شکنجه جنسی؛ حاصل بهار عربی!

به نقل از گاردین، چهار سال پیش قاهره به صحنه‌ای برای نمایش بیلبوردهای بزرگ حقوق بشری تبدیل شده بود. عبارات «آزادی،» «عدالت» و «وقار مردمی مصر» به صورت دیوارنوشته در همه جای شهر دیده می‌شد. جمعیت حاضر در میدان تحریر خواسته‌ها و امیدهای خود را فریاد می‌زدند. اما امروز نقاشی‌های دیواری در شهر کشیده می‌شود تا رد پای هرگونه اعتراض خیابانی را از بین ببرد.
 
اما تمام ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. خشونت جنسی علیه زنان از زمان بازگشت نظامیان به قدرت در ژوئیه 2013 به شدت افزایش یافته است. روز سه‌شنبه گزارشی منتشر شد که نشان می‌دهد فرمان صادرشده توسط دولت عواقب مخربی به همراه داشته است. بر همین اساس، فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر (FIDH) گزارش داده که شکنجه جنسی زنان در سطحی وسیع توسط نیروهای نظامی، امنیتی و پلیس مصر صورت گرفته است.

در مصاحبه‌های انجام‌شده با قربانیان و چند NGO در مصر مشخص شد سو استفاده‌های جنسی زیر نظر مقامات رسمی این کشور صورت گرفته است. آزار و اذیت جنسی، تجاوز و تماس شوک برقی و آسیب رساندن به دستگاه تناسلی از جمله موارد شکنجه‌های جنسی بوده است. البته هدف فقط زنان نیستند، بلکه اعضای اخوان المسلمین، دیگر مخالفان سیاسی دولت مصر و همچنین بازداشتی‌های همیشگی، دانشجویان و حتی کودکان نیز متوجه چنین آزار و اذیت‌هایی هستند.
 
البته شکنجه جنسی در رژیم‌های قدرت‌طلب مانند مصر و برخی از کشورهای جهان عرب چیز جدیدی نیست. مردم محلی برای اینکه کسی را تحقیر کنند از اصطلاح «چشمانش را دربیاورید» استفاده می‌کنند و مدت‌ها است که شکنجه جنسی ابزاری برای آزار و اذیت بوده است. اساسا مسائل جنسی در مصر و کشورهای منطقه تابویی است که با شرمساری گره خورده است، بر همین اساس خشونت جنسی یکی از ابزارهای قدرتمند سرکوب است.

شکنجه جنسی زنان مانند تیری است که دو نشان را هدف می‌گیرد، زیرا برای آن زن و خانواده‌اش رسوایی به بار می‌آورد. به علت فرهنگ موجود در این کشورها، حظانت و حفظ نجابت زن همچنان بر عهده شوهر، پدر و برادر  آن زن است.

فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر در گزارش خود می‌گوید دولت مصر از خشونت جنسی به عنوان یک حربه استراتژیک برای حفظ قدرت و سرکوب مخالفان استفاده می‌کند. در این گزارش آمده که سو استفاده‌های جنسی از طرف دولت پشتیبانی شده و خشونت جنسی در فضای دانشگاهی یا بازداشتگاه‌های مخفی نظامی صورت می‌گیرد.

در مصر برای هویت‌های جنسی غیرمتعارف قانون خاصی وجود ندارد، با این حال این افراد روانه زندان شده یا کشته می‌شوند. دولت مصر به خود اجازه می‌دهد تا مخالفان اسلام‌گرا را به راحتی سرکوب کند و با سرکوب گروه‌های غیرمتعارف جنسی مانند هم‌جنس‌بازان ادعا کند که محافظه‌کاری را در پیش گرفته است.
 
فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر می‌گوید که نمی‌تواند به راحتی تمام شواهد این ماجرا را بررسی کند و ببیند افراد محکوم واقعا مجرم بوده‌اند یا خیر. بنابراین جای تعجب وجود ندارد، زیرا مقامات مصری در این روزها مشکل خاصی را سد راه خود نمی‌بینند. آن‌ها چندین اصلاحات مانند قانون آزار و اذیت جنسی را در دستور کار خود دارند تا مخالفت خود را با خشونت جنسی نشان دهند.

فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر معتقد است که این کار دولت مصر یک «سیاه نمایی و تزویر» است. انجمن ملی زنان مصر یک سازمان دولتی برای دفاع از حقوق زنان است. مروات تالاوی رئیس این انجمن می‎گوید: «غیرممکن است که یک سازمان شبه‌نظامی مانند پلیس مرتکب خشونت جنسی علیه زنان در زندان‌های مصر شود.» فعالان حقوق بشر می‌گویند اغلب این جرائم توسط نیروهای امنیتی دیگر دولت صورت می‌گیرند.
 
 از طرف دیگر، جامعه مدنی مصر از همه طرف تحت فشار است و با شکاف به وجود آمده بین اخوان المسلمین و چندین NGO اوضاع به هیچ وجه بهبود نخواهد یافت، زیرا تهیه مدارکِ دال بر نقض قانون به صورت مستقل توسط هر طرف کار دشواری است. علاوه بر آن، حساسیت عمومی نسبت به خشونت جنسی علیه زنان هم کار را دشوارتر کرده است، زیرا زنان ترجیح می‌دهند به خاطر حفظ آبروی خانواده خود سکوت کنند. البته این مسئله برای انواع سو استفاده‌های جنسی صادق است.

افرادی که قدرت را به دست دارند از شکنجه جنسی استفاده می‌کنند تا قربانیان خود را خشمگین‌تر می‌کنند. ویدیوهای گرفته شده از صحنه‌های تجاوز در گوشی‌های موبایل افسران نوعی رشوه جنسی علیه این زنان است.

حتی اگر بخش کوچکی هم از این گزارش‌ها درست باشد، باز هم باید آن را محکوم کرد. مردم مصر در اوضاع کنونی تنها خواستار ثبات هستند. آن‌ها سال 20111 نیز به همین دلیل به خیابان‌ها ریختند.
 
خشونت جنسی در مکان‌های عمومی متوجه زنان بوده و این آمار سیر صعودی داشته است. در سال 2013، یک پژوهش دولتی نشان داد که 99.3 درصد زنان مصری در مرحله‌ای از زندگی‌شان مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند. در همان میدان تحریر چندین مورد خیابانی و 600 مورد تجاوز توسط اوباش گزارش شد که نشان می‌دهد گستره خشونت جنسی علیه زنان تا کجا پیش رفته است.
 
اما اغلب مصری‌ها چشم خود را بر روی این مسائل می‌بندند، زیرا مبنای فکری آن‌ها این است: «مادامی که خطری متوجه من نشود، با آن کاری ندارم.» به نظر می‌رسد این دیدگاه عمومی بار دیگر در مورد خشونت جنسی علیه زنان مصری تکرار شود.


اخبار اجتماعی - فرادید

آزار جنسی زنان، پدیده بهار عربی...

"راندا" دختر 22 ساله مصری،در طول دو سال حرکت انتقالی کشورش به سمت دموکراسی مانند پسرهای نوجوان لباس می‌پوشد. این دانشجوی پزشکی معتقد است که این تنها راهی است که می‌توان مانع آزار و اذیت‌های جنسی در زمان کنونی شد.

عصر ایران: "راندا" دختر 22 ساله مصری،در طول دو سال حرکت انتقالی کشورش به سمت دموکراسی مانند پسرهای نوجوان لباس می‌پوشد. این دانشجوی پزشکی معتقد است که این تنها راهی است که می‌توان مانع آزار و اذیت‌های جنسی در زمان کنونی شد.

او که از گفتن نام کاملش می‌ترسد، درحالی‌که لباس ورزشی بسته و تی‌شرت یقه دار به تن دارد و کلاه بسکتبالی بر سرش گذاشته است، در تظاهرات اعتراض‌آمیز مصری‌ها شرکت می‌کند. او با این شکل و شمایل می‌تواند به راحتی در میان خیل عظیم مردان قرار بگیرد و اگر کسی متوجه جنسیت او شود، به راحتی فرار کند.

راندا پس از انتشار گزارش سازمان "دیدبان حقوق بشر" درباره "اپیدمی آزار جنسی"، می‌گوید: "به عنوان بانوی جوان با تفکر سیاسی به راحتی مورد توجه جمعیت قرار می‌گیرم اما یک پسربچه ضعیف چنین تصویری را از خود به نمایش نمی‌گذارد."

در گزارش این سازمان آمده بود که آزار جنسی در طول بهار عربی به یکی از متداول‌ترین رفتارها تبدیل شده است؛ فضایی که باید نمونه روشنفکری و پیشرفت باشد.

تا پایان ماه ژوئن سال جاری میلادی، حدود یک‌صد زن مورد حملات جنسی قرارگرفته‌اند و حداقل یک زن پس از حمله شدید صورت گرفته نیاز به عمل جراحی داشته است.

راندا ادامه می‌دهد: "تنها چیزی که حمله‌کنندگان به آن علاقه دارند، زن بودن است، برای آنان جوان یا پیر و پیشینه زنان فرقی نمی‌کند. اگر تنها زن باشید به شما به عنوان فردی نگاه می‌شود که ارزش تنبیه شدن  دارید. این خشونت‌ها اکنون از سیاست پیشی گرفته‌اند و نشانگر تعصب و نفرت هستند. در حقیقت مشکل اصلی آن است که شرایط هر روز بدتر و متداول‌تر می‌شود."  
اکنون به زنان مصری توصیه می‌شود که به صورت گروهی حرکت و اسلحه حمل کنند و به خانواده و دوستان خود هر لحظه اطلاع دهند که در کجا هستند و یا مانند راندا تغییر شکل بدهند.

"لارا لوگان" گزارشگر تلویزیون "سی‌بی‌اس" برای نخستین بار توجه جهانی را به این مسئله جلب کرد. او در 11 فوریه 2011 میلادی به مدت 25 دقیقه و در میان 300 مردی که پیروزی‌شان را در تحریر جشن می‌گرفتند، مورد آزار و اذیت قرار گرفت. پس از این حمله، او به آمریکا بازگشت و چهار روز در بیمارستان بستری بود. هیچ یک از کسانی که در این حمله حضور داشتند، تاکنون دستگیر و مجازات نشده‌اند.

"هانیه موحد" یکی دیگر از قربانیان در مصاحبه‌ای ویدئویی به دیده بان حقوق بشر، می‌گوید: "آنان دور من حلقه زند و تمامی بدن مرا لمس کردند و به من حمله کردند."

اما بسیاری از مردان مصری در این مورد زنان را سرزنش می‌کنند و معتقدند آنان خود را در معرض چنین رفتارهایی قرار می‌دهند.
"احمد محمود عبدالله" یکی از اسلام‌گراهای تندرو، خطاب به زنان مصری حاضر در میدان تحریر می‌گوید: "خجالت نکشید و اجازه دهید."

در فوریه سال 2012 نیز یکی از اعضای پارلمان مصر، زنان را به خاطر آزار و اذیت‌ها مورد سرزنش قرارداد. "عادل عفیفی" گفت که زنان صددرصد در این آزارها مشارکت دارند چرا که خود را در معرض آن قرار می‌دهند.

این سخنان به شدت نمایانگر اعتقادات به شدت محافظه‌کارانه در مورد زنان است که آنان به جای حضور در فرآیند سیاسی باید در خانه و در کنار اعضای خانواده‌شان بمانند؛ دیدگاهی که پس از انتخاب محمد مرسی به عنوان یکی از کاندیداهای اخوان المسلیمن، زنان را از حضور در سمت‌های سیاسی محروم کرد.

اکنون بعید به نظر می‌رسد دولتی که در چند ماه آینده پس از اعتراض‌های جدید بر سر کار بیایید، جلوگیری از آزار و اذیت‌های جنسی علیه زنان را در اولویت کاری خود قرار دهد. در عوض لابی هایی مانند "محافظان میدان تحریر و مبارزه با آزار و اذیت جنسی" می‌توانند با تقویت اعضای خود و به جای استفاده از گلوله و چماق، حمله‌کنندگان را منصرف و دلسرد کنند. اما در کشوری که تقریبا تمامی افراد به نوعی قربانی هستند، جای امیدواری برای زنان وجود ندارد.

منبع: گاردین