شرایط بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی

خبرگزاری مهر: رسیدن به سن قانونی ، داشتن سنوات خدمت پرداخت حق بیمه ، اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور و... از جمله شرایطی است که برای بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی باید مد نظر قرار گیرد.

 برای احراز شرایط بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی به دو عامل توجه می شود:

الف:رسیدن به سن مقرر در قانون

سن مورد نیاز برای احراز بازنشستگی در مقررات فعلی تامین اجتماعی موارد متفاوتی را دربرمیگیرد. برای مثال در مشاغل سخت و زیان آور و قانون بازنشســتگی جانبازان با ۲۰ سال سابقه، شرط سنی لحاظ نمی شود و فقط داشــتن سنوات مندرج در قانون برای بازنشستگی کفایت می کند.

همچنین خانم های مشــغول به کار در کارگاه های مشــمول قانون کار با ۴۲ سال سن و ۲۰ سال سابقه میتوانند با ۲۰ روز حقوق بازنشســته شوند.

بازنشستگی با ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه برای آقایان و ۴۵ سال سن و ۳۰ سال سابقه برای خانمها نیز یکی دیگر از اشکال بازنشستگی است که مشمولان این بند با ۳۰ روز حقوق بازنشسته میشوند.

در مورد دیگر، آقایان با ۶۰ سال سن و ۱۰ سال سابقه و خانم ها با ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه با ۲۰ روز حقوق میتوانند درخواست بازنشستگی کنند.

ب: داشتن سنوات خدمت پرداخت حق بیمه به میزان مقرر در قانون تامین اجتماعی

میزان حداکثر سنوات قابل تاثیر در تعیین مستمری بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی ۳۵ ســال است و سنوات بیشتر از ۳۵ سال در فرمول مربوط به بازنشستگی قابل محاسبه نخواهد بود.

باید توجه داشت که منظور از سنوات خدمت، مدت زمانی است که بابت کارگر و بیمه شده به شعب سازمان تامین اجتماعی حق بیمه پرداخت شده است. ممکن است فردی سابقه کار زیادی داشته باشد ولی حق بیمه آن توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نشده باشد، که در این صورت برای بازنشستگی قابل محاسبه نخواهد بود.

توصیه می شود برای جلوگیری از این وضعیت، بیمه شده هرچند مدت یکبار وضعیت بیمه خود را از شعبه مربوطه یا از سایت تامین اجتماعی جویا شــود. ضمن اینکه الزم است بیمه شــدگان کلیه سوابق پرداخت حق بیمه خود را در آخرین شعب های که در حال پرداخت حق بیمه هستند متمرکز کنند تا هنگام استفاده از بازنشستگی و یا خدمات دیگر دچار مشکل و وقفه در برقراری مستمری نشوند.

نکته دیگر در مورد میزان مستمری پرداختی، رعایت حداقل و حداکثر پرداخت مستمری است. مستمری به موجب ماده ۱۱۱ قانون تامیناجتماعی نباید از حداقل حقوق سال مربوطه کمتر باشد و از حداکثر حقوق سال مربوطه که در حال حاضر ۷ برابر حداقل حقوق است بیشتر باشد. این موضوع درمورد دریافت حق بیمه نیز رعایت میشود و سازمان تامین اجتماعی نیز حق بیمه را در این چارچوب از کارفرما دریافت میکند.

مواردی که در میزان مستمری بیمه شده دخالت دارند، به ترتیب تاثیر عبارت اند از:

۱- میزان حق بیمه ای که بیمه شده در دو سال پایانی خدمت منجر به بازنشستگی به سازمان تامین اجتماعی پرداخت میکند تاثیری اساسی در میزان معین مستمری دریافتی دارد.

بنابراین معمولا کسانی که در دو سال پایانی خدمت خود بر مبنای حداقل حقوق سال مربوطه حق بیمه پرداخت می کنند، از مستمری حداقلی نیز برخوردار میشوند. همچنین کسانی که با وجود افزایش حقوق در طول سالهای متمادی خدمت، کارفرما حداقل حقوق را برای آنها در لیست حق بیمه درج میکند و بر مبنای حقوق واقعی حق بیمه پرداخت نمی کنند، از این بابت متضرر می شوند و درنتیجه از مستمری واقعی خود برخوردار نمی شوند.

۲- مدت زمان پرداخت حق بیمه نیز یکی دیگر از عوامل اساسی در میزان دریافت مســتمری است. در قانون تامین اجتماعی و تغییرات بعدی آن حداقل ســنوات لازم برای احراز بازنشستگی از ۱۰ سال شروع می شود و تا حداکثر ۳۰ سال ادامه می یابد. بیمه شدهای که با ۳۰ سال سابقه بازنشسته میشود، از کسی که با ۱۰ سال یا ۲۰ سال سابقه بازنشسته می شود، قطعا مستمری بیشتری دریافت خواهد کرد.

این امر طبعا با عدالت بیمه ای سازگارتر است، زیرا هرکس با توجه به میزان حق بیمه پرداختی از مستمری بهره مند خواهد شد. حق بیمه را در این چارچوب از کارفرما دریافت می کند.

مواردی که در میزان مستمری بیمه شده دخالت دارند، به ترتیب تاثیر عبارتند از: ۱- میزان حق بیمه ای که بیمه شده در دو سال پایانی خدمت منجر به بازنشستگی به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می کند تاثیری اساسی در میزان معین مستمری دریافتی دارد. بنابراین معمولا کسانی که در دو سال پایانی خدمت خود بر مبنای حداقل حقوق سال مربوطه حق بیمه پرداخت می کنند، از مستمری حداقلی نیز برخوردار می شوند.

همچنین کسانی که با وجود افزایش حقوق در طول سالهای متمادی خدمت، کارفرما حداقل حقوق را برای آنها در لیست حق بیمه درج می کند و بر مبنای حقوق واقعی حق بیمه پرداخت نمی کنند، از این بابت متضرر می شوند و در نتیجه از مستمری واقعی خود برخوردار نمی شوند.

۲- مدت زمان پرداخت حق بیمه نیز یکی دیگر از عوامل اساسی در میزان دریافت مســتمری است. در قانون تامین اجتماعی و تغییرات بعدی آن حداقل ســنوات لازم برای احراز بازنشستگی از ۱۰ سال شروع می شود و تا حداکثر ۳۰ سال ادامه می یابد.

بیمه شده ای که با ۳۰ سال سابقه بازنشسته می شود، از کسی که با ۱۰ سال یا ۲۰ سال سابقه بازنشسته می شود، قطعا مستمری بیشتری دریافت خواهد کرد. این امر طبعا با عدالت بیمه ای سازگارتر است، زیرا هرکس با توجه به میزان حق بیمه پرداختی از مستمری بهره مند خواهد شد.

۱۱ سال ســابقه کار در مشاغل ســخت و زیان آور دارم و بیمه ام نیز پرداخت شــده اســت. ۲ سال خدمت سربازی رفته ام و حق بیمه آن را پرداخته کرده ام. در حال حاضر ۳۷ سال دارم. مدرک تحصیلی ام فوق لیسانس مکانیک اســت. هنوز مشغول به همین کار هستم. آیا با این شــرایط می توانم بازنشسته شوم؟

میزان تحصیلات تاثیری در بازنشســتگی ندارد. در حال حاضر شما شرایط بازنشستگی را ندارید. حداقل ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه یا ۶۰ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه برای بازنشستگی آقایان لازم است.

خانمی هستم که حدود ۱۳ سال سابقه بیمه دارم. در حال حاضر ۲ ماه است که استعفا داده ام و می خواهم با نرخ ۱۲ درصد برای استفاده از خدمات بازنشستگی خودم را بیمه حرف و مشاغل آزاد کنم. کارکنان شعبه گفتند چون بیش از ۱۰ سال سابقه دارم، متوسط مبلغ دستمزد ماهیانه ۲ سال آخر را به عنوان مبنای پرداخت حق بیمه تعیین می کنند، که مبلغ آن حدود ۲۷۰ هزار تومان می شود. این مبلغ برای من زیاد است.

چند سئوال دارم: اگر از جایی که الان در آن پاره وقت کار می کنم بخواهم با حداقل دستمزد برای من بیمه رد کنند، ماهیانه چقدر باید حق بیمه پرداخت کنم؟ اگر چند ســال با حداقل دستمزد حق بیمه را بپردازم و در ۲ ســال آخر پرداخت آن را بیشتر کنم تا به حقوق قبلیام برسد چه مشکلی پیش میآید؟ اگر بخواهم با همان مبلغ ۲۷۰ هزار تومان خود را بیمه مشاغل آزاد کنم، در چه صورتی می توانم با ۲۰ سال سابقه و با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شوم؟

۳۰ درصد حداقل حقوق (حداقل حقوق در سال ۹۴، ۷۱۲ هزار تومان است) باید به عنوان حق بیمه پرداخت شود. کمتر از مبلغ فوق را نمی توان به عنوان دستمزد مبنای تعیین حق بیمه پرداخت کرد. اگر در ۲ سال آخر خدمت حقوق مبنای پرداخت حق بیمه به طور غیرمتعارف افزایش یابد محاسبه مستمری که در حالت عادی براساس میانگین ۲ سال پایان اشتغال محاسبه می شود، به صورت ۵ ساله محاسبه و تعیین می شود. البته به شرطی که افزایش دستمزد در ۲ سال پایانی اشتغال ناشی از ارتقای شغلی نباشد. خانم ها با ۲۰ سال سابقه و ۵۵ سال سن می توانند با ۲۰ روز حقوق بازنشسته شوند، مگر اینکه مشمول قانون کار باشند که با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن میتوانند درخواست بازنشستگی کنند. مشمولین بیمه حرف و مشاغل آزاد تحت پوشش قانون کار نیستند، زیرا کارفرما ندارند و در کارگاه های مشمول قانون کار به عنوان کارگر مشغول به کار نیستند.