اخبار
2 دقیقه پیش | عکس: استهلال ماه مبارک رمضانهمزمان با آغاز ماه مبارک رمضان جمعی از کارشناسان حوزه نجوم همراه با نماینده دفتر استهلال مقام معظم رهبری عصر دوشنبه هفدهم خرداد برای رصد هلال شب اول ماه مبارک رمضان بوسیله ... |
2 دقیقه پیش | تا 20 سال آینده 16 میلیون بیکار داریموزیر کشور گفت: در نظام اداری فعلی که میتواند در ۱۰ روز کاری را انجام دهد، در ۱۰۰ روز انجام میشود و روند طولانی دارد که باید این روند اصلاح شود. خبرگزاری تسنیم: عبدالرضا ... |
رییس کانون وکلای دادگستری: آسیب دیدگان از آلودگی هوا میتوانند علیه دولت طرح دعوی کنند
رییس کانون وکلای دادگستری: آسیب دیدگان از آلودگی هوا میتوانند علیه دولت طرح دعوی کنند
اکسیژن، واژهای که این روزها در هوای پایتخت کمتر دیده میشود اگر روزی هم به مدد تعبیر هوای سالم ذرهای از این عنصر حیات بخش در هوا باشد به لحظهای نکشیده سیل دود و غبار آن را به تاراج میبرد. زمانی که ماشین، کارخانه و سایر وسایل و اماکن دودزا برچسب پیشرفت گرفت همان زمان حق حیات و زندگی هم ذره ذره از حقوق شهروندان به ویژه در شهرهای بزرگ گرفته شد.
هر سال تعداد زیادی از ساکنان شهرهای بزرگ و صنعتی زیر بار آلودگی هوا حق تنفس سالم را از دست میدهند و در بسیاری از موارد مرگ نتیجه این تضییع میشود. تا امروز انگشت اتهام عواقب ناشی از آلودگی هوا به هر سویی سرک کشیده از رانندگان گرفته تا کارخانههای ساخت خودرو و اخیرا هم مراکز معاینه فنی اما در این میان آنچه کمتر دیده شده وضعیت افراد متضرر و بیماران از وضعیت آلودگی هوا است.
داشتن حق تنفس سالم از جمله دست اولترین حقوقی است که بشر به آن نیاز دارد. اما آیا در ضایع شدن این حق تصمیم گیران دولت دخالت دارند؟ و آیا اگر آسیبی از وضعیت آلودگی هوا به فردی برسد امکان احقاق حق از سوی محاکم قضایی را دارد؟
برای یافتن پاسخ این پرسشها به سراغ بهمن کشاورز، حقوقدان و رییس کانون وکلای دادگستری رفتیم.
در شرایط فعلی و از دیدگاه حقوقی تکلیف کسانی که از آلودگی هوا آسیب میبینند یا متضرر میشوند چه میشود؟
مسئله آلودگی هوا و آثار آن نسبت به سلامت مردم یکبار دیگر البته به شکلی تکراری مطرح شده است و به تبع آن پرسش شما نیز به ذهن متبادر میشود. باید گفت قوانین مربوط به حفظ محیط زیست و همینطور جلوگیری از آلودگی هوا پیش از انقلاب وجود داشته است و پس از پیروزی انقلاب با ابعاد وسیعی به ویژه در رابطه با آلودگی هوا تکرار شده.
با مراجعه به متن قوانین ملاحظه میشود در تحلیل نهایی در بسیاری از موارد مردم عادی برای جلوگیری از آلودگی هوا نقش جدی و عمدهای نمیتوانند ایفا کنند به عنوان مثال مردم اقدام به خرید اتومبیل میکنند و منظور آنها از خرید اتومبیل ناچار سوار شدن بر آن است ولی نمیتوانند در سیستم سوخت رسانی آن یا فرمول بنزین مصرفی دخالتی داشته باشند.
برنامه ریزی کلان و دراز مدت برای تغییر محل کارخانههای دودزا و آلوده کننده محیط زیست و اتخاذ تدابیری که باعث شود کارخانهها با آلودگی کمتر یا بدون آلودگی کار کنند از دیدگاه سیاستگذاری وظیفه دولت است. همچنین توسعه وافزایش وسایل حمل و نقل عمومی که با کاهش استفاده از وسایل شخصی ملازمه دارد محتاج برنامه ریزی و اقدام دولت است.
در این میان مقصر اصلی مردم هستند یا دولت؟
در رابطه با آلودگی هوا مقصر اصلی لاجرم دولت، حکومت و نظام شناخته میشود.
مستندات قانونی برای این حق وجود دارد؟
با توجه به مادتین ۱ و ۱۱ قانون مسئولیت مدنی و اصل قانون اساسی حفاظت از محیط زیست را از جمله وظایف دولتها برشمرده در اصل دیگری که به موجب آن هیچکس نمیتواند اعمال حق خود را وسیله اضرار به غیر قرار دهد دولت از یک سو باید کلیه اقداماتش را چنان ترتیب دهد که کمترین ضرر را برای مردم داشته باشد و از سوی دیگر اگر چنین نکند باید از عهده خسارتهای وارده بر مردم بر آید.
بر این اساس دولت به معنای اعم و حاکمیت این مسئولیت را داراست و نه افرادی که تصدی دولت را به عهده دارند. درست است؟
بله. توجه داشته باشیم که دولت و نظام شخصیت حقوقی واحد است و تغییر افراد در مسئولیت مدنی آن تاثیری ندارد. جنبه سیاسی این مسئولیت در انتخابات ظاهر میشود و مردم در انتخابات بعدی فرد یا افرادی که خوب کار نکردند انتخاب نمیکنند.
متضرران از آلودگی هوا که امکان احقاق حق دارند چه گروههایی را شامل میشوند؟
کسانی که از آلودگی هوا آسیب جسمی میبینند. ورثه کسانی که در نتیجه این آلودگی فوت کردهاند و همچنین کسانی که آلودگی هوا موجب ضرر و زیان مالی آنها شده است. پس از اطمینان از اینکه بین آنچه رخ داده و آلودگی هوا رابطه علیت وجود دارد میتوانند علیه دولت طرح دعوا و مطالبه خسارت کنند.
البته در قوانین مربوط به جلوگیری از آلودگی هوا برای اجرای قانون نسبت به کارخانهها و اشخاص حقیقی و حقوقی ضمانتهای اجرا در قالب کیفری پیش بینی شده است که آن موارد پاسخگوی خسارتهای وارده بر مردم به نحوی که گفته شد نیست.
اما بدیهی است در اینگونه موارد افراد میتوانند موارد را به عنوان اعلام کننده جرم به مراجع قضایی اعلام کنند. اما مطالبه خسارت در این موارد از اشخاص حقیقی و حقوقی خاص به جهت دشواری تعیین و محاسبه میزان تاثیر این موارد در نتایج حاصله با مشکل و ابهام روبه رو است.
/افکارنیوز
ویدیو مرتبط :
فیلم کوتاه « استقلال کانون وکلای دادگستری »
خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :
دولت در حال تدارک طرح دعوی علیه آمریکا
قائم مقام مرکز امور حقوقی بین المللی نهاد ریاست جمهوری گفت: دولت تدبیر و امید در حال تدارک طرح دعوی در دیوان بین المللی دادگستری به دلیل توقیف دو میلیارد دلار اموال بانک مرکزی توسط آمریکا است.
محمد جعفر قنبری جهرمی افزود: مساله نقض مصونیت دولت جمهوری اسلامی ایران حدود 20 سال توسط دادگاه های آمریکا بر خلاف مقررات بین المللی انجام شده است و مساله طرح دعوا نزد دیوان بین المللی دادگستری همواره تحت نظر و مطالعه مراجع زیربط به ویژه مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری بوده است.
وی اظهار داشت: اما همواره به علت اینکه احکام صادره قطعی و نهایی نبوده و برای طرح دعوی لازم بوده است که ایران ثابت کند آمریکا به طور قطعی قواعد حقوق بین الملل در مورد مصونیت را نقض کرده است، تاکنون شرایط طرح دعوی فراهم نبود اما با صدور حکم دادگاه عالی آمریکا که بالاترین مقام قضایی در آمریکاست این پیش شرط اکنون فراهم است.
قائم مقام مرکز امور حقوقی بین المللی نهاد ریاست جمهوری تصریح کرد: همانطور که رییس جمهور تاکید کردند دستگاه های ذیربط و این مرکز با جدیت مشغول مطالعه و فراهم سازی مقدمات لازم برای طرح دعوی نزد دیوان بین المللی دادگستری هستند.
قنبری ادامه داد: البته باید توجه کرد که مبنای صلاحیتی دیوان بین المللی دادگستری،عهدنامه مودت میان دولت ایران و دولت آمریکا است که در سال 1334 شمسی منعقد شده و صدور حکم دادگاه آمریکا مبنی بر توزیع دارایی بانک مرکزی از مصادیق نقض این معاهده بوده است.
این مسوول حقوقی در دولت گفت: مطابق ماده 3 معاهده مودت، هر دو دولت ایران و آمریکا متعهد هستند امکان دسترسی آزادانه اتباع و ارگان های یکدیگر در دادگاه های کشور دیگر را در دادگاههایشان فراهم کنند و دادرسی؛ بی طرفانه و عادلانه باشد.
وی توضیح داد: حال آنکه همانطور که مطلع هستید در قضیه پترسون این کنگره آمریکا بوده است که بر خلاف قانون اساسی خود آمریکا، حکم توقیف و توزیع اموال بانک مرکزی را میان شاکیان با وضع یک قانون خاص صادر کرده است و بانک مرکزی را از دسترسی به دادرسی عادلانه محروم کرده است. با در نظر گرفتن جمیع جهات تردیدی نیست که آمریکا هم حقوق بین الملل و هم معاهده مودت را نقض کرده و بر این اساس تیم حقوقی دولت امیدوار است که بتواند با تاسی به این مکانیزم از پایمال شدن حقوق ملت و کشور جلوگیری کند.
قائم مقام مرکز امور حقوقی بین المللی نهاد ریاست جمهوری در مورد روند و چگونگی طرح دعوای ایران نیز گفت: ابتدا لازم است با استفاده از متخصصان، حقوقدانان داخلی و خارجی لایحه مربوطه را تهیه و نزد دیوان به ثبت رساند، معمولا روند رسیدگی طولانی اما دقیق و تا سطح بالایی بی طرفانه و قابل اعتماد است.
قنبری یادآور شد: در دو تجربه قبلی که یکی پرونده ایرباس و دیگری پرونده سکوهای نفتی است، دولت جمهوری اسلامی ایران به استناد همان معاهده مودت علیه دولت آمریکا شکایت کرد. در پرونده ایرباس، آمریکا پس از آنکه متوجه شد، محکوم خواهد شد، پیشنهاد مصالحه داد و غرامت مربوطه را پرداخت و دعوا خاتمه یافت.
وی گفت: در پرونده سکوها هم دیوان بین المللی دادگستری، اقدام امریکا در حمله به سکوها را نامتناسب با تهدیدات بالقوه تشخیص داد و از این حیث آمریکا محکوم شد و از طرف دیگراین ادعای ایران که اقدامات آمریکا با تجارت آزاد میان دو کشور مغایرت دارد را رد کرد.
قائم مقام مرکز امور حقوقی بین المللی نهاد ریاست جمهوری اضافه کرد: در قضیه دو میلیارد دلار نظر به اینکه تردیدی در نقض حقوق بین الملل در خصوص مصونیت توسط آمریکا نیست و از طرفی تنها سه کشور (آمریکا، کانادا و آرژانتین) در قوانین خود استثنای تروریستی به مصونیت دولتها را پذیرفته اند، به نظر نمی رسد که آمریکا بتواند دفاع محکمی در قبال دعوی ایران داشته باشد و می توان امیدوار بود که ایران حکم مناسب را در دیوان کسب کند.