راز صندوقچه‌ چوبی کارگردان معروف ایرانی

خبرگزاری ایرنا: هنگام عکاسی از صندوقچه های دست ساز کیارستمی در خانه اش، تلاش داشتم به احترام صاحب خانه و صاحب صندوقچه ها آنها را در حالت طبیعی و روزمره عکاسی کنم.

پارسینه نوشت: اما به خاطر بازی نور و سایه و آنکه اصل وجودی صندوقچه ها در این بازی بهتر دیده شود جابه جایی اندکی به صندوقچه ها دادم.

وقتی یکی از صندوقچه ها ی کوچک را که بر خلاف ظاهرش وزن زیادی داشت جابجا می کردم زیر لب گفتم این ˈ نان و کوچه ˈ است و جالب تر آنکه بزرگترین صندوقچه خانه کیارستمی سبک تر از بقیه بود و انگار داخلش هیچ بود.

وسوسه شدم و در دل نام یکی از اثار استاد را که نمی پسندم روی صندوق گزاشتم ایا این ˈهیچ ˈاصل ماجرا است. همچون نوشته روی سنگ قبرˈ ازوˈ که بر روی آن تنها نوشته شده، ˈهیچˈ وقتی تعبیر خود را از صندوقچه و سنگ قبر ˈازوˈ با کیارستمی در میان گذاشتم، لبخندی زد و از جواب این سؤال طفره رفت.

سماجتم که اثر کرد، می خواستم تفاوت نگاهش را بین ˈهیچˈ وˈ پوچ ˈبدانم. گفت این که باید مثل ازو، نزدیک به پنجاه فیلم بسازی و در همۀ آنها از انسان و طبیعت و اخلاق بگویی، حتی نام آنها را از فصول سال بگیری و درست روزی که ظاهراً عمرت به پایان می رسد، برای ره جویی که به خاطر یافتن پرسش هایش به مزارش می آید همچون یک استاد واقعی ذن یک جواب دارد.

اگر اصل زندگی را دریابی همه اینها هیچ است و این بی شباهت به خلسه ای عرفانی از عجز و تحیر انسان در قیاس با عالم بی انتها نیست . کیارستمی مثال ساده ای از باغچه خانه اش زد که به تازگی آن را مرتب و بازسازی کرده است. با تلاش زیادی باغچه را از علف های هرز خالی کرده و نهال درختچه های افرای ژاپنی را به قمیت گزافی در آنجا کاشته است. برای تقویت این نهال های گران بها از ˈخاک برگˈ محلی استفاده کرده است.

مدت ها به این باغچه آب داده و مراقب بوده که نهال های افرای ژاپنی جوانه بزنند و رشد کنند ، اما طبیعت شوخی بازیگوشانه ای انجام می دهد. تمام نهال ها ی گران قیمت خشک می شوند و جایشان بوته های خربزۀ وحشی یا کمبوزهای محلی که بذرش همراه ˈخاک برگˈ سر از باغچه دراورده بود سبز شدند.

کیارستمی به سادگی تسلیم اصالت طبیعت می شود و نتیجه می گیرد هستی با تمام ابعادش از ما چیزی جز همراهی نمی خواهد و ما چاره ای جز تسلیم شدن به اواز یکپارچه ی طبیعت نداریم .

در نگاه ظریفش به هستی عرفانی می بینم که با تفکر دیندارانه شباهت های بسیار دارد یا شاید من دوست دارم این معنی را از میان انبوه راز های درون صندوقچه های کوچک و بزرگ ذهنش بیابم ، مگر نه این است که هنرمند تجربه های معنوی خود را توسط اثر هنری اش با مخاطبین به مشارکت می گزارد و هر مخاطبی حق دارد معنای جدید و شخصی تری را از این شهود تولید کند.

دست آخر کیارستمی رازی را به آرامی گفت، دوست دارم سال ها زنده باشم و فیلم بسازم. اما وقت رفتن که برسد، تنها چیزی که دلم برای ندیدنش می گیرد ، تغییر فصل هاست، زیبایی ای که همیشه پنهان است و به فراخور جامه بتن می کند و هرگز نمی میرد و هیچگاه تکراری نیست.

از رضا میرکریمی _ بخشی از نوشته امنتشر شده ار ترکیه در سال 2012