دردسرهای خودرو رضا شاه پهلوی در کرمان

خبرگزاری مهر: بسیاری گمان می کنند که خودروی کرایسلر مدل 1948 واقع در باغ تاریخی کرمان متعلق به رضا شاه پهلوی بوده و در زمان تبعیدش به جزیره موریس در کرمان برجای گذاشته اما طبق شواهد هیچ یک از خوردوهای قدیمی موجود در این باغ متعلق به اموال سلطنتی نیست.

 ماجرای دو خودروی قدیمی موجود در باغ هرندی کرمان در پرده ای از ابهام است. سالهاست که گفته شده است رضا شاه در زمان تبعیش به جزیره موریس و زمانی که برای کارهای اداری انتقال سلطنت و همچنین تهیه مدارک مورد نیازش از کنسولگری انگلیس در کرمان در این شهر چند روز اقامت کرده است که تا اینجای داستان همه چیز درست است اما در همین مدت نیز به مردم گفته شده که خودروی آبی رنگ کرایسلر مدل 1948 که هر سال به عنوان خودروی رضا شاه در شهر به نمایش در می آید در واقع خودروی رضا شاه بوده و البته اینچنین نیست.

این خودرو متعلق به فردی به نام هرندی است که باغ یکی از بزرگان کرمان را خریداری کرده است و اصالتی یزدی داشته اما بعدها بنا به نام خانوادگی این فرد باغ تاریخی کرمان را به عنوان باغ هرندی شناختند.

به هر صورت رضا شاه در شهریور 1320 در مسیر تبعیدش بنا به مسائلی در کرمان ماندگار شد و گفته می شود به دلیل نقض فنی خودروی شخصیش وی را به وسیله یک خودروی کرایسلر مدل 1948  به بندرعباس منتقل کرده اند که مالکیت این خودرو نیز به هرندی تعلق داشته است و مالکیتش هیچ ارتباطی با اموال سلطنتی نداشته است.

خودروی موصوف به خودروی رضا خان در کرمان در واقع اتومبیل هرندی است

و به این ترتیب خودرویی که سالهاست به عنوان خودروی رضا شاه در باغ هرندی نمایش داده می شود در واقع خودروی این شاه تبعیدی نیست.

از سوی دیگر یک خودروی دوج آمریکایی مدل 1934 نیز در باغ هرندی وجود داشته است که چندین سال قبل برای تعمیر به یکی از ماهرترین متخصصان ماشین های قدیمی و آنتیک سپرده شده است با این هدف که پس از بازسازی مجدد به کرمان عودت داده شود.

ابهام در خصوص دوج آمریکایی

گفته می شود این ماشین همان خودرویی است که رضا پهلوی را از تهران به کرمان منتقل کرده است و در کرمان دچار نقض فنی شده است اما قبول این مسئله هم دچار پیچیدگیهایی است زیرا اصولا خانواده سلطنتی در آن ایام از ماشین های لوکس آن زمان به ویژه بیوک و استفاده می کردند دوج موجود در باغ هرندی از جمله خودروهای روز ان دوران نبوده است و بدون شک رضا شاه در آن زمان با یک اکیپ متشکل از چندین خودرو  و محافظ به کرمان آمده است و احتمال اینکه از دو خودروی یاد شده برای رسیدن به بندرعباس استفاده کرده باشند جای تردید دارد.

با این وجود این دو خودرو که از جمله قدیمیترین اتومبیل های ایران محسوب می شوند دارای جایگاه قابل توجهی است.

داستان این خودروها از حدود 10 سال قبل آغاز شد در آن زمان مدیرکل میراث فرهنگی وقت تصمیم گرفت اقدامات لازم را برای بازسازی این دو خودرو که در کنار یکدیگر در باغ هرندی نگهداری می شدند را انجام دهد. در همین راستا سید هاشم نساج کریمی را که یکی از نوابغ و علاقمندان به خودروهای لوکس و قدیمی است دعوت به همکاری کرد.

کریمی نیز با نهایت استادی در ابتدا خودروی کرایسلر را در اوج بهت اطرافیان مرمت کرد و تحویل میراث فرهنگی کرمان داد اما دوج آمریکایی پس از تغییر و تحول در میراث فرهنگی کرمان و عدم تامین منابع ملی تعمیر نشده باقی ماند. نساج کریمی که با توافق میراث فرهنگی کرمان خودرو را برای تعمیر به مشهد منتقل کرده است یکی از مهمترین دغدغه های این روزهایش تعمیر کامل و بدون نقص این خودرو است.

بدون شک مانند نساج کریمی در جهان بسیار اندک یافت می شود گفته می شود وی که فردی تحصیل کرده و البته بسیار علاقمند به ماشینهای قدیمی است تنها با نگاه به یک خودروی قدیمی تمام زوایای و تجهیزات این خودروها را در ذهنش به یاد می آورد و خودروی کرایسلر را نیز همین گونه مرمت و بازسازی کرد و بسیاری از قطعات نیز بار دیگر زیر نظر وی ساخته شده است.

در هر صورت بازسازی خودروی دوج آمریکایی مدل 1934 نیز باید در همین مسیر انجام شود.

مدیران وقت میراث فرهنگی نامه هایم را بدون پاسخ گذاشتند

در واقع پس از برکناری مدیرکل میراث فرهنگی کرمان طی 10 سال گذشته دیگر پیگیری از سوی مدیران میراث فرهنگی کرمان در این سالها صورت نگرفته است و بازسازی این خودرو تامین اعتبار نشده است و همین امر موجب شده است این دوج منحصر به فرد در مشهد بماند.

توافقات جدید برای مرمت خودروی آنتیک

حسین شمس الدینی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان کرمان که چند روز قبل از سمتش کنار گذاشته شد در گفتگو با مهر در خصوص دلیل پیگری نشدن تعمیر این خودرو طی سالهای گذشته اظهارداشت: این دو خودرو 10 سال قبل کاملا تخریب شده بودند و این تخریب به حدی بود که حتی در جریان زمین لرزه زیر آوار جا مانده بودند و از آنها به جز بدنه و قسمتهای اندکی از موتورها چیزی باقی نمانده بود.

وی افزود: با همت مدیر وقت میراث فرهنگی کرمان، یکی از این دو خودرو بازسازی شد و دومی هم اکنون در مشهد است. در روزهای گذشته نیز مذاکراتی برای بازسازی کامل و برگشت مجددش به کرمان انجام شده است.

وی گفت: اما در واقع این خودروها به شدت فرسوده بودند و اینگونه نبوده که این اتومبیلهای قدیمی بدون مشکل باشند، در واقع باقیمانده این دو خودرو به شدت آسیب دیده بود و این هنرمندی نساج کریمی بوده است که کرایسلر را اینگونه بازسازی کرده است. خودرویی که در باغ هرندی به نمایش عمومی در آمده است در واقع از هنرمندی گروه مرمت خودرو بوده است.

در این میان سید هاشم نساج کریمی در گفتگوی تلفنی با خبرنگار مهر اظهارداشت: خودروی موجود در مشهد که برای بازسازی از کرمان به این مکان منتقل شده است خودرویی قدیمی است که 80 سال عمر دارد و از این جهت بسیار با اهمیت است.

وی تصریح کرد: 10 سال قبل دو اتومبیل که زیرآفتاب و باران به شدت فرسوده شده بودند و برخی وسایل آنها برده شده بود و حتی دیوار بر روی آنها خراب شده بود، به من نشان داده شد و من نیز با توجه به تخصصم گفتم می توانیم آنها را مرمت و بازسازی کنم.

خروج 300 کیلو خاک از خودروی قدیمی

وی گفت: از ماشین کرایسلر در ابتدا 300 کیلو خاک خارج کردیم و کار بر روی خودرو را برای بازسازی شروع کردیم.

نساج کریمی از هنرمندان و متخصصان برای تولید قطعات مختلف این خودروی قدیمی استفاده کرده است و برخی از قطعات را با آلیاژهای خاص ریخته گری کرده است وی می گوید: یک کارشناس باید به شکل و وضعیت ماشین تسلط کافی داشته باشد و من نیز تمام قطعات خودرو را می شناختم و با استفاده از استادکاران قطعات مختلف خودرو را اصلاح کردیم و حتی برخی قطعات را از مغازه های قدیمی در تهران تهیه کردم.

وی گفت: موتور کرایسلر را یکی از تعمیرکاران قدیمی کرمان تعمیر کرد که از تجربه بالایش در این خصوص استفاده کرد.

نساج کریمی افزود: من عقیده دارم باید خودرو را دقیقا مانند گذشته بازسازی کرد و در این راه وسواس و صبر، هزینه مالی و تخصص بسیار با اهمیت است.

وی ادامه داد: در نهایت کرایسلر دقیقا مانند گذشته بازسازی شد و بعد از روشن کردن موتور و اطمینان از کار کرد مناسب و گوشه گوشه اتومبیل این خودرو مانند روزهای اول ساختش تحویل میراث فرهنگی کرمان شد.

وی افزود: خودروی دوم نیز برای بازسازی به مشهد منتقل شد اما بعد از مدتی تغییراتی در مدیریت میراث فرهنگی کرمان انجام شد و دیگر به نامه های من در خصوص بازسازی دوج آمریکایی پاسخ داده نشد.

نساج کریمی: با بودجه شخصی من کار مرمت خودرو در حال انجام است

نساج کریمی گفت: اما خودرو را بدون اینکه کوچکترین آسیبی ببیند زیر سقف نگاه داشتم و مطالعات و اقداماتم را بدون اینکه بودجه ای دریافت کنم بر روی این خودرو انجام دادم.

وی ادامه داد: بازسازی این خودرو آرزوی من است چون به این خودروها علاقه دارم و با عشق به کشورم کار می کنم و به همین دلیل طی این سالها به مرور روی خودرو کارهایی را انجام داده ام.

این متخصص خودروهای کلاسیک و قدیمی افزود: این خودرو در اوج زیبایی اتومبیل ها ساخته شده است و باید حفظ شود.

وی گفت: من برای پول این کار را نمی کنم و برای لبخند مردم مرمت خودرو را انجام می دهم.

وی بیان داشت: موتور تعمیر شده، گیربکس را سوار کردیم و اتاق صاف شده و در این میز استاد کاران ماهری بر روی خودرو کار کرده اند.

کار مرمت خودرو تا عید تمام می شود

وی گفت: با وجود مشکلات مالی میراث فرهنگی کرمان، تصمیم گرفتم با هزینه خودم این اقدامات را انجام دهم و سعی می شده تا عید این خودرو کاملا بازسازی شود و پس از آن با میراث در خصوص مسائل مالی صحبت کنیم.

وی مرمت این خوروها را مانند مرمت یک بنای تاریخی ارزشمند می داند و جالب این است که سید هاشم نساج کریمی خود نیز ریشه و اصالت کرمانی دارد و به همین دلیل نسبت به آثار فرهنگی کرمان تعصب دارد.

به هر صورت اگر میراث فرهنگی کرمان از این هنرمند حمایت کند قدیمیترین خودروی کرمان بار دیگر سرپا می شود و در کنار کرایسلر، دوج نیز تعمیر و به شهر کرمان باز خواهد گشت.