ظریف و عادی‌سازی روابط ایران و آمریکا

وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به روزنامه‌نگار ترک درباره احتمال عادی‌سازی روابط ایران و آمریکا، گفت: هدف اصلی ما عادی‌سازی روابط با آمریکا نیست بلکه می‌خواهیم مساله هسته‌یی ایران حل شود.

مشاور امنیت ملی آمریکا: برای عادی‌سازی روابط با ایران مسیری طولانی در پیش است

مشاور امنیت ملی آمریکا: برای عادی‌سازی روابط با ایران مسیری طولانی در پیش است

 سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا در گفت‌وگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان که روز یکشنبه پخش شد، در پاسخ به اینکه «رییس‌جمهور (آمریکا) اکنون با رییس‌جمهور روحانی صحبت کرده است و جان کری (وزیر امور خارجه آمریکا) با همتای (ایرانی) خود گفت‌وگو کرده است.

آیا به نظر شما ایرانیان جدی مذاکره می‌کنند؟» گفت: برای دانستن این مساله کمی زود است. اتفاقی که افتاد این بود که وزیران امور خارجه روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان به جان کری پیوستند و همراه با کاترین اشتون مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا (و رییس سیاست خارجی این اتحادیه) برای اولین بار در سطح وزیران خارجه با وزیر امور خارجه جدید ایران گفت‌وگو کردند.

این مذاکرات سازنده بود، ولی در واقع حکم چیدن صحنه‌ای را داشت که در آن ایران بر تعهدش به دنبال نکردن تسلیحات هسته‌یی و دنبال کردن انرژی هسته‌یی صلح‌آمیز تاکید کرد و ما نیز در کنار بقیه تاکید کردیم که ایران باید به وظایف بین‌المللی‌اش تحت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل عمل کند و تا زمانی که این وظایف انجام نگرفته‌اند تحریم‌ها در جای خود باقی خواهند ماند.

رایس افزود: در هر صورت هر دو طرف به تداوم دیپلماسی نیز متعهد شدند. مذاکرات در اواسط ماه اکتبر در ژنو به صورت جدی آغاز می‌شود و دو طرف فرصتی خواهند داشت تا مذاکراتی را که چند ماه پیش پایان یافت دنبال کنند، با این امید که ایران موضع مذاکراتی جدیدی داشته باشد،

موضعی که با پیام رییس‌جمهور روحانی در نیویورک (در مجمع عمومی سازمان ملل) مطابقت داشته باشد، اینکه حس ضرورتی برای حل این مساله وجود دارد و آنها حقیقتا به انجام این کار سر میز مذاکرات متعهدند و تنها به دنبال انرژی هسته‌یی برای مقاصد صلح‌آمیز هستند. مسلم است که ما و سایرین در جامعه بین‌المللی دلایل زیادی برای بدبینی نسبت به این مساله داریم و باید آن را بیازماییم و هر توافقی که صورت می‌گیرد باید قابل راستی‌آزمایی و قابل اجرا باشد.

مشاور امنیت ملی آمریکا در پاسخ به اینکه «رییس‌جمهور (آمریکا) هم در سخنرانی‌اش در سازمان ملل و هم در اظهارات روز جمعه گفت که آمریکا به حق ایران برای دسترسی به انرژی هسته‌یی صلح‌آمیز احترام می‌گذارد.

مشخص نیست که آیا منظور وی غنی‌سازی اورانیوم است که می‌تواند بخشی از یک برنامه هسته‌یی صلح‌آمیز باشد یا خیر؟ آیا موضع آمریکا این است که ایران نمی‌تواند اورانیوم را غنی‌سازی را کند؟» گفت: آن کلمات تعمدا انتخاب شد.

آمریکا درباره حق ایران برای غنی‌سازی صحبت نکرده است. ما گفته‌ایم که به عنوان یک عضو معاهده ان‌.پی‌.تی (معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌یی) و در چارچوب عمل کردن ایران به وظایف بین‌المللی‌اش (این یعنی عمل به همه مسئولیت‌هایی که تحت قطعنامه‌های آژانس وجود دارد و همین‌طور قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل) وقتی این عمل انجام شد ما اذعان می‌کنیم که ایران مانند هر کشور دیگری به عنوان یک عضو خوب معاهده ان‌.پی‌.تی حق استفاده از انرژی هسته‌یی صلح‌آمیز را دارد.

این موضعی است که از مدت‌ها پیش داشته‌ایم و موضع جدیدی نیست که آمریکا یا سایرین مطرح کرده باشند. ولی هنوز با تحقق آن فاصله داریم، زیرا در حال حاضر ایران به وظایفش تحت قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل عمل نمی‌کند.

مشاور امنیت ملی آمریکا در پاسخ به اینکه «بنیامین نتانیاهو (نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی) شرط و شروطی گذاشته است که به عقیده وی ایران باید برای لغو تحریم‌ها به آنها عمل کند، آیا آنها شرط و شروط آمریکا هم هستند؟» گفت: مسلم است که ما به طور دائمی با متحدان اسرائیلی‌مان و همین‌طور سایرین متحدان کلیدی در این روند ارتباط داریم. ما در زمینه پروسه‌هایی که به پیش می‌رود و آنچه برای اطمینان دادن به ما لازم است متحدیم.

وقتی می‌گویم ما، منظورم همه ما در جامعه بین‌المللی است و منظورم از اطمینان، اطمینان از این است که برنامه هسته‌یی ایران، اگر قرار باشد برنامه‌ای داشته باشد، تنها برای مقاصد صلح‌آمیز است. من نمی‌خواهم وارد جزئیات مذاکراتی شوم که هنوز به صورت معنادار آغاز نشده است، ولی باید بگویم که در زمینه این برنامه با گروه 1+5 و اسرائیل و دیگر شرکایمان در منطقه صحبت کرده‌ایم و بر گام‌هایی که باید اتخاذ شود تاکید داشته‌ایم.

وی در پاسخ به اینکه آیا اگر اوباما بگوید که ایران با حسن نیت مذاکره کرده است، کنگره تحریم‌هایش علیه تهران را لغو می‌کند، گفت: ما در سال‌های گذشته در زمینه ایران همکاری خوبی با کنگره داشته‌ایم.

همان‌طور که می‌دانید لایه‌های زیادی از تحریم‌ها وجود دارد؛ تحریم‌های چندجانبه‌ای که برای تحقق آنها بسیار تلاش کردیم و فشار زیادی را از جانب شورای امنیت سازمان ملل به همراه داشت؛ تحریم‌های اتحادیه اروپا و تحریم‌هایی که ما بر مبنای ملی و با تصویب کنگره اعمال کردیم و همین‌طور تحریم‌هایی که بر مبنای اقدامات اجرایی اعمال شده‌اند.

بنابراین در جریان مذاکرات نیز با کنگره همکاری نزدیک خواهیم داشت و اگر مذاکرات نتیجه‌بخش باشد تلاش خواهیم کرد تا کنگره را با خود همراه کنیم. اهداف‌مان همیشه یکسان بوده است.

هدف تحریم‌های ملی ما و نیز تحریم‌های چندجانبه این نیست که خود یک هدف باشند، بلکه اعمال فشار کافی به ایران است تا تهران احساس کند باید برنامه هسته‌یی‌اش و هرگونه هدفی برای تولید سلاح هسته‌یی را در میز مذاکرات کنار بگذارد. به عقیده من اگر این هدف به شکل قابل راستی‌آزمایی و پایدار تحقق یابد آنگاه کنگره نیز متوجه می‌شود که نقش قابل توجهی برای رسیدن به این نقطه داشت.

رایس در پاسخ به اینکه «آیا این فقط یک توافقنامه هسته‌یی با ایران است و یا دورنمای عادی‌سازی روابط بین آمریکا و ایران وجود دارد؟» گفت: واقعا نمی‌توانم به آینده اشاره‌ای کنم.

همان‌طور که می‌دانید روز جمعه اولین گفت‌وگو بین رییس‌جمهور اوباما و رییس‌جمهور جدید ایران اتفاق افتاد، اولین ارتباط پس از حدود 35 سال. کری نیز در همین دوره با همتای ایرانی جدید خود دیدار و گفت‌وگو کرد و مذاکرات بین ایران و 1+5 هنوز واقعا به شکل قابل توجهی تحت دولت جدید ایران آغاز نشده‌اند.

بنابراین خیلی زود است که درباره توافق در زمینه برنامه هسته‌یی ایران که ما امیدواریم بتوانیم آن را به دست آوریم، گمانه‌زنی کنیم. قبل از اینکه بتوانیم درباره سایر جنبه‌های روابط ایران و آمریکا که راه خیلی زیادی را در پیش دارد تا بتواند به مرحله عادی‌سازی برسد، رسیدن به توافق بدون شک باید گام اول باشد.

مشاور امنیت ملی آمریکا در پایان با ادعای حمایت ایران از تروریسم، گفت: ولی مسلم است که اگر در نهایت بتوانیم این کار را انجام دهیم، این به نفع مردم ایران که آمریکا و مردمش احترامی طولانی برای آن قائل هستند خواهد بود.

آنها گروه بسیار باهوشی از مردم در کشوری با تاریخچه غنی هستند و ما اگر بتوانیم به طور مسالمت‌آمیز موضوع هسته‌یی ایران و حمایت ایران از تروریسم و سایر رفتارهایی را که در طول سال‌ها باعث نگرانی‌مان شده‌اند حل و فصل کنیم، می‌توانیم یک گفت‌وگوی جدی درباره آینده را آغاز کنیم. /ایسنا