تهدید ایران را با تحریم پاسخ میدهیم

مقام ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا در نشست استماع کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان گفت که کشورش برنامه‌ای برای آزاد کردن مبادلات چرخه دلار برای ایران ندارد.

پاسخ ایران به تحریم نفتی اروپا

پاسخ ایران به تحریم نفتی اروپا

وزارت‌خارجه: ملت ایران بارها ثابت‌کرده تسلیم چنین روش‌هایی نمی‌شود
وزارت نفت: تحریم نفتی ایران به مردم بحران‌زده اروپا آسیب می‌رساند
علاوه بر تحریم‌ نفت ایران که از 11 تیر 1391اجرا می‌شود، پتروشیمی
بانک مرکزی و تجارت طلا هم مشمول تحریم اروپا شد

سرانجام اتحادیه اروپا تصمیم خود را گرفت تا آخرین تیر در چله را رها كند. نفت و پتروشیمی ایران تحریم شد، دارایی‌های بانك مركزی در اروپا مسدود شد، تجارت طلا، فلزات گرانبها و الماس با نهادهای دولتی و بانك مركزی ممنوع شد و بانك تجارت هم به فهرست تحریم‌های آمریكا اضافه شد. البته اجرای بخش نفتی آن به شش ماه آینده موکول شده است. همه این تحریم و محدودیت‌ها با یك هدف اعمال شد؛ متقاعد كردن تهران برای بازگشت به میز مذاكرات سیاسی هسته‌ای. مذاكراتی كه از چندی پیش و همزمان با گسترش رایزنی‌ها مقامات جمهوری اسلامی، آمادگی خود را برای از سرگیری آن اعلام كرده‌اند. با این حال تاكنون نه تهران حاضر شده است با شرایط غرب در پای میز مذاكرات حاضر شود و نه غرب، ایران را آماده نشستن پشت آن میز ارزیابی می‌كند؛ همین امر نیز از یك سال گذشته مذاكرات سیاسی هسته‌ای ایران با گروه 1+5 را به بن‌بست كشانده است. وقفه در جریان گفت‌وگوها میان طرف‌های اصلی مناقشه هسته‌ای ایران نیز از یك سال گذشته به بروز اختلافات و سوءتفاهمات دامن زده است آنچنان كه تكذیب و رد ادعا حول محور برنامه هسته‌ای ایران دیگر كار آسانی نیست و دیپلمات‌های جمهوری اسلامی باید انرژی دو چندانی را در این زمینه صرف كنند. شاهد برای اثبات این مدعا در طول یك سال گذشته نیز كم نیست. آخرین آن تازه‌ترین گزارش مدیركل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران بود كه همین گزارش نیز هم‌اكنون به مبنایی برای دور تازه‌ای از محدودیت‌های علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد.
یوكیا آمانو، مدیر كل آژانس در نشست فصل پاییز شورای حكام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، طی گزارشی كه در نوع خود بی‌سابقه بود، به صراحت مدعی وجود «ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای ایران» شد. جمهوری اسلامی اگرچه این ادعاها را رد كرد و محتوای گزارش آژانس را حاصل فعالیت نهادهای جاسوسی غرب نه براساس كار كارشناسی بازرسان آژانس دانست، با این حال همین گزارش و همین ادعاها بهانه‌ای شد برای آنكه آمریكا و متحدانش دور تازه‌ای از تحریم‌ها و محدودیت‌های یك‌جانبه خارج از چارچوب‌های بین‌المللی علیه ایران را در دستور كار قرار دهند. دور تازه‌ای كه البته مهم‌ترین آن هم از سال 2006 تاكنون، یعنی از سالی كه پرونده هسته‌ای ایران به طور جدی در مجامع بین‌المللی گشوده شد نیز محسوب می‌شد چراكه این‌بار برخلاف گذشته غرب به دنبال تحریم چند شركت و شخصیت ناشناخته بود. این‌بار اهداف مهم‌تری مدنظر بود. سرچشمه هدف قرار گرفته بود؛ نفت ایران. به ادعای غرب این‌بار با تحت تحریم قرار دادن نفت، اقتصاد تك بعدی ایران آسیب‌های جدی خواهد دید و همین موضوع جمهوری اسلامی را وادار به عقب‌نشینی خواهد كرد. بر همین اساس ابتدا آمریكا، بریتانیا و كانادا به‌سرعت و چندی پس از نشست فصل پاییز شورای حكام، بانك مركزی و خرید نفت و صنایع وابسته به آن از ایران را تحریم كردند و در ادامه 27 كشور عضو اتحادیه اروپا را تحت‌فشار قرار دادند تا آنها نیز به این تحریم‌ها بپیوندند. درخواستی كه پذیرش آن چندان هم ساده نبود، چراكه از یك‌سو اقتصاد اروپا شرایط با ثباتی را نداشت و از سوی دیگر هم برخی كشورهای بحران‌زده عضو این اتحادیه همچون یونان و اسپانیا وابستگی شدیدی به واردات نفت از ایران به دلیل شرایط مناسب فروش، داشتند. كشورهایی همچون ایتالیا هم به دلیل قراردادهایی كه از قبل با ایران داشتند زمان كنونی را برای اعمال این نوع تحریم مناسب نمی‌دانستند و خواستار وضع تحریم نفت ایران پس از پایان قراردادهای جاری بودند. ایران به طور میانگین روزانه بیش از دو میلیون بشكه نفت خام صادر می‌كند و بنا بر اعلام وزارت نفت ایران، ۱۸درصد از نفت خام صادراتی این كشور به مقصد كشورهای اروپایی می‌رود و داده‌های رسمی نشان می‌دهد ایتالیا و اسپانیا اصلی‌ترین خریداران نفت خام ایران هستند. براین اساس از زمان طرح تحریم نفت ایران در اتحادیه اروپا تا تصویب نهایی آن، دیپلمات‌های 27 كشور عضو این اتحادیه راه نسبتا طولانی را طی كردند تا بتوانند توافق و اجماع برای تصویب این طرح ایجاد كنند كه البته در این مسیر كشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان نقش انكار‌ناپذیری داشتند، چراكه اگر تعهد و تضمین این كشورها نبود شاید هیچ‌گاه این تحریم‌ها تصویب نمی‌شد. در همین حال پیش از رای‌گیری برای اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران، وزیر امور خارجه اسپانیا اعلام كرد مقامات عربستان سعودی به اسپانیا تضمین داده‌اند تا كمبود نفت ناشی از توقف خرید نفت خام ایران را جبران کنند و اسپانیا با دریافت چنین تعهدی حاضر شده است با اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران موافقت كند. استاوروس دیماس، وزیر امور خارجه یونان نیز گفت این كشور كه بیش از یك چهارم نفت خود را از ایران وارد می‌كند نیز با عربستان برای جبران كمبود تامین نفت از جانب ایران مذاكره كرده است. یك سخنگوی هیات نمایندگی یونان در اتحادیه اروپا این موضوع را تایید كرد. بر این اساس در نهایت روز دوشنبه گذشته، در بروكسل وزرای خارجه كشورهای عضو اتحادیه اروپا رای به اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران دادند كه شامل ممنوعیت خرید نفت، ممنوعیت مبادلات بانكی با بانك مركزی و مسدود كردن دارایی‌های این بانك و توقف تجارت طلا، الماس و سایر فلزات‌گرانبها با شركت‌های دولتی و بانك مركزی می‌شد. دیروز نیز كاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن انتشار قانون تحریم‌های جدید این اتحادیه علیه ایران آن را به 27 كشور عضو اتحادیه اروپا ابلاغ كرد. براساس فهرست كامل تحریم‌های اتحادیه اروپا، جدا از موارد مورد اشاره فوق، این اتحادیه محدودیت‌های دیگری را علیه ایران اعمال كرد كه از جمله آنها تحریم صنعت پتروشیمی ایران بود. به این ترتیب «فروش، تامین یا انتقال تجهیزات یا فناوری كلیدی برای صنعت پتروشیمی به ایران یا به شركت‌های ایرانی یا تحت مالكیت ایران كه در این صنعت در خارج از ایران فعالند، توسط اتباع دولت‌های عضو اتحادیه یا از طریق قلمروی دولت‌های عضو، یا با استفاده از كشتی‌ها یا هواپیماهایی كه تحت حوزه قضایی دولت‌های عضو قرار دارند، باید ممنوع شود چه منشا آن در قلمرو خود آنها باشد یا نباشد. این اتحادیه باید تدابیر لازم را برای تشخیص كالاهای مرتبط كه تحت این مقرره قرار می‌گیرد، اتخاذ كند.»همچنین بنا بر تصمیم اتحادیه اروپا «ارایه كمك فنی یا تعلیم یا دیگر خدمات مربوطه، تامین مالی و كمك مالی برای هر گونه فروش، تامین، انتقال یا صدور تجهیزات و فناوری كلیدی مربوط به شركت‌هایی كه در ایران هستند و در صنعت پتروشیمی ایران یا در شركت‌های ایرانی یا تحت مالكیت ایران كه در این صنعت در خارج از كشور دست دارند، ممنوع می‌شود.»در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا «ارایه هرگونه وام مالی یا اعتباری به شركت‌هایی در ایران كه در صنعت پتروشیمی ایران فعالند یا به شركت‌های ایرانی یا تحت مالكیت ایران كه در این صنعت در خارج از ایران فعالند، باید ممنوع شود.» همچنین«ارایه اسكناس و مسكوكات تازه چاپ شده یا ضرب شده یا چاپ نشده، به بانك مركزی ایران یا به نفع بانك مركزی ایران باید ممنوع شود.» اتحادیه اروپا همچنین در تصمیم جدید خود اعلام می‌كند كه «تصمیم محدودیت‌های الحاق و توقیف سرمایه‌های اعمال شده در مورد اعضای سپاه پاسداران دیگر نباید به اعضای عالی‌رتبه محدود شود بلكه باید به دیگر اعضای سپاه تسری داده شود.»این تحریم‌ها از روز سه‌شنبه یعنی با ابلاغ آن از سوی كاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا لازم‌الاجرا شد كه البته این شامل تحریم نفت نمی‌شود چراكه به منظور كاهش فشار اقتصادی بیشتر به كشورهایی كه از ایران نفت وارد می‌كنند به این كشورها تا یكم ژوییه سال ۲۰۱۲ (11 تیر 1391) فرصت داده شد كه به قراردادهای موجود خود با ایران پایان دهند.
استقبال آمریكا از تحریم‌های اروپا
اعمال این تحریم‌ها با استقبال و تحسین رییس‌جمهوری آمریكا مواجه شد. باراك اوباما به سرعت در پیامی از هم‌پیمانان اروپایی خود برای اعمال این تحریم‌ها تشكر كرد. اوباما در پیام خود از تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا به عنوان نشانه‌ای یاد كرد كه «همبستگی جامعه بین‌الملل درخصوص نگرانی از برنامه اتمی ایران» را مشخص می‌كند. او همچنین وعده داد كشورش برای «تحت فشار گذاشتن ایران، تحریم‌های دیگری را هم علیه این كشور وضع خواهد كرد.»البته این وعده خیلی زود محقق شد چراكه در روزی كه اتحادیه اروپا تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران اعمال كرد، وزارت خزانه‌داری آمریكا بانك تجارت ایران را در فهرست بانك‌های تحریم شده خود قرار داد. این وزارتخانه با صدور اطلاعیه‌ای علت این تصمیم را اقدام بانك تجارت ایران در ارایه خدمات اقتصادی به شماری از بانك‌ها و شركت‌های دیگر ایرانی عنوان كرده است. بانك‌ها و شركت‌هایی كه به گفته این وزارتخانه، پیشتر به خاطر دست‌داشتن در فعالیت‌های ایران در زمینه «سلاح‌های كشتار جمعی» تحریم شده بودند. در بخش دیگری از این اطلاعیه، بانك تجارت به مشاركت مستقیم در برنامه هسته‌ای ایران نیز متهم شده و به عنوان نمونه، به جابه‌جایی ده‌ها میلیون دلار در سال ۲۰۱۱، برای سازمان انرژی اتمی ایران متهم شده است. با احتساب بانك تجارت، در مجموع ۲۳ نهاد اقتصادی ایرانی، از جمله چهار بانك اصلی دولتی در ایران، توسط ایالات متحده آمریكا تحریم شده‌اند. اوباما در ادامه پیام خود به كشورهای عضو اتحادیه اروپا مدعی شد كه تنها راه برای برداشتن تحریم‌ها علیه ایران، این است كه «ایران به تعهدات بین‌المللی خود عمل كند.» منظور آقای اوباما از این جمله احتمالا اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و توقف غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران است. كاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با ادعای اینكه تحریم‌ها علیه ایران هدف نیست، گفت اعمال این تحریم‌ها با هدف آن است تا تهران به پای میز مذاكره با غرب بازگردد. اشتون، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌ای گروه 1+5 تصریح كرد: «من می‌خواهم كه نتیجه این فشارها به مذاكرات بینجامد.»این در حالی است كه در هفته‌های اخیر تهران به صراحت و از جانب چندین مقام مسوول آمادگی خود را برای از سرگیری مذاكرات هسته‌ای با گروه 1+5 اعلام كرده است. با این حال شرط اتحادیه اروپا برای از سرگیری مذاكرات عدم وجود هرگونه پیش شرطی از جانب تهران و پاسخ به نامه مهرماه سال‌جاری كاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا عنوان شده است. تهران در نامه‌های اخیر خود به اشتون، شرط از سرگیری مذاكرات با 1+5 را گفت‌وگو حول محور بسته پیشنهادی ایران كه تاكید بر مذاكرات درباره موضوعاتی همچون مدیریت جهانی و خلع سلاح و... دارد، دانسته است. وزارت امور خارجه ایران در واكنش به تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا تاكید كرد، ملت ایران بارها اثبات كرده كه هرگز تحت فشار و اقدامات ظالمانه حاضر به دست كشیدن از حقوق مشروع و قانونی خود نبوده و مسلما با ایستادگی در چارچوب اصول عدالت‌خواهی و اعتقاد به صلح و ثبات بین‌المللی در آینده نیز تسلیم چنین روش‌هایی نخواهد شد و این مساله را به رهبران كشورهای غربی گوشزد می‌كند. سخنگوی وزارت امور خارجه كشورمان گفت: تحریم نفتی ایران در اتحادیه اروپا با بحران اقتصادی و اجتماعی كشورهای اروپایی سازگار نیست و بیشتر در چارچوب فشار تبلیغاتی و جنگ روانی قابل ارزیابی است. رامین مهمانپرست افزود: تحریم اقتصادی به بهانه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای كشورمان، اقدامی غیرمنطقی و ناعادلانه است اما تاثیری در روند حركت ملت ما برای دستیابی به حقوق اساسی خود ندارد. وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای تاكید كرد: «اتحادیه اروپا با تحریم نفت ایران عملا نفت، این ابزار غیرسیاسی را وارد بازی‌ها و مطامع سیاسی كرده و قطعا تبعات این تصمیم عجولانه به‌غیر از اروپا، كشورهای دیگر جهان را نیز متاثر خواهد كرد. قابل توجه است كه تنها 18 درصد از نفت صادراتی ایران به كشورهای اروپایی صادر می‌شود و مابقی نفت صادراتی ایران به سایر بازارهای جهانی عرضه می‌شود.» وزارت نفت در ادامه این بیانیه به عواقب این تصمیم اتحادیه اروپا اشاره كرد: «استفاده ابزاری و غیرمتعارف از نفت در معادلات سیاسی حاكم بر جهان به‌عنوان یك بدعت خطرناك در دنیا، ضرر و خسارت سنگین اقتصادی ناشی از تحریم نفتی ایران به مردم بحران‌زده اروپا و كشورهای پیشرفته و درحال توسعه، افزایش قیمت‌های جهانی نفت و كاهش شدید رشد اقتصاد جهانی به‌ویژه در دنیای بحران‌زده غرب و تحمیل هزینه‌های اضافی گزاف به مصرف‌كنندگان فرآورده‌های نفتی در اروپا.» آنچه كه در بیانیه وزارت نفت مورد اشاره قرار گرفت دیروز در بازارهای جهانی نفت نمود پیدا كرد، به طوری كه قیمت نفت دیروز نسبت به روزهای قبل حدود 12 دلار افزایش داشت و هر بشكه نفت برنت دریای شمال 112 دلار معامله شد. بر این اساس هنوز نفت ایران عملا تحت تحریم قرار نگرفته که آثار روانی خود را بر بازار جهانی به جا گذاشته است. اگر تا 11 تیر اتحادیه اروپا پای حرف خود بماند، معلوم نیست كه چه سرنوشتی بر بازار نفت رقم خواهد خورد كما اینكه ممكن است با افزایش قیمت «طلای سیاه» در بازار جهانی، عملا نگرانی اتحادیه اروپا كه منجر به تاخیر در تحریم نفت ایران شده بود محقق شود و آنها ناچار به عقب‌نشینی از تحریم اعمال‌شده شوند.