توضیحاتی جدید درباره هدفمندی یارانه ها

 

 

 

 

وزیر اقتصاد و دارایی از تفاوت ۱۰ درصدی بین دهک پائین و بالای جامعه در بازتوزیع یاران های نقدی خبر داد.

سید شمس الدین حسینی وزیر اقتصادی و دارایی سه شنبه در بیست و یکمین گردهمایی ائمه جمعه و در توضیح اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها افزود: بحث هدفمند کردن یارانه ها امروز برای اقتصاد کشور یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است.

وی افزود: با این روند یعنی فروش نفت و دادن یارانه ممکن است دولت دهم و یازدهم بتواند کشور را اداره کند ولی به یقین دولت دوازدهم توان اداره کشور را نخواهد داشت و هر چه زمان می گذرد هدفمند کردن یارانه ها پروژه ای سخت تر می شود.

حسینی در ادامه به دریافت مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد و گفت: روی دیگر طرح هدفمند کردن یارانه ها دریافت مالیات بر ارزش افزوده است که در حقیقت به طور منفی بر کاهش مصرف تاثیر می گذارد. البته ما برای این منظور ابتدا به سراغ کالاهای مصرفی لوکس رفته ایم.

وزیر اقتصاد با اعلام اینکه شیوه امروز کشور در اعطای یارانه غلط است، گفت: با شرایط کنونی اقتصاد کشور آن کس که بیشتر مصرف می کند بیشتر از یارانه بهره مند می شود و این خود بیانگر غلط بودن شیوه دادن یارانه ها است.

حسینی اضافه کرد: چندین نظریه برای بازتوزیع یارانه ها مطرح بود اما ما ابتدا خواستیم که مردم خود در رابطه با دریافت یارانه اعلام نظر کنند که از قضا ۲۰ درصد از طبقه بالای جامعه که دهک های بالایی را شامل می شود برای دریافت باز توزیع نقدی یارانه ها ثبت نام نکردند.

وی تصریح کرد: ما به مناطق محروم و قشر محروم در بازتویع یارانه ها توجه ویژه داشته ایم ولیکن در این امر قشر متوسط را نیز از نظر دور نداشته ایم و تفاوت پرداختی از بازتوزیع یارانه ها میان دهک ها پایین و بالا حداکثر ۱۰ درصد خواهد بود.

وزیر اقتصاد درباره افزایش مبلغ قبض برق برخی از مناطق کشور نیز گفت: این امر هیچ ارتباطی با بحث هدفمند کردن یارانه ها ندارد و تنها عامل موثر افزایش مصرف مشترکین بوده اند...../تحلیل:مهر

ویدیو مرتبط :
هدفمندی یارانه ها یا هدفمندی سیاست!

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

درباره اجرای هدفمندی یارانه‌ها

 

 

 

اصلاح قیمت‌های یارانه‌ای یکی از اصلی‌ترین عناصر برنامه تعدیلات اقتصاد کلان در کشورهای در حال توسعه به‌شمار می‌رود.

 

این اصلاحات، قیمت‌های یارانه‌ای را به سطح قیمت واقعی یعنی قیمتی که توسط توازن عرضه و تقاضای آن کالا در بازار شکل می‌گیرد، می‌کشاند و هدفمندی آنها را سامان می‌بخشد. هدف اصلی این اقدام در چارچوب تعدیلات اقتصاد کلان، دستیابی به صرفه‌جویی‌های مالی و رهایی از کسری بودجه دولت و حفظ ارزش پول ملی در سطح داخلی (تورم) و در بعد خارجی (نرخ ارز) است.عمده‌ترین اهداف هدفمندی یارانه‌ها عبارتند از: حذف اخلال در قیمت‌ها، کاهش بار مالی دولت، توجه به بهبود محیط زیست و در نهایت دستیابی به توزیع عادلانه‌تر درآمد در جامعه.اصلاح قیمت‌های یارانه‌ای، کارآیی تخصیص منابع را بهبود می‌بخشد و لذا به پایداری رشد اقتصادی کشور کمک می‌نماید؛ ولی این سیاست لااقل در کوتاه‌مدت آثار سیاسی- ‌اجتماعی منفی خود را دارد که می‌بایست برای حذف یا کاهش آن آثار، تورهای ایمنی اجتماعی تعبیه شود و با توجه به ظرفیت و آستانه تحمل جامعه، هدفمندی یارانه‌ها به صورت گام‌به‌گام و طی چند مرحله اجرا شود.در اصل، اصلاح یارانه‌ها مستلزم آزادسازی قیمت‌ها و تعدیل‌های کنترل شده کالاها و خدمات است.همان‌طور که اشاره شد هدف اقتصادی تصحیح قیمت‌ها، رفع عدم توازن مالی و بهبود کارآیی تخصیص منابع در جامعه است. این نیت خیر باید همراه با سیاست‌های تکمیلی برای اقشاری باشد که از هدفمندی یارانه‌ها متضرر می‌شوند. به همین دلیل تحلیلی علمی و عملی از چگونگی اجرا و سرعت آن و کم و کیف حمایت از سطح مصرف واقعی اقشار آسیب‌پذیر جامعه، به خصوص از دیدگاه «امنیت غذایی» از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

سرعت اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها

 

* بین سرعت کاهش بار مالی دولت در پرداخت یارانه‌ها و جلوگیری از آثار منفی اجرای سیاست هدفمندی، یک مصالحه یا بده - بستان وجود دارد. تعدیل یک‌باره قیمت‌ها برای حذف یا هدفمندی اساسی یارانه‌ها، این حسن را دارد که صرفه‌جویی بودجه‌ای برای دولت به بار می‌آورد و به طور سریع اخلال در تخصیص منابع ملی را تصحیح می‌كند. هر چند این نوع اجرا می‌تواند به کاهش معنی دار سطح زندگی دهک‌های پایین جامعه که درآمد پایین دارند منجر شود؛ چرا که جبران به موقع آثار منفی اجرای هدفمندی از آنجا ناشی می‌شود که صرفه‌جویی‌های مالی دولت از بابت اصلاح یارانه‌ها، معمولا کمتر از میزان پرداخت‌های دولت‌ها بابت یارانه‌ها به میزان قبل از هدفمندی آنها است.

 

* اجرای گام به گام و مرحله‌ای هدفمندی یارانه‌ها نیز مشکلات خاص خود را دارد. جدا از این واقعیت که عایدات اقتصادی و بودجه‌ای برنامه دیرتر به دست دولت می‌رسد، پیشرفت اجرای هدفمند به صورت گام به گام ممکن است موجب تزلزل و‌تردید در مجریان طرح شود و حتی سختی کار و بیم از آثار ناخواسته برنامه هدفمندی، آنها را از ادامه حرکت بازدارد. افزایش کوچک در چند قلم کالا، گاهی مخالفت عمومی شدیدتری نسبت به افزایش بزرگ و یک‌باره قیمت‌ها پدید می‌آورد. به‌علاوه، مشکلات نهادی و اداری مرحله‌بندی هدفمندی، اجرای طرح را با ریسک صرف‌نظر کردن دولت از ادامه کار همراه می‌سازد (یکی از عوامل مشکل‌ساز هدفمندی یارانه نان در اردن در سال ۱۹۹۹، همین اجرای ۵ ساله برنامه هدفمندی آنها بود). نگرش مرحله‌ای اجرای هدفمندی، اگر به خاطر مشکلات سیاسی با تاخیر صورت بگیرد، ضریب موفقیت برنامه را کاهش می‌دهد. برای جلوگیری از عدم موفقیت‌ها باید برای عموم به طریق درست و به‌موقع جدول زمانی تدابیر و سیاست‌های اجرایی برنامه اطلاع‌رسانی شوند.

 

چه عناصری بر سرعت اجرای هدفمندی یارانه‌ها موثرتر هستند؟

 

۱ - ملاحظات مالی: وجود سهم بالایی از یارانه‌ها به صورت آشکار در مخارج دولت، سرعت صرفه‌جویی و پس‌انداز بودجه‌ای دولت را به طور بالقوه افزایش می‌دهد؛ ولی همان طور که در بالا اشاره شد، این پس‌انداز دولت، لااقل در کوتاه‌مدت برای جبران مافات برنامه برای دهک‌های آسیب‌پذیر به‌کار گرفته می‌شود. از طرف دیگر حذف یارانه‌های ضمنی و پنهان به طور کلی برای دولت‌ها عایدی به‌بار نمی‌آورند؛ هرچند درآمد برخی دستگاه‌های بخش عمومی را بالا می‌برند. در نتیجه، سرعت اصلاحات یارانه‌های پنهان می‌باید منعکس‌کننده دسترسی به منابع از جمله منابع خارجی برای اقتصاد ملی باشد.

 

۲ - نحوه دسترسی به ابزارهای حمایتی اجتماعی و ظرفیت اداری: جبران خسارت وارده بر فقرا از بابت حذف یارانه‌ها تنها نیازمند منابع مالی نیست، بلکه سیستم کارآمدی برای ارائه به‌موقع جبران کاهش درآمد واقعی یا قدرت خرید جامعه هدف نیاز است. اصلاح قیمت‌های یارانه‌ای وقتی می‌تواند سرعت بگیرد که کشور از قبل ابزارهای حمایتی- اجتماعی لازم را برای به‌کارگیری جبران زیان دهک‌های پایین جامعه آماده کرده باشد. اگر قرار است تور ایمنی اقتصادی‌- اجتماعی جدیدی تعبیه شود، باید به ظرفیت اجرایی دولت برای طراحی و اجرای کارآ و کامل آن توجه کافی شود؛ چرا که این امر بر سرعت هدفمندی یارانه‌ها اثر‌گذار است. دسترسی به اطلاعات اجتماعی- اقتصادی و خصوصیات جمعیت‌شناسی اقشار آسیب‌پذیر نیز بر سرعت اجرای هدفمندی تاثیر‌گذار است.

 

۳ - تمایل دولت‌ها به اقدام بر پایه یک بسته اصلاحی فنی: ملاحظات سیاسی بر کم و کیف اجرای به موقع طرح هدفمندی اثرگذار است. بخش مهمی از این قضیه، به وسیله درجه مردمی بودن دولت و چگونگی سازمان طبقه متوسط جامعه تعیین می‌شود. حتی در بهترین شرایط هم، دولت‌ها برای احتیاط، سرعت هدفمندی را آهسته می‌كنند تا بتوانند به موقع فرآیند اجرا را به کمک بازخوردها ارزیابی كرده و به پیامدهای ناخواسته هدفمندی‌ها، عکس‌العمل مناسب و به موقع بروز دهند..../  تحلیل : روزنامه دنياى اقتصاد