تبلیغ بدون مجوز در سریال پرطرفدار نوروزی!

سریال «پایتخت» یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های نوروزی بود که در سه سال گذشته در تعطیلات نوروز، مردم را پای تلویزیون کشاند. در سری سوم این سریال که نوروز 93 از شبکه‌ی یک سیما پخش شد، شرکتی مدام تبلیغ می‌شد که به گفته‌ی مدیرکل دفتر تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای تبلیغ مجوز نداشته است!

سریال‌های نوروزی تلویزیون موفق بودند

پخش سریال‌های نوروزی مانند همیشه واكنش‌های متفاوتی را در بین مردم و منتقدان سینما و تلویزیون باعث شده است.امسال تلویزیون تلاش كرد با چند سریال متفاوت در ژانرهای مختلف، مهمان خانه‌های مردم باشد. استفاده از داستان‌های گوناگون، حضور بازیگران شناخته شده و نام‌آشنا و توجه به ذائقه مخاطب شاید بزرگ‌ترین ویژگی سریال‌های نوروزی امسال باشد.

چاردیواری، زن‌بابا، دارا و ندار، شهر كودكان، همسفران باد و محله تهرونی‌ها آثاری بودند كه در این ایام از شبكه‌های مختلف پخش شدند. دیروز واكنش مثبت گروهی از نمایندگان مجلس به سریال‌ها و برنامه‌های پخش شده در تعطیلات نوروزی را در این صفحه خواندید، اما ظاهرا هنوز تب اظهارنظرهای مختلف درباره سریال‌های پخش شده فروكش نكرده است.

● زن‌بابا سریالی گرم و صمیمی بود

امیر قادری، منتقد جوان سینما و تلویزیون درباره سریال زن‌بابا كه توسط سعید آقاخانی كارگردانی و از شبكه ۳ سیما پخش شد، به مهر گفته است: مجموعه تلویزیونی «زن‌بابا» گرم و صمیمی است و امتیاز آن انتخاب خوب بازیگران این سریال است.

قادری انتخاب بازیگران این سریال را یكی از امتیازات آن عنوان كرده و گفته است : اتفاقاتی كه در سریال زن‌بابا به تصویر كشیده شده به حوادث روزمره نزدیك‌تر است. البته مقداری شتابزدگی در سریال زن‌بابا دیده می‌شود كه به نظرم اگر دوستان فرصت بیشتری برای نگارش داشتند این مشكل هم دیده نمی‌شد، چرا كه این نقص در قسمت‌های آخر بیشتر نمود پیدا كرده و آن هم به خاطر بموقع رساندن قسمت‌های مختلف به پخش است. مسلما اگر نویسندگان وقت بیشتری داشتند شخصیت‌ها را بهتر می‌توانستند پرورش دهند.

● چاردیواری؛ دوری از تجمل‌گرایی

این در حالی است كه یك منتقد دیگر، سریال چاردیواری را به لحاظ لحن موفق‌تر از دیگر سریال‌های نوروزی دانست و آن را از معدود سریال‌هایی برشمرد كه مبتلا به سندرم تجمل‌گرایی نشده است.

غلامعباس فاضلی درباره سریال‌های پخش شده گفته است: به نظرم پخش سریال نوروزی چاردیواری اتفاق خوبی در تلویزیون است و به ۵ دلیل جزو معدود سریال‌های موفق تلویزیون محسوب می‌شود.

وی افزود: مجموعه چاردیواری دچار عارضه فلاكت‌نمایی نشده است. گرچه برخی شخصیت‌های قصه در جنوب شهر زندگی می‌كنند، اما اصلا فلاكت‌نمایی نمی‌كند. لحن مجموعه مناسب است و از بگومگوهای خسته‌كننده فاصله گرفته است. مجموعه‌های زن‌بابا و دارا و ندار را جسته و گریخته دیدم. دیالوگ‌های این دو مجموعه مخاطب را خسته می‌كند، اما دیالوگ‌های چاردیواری این طور نیست.

فاضلی یكی دیگر از امتیازات مجموعه چاردیواری را بهره بردن از موسیقی محلی دانست و گفت: ریتم موسیقی كمك زیادی به متفاوت شدن مجموعه كرده است. از سوی دیگر، در این مجموعه برخلاف دیگر مجموعه‌های سیروس مقدم مثل رستگاران، ترانه مادری و دلنوازان از توطئه خبری نیست. به هر حال مخاطبان از این همه توطئه در مجموعه‌ها خسته شده بودند و بد نبود مجموعه‌ای دیده شود كه فارغ از این مسائل باشد.

این منتقد خاطرنشان كرد: مجموعه چاردیواری از شرافت انسانی و عزت نفس می‌گوید. در واقع شخصیت‌های فقیر قصه هم عزت نفس دارند. در سال‌های اخیر در مجموعه‌های كمدی و تراژدی مثل پاورچین، نرگس و... عادت شده بود كه هر چه شخصیت پست‌تر، شیرین‌تر است. وی در پایان اشاره كرد: مجموعه چاردیواری شرافت را به تماشاگران منتقل می‌كند و در مجموع اتفاق فرخنده‌ای در تلویزیون است.

● عیدی آبرومندانه تلویزیون به مخاطب

جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون هم درباره سریال‌های نوروزی تلویزیون در سال ۱۳۸۹ به فارس گفت: عیدی نوروز ۱۳۸۹ تلویزیون با كادوی «دارا و ندار»، «چاردیواری»، «زن بابا» و «محله تهرونی‌ها» در مجموع عیدی آبرومندانه‌ای بود كه از سوی قشرهای مختلف جامعه مورد پسند و قبول قرار گرفت.

وی خاطرنشان كرد: ویژگی اصلی مجموعه‌های نوروزی تلویزیون كه آنها را پیگیر می‌كرد و مخاطبان را تا پاسی از شب با خود همراه می‌‌ساخت، استفاده كما بیش مناسب از قالب‌های طنز و مضامین خانوادگی كمدی بود كه در این میان، گوی سبقت را كار دیدنی «مسعود ده‌نمكی» ربود و توانست با ارائه مضامین متنوع اجتماعی و خانوادگی و گریز به مسائل و مشكلات اجتماعی و گاه اعتقادی از زاویه انتقاد سازنده و كارگردانی و بازی‌های خوب و متن قابل توجه، جایگاهی مناسب نزد بینندگان بیابد و استعدادها و توانایی‌های بالقوه مسعود ده‌نمكی در عرصه تولید برنامه‌های تماشایی تلویزیون را به اثبات برساند كه جای قدردانی دارد.

آذین افزود: با این كه به دلیل حضور چشمگیر سعید آقاخانی در مجموعه‌های نوروزی سیما باید سال ۱۳۸۹ را به خاطر این مجموعه‌ها، سال سعید آقاخانی نامید، اما كار حرفه‌ای و جمع و جور سیروس مقدم یعنی «چار دیواری» را باید جلوتر از «زن بابا» نشاند و به رغم كاستی‌های مشهود این مجموعه، نمره‌ای خوب به آن داد.

این منتقد در ادامه افزود: «زن بابا» هم تلاش موفقی از سعید آقاخانی بود كه با اغماض از رك‌گویی و شعارزد‌گی‌های اخلاقی، باید امتیازی خوب در كارنامه سازنده آن و آغازی نویدبخش برای سعید آقاخانی در كارگردانی مجموعه‌های طنز تلویزیونی دانست.

او گفت: متاسفانه مجموعه «محله تهرونی‌ها» با این‌كه تلاش گروه سازنده را برای ارائه كاری خوب نشان می‌داد اما چندان دیده نشد و ساختار متوسطش در ابعاد كارگردانی، متن و بازیگری نتوانست آن را در ردیف ۳ مجموعه دیگر قرار دهد.

وی در پایان افزود: در كل مجموعه‌های نوروزی تلویزیون در سال ۱۳۸۹ شروعی خوب برای سازمان صدا و سیما بود كه امید می‌رود این روند رو به صعود بوده و شاهد آثار متنوع، پرمحتوا و تماشایی بیشتری از تلویزیون در سال جاری باشیم.

● دارا و ندار؛ سریالی درباره معضلات جامعه

اما یك منتقد دیگر سینما و تلویزیون معتقد است مسعود ده‌نمكی فاصله طبقاتی اغنیا و فقرا را در مجموعه «دارا و ندار» بخوبی به نمایش گذاشته است.

شهرام خرازی‌ها به ایرنا گفت: «دارا و ندار» فرزند زمان خود است و بصراحت مسائل و معضلات جامعه معاصر را با زبان طنز به نقد كشیده است. البته نخستین بار نیست كه ده‌نمكی به چنین امری مبادرت می‌ورزد، او قبلا هم در ۲ مستند پربیننده و تاثیرگذار «فقر و فحشا» و «كدام استقلال؟ كدام پیروزی؟» تبعات ویرانگر فقر را به تصویر كشیده بود.

عضو انجمن نویسندگان و منتقدان سینمایی افزود: نمایش مشكلات قشر محروم و مستضعف جامعه با روشنفكربازی، نمادپردازی و از موضع بالا نگاه كردن، پاسخگوی نیاز امروز مخاطبان سینما و تلویزیون كه دوست دارند تصویر واقعی جامعه خویش را ببینند، نیست. در ۲ دهه ۶۰ و ۷۰ بكرات شاهد ضرر دادن و بی‌مخاطبی فیلم‌های فقرنمای روشنفكری بودیم كه مصرف داخلی نداشتند و صرفا برای كسب جایزه از جشنواره‌های فرنگی ساخته می‌شدند.

وی با اشاره به این كه تاریخ مصرف این‌جور محصولات تصویری گذشته و باید طرحی نو در انداخت، یادآور شد: «دارا و ندار» با مردم به زبان خودشان صحبت می‌كند، به همین خاطر هم مورد استقبال آنها قرار می‌گیرد. این امتیاز را نباید به منزله باج دادن و تن سپردن به خواسته‌های نازل بینندگان تلقی كرد. مهم پیام ارزشمند مجموعه فراخواندن اقشار مرفه و متوسط جامعه برای رفع مشكلات معیشتی و ارتقای وضعیت كار و زندگی محرومان و مستمندان است كه باید با شیوه و روشی جذاب و البته قابل دفاع به مخاطبان میلیونی ارائه شود.

این منتقد ضمن تاكید بر فیلمنامه و كستینگ (بازیگرگزینی) حرفه‌ای به عنوان اصلی‌ترین امتیاز «دارا و ندار»، اظهار كرد: ده‌نمكی قبل از كلید خوردن هر پروژه بشدت روی سناریو متمركز می‌شود و برخلاف بسیاری از همكارانش در سینما و تلویزیون كه اصرار دارند به عنوان تك نویسنده فیلم یا سریال شناخته شوند، از نظرات مشورتی دیگران بهره فراوان می‌برد.

● حرف آخر

با همه اینها به نظر می‌رسد تلویزیون در ادامه راهی كه آغاز كرده است تلاش كرده با استفاده از امكانات موجود و البته ملاحظات رسانه‌‌ای مثل تلویزیون، مخاطبان بی‌شمار خود را همچنان با خود همراه كند. اگرچه گاهی این حركت آهسته‌تر و گاهی با شتاب توام بوده اما همین استمرار و تلاش برای خلق آثار برتر تلویزیونی از جمله نكاتی است كه همواره در دستور كار مدیران مختلف صدا و سیما قرار داشته است.