تحلیل‌گریزی در بورس تهران

رشد 26 درصدی شاخص از اوایل دی ماه تاکنون اظهار نظرهای بسیاری را میان اهالی بازار سهام به دنبال داشته است. رشدی که شاید از روزهای قبل از اجرای عملی برجام تا حدودی قابل پیش‌بینی بود، اما جهش16 هزار واحدی برای بسیاری از سهامداران دور از ذهن به نظر می‌رسید. در این گزارش «دنیای اقتصاد» به پشتوانه نتایج دو نظر‌سنجی قبلی خود در میان دو گروه بازیگران خرد بازار و کارشناسان و پاسخ‌های دریافتی درخصوص صنایع پیشرو در یک سال آینده به مقایسه این نظرات باتوجه به رفتار شاخص این صنایع پرداخته است. بررسی‌ها حاکی از این است که بسیاری از صنایع با رفتاری متناقض میان دو گروه و همگام با پیش بینی سهامداران حرکت کرده و به دور از دلایل بنیادی رشد‌های قابل توجهی را رقم زده‌اند. در این میان می‌توان از صنعت خودرو نام برد که از اوایل بهمن ماه با رشد 40 درصدی مواجه شده، این در حالی است که این صنعت در نگرش تحلیلی نتوانسته صنعت مناسبی از نظر شرایط بنیادی به شمار رود و به زعم تعداد قابل توجهی از سهامداران تحلیل‌گریزی بسیاری را در خود گنجانده است. این موضوع در برخی صنایع دیگر نیز مشاهده می‌شود که نشان می‌دهد فضای روانی در بازار غالب شده و هیجانات، تمرکز بر تحلیل‌ها را کمرنگ‌تر کرده است.

موج‌سواری خودرویی‌ها و رشد چشمگیر
رفتار صنایع بورسی این روزها زیر ذره بین بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران این بازار با رفتاری ضدو نقیض همراه است. از یک طرف گروهی که رشد این روزهای شاخص صنایع مختلف را هیجانی و بر مبنای سفته‌بازی دانسته و گروهی دیگر که چشم‌انداز مثبت رفع تحریم‌های اقتصادی را پیش‌زمینه صعود بسیاری از گروه‌ها می‌دانند. در این بین از بررسی نظر‌سنجی‌های قبلی «دنیای اقتصاد» دریافت می‌شود که انتخاب صنایع پیشرو در میان سهامداران و کارشناسان با اختلافات زیادی همراه است. صنعتی مانند خودرو در حالی به‌عنوان اولین انتخاب سهامداران بازار در دو نظر سنجی مطرح شده که این گروه میان کارشناسان در اولویت‌های بعدی قرار داشته است. با این حال رشد چشمگیر این صنعت از آبان ماه تا کنون خود می‌تواند دلیلی بر این مدعا باشد که رشد این صنعت بر مبنای رفتارهای هیجانی و غیر‌تحلیلی سهامداران صورت گرفته است.

در همین زمینه مهرزاد منتظری، مدیر تحلیل کارگزاری اقتصاد بیدار در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: تفاوت نگاه میان کارشناسان و سهامداران در این صنعت قابل پیش بینی بود. صنعت خودرو طی دو سال گذشته نوسانات زیادی داشته و ریسک‌های بسیار زیادی را متحمل شده است. این صنعت در دو بازه زمانی مد نظر با نگاه بنیادی میان کارشناسان انتخاب شده است، درصورتی که در طرف مقابل سهامداران با دید هیجانی اینچنین صعودی را برای خودرو پیش بینی کرده بودند.وی در ادامه تشریح کرد: یکی از دلایلی که می‌تواند گواه این رشد بی بنیاد باشد، رشد اخیر نماد‌هایی مانند «خساپا» است.

بسیاری در این روزها مشاهده کرده‌اند که این کارخانه با شروع رفع تحریم‌های هسته‌ای، هیچ‌گونه بهره‌وری در محصولات نداشته در صورتی که این نماد با رشد 196 درصدی قیمت از دی‌ماه مواجه شده است. به‌طور کلی صنعت خودرو با رشد هیجان مضاعفی همراه بوده، بسیاری از نقدینگی موجود در این بازار به‌صورت اعتباری است که حاصل فعالیت نوسانگیران در این مدت بوده است. با این شرایط نمی‌توان رشد این صنعت را در میان مدت و بلند مدت متداوم دانست و پیش‌بینی می‌شود برخلاف نظر سهامداران گروه خودرو طی ماه‌های آتی با ریزش‌های منطقی همراه باشد.

منطق، چاشنی حرکت بانکی‌ها
راه طی شده از سوی گروه بانک راهی منطقی با روند شاخص کل بوده است. منتظری با بیان این مطلب درخصوص اقبال خوب صنعت بانک میان کارشناسان بیان کرد: در نظر‌سنجی‌های شما پیش‌بینی صنایع در بازه زمانی یکساله در نظر گرفته شده است.همانطور که کارشناسان در این دو پرسشنامه بیان کرده‌اند این صنعت طی یک سال آتی می‌تواند آینده بسیار خوبی در بازار سهام داشته باشد.

با وجود اینکه سرعت نقدینگی در این صنعت بسیار بالا و عرضه‌های بسیار قوی دیده می‌شود اما نمی‌توان از اثر رفع تحریم‌ها در این صنعت چشم‌پوشی کرد. با رفع تحریم‌های هسته‌ای خبرهای مثبتی درخصوص این گروه دریافت شد که تاثیر آن را در عملکرد این روزهای بانک‌ها می‌توان احساس کرد. همکاری بانک‌های ایران با بانک‌های بین‌المللی، کاهش نرخ بهره بین بانکی از سوی بانک مرکزی و گشایش خطوط اعتباری از اتفاقات بنیادی است که می‌تواند در صورت مالی این شرکت‌ها در ماه‌های آینده تاثیر بسزایی داشته باشد و روند قابل تاملی را در میان مدت و بلند مدت برای این صنعت رقم بزند.

صنعت پتروشیمی با رفتارهای سنتی
اما سومین صنعت بررسی شده میان سهامداران و کارشناسان در دو دوره، صنعت پتروشیمی بود. با وجود کاهش شدید قیمت نفت و کالاهای جهانی این صنعت به‌عنوان سومین انتخاب در میان سهامداران و چهارمین اولویت برای کارشناسان مطرح بوده و از آبان رشدی بیش از 12 درصد را داشته است. منتظری در این زمینه به «دنیای اقتصاد» گفت: نگاه کارشناسان به صنعت پتروشیمی با نگاه به قیمت‌های جهانی و روند نرخ دلار در کشور بیان شده است.

با توجه به افت شدید قیمت‌های جهانی و گزارش‌های ضعیف این شرکت‌ها در مدت اخیر، نمی‌توان بازدهی بسیار مثبتی را برای این صنعت در نظر گرفت. اما باید توجه کرد یکسری از صنایع همواره با خوش‌بینی در میان سهامداران مطرح بوده‌اند که در این بین این صنعت به گواه نظر سنجی‌های انجام شده خوش اقبالی خود را در میان این دسته از بازیگران بازار حفظ کرده است. به‌طور کلی این صنعت به رسم سال‌های گذشته با نگاه بلند مدت می‌تواند صنعتی مطلوب باشد، زیرا نه خاصیت نوسان‌گیری مانند خودرو را داردو نه پوشش خبری مانند بانک‌ها را شامل می‌شود.

تحلیل‌های مبهم در گروه پالایشی‌ها
چهارمین صنعت بررسی شده در میان دو گروه شرکت‌کننده در نظر‌سنجی‌ها گروه پالایشی‌ها هستند. با وجود رشد 29درصدی این صنعت از آبان تا‌کنون اما پرواضح است که این گروه نتوانسته مورد حمایت کارشناسان جامعه آماری قرار بگیرد به‌طوری‌که در دور اول به‌عنوان هشتمین انتخاب بوده و در دور دوم حتی در میان 10 انتخاب ابتد‌ایی کارشناسان قرار نداشته است. در این بین سوال این است با توجه به کمرنگ بودن احتمال رشد این صنعت از نگاه تحلیلی دلیل رشد این صنعت حتی بیشتر از گروه بزرگی مانند بانک چه بوده است؟ منتظری در پاسخ به این سوال می‌گوید: در مورد گروه پالایشی تحلیل دقیقی وجود ندارد.

این صنعت همچنان در ارائه گزارش‌های 6 و 9ماهه با عملکرد بسیار ضعیفی همراه بوده است. همچنین قیمت نفت با کاهش قابل توجهی همراه بوده است. با این تفاصیل رشد این صنعت را می‌توان تنها بر مبنای نوسان‌گیری در بازار دانست. رفتار هیجانی حاکم در صنعت خودرو در این صنعت نیز به روشنی دیده می‌شود و انتظار ادامه‌دار بودن رشد این صنعت در آینده نمی‌تواند منطق چندانی داشته باشد.

موج نوسانگیری در گروه فلزی
صنعت دیگر بررسی شده در این نظر‌سنجی‌ها گروه فلزی است. این صنعت که در میان سهامداران و کارشناسان از اقبال خوبی برخوردار نبوده است رشد بالای 17 درصد را از آبان سال جاری در کارنامه دارد.منتظری می‌گوید: تا زمانی‌که نرخ ارز در حدود 3500تا3600 تومان باشد و قیمت نفت بر سطح 28 دلار باقی بماند قیمت فعلی برای سهام فولاد بسیار زیاد و انتظار اصلاح قیمتی در این سهم محتمل است. گروه فلزی با P/ E حدود 12 تا 14 ارزش سرمایه‌گذاری چندانی ندارد و اگر این روزها با رشد نیز مواجه است به دلیل موج نوسان‌گیری است که این روزها در میان بسیاری از سهم‌ها سرایت کرده است.

نگاه تحلیلی در دارویی‌ها
با وجود اینکه در 5 صنعت بررسی شده فوق روند رشد شاخص صنایع با نگاه سهامداران همراه بوده است،در صنعت دارو این شرایط تغییر کرده و قرعه به نام کارشناسان بازار و سنگینی کفه ترازو به سوی رفتار تحلیلی حرکت کرده است. گروه دارویی با رشد 34 درصدی از ابتدای آبان تاکنون با اختلاف قابل توجهی در رتبه هفتم در میان سهامداران و رتبه دوم میان کارشناسان قرار گرفته است. مدیر تحلیل کارگزاری اقتصاد بیدار در این زمینه می‌گوید:رشد این صنعت به دلایل منطقی انجام شده.صنعت دارو با ارز آزاد فعالیت نداشته و به وسیله ارز رسمی معامله می‌شود.

خبرها درخصوص تک نرخی شدن ارز می‌تواند کمک شایانی به سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد.از سوی دیگر این صنعت از گروه‌هایی به شمار می‌رود که به بحث واردات وابستگی بسیاری دارد. با رفع تحریم‌های اقتصادی شرایط برای واردات تسهیل شده و قیمت مواد اولیه و هزینه‌های سنگین به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.

نگاه کارشناسان در دوره بررسی شده نیز به گواه همین تحولات است و رشد34درصدی این صنعت از آبان ماه تا‌کنون کاملا منطقی و به دور از هیجان به نظر می‌رسد.مهرزاد منتظری در پایان با اشاره به اینکه رفتار تحلیلی در عملکرد بازار کمرنگ شده است بیان کرد: بسیاری از صنایع با لیدری صنعت خودرو این روزها شاهد رشد‌های دور از منطقی هستند که بر پایه رفتار سهامداران به وجود آمده است. به دلیل بنیادی نبودن پایه رشد بسیاری از این صنایع متزلزل وپیش بینی می‌شود در آینده با اصلاح در روند شاخص همراه باشند.
 

 اخباراقتصادی  -  دنیای اقتصاد

حلقه مفقوده«تحلیل» در بورس تهران

اخبار اقتصادی - آیا ریزش بورس به عوامل بیرون بازار برمی‌گردد؟
حلقه مفقوده«تحلیل» در بورس تهران

 واقعیت رفتارهای هیجانی و بدون استدلال حاکم بر بازار سرمایه بعد از اعلام نتیجه مذاکرات هسته‌ای باز هم خود‌نمایی کرد و به بازار و متولیان آن یادآوری کرد که بورس تهران بیش از پیش نیاز به علم و آگاهی دارد. فعالان بورس تهران تا پیش از اعلام نتیجه مذاکرات تصمیم گرفتند که با چشم و‌ گوش بسته وتنها با خوش بینی به بازار نگاه و تصمیم‌گیری کنند؛ چراکه بسیاری از مسائلی که فعالان بازار امروز برای منفی شدن بازار برمی‌شمارند اخباری هستند که قبل از اعلام نتیجه مذاکرات به بازار مخابره شدند اما بازار به دلیل خوش‌بینی زیادی که داشت این اخبار را نادیده گرفت و ناگهان با تمدید مذاکرات نسبت به تمامی اخبار همزمان واکنش نشان داد و بورس قرمز پوش شد.

به نظر می‌رسد چیزی که امروز باید بدنه و مسوولان آن را نگران کند نبود تحلیل منطقی در بازار است؛ چراکه در اکثر موارد پیش بینی بازار از وضعیت آینده خود، اشتباه است و این عدم توان تحلیل است که بیشترین ضربه را به بازار وارد می‌کند. اگر فعالان اقتصادی بیاموزند به جای سواری گرفتن از اخبار و دلالی کردن در بازارهای پولی و مالی، آنها را تحلیل کنند قطعا در آینده کمتر از این دست نوسانات در بازار خواهیم داشت.

در حقیقت هیچ کارشناس و فعالی در بازار نیست که منکر این واقعیت باشد که بازار سرمایه امروز دارای ریسک‌های سیستماتیک زیادی است که تصمیم‌گیری و تحلیل را مشکل می‌کند، اما در عین حال نمی‌توانیم این واقعیت را نادیده بگیریم که نبود علم و دانش کافی در بازار مشکلات را بیش از پیش بزرگ کرده و بازار را با جریان‌هایی روبه‌رو می‌کند که بیرون آمدن از آنها به آسانی میسر نیست.

بورس رفتاری فراواکنشی به مسائل دارد
آنچه بازاررا می‌سازد سطح انتظارات و اطلاعات است. بازار بر اساس رقم پی بر‌ای شرکت‌ها سطح انتظار خود را نسبت به رشد قیمتی آنها برآورد می‌کند و بر اساس سطح انتظار خود قیمت شرکت را رشد می‌دهد و هر زمان که تصور کند انتظاراتش برآورده نمی‌شود سهم را با روند نزولی مواجه می‌کند. فواد فتح‌اللهی از تحلیلگران بازار سرمایه، در ادامه مطلب فوق گفت: درخصوص سطح اطلاعات شرکت‌ها نیز بحث بر همین منوال است؛ هر چه اطلاعات شفاف‌تر و تحلیلی‌تر باشد می‌توان روند آتی قیمت‌ها را در آن مشاهده و سپس برای معامله تصمیم‌گیری کرد. در بورس نیز هر کسی بر‌اساس اصول معاملاتی، تجارب و انگیزه‌های خود معامله می‌کند و سطح انتظارات معامله‌گران لزوما یکی نیست و در تمام بازارهای مالی فعال خبره و مبتدی حضور دارد اما هر چه فعالان بازار مبتدی تر باشند پیش‌بینی روند بازار سخت تر است.

وی در ادامه افزود: بسیاری از سهامداران حقیقی طی روزهای گذشته بر اساس انتظارات برآورده نشده خود از روند بازار فروشنده سهام‌شان هستند؛ چرا که تصور می‌کنند در بازار دیگری می‌توانند انتظارات خود را برآورده سازند، اما مساله اینجا است که به دلیل عمق کم بازار و نبود تحلیل در آن، رفتار این دسته از سهامداران نمود بیشتری پیدا کرده و به بازار جهت داده است. این کارشناس بازار سرمایه نبود روند ارزش‌گذاری واقعی سهام را از جمله دلایل بروز این‌چنین افت‌هایی در بازار دانست و اظهار کرد: پروسه ارزش‌گذاری سهام بسیار طولانی و زمان بر است به همین دلیل بازار ما از روش میانبر که همان نسبت پی بر ‌ای است، استفاده می‌کند و در نتیجه فعالان بازار مفروضات کمتری در بازار برای تحلیل در دست دارند. این پایین بودن سطح تحلیل و عمق بازار باعث می‌شود بورس عموما نسبت به اخبار عکس‌العمل نامتناسبی داشته باشد. برای نمونه در حال حاضر واكنش بازار در مواجهه با سود اعلامی شرکت‌ها بسیار كم است ولی نسبت به وقایع سیاسی و اطلاعات کلان کشور واکنشی شدید نشان می‌دهد و این جزو خصایص بازار شده و باید آن را شناخت و نسبت به آن عکس‌العمل مناسب از خود نشان داد. فتح‌الهی همچنین گفت: باید برای حل این مشکل، تحلیل به بازار راه پیدا کند و فعالان آن نیز با کسب تجربه به یک سطح منطقی از رفتارمعامله‌گری دست پیدا کنند. در حال حاضر یکی از کمبودهای بازار شرکت‌های پردازش اطلاعات است که وظیفه این شرکت‌ها برآورد و تحلیل روند اقتصادی کشور است تا سهامداران بتوانند با بررسی دقیق‌تری به فعالیت در بازار بپردازند. بورس ایران بازاری جوان است که نیاز به کسب تجربه دارد و طی چند سال اخیر شروع به مدرن شدن کرده و ابزارهای جدید مالی به آن راه پیداکرده است.

نبود نقدینگی پایدار دلیل ریزش‌های هیجانی است
حسین خواجویی از کارشناسان بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که چرا بازار سرمایه نسبت به اتفاقات اخیر دچار رفتاری هیجانی و بدون تحلیل شد، گفت: ریشه این رفتار بازار به نبود نقدینگی پایدار در بازار برمی‌گردد. در حال حاضر نقدینگی به اشکال مختلف از بازار خارج می‌شود؛ برای مثال اگر سازمان خصوصی‌سازی یا آستان قدس در بازار سهام می‌فروشند آن پول از بازار خارج می‌شود و این مجموعه‌ها مجدد اقدام به خرید از بازار نمی‌کنند تا عمق بازار حفظ شود. مثال دیگر اینکه سهامدار حقیقی با شروع هیجان مثبت در بازار برای خرید اقدام می‌کند، اما با کوچکترین سیگنال منفی سهام خود را حتی با ضرر در بازار می‌فروشد و تا دوباره جو روانی مثبت بر بازار حاکم نباشد به بازار برنمی‌گردد. وی در ادامه افزود: اگر نقدینگی در بازار پایدار باشد نوسان کمتر خواهد بود به این معنا که در شرایط افت شاخص چون پول در بازار زیاد است بازار خود به خود کنترل می‌شود و در زمان رشد حبابی نیز خود سهامداران حقوقی از رشد بی‌رویه قیمت جلوگیری می‌کنند، اما از آنجا که شرایط امروز بازار بر پایه دلالی است سهامداران صرفا به کسب سود فکر می‌کنند و کلیت بازار از اهمیت کمی برخوردار است.

خواجویی سپس عنوان کرد که از جمله دلایل نبود نقدینگی در بورس این است که بورس در کلیت اقتصادی کلان کشور جایگاه قابل دفاعی ندارد و در بحث تامین مالی شرکت‌ها نیز کمتر از 5 درصد نقش دارد و همه آن را به شکل بازار کالا نگاه می‌کنند نه بازار سرمایه و به دنبال نوسان‌گیری از این بازار هستند. از دلایلی که می‌توان برای این چنین رفتارها ذکر کرد نگاهی است که سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در بورس دارند. آنها سهام را به‌عنوان حق مالکیت خود بر شرکت‌ها نمی‌دانند و نسبت به اتفاقاتی که پیرامون این شرکت‌ها رخ می‌دهد حساس نیستند که اگر چنین بود در بسیاری از موارد اعتراض همسوی سهامداران از شرکت‌های فعال در بازار باعث می‌شد تا دولت مجاب به حمایت درست از بازار شود.

وی در پایان اذعان کرد که باید تصمیماتی اتخاذ شود تا بورس به شکلی درست به جامعه معرفی شود و سرمایه‌گذاران با علم و آگاهی کافی به این بازار ورود کنند تا بتوانیم بازاری کارآ داشته باشیم.

اخبار اقتصادی - دنیای اقتصاد