توصیه روزه داری به مبتلایان سنگ کلیه

عضو ارشد کنگره بین‌المللی نفرولوژی و اورولوژی به افرادی که سابقه سنگ کلیه کوچک منفرد را دارند، گفت: این افراد می‌توانند با نوشیدن مقادیر فراوان مایعات در فاصله افطار تا سحر(هشت لیوان مایعات) نسبت به روزه‌داری اقدام کنند.

روزه داری در بیماران دارای سنگ کلیه

کلیه ها مسئول تنظیم آب و املاح بدن هستند و اینکار را به دقت تمام انجام می دهند. حتما شما متوجه شده اید که اگر شما حتی چند لیتر مایعات پشت سر هم مصرف کنید، کلیه ها بلافاصله میزان زیادی آب را دفع می کنند و گرنه ما توسط آب زیادی که مصرف می کنیم غرق می شویم. همین موضوع در مورد املاح نیز صدق می کند.

مثلا یون پتاسیم که در میوه جات به مقدار زیادی وجود دارد، اگر از طریق کلیه ها دفع نشود، میزان آن در خون بالا رفته و سبب ایست قلبی می شود. هر ملحی به میزان مشخصی در آب محلول است. مثلا اگر شما به یک لیوان آب شروع به اضافه کردن شکر کنید، شکر در ابتدا در آب حل می شود. حال اگر شما به اضافه کردن شکر به آب ادامه دهید، موقعی می رسد که دیگر شکر قابل حل در آب نیست و به اصطلاح می گوئیم که آب از شکر اشباع شده است.

در نقطه اشباع، شکر شروع به کریستالیزه شدن می کند و به شکل جامد در می آید. در این نقطه ما برای اینکه شکر را به حالت محلول در آوریم باید میزان آب را افزایش دهیم ولی باز در این میزان آب افزایش یافته ما به نقطه ای می رسیم که آب از شکر اشباع شده و شکر به شکل کریستال در می آید. همین مکانیسم در مورد سنگ سازی کلیه ها نیز صادق است.

شایعترین نوع سنگ کلیه به ترتیب اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم هستند. اگر اگزالات کلسیم به شکل محلول در بیاید، کریستالیزه نشده و با ادرار دفع می شود، ولی کافی است که میزان آن در ادرار به نقطه ای برسد که دیگر قابل حل نباشد که در اصطلاح می گوئیم که به نقطه اشباع رسیده است. در این حالت کریستال اگزالات کلسیم تشکیل می شود. این کریستالها در ابتدا در حد میکرون هستند و اگر حجم ادرار به مقدار کافی زیاد باشد از راه ادرار دفع می شوند، و گرنه در کلیه رسوب کرده و کم کم بزرگ شده و به شکل سنگ کلیه در اندازه های متفاوت در می آید.

در مورد روزه داری در کسانی که دارای سابقه سنگ کلیه هستند چند اصل کلی وجود دارند:
• بطور کلی سابقه سنگ کلیه مانع از گرفتن روزه نیست.

• برای همه کسانی که دارای سنگ کلیه هستند یک نسخه واحد نمی توان پیچید.

• بسته به شرایط محیط، نوع کار، میزان فعالیت روزانه و میزان دفع مایعات، در مورد هر بیمار باید جداگانه تصمیم گرفت.

• در افرادیکه فقط دارای یک بار سابقه سنگ کلیه بوده اند با افرادیکه مکررا سنگ کلیه می سازند، دستورات پزشک متفاوت خواهد بود.

• نوع عملکرد کلیه (آیا کلیه ها سالم هستند یا نه و اگر آسیب دیده اند، این آسیب چقدر است) در اخذ تصمیم مهم است.

میزان دفع آب یک کارگر ساختمانی که در زیر آفتاب کار می کند چندین برابر یک کارمند پشت میز نشین است که در یک اطاق دارای سرمایش مناسب کار می کند. هر بیماری باید قبل از اخذ تصمیم در مورد چگونگی روزه داری، با پزشک معالج خود مشورت نماید.

پزشک برای اینکه تصمیم بگیرد که بیمار رزوه بگیرد یا نه، پارامترهای زیر را در نظر خواهد گرفت:
• سن و جنس

• چگونگی سابقه سنگ کلیه (چند بار با چه فواصلی مبتلا به سنگ کلیه شده است)

• سابقه اقدامات درمانی از جمله عمل جراحی برای سنگ

• شغل بیمار و میزان مایعاتی که در روز از دست می دهد

• وجود بیماریهای دیگر مثل دیابت

• چگونگی عملکرد کلیه (آیا کلیه ها عملکرد طبیعی دارند، اگر کلیه ها آسیب دیده اند این آسیب چقدر است، آیا بیمار فقط دارای یک کلیه است)

• محل سنگ (آیا سنگ در داخل کلیه است و یا در داخل حالب)

• اندازه و میزان سنگ ( تعداد سنگها و اندازه آنها چقدر است)

• جنس سنگ (سنگ بیمار از چه جنسی است، اگزالات کلسیم، اسید اوریک، سنگ عفونی، سنگ سیستئینی)

• میزان فعالیت روزانه (آیا بیمار بنا به دلایلی زمین گیر است و یا فعالیتهای روزمره را انجام می دهد)

• نوع رژیم غذائی و میزان مایعاتی که در روز مصرف می کند

• نوع داروهائیکه مصرف می کند

توصیه های کلی در مورد روزه داری در افرادیکه دارای سابقه سنگ کلیه هستند به قرار زیر است ولی اخذ تصمیم نهائی با پزشک معالج خواهد بود:
• ما در اصطلاح افراد مبتلا به سنگ کلیه داریم که به آنها سنگ ساز فعال می گوئیم یعنی این افراد هر شش ماه دو بار مبتلا به سنگ کلیه می شوند. این افراد اگر به مقدار کافی مایعات مصرف نکنند بسرعت سنگ می سازند. توصیه می شود این افراد در فصل گرما و طولانی مدت روزه نگیرند.

• بیمارانیکه دارای سنگ حالب هستند تا موقع دفع سنگ و یا درمان آن نباید روزه بگیرند. چون این بیماران نیاز به این دارند که هر چه زودتر سنگ خود را دفع کنند. اگر سنگ حالب به اندازه ای بزرگ باشد که جلوی دفع ادرار از کلیه مربوطه را کاملا مسدود کند، کلیه همانطرف در عرض 8 هفته از بین می رود. در حقیقت سنگ حالب از اورژانسهای پزشکی است.

• در افرادیکه دارای سنگ کلیه از نوع عفونی هستند و عفونت فعال کلیه دارند، روزه داری توصیه نمی شود.

• افرادیکه جنس سنگ آنها سیستئین است، نباید روزه بگیرند، چون بسرعت دچار سنگ کلیه می شوند.

• افرادیکه دارای یک سنگ منفرد در قسمتی از کلیه بوده که چندین سال است، بدون تغییر باقی مانده است، می توانند روزه بگیرند. این افراد باید حتما ما بین افطاری و سحری حدا قل 8 لیوان آب علاوه از میزان مورد نیاز برای رفع تشنگی بنوشند.

• افرادیکه در سابقه یک بار دچار سنگ کلیه شده اند و چندین سال است که دیگر سنگ کلیه نداشته اند، می توانند روزه بگیرند و از مایعات به شرح فوق باید استفاده کنند.

• افرادیکه اخیرا فقط بار اول است که دچار سنگ کلیه شده اند و درمان نیز انجام شده است، می توانند روزه بگیرند.

• افرادیکه یک کلیه خود را به خاطر سنگ کلیه از دست داده اند، نباید روزه بگیرند.

• افرادیکه بیش از 50 درصد عملکرد کلیه های خود را به علت سنگ کلیه از دست داده اند صلاح است روزه نگیرند.

• افرادیکه برای بار اول در ماه رمضان دچار سنگ کلیه شده و میتلا به درد و خونریزی می شوند، تا درمان آن نباید روزه بگیرند.

• بطور کلی ثابت نشده است که روزه داری فرد را مستعد سنگ کلیه می کند.
منبع:7sib.ir