حسرت فوتبال امید 44 ساله میشود؟!

ایسنا: انتخاب سرمربی و تشکیل تیم ملی فوتبال المپیک ایران معروف به تیم امید تقریبا هر چهار سال یکبار برای مدتی بحث روز فوتبال ایران می‌شود. همیشه در آن مقطع از برنامه‌های جدی برای آماده سازی تیم و نهایتا حضور در بازی‌های المپیک می‌شود اما چند دهه است که نتوانستیم به این هدف برسیم چون هیچ وقت راه را درست نرفتیم!

** چرا ایران نمی‌تواند به المپیک برود؟

از حضور تیم فوتبال امید ایران در بازی‌های المپیک 38 سال می‌گذرد. المپیک 1976 مونترال آخرین فرصت قدرت‌نمایی یک تیم فوتبال ایرانی در این بازی‌ها بود. سال 1356 که یک سال بعد انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و از آن مقطع تاکنون هر دوره به دلایل مختلفی نتوانستیم راهی این مسابقات شویم. این سوالی است که با طولانی شدن غیبت‌مان در المپیک بیش از پیش به ذهن می‌رسد. هر کسی شاید دلیلی برای این ناکامی‌ها بیاورد اما واقعیت کتمان‌ناپذیر بی‌هویت بودن این تیم در ایران است که باعث شده فدراسیون فوتبال و کمیته المپیک عمدتا مسوولیت این تیم را به یکدیگر پاسکاری کنند. بارها شاهد اعلام نظرات بعضا فنی از سوی کمیته المپیک درباره تیم امید بودیم در حالی که طبق قانون تصمیم‌گیرنده اصلی در تمام برنامه‌های تیم امید فدراسیون است و کمیته المپیک بیشتر نقش نظارتی دارد.

هیچ کدام به فکر راه‌اندازی هرچه زودتر این تیم با تشکیلاتی منسجم نیستند و هر وقت هم پس از بحث‌های همیشگی بر سر انتخاب سرمربی آن، تیمی متولد می‌شود که هیچ کدام از دو نهاد فوق خودشان خرج آماده‌سازی‌اش نمی‌کنند. شاید به این دلیل که اگر این تیم موفق شود هیچ کدام نمی‌توانند با قاطعیت بگویند تیم ما موفق شد! بارها دیده‌ایم تیم امید که معمولا عمده بازیکنانش مشمولان نظام وظیفه هستند برای برگزاری اردوها و مسافرت‌های خارجی با مشکل خروجی بازیکنانش مواجه است!

مربیان ایرانی مختلف و البته مربیان درجه 3 خارجی هم خودشان را با این تیم محک زدند اما هیچ کدام نتوانستند راهی المپیک شوند. حتما می‌گویید تیم بزرگسالان که همواره اولویت کل برنامه‌های فوتبالی ما شده و فوق‌العاده هزینه‌بر است، به سختی راهی بازی‌های جهانی می‌شود چه برسد به تیم امید یا المپیک که با این وضع به دنبال چنین افتخاری است!

آخرین مرتبه‌ای که تیم ایران نتوانست المپیکی شود به سال 2011 برمی‌گردد و این‌بار در آخرین ورژن علل ناکامی‌ها، استفاده از بازیکن دواخطاره در ترکیب اصلی که در بازی‌های محلات هم رخ نمی‌دهد عاملی شد تا حسرت رفتن ما به المپیک 40 ساله شود؛ اشتباهی که در زمان خودش خنده معنی‌دار کارلوس کی‌روش و دستیارانش را به همراه داشت!

** تیم امید اکنون در چه وضعی است؟

متاسفانه باز هم تشکیل تیم امید به وقفه افتاده و مسوولان فدراسیون مدام از انتخاب سرمربی و شروع تمرینات این تیم در آینده نزدیک خبر می‌دهند. تیم المپیک ایران در حالی هنوز شکل نگرفته که عمده کشورهای آسیایی تیم‌شان را ایجاد کرده و تمرینات زیادی هم داشته‌اند. تیم امید باید از بازیکنان تیم جوانان سابق تشکیل شوند که تنها تجربه بین‌المللی آنها در رده‌های پایه مربوط به مسابقات قهرمانی آسیا سال 2012 می‌شود.

** مسابقات زیر22 سال عمان فرصتی برای حضور المپیک‌ها

اولین دوره مسابقات تیم‌های زیر 22 سال آسیا دی‌ امسال در عمان برگزار می‌شود. مسابقاتی که در دوره نخست هیچ خروجی نخواهد داشت اما از دومین دوره که دو سال دیگر خواهد بود، حکم بازی‌های انتخابی المپیک را داراست بنابراین اکثر کشورهای حاضر در دوره اول، با بازیکنانی به عمان می‌روند که قرار است دو سال دیگر هم در همین مسابقات روبرو شوند و جواز حضور در المپیک 2016 ریودوژانیرو را بگیرند.

آنها از الان تیم‌های جوانان زیر 20 سال‌شان را به تورنمت‌های آسیایی از جمله مسابقات زیر 22 سال عمان می‌فرستند. بازی‌های آسیایی اینچئون کره‌جنوبی هم محل دیگری برای آزمایش این تیم‌هاست. اگر به سابقه بازی‌های آسیایی رجوع کنیم عمده تیم‌های صاحب‌نام آسیا با بازیکنانی که قرار است در رده امید بازی کنند به میدان می‌آیند. آنها تیم‌های خالصی را می‌آورند اما ایران هر دوره ضمن استفاده از بازیکنانی که حداکثر سن مجاز را دارند، معمولا از 2، 3 بازیکن بزرگسال هم در تیم‌شان استفاده می‌کنند تا به مقام قهرمانی برسند! قهرمانی که در قیاس با آماده‌سازی تیم‌های امید برای راهیابی به المپیک هیچ ارزشی ندارد.

همچنین گذشته را بنگریم همواره تیم‌هایی از آسیا به المپیک رفتند که ضمن طی پروسه آماده‌سازی منظم چند ساله، پیش از بازی در مرحله مقدماتی انتخابی المپیک، یک یا چندبار فرصت حضور در تورنمنت‌های معتبر بین‌المللی را هم پیدا کرده‌اند. به طور مثال تیم ژاپن یکی، دو سال در اردو بود و بیش از 30 مسابقه تدارکاتی انجام داده بود که یکی از ثمراتش قهرمانی در بازی‌های آسیایی بود.

** تیم ایران با میانگین سنی 2 سال بزرگتر نسبت به بقیه به عمان می‌رود

اما نکته ملامت‌آور و ناراحت‌کننده برای ما حضور تیم زیر 22 سال ایران در این جام است. یعنی ما می‌خواهیم از بازیکنانی استفاده کنیم که عمدتا کمتر از چندماه کوچکتر از 22 سال هستند. این در شرایطی است که بازی‌های عمان در دوره نخست نه تنها حکم بازی‌های انتخابی را نداشته بلکه قهرمانی در آن هم اهمیتی ندارد بنابراین بهترین فرصت بهره‌وری از آن فرستادن تیم زیر 20 سال به آن است تا حداقل صاحب تجربه بین‌المللی خوبی شود.

حتی بازیکنان تیم زیر 22 سال ایران کم‌تجربه نیستند. عمده آنها از تیم نوجوانان و در رده زیر 15 و 16 سال شاگرد علی دوستی‌مهر بودند که در مسابقات قهرمانی آسیا و سپس جام جهانی نیجریه شرکت کردند. همین بازیکنان در رده جوانان هم تیم ایران در مسابقات قهرمانی آسیا در چین بودند. اسکلت فعلی تیم زیر 22 سال سابقه انجام بیش از حداقل 100 بازی بین‌المللی را دارد بنابراین نیازی به تجربه‌اندوزی بین‌المللی هم ندارد. بنابراین شایسته بود تیم زیر 20 سال با هدف آماده‌سازی جهت حضور در بازی‌های مقدماتی المپیک 2016 به این رقابت‌ها می‌رفت.

** با کدام مربیان نتوانستیم به المپیک صعود کنیم؟

با نگاهی به مربیان تیم امید در 30 سال گذشته می‌بینیم تیم ملی نه با مربیان ایرانی موفق بوده و نه مربیان خارجی درجه پایین. از یورگین گده، وینگو بگوویچ و رنه سیموئز گرفته تا محمد مایلی‌کهن و علیرضا منصوریان ایرانی های مختلف و خارجی‌های درجه 3 هیچ‌کدام موفق نبودند. چندین بار هم اتفاق افتاده که بخاطر عملکرد و نتیجه تیم در بازی‌های آسیایی، سرمربی‌اش برکنار شد. غلامحسین پیروانی آخرین نمونه آن بود که نهایتا جایش را به هومن افاضلی داد و او هم بعد از طی مرحله اول مقدماتی، تیم را به علیرضا منصوریان واگذار کرد. تیم امید در زمان او با آن اتفاق فجیع به المپیک نرفت و مقصرش کادر فنی بود اما هنوز هم منصوریان از تیم زیر 22سال به نام تیم المپیک نام برده و خودش را سرمربی تیم امید می‌داند!

** راهکار انتخاب سرمربی تیم امید چه می‌تواند باشد؟

پس از انقلاب هیچ مربی ایرانی نتوانسته تیم امید را به المپیک ببرد و به همین دلیل شاید هیچ مربی ایرانی هم نمی‌تواند ادعا کند قطعا با این تیم موفق خواهد بود. از طرفی مربیان خارجی درجه پایین هم که جواب ندادند. پس چه کسی انتخاب شود؟ شاید انتخاب سرمربی خارجی درجه یک راهکاری قابل تامل باشد هرچند مدیران فدراسیون بارها گفته‌اند باید از سرمایه‌گذاری که میان مربیان مختلف داشتند، استفاده کنند. اگرچه این رویکرد پسندیده است اما هیچ‌کدام از آنها اقبال عمومی نفر اول بودن روی نیمکت تیم امید را نداشته و شاید انتخاب آنها به عنوان نفر دوم قابل تصور باشد.

** چه بازیکنان تیم امید را تشکیل خواهند داد؟

در حال حاضر بازیکنانی که می‌توانند در تیم امید حاضر باشند همان بازیکنان تیم جوانان سابق هستند. آن تیم پس از استعدادیابی‌های گسترده که حدود 6 هزار بازیکن در آنها شرکت داشتند، تشکیل و در مسابقات قهرمانی آسیا هم عملکرد نسبتا خوبی داشت اما با کم‌تجربگی مغلوب کره‌جنوبی شد. از آن تیم، بازیکنانی چون علیرضا جهانبخش و سردار آزمون توانستند بدون آنکه سرخابی شوند به اروپا بروند و اکنون وضعیت خوبی در تیم‌های نایمخن هلند و رابین‌کازان روسیه دارند بنابراین با ایجاد یک کادر فنی قدرتمند و از دست ندادن فرصت‌های باقیمانده نظیر فرستادن تیم امید به بازی‌های اینچئون و... می‌توانیم امیدوار باشیم این تیم بتواند تجربه بیشتری کسب کرده و به حسرت 40 ساله المپیک نرفتن ایران پایان دهد.