سالهای اخیر ایران همسو با نتایج جهانی، تاثیر نامطلوبی بر توزیع درآمد داشته است.»
بر مبنای توضیح این گزارش و در خصوص تغییرات تورم طی سالهای 1386 تا 1388 میتوان مشاهده کرد که نرخ تورم در کشور سیری کاهشی داشته و پس از آن از سال 1389 تا سال 1392 افزایش یافته است.
این تحلیل با استناد به نظریات اقتصادی میگوید که آثار افزایشی یا کاهشی نرخ تورم با تاخیر در درآمد خانوارها منعکس میشود و به همین سبب فاصله سهم درآمدی دهکها از درآمد کل نیز، در سالهای 1388 تا 1390 کاهش یافته و پس از آن فاصله دهکها افزایش پیدا کرده است. در این گزارش آمده که در سال 1392، سهم سه دهک اول هزینهای از کل، برابر با 6/10 درصد بوده، پردرآمدترین دهک جامعه 6/13 برابر کمدرآمدترین دهک هزینه میکند. مقایسه این نسبتها با مقادیر مربوطه در سال 1390 نشان میدهد طی دو سال گذشته، هر دوی این نسبتها دچار تغییراتی نامطلوب شدهاند؛ چراکه در سال 1390، نسبت هزینه دهک دهم به دهک اول 12.2 و سهم سه دهک نخست 11 درصد از کل هزینهها بوده است که بهترین رکورد طی سالهای 1386 تا 1392 بوده است.
اثر کوتاهمدت و بلندمدت هدفمندی
دیگر عامل مهم و اثرگذار بر روند تغییرات «توزیع درآمدی» در سالهای گذشته، اجرای سیاست هدفمندی یا پرداخت یکسان یارانههای نقدی به همه دهکهای کشور از زمستان 1389 به بعد بوده است که با توجه به سهم پایین سه دهک فقیر جامعه از درآمد کل، اجرای این سیاست به کاهش فاصله درآمدی برخی دهکها و نهایتا کاهش ضریب جینی منجر شده است.
مطابق تحلیل بانک مرکزی، «از سال 1389 با اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها و در اثر سیاستهای کنترل قیمتی اعمال شده، بهبود نسبی در الگوی توزیع درآمد در جامعه روی داد و این شاخص، تا حدی کاهش یافت و به رقم 0.3813 واحد رسید و در سال 1390 به کمترین میزان خود در سه دهه اخیر (0.3750 واحد) رسید، ولی از آنجا که این امر عمدتا ناشی از سیاست توزیع یارانه بود و در عین حال سیاست اصلاح حاملهای انرژی اثرات خود را با وقفه نشان داد و مهمتر از آن اینکه این سیاست مهم با سیاستهای صحیح پولی و مالی همراه نبود، شرایط حاصله همراه با برخی عوامل برونزا ـ بهویژه تحریمها و پیامدهای آن ـ در راستای تشدید سیر افزایش قیمتها در سال 1391 و شتابگرفتن آن در نیمه نخست سال1392 عمل کرد و بخشی از آثار مثبت بازتوزیعی یارانهها که منجر به بهبود نسبی ضریب جینی شده بود، خنثی شد و ضریب جینی مجددا افزایش یافت.»
همبستگی بین تغییرات تورم و ضریب جینی
بررسیهای «دنیای اقتصاد» نیز با استفاده از آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی، بیانگر این است که در اغلب سالهای گذشته، تغییر صورت گرفته در شاخص تورم با یک تاخیر نهایتا دو ساله، در تغییرات شاخص ضریب جینی منعکس شده است؛ بهطوری که کاهش تورم، به کاهشی متناظر در ضریب جینی (بهبود جزئی شکاف درآمدی) منجر شده و بالعکس، افزایش تورم در تضعیف وضعیت توزیع درآمدی بین دهکها منجر شده است.
بنابراین، با توجه به اثرات تاخیری تورم در افزایش شکاف طبقاتی، میتوان دریافت که تاثیر نرخ تورمهای بالای سالهای 91 و 92، در ضریب جینی مربوط به سالهای 92 تا 93 و حتی سال 94، انعکاس یابد. در مقابل، با دانستن اینکه تورم در سال 93 به حدود 16 درصد خواهد رسید و این به معنای کاهش حدود 50 درصدی نرخ تورم است، انتظار میرود ضریب جینی که نشانگری برای فاصله طبقات درآمدی جامعه است، روندی کاهشی در سالهای بعد به خود گیرد.
بررسیهای انجام شده بیانگر این است با توجه به سابقه تغییرات ضریب جینی و نرخ تورم، میتوان پیشبینی کرد در سال 1394 یا 1395، ضریب جینی به میزان 5/2 تا 5/3 درصد کاهش یابد. بدیهی است چنانکه در گزارش بانک مرکزی در مورد هدفگذاری دولت برای رسیدن به تورم تک رقمی در سال 1395 آورده شده این سیاست پیگیری شده و نرخ تورم همچنان در سالهای 94 و 95 کاهش یابد، میتوان امیدوار بود توزیع درآمد بین 10 دهک جامعه نیز از سال 1395 به بعد، بهتدریج متوازنتر شود.
بهبود توزیع درآمدی در سال 1395
تحلیل ارائه شده از سوی بانک مرکزی، با اشاره به اولویت کنترل تورم در دولت یازدهم و رویکردهای انضباطگرایانه این دولت، ابراز امیدواری کرده که «با اتخاذ سیاستهای پولی، مالی، تجاری و اعتباری مناسب و متناسب با اقتضائات، نه تنها تورم کنترل شود؛ بلکه این متغیر کلیدی اقتصاد کلان کاهش بیشتری نیز پیدا کند.» گزارش بانک مرکزی با ابراز امیدواری نسبت به کاهش بیشتر تورم تا سال 1395، پیشبینی کرده است که این موضوع به «بهبود شرایط توزیع درآمد در کشور» منجر شود.
بر اساس این تحلیل، «در این صورت و با فرض ثبات سایر شرایط میتوان انتظار داشت افزایش ضریب جینی در سال 1393 متوقف و تا حدی تعدیل شود.» بانک مرکزی پس از پیشبینی متوقف شدن روند افزایش ضریب جینی در سال جاری، اضافه کرده است که «البته به دلیل وقفه زمانی بین تورم و تاثیر آن بر الگوی توزیع درآمد و همچنین با توجه به هدفگذاری تورم تک رقمی در سال 1395، امید است که وضعیت توزیع درآمد در سالهای آتی با بهبود نسبی روبهرو شود.»
اخبار اقتصادی - دنیای اقتصاد
ویدیو مرتبط :
هدفمندی یارانه ها یا هدفمندی سیاست!
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
10 اثر باستانیِ ایران پیش از ظهور اسلام
یک پرستشگاه باستانی در دوره عیلامیان میان دو شهر قدیمی استان خوزستان، شوش و شوشتر. سازه ای خشتی گلی که بعد از نزدیک به سه هزار و 500 سال هنوز سرپاست. اولین اثر باستانی ایرانی که در یونسکو ثبت شد.
1- زیگورات چغازنبیل
چُغازَنبیل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (عیلامیها) ساخته شد
یک پرستشگاه باستانی در دوره عیلامیان میان دو شهر قدیمی استان خوزستان، شوش و شوشتر. سازه ای خشتی گلی که بعد از نزدیک به سه هزار و 500 سال هنوز سرپاست. اولین اثر باستانی ایرانی که در یونسکو ثبت شد.
2- مجموعه پاسارگاد
مجموعه پاسارگاد در شمال شرقی استان فارس در دشت مرغاب واقع شده است
سازه باستانی ساخته از سنگ در دوران هخامنشی بیشتر به خاطر آرامگاه کوروش کبیر شهرت دارد. در شمال شرقی استان فارس در دشت مرغاب واقع شده است. بقایایی از کاخ دروازه، باغ پادشاهی و آرامگاه کمبوجیه در آن وجود دارد. این سایت در یونسکو به ثبت رسیده است.
3- تخت جمشید یا پرسپولیس و نقش رستم
تخت جمشید نام یکی از شهرهای باستانی ایران است
پایتخت و شهر باستانی امپراطوری هخامنشی متاخرتر از مجموعه پاسارگاد، معروف ترین سازه باستانی ایران است. 200 سال آباد بوده. اثری حیرت انگیز و آمیزه ای از هنر و معماری.
دیدن این اثر هنوز هم بعد از 2500 سال رشگ برانگیز است. مجموعه ای از کاخ ها و محوطه وسیع شهر و تعداد عجیبی از حجاری ها. به این اثر ظلم زیاد شده اما هنوز نماد ایران باستان است و همینطور نقش رستم که مقبره شاهان هخامنشی است که مجموعه از حجاری های دوران ساسانیان نیز در آن دیده می شوند.
4- بیشابور
بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در کازرون و در استان فارس است
یک شهر باستانی دیگر این بار از دوران ساسانی در کازرون فارس، پس از پیروزی شاهپور بر والدیان رمی ساخته شده. مجموعه کاملی از کاخ ها، خانه ها و گرمابه، معابد و ایوان موزاییک اکثر کتیبه ها، سنگ نگاره ها و موزاییک نگاره های این شهر به موزه های بزرگ جهان جلوه ویژه ای بخشیده اند.
5- بیستون
سنگنبشته بیستون یکی از مهمترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است
سنگ نبشته و حجاری حیرت انگیز از دوران هخامنشی دره هرسین کرمانشاهان که در اطرافش آثاری از دوران ساسانی نیز می توان یافت. شرح پیروزی داریوش بزرگ بر گئوماته مغ به چند زبان از عیلامی و اکدی گرفته تا پهلوی. این اثر در یونسکو ثبت شده است اما در طول زمان لطمات جبران ناپذیری به خود دیده است.
6- شهر سوخته
شهر سوخته نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است
دولت شهری باستانی در نزدیکی زابل. تمدن 6 هزار ساله. پیشرفته ترین شهر جهان قدیم لقب گرفته است. حتی سینوهه پزش معروف مصری در کتابش به آن اشاره کرده است. در این ابرشهر قدیمی طلا، زیورآلات، معرق کاری، سفالکاری، حصیربافی و حتی اولین انیمیشن جهان بر روی یک کوزه سفالی کشف گردیده است.
7- ارگ بم
ارگ بم بزرگترین سازهٔ خشتی جهان متعلق به دوره ساسانی می باشد
بزرگترین سازه خشتی جهان متعلق به دوره ساسانی که در مسیر جاده ابریشم قرار داشت. مجموعه متنوعی از عمارت های عظیم در بخش حکومتی و بازار و مدرسه و خانه های کوچک در بخش رعیتی. به امنیت و تهویه مطبوع در آن اقلیم شهرت داشته است. بعد از زلزله بم آسیب جدی دید اما بازسازی شد.
8- سازه های آبی شوشتر
سازههای آبی تاریخی شوشتر مجموعهای به هم پیوسته از پلها و تونلهای عظیم هدایت آب هستند
مجموعه صنعتی باستانی که در نمونه خود بی مانندترین است. تجمع پل ها، بندها، آسیاب ها، کانال ها و تونل ها که همه برای هدایت و مصرف درست آب ساخته شده بودند. از دوران هخامنشی تا انتهای ساسانیان کاربرد داشته است. بزرگترین مجموعه صنعتی جهان پیش از انقلاب صنعتی اروپا شناخته شده است.
9- تخت سلیمان
تخت سلیمان نام محوطهٔ تاریخی بزرگی در استان آذربایجان غربی است
محوطه بسیار وسیع در نزدیکی شهر تکاب، استان آذربایجان غربی که بزرگترین مجموعه آموزشی، مذهبی، اجتماعی و یک عبادت گاه مهم برای ساسانیان بوده است. یکی از سه محل نگهداری آتش زرتشت در ایران بوده است. جایگاه تاجگذاری شاهان ساسانی در آتشکده آذرگشسب. برخی محققان آن را محل تولد زرتشت نبی نیز می دانند.
10- بندر سیراف
بندر سیراف، بندری باستانی در نزدیک کنگان در استان بوشهر است
بندری باستانی در نزدیک کنگان در استان بوشهر، با معماری خاصش که به ماسوله در گیلان بی شباهت نیست. به تسامح مذهبی معروف بوده و اکثر نژادها در آن زندگی می کردند. گورهای باستانی گواه این مسئله است. به بمبئی ایران نیز مشهور بوده است اما یک زلزله بندر را به طور کلی از بین برد. در زمان خود پررونق ترین بندر خاورمیانه بوده است.
منبع:روزنامه هفت صبح