ترس و وحشت درپی وقوع زلزله در ورزقان

در آستانه زلزله 6.2 ریشتری سال 91 ورزقان، زلزله باز در این شهر زنگ‌ خطر را به صدا درآورد.

دلیل وقوع حوادث پی‌درپی در صنعت نفت چیست؟

به‌دنبال حوادث پی درپی در صنعت نفت ایران از ابتدای امسال تاكنون كه كشته و مجروح شدن تعداد زیادی از كاركنان این صنعت را به همراه داشت، دلیل 95 درصد حوادث رخ داده توجه كم به مسائل H.S.E (ایمنی، بهداشت، محیط زیست) در واحدهای واگذار شده اعلام شد و این در حالی است كه مدیركل اچ.اس.ای وزارت نفت خطای انسانی در شرکت‌های پیمانکاری را دلیل اصلی ایجاد این حوادث می‌داند.

به گزارش ایسنا، این مقام مسوول دلیل دیگر این حوادث را نیز خوردگی تاسیسات اعلام و تاكید كرده كه آن‌هم در واقع به خطای انسانی در بررسی منظم تاسیسات بازمی‌گردد.

* * مروری بر حوادث نیمه نخست امسال

انفجار یک چاه نفتی بر اثر آتش سوزی دکل حفاری در نفت‌شهر كه كشته و مجروح‌شدن حداقل 12 نفر را در پی داشت (خرداد ماه)، آتش‌سوزی مجتمع پتروشیمی خارگ و كشته‌شدن حداقل 4 نفر(مرداد ماه)، آتش‌سوزی پتروشیمی پردیس یک با هشت كشته و زخمی (مرداد ماه) و آتش‌سوزی خط لوله گاز سرخس - مشهد با كشته و مفقود شدن 12 نفر (شهریور ماه) ازجمله حوادث پر سر وصدای نیمه نخست امسال بوده‌اند.

* * شركت‌های پیمانكاری؛ متهم ردیف اول

دراین بین مسوولان وزارت نفت شركت‌های پیمانكاری خصوصی شده و عدم توجه كافی آنها به اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست را دلیل اصلی این اتفاقات می‌دانند؛ به‌طوری كه پس از حوادث دو شركت پتروشیمی در مرداد ماه، بیات - معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی - گفته بود كه بخش خصوصی آمادگی بر عهده گرفتن مدیریت مجتمع‌های پتروشمی را ندارد، زیرا نتوانسته‌اند به اندازه لازم رشد کنند.

وی دلیل این موضوع را نیز اجرای سریع و پرشتاب قانون واگذاری‌ها در صنعت پتروشیمی دانسته و گفته بود كه واگذاری‌های سریع در شرایطی پیش ‌رفته كه بخش خصوصی از لحاظ مدیریتی هنوز نتوانسته خود را آماده کند.

از طرف دیگر اردشیری - مدیر کل بهداشت، ایمنی و محیط زیست وزارت نفت - نیز گفته بود كه همه این انفجارها در واحدهای واگذار شده به بخش خصوصی رخ داده و بیشتر این حوادث نیز از سهل‌انگاری یا انجام ندادن یک کار بسیار کوچک ناشی شده است.

* * تكاپوی وزارت نفت برای نظارت بر ایمنی شركت‌های واگذار شده

به گزارش ایسنا، پس از وقوع این حوادث، وزارت نفت در قالب درخواستی از وزارت اقتصاد، خواستار ایجاد امكان نظارت بر موارد ایمنی و بهداشت واحدهای واگذار شده به بخش خصوصی شد. طبق این درخواست، درمورد شرکت‌هایی که فروخته شده‌اند، برنامه خاصی متناسب با وضعیت آنها برای نظارت بر ایمنی باید اجرا شود، ولی درخصوص شرکت‌هایی که از این به بعد واگذار می‌شوند، باید الحاقیه تهیه شده از طرف وزارت نفت مبتنی بر رعایت موارد مربوط به HSE و پدافند غیرعامل در قرارداد آنها ذکر شود.

در این رابطه، اگرچه فرضیه وقوع این حوادث به‌دلیل حمله ویروس جدید استاكس‌نت كه به تازگی وارد برنامه‌های نرم‌افزاری صنعت نفت شده نیز مطح شد، ولی با تاكید وزارت نفت مبنی بر عدم تاثیر و دخالت این ویروس در حوادث پیش‌آمده، این فرضیه نیز از تب و تاب افتاد.

* * پس دلیل حوادث چیست؟

باوجود آنكه هواره مدیران بخش‌های دولتی بر اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه ایمنی و تاثیر آن به‌عنوان یك سرمایه‌گذاری اثربخش آگاهی داشته و تاكید می‌كنند كه این سرمایه‌گذاری حفظ منابع این شركت‌ها را به‌دنبال دارد، ولی در مورد پیمانكاران گفته شده با وجودی كه آموزش‌های لازم ارائه شده و در قرارداد آنان رعایت این مسائل ذكر می‌شود، اما چون پرسنل همواره تغییر می‌كنند، به‌تدریج اجرای آموزش‌ها نادیده گرفته می‌شود.

همچنین درباره جرایم زیست‌محیطی جرایمی وضع شده، درحالی‌كه درخصوص رعایت دستورالعمل‌های ایمنی چنین جرایمی وجود ندارد، زیرا اساسا قانونی در این زمینه نیست.

از سوی دیگر به اعتقاد كارشناسان، آماده‌نبودن زیرساخت‌ها برای واگذاری شركت‌ها، فشارهایی برای بومی‌سازی بدون در نظر گرفتن تخصص افراد، رعایت نكردن مقررات سازمانی در زمینه ارتقای شغلی افراد، منتقل نشدن تجربه نیروهای متخصص به جوانان به‌دلیل نبود برنامه‌ریزی مشخص یا عدم تمایل افزاد متخصص به این كار به‌دلیل ترس از دست دادن سمت، تفاوت حقوقی كارمندان رسمی و پیمانكاری در شرایط مشابه كاری ونظارت ضعیف بر مسائل بهداشت، ایمنی و محیط زیست از دیگر عوامل بروز حوادث است.

* * ضرورت اجرای نقش حاکمیتی دولت در مقوله ایمنی

به‌نظر می‌رسد با توجه به اهمیت این موضوع نیاز است كه دولت نقش حاکمیتی در مقوله ایمنی اجرا كند؛ به‌این منظور باید یک سازمان ملی ایمنی با نظارت کامل بر واحدهای تولیدی از طریق وزارت نفت ایجاد شود تا استانداردهای این وزارت‌خانه را به شدت تحت نظر و کنترل در زمان اجرا درآورد.

این سازمان، باید مستقل و تحت نظارت وزیر نفت باشد که با حضور افراد با تجربه این صنعت در بخش‌های مختلف نفت، گاز و پتروشیمی به صورت شورای عالی ایمنی فعالیت کند.

در این رابطه پیوندی - رییس انجمن صنفی کارفرمایی صنایع پتروشیمی - با ابراز نگرانی از بی‌توجهی به ایمنی در گیر و دار واگذاری‌ها تصریح كرده كه در شرایط انتقال شركت‌ها از بخش دولتی به خصوصی به دلیل سرعت دادن به برخی فعالیت‌ها و تمرکز بر خصوصی‌سازی مطلق، ممكن است شرایط ایمنی و استانداردها رعایت نشود.

بنابراین به‌نظر می‌رسد تنها متهم دانستن شركت‌های خصوصی واگذار شده و خطای انسانی آنها در انجام بازدیدهای دوره‌ای یا اجرای عملیات كافی نیست و بهتر است دولت درخصوص بخش مهمی مانند ایمنی كه كوچكترین اشتباه می‌توان قربانیان متعددی را برجای بگذارد، وارد عمل شود.../گزارش ایسنا