«برگزیده شعر دهه‌ هفتاد» منتشر شد

خبرگزاری ایسنا: کتاب «هفتاد؛ برگزیده شعر دهه‌ هفتاد» منتشر شد.

این کتاب که به انتخاب ابوالفضل پاشا، رضا چایچی و بهزاد خواجات و به اهتمام مجید ضرغامی جمع‌آوری شده است شعرهایی از شاعران دهه‌ 70 را شامل می‌شود که به اعتقاد و آرای انتخاب‌کنندگان، از بهترین شعرهای شاعران در آن دهه بوده‌اند.

گردآورندگان این اثر در مقدمه‌ کتاب درباره‌ شعر دهه‌ هفتاد، دلیل انتخاب شاعران این کتاب و علت انتخاب نکردن بعضی از شاعران منسوب به آن دهه سخن گفته‌اند. در بخشی از مقدمه‌ این کتاب آمده است:

«درباره‌ شعر دهه‌ هفتاد سخن بسیار گفته‌اند و از منظرهای گوناگون به آن پرداخته‌اند. برآیند و خلاصه‌ کلام همه‌ منتقدان، تولد شعری شاخص و اثرگذار است که بر نسل قبل و بعد از خود تأثیری بسزا گذاشت؛ دیگر آن‌که صاحب عناصری بود که با شعر قبل از خود کاملا تفاوت داشت، در این اختصار نمی‌خواهیم وارد جزییات شویم و این‌جا به هر آن‌چه منتقدان درباره‌ شعر دهه‌ هفتاد گفته‌اند بپردازیم اما صادقانه باید افزود که هنوز جای بسیاری پژوهش‌ها و نقدها درباره‌ شاعران شاخص این دوره خالی‌ است، چرا که شاعران دهه‌ هفتاد، نه از ایده‌های زبانی برجوشیدند و نه به تناسخ شعرهای رفته کوشیدند؛ آنان با هم و بی هم در سفر بودند و فقط روحِ عزیمت بود که آنان را در یک جا گردآورد؛ سفر از تمام استقرارهای شعر امروز (و نه دهن‌کجی به آن‌ها) با جذب مقتضیات زمانه و درکی صحیح از نوگرایی در تمام عناصر شعری و البته گاه مسامحه‌ها و کج‌روی‌هایی که ذاتیِ هر جنبش نوینی‌ است.

این کتاب نه قصد تحلیل شعر دهه‌ هفتاد را دارد و نه تجلیل از شاعران آن، بلکه نام‌های زنده‌ای را به خود جذب کرده که با مراجعه به نشریات و کتاب‌های آن دوره، بسامد بسیار داشته‌اند و درباره‌ آنان از طرف منتقدان بحث‌هایی در میان بوده، گونه‌ای از گزیده‌ شعرهای سازندگانِ این جریان (و نه تمام شاعرانِ حاضر در تقویمِ دهه‌ هفتاد) تا هر شخص علاقه‌مندی بتواند با مراجعه به چنین مجموعه‌ای، از جست‌وجوی طولانی آسوده شود.

گردآورندگان این کتاب (ابوالفضل پاشا، رضا چایچی و بهزاد خواجات) که خود از بانیانِ این جریان شعری هستند بر اساس برنامه‌ریزی، پیشنهاد و اهتمام مجید ضرغامی و به دعوت انتشارات سرزمین اهورایی به تبیین شاخص‌های شعر این دهه و انتخاب شعرهای این مجموعه در دفتر ناشر گرد آمدند. پس از بحث و تبادل نظر بسیار، سرانجام در خصوص نام‌هایی که در مجموعه آمده توافق کردند. از شاخص‌های مورد نظرشان برای گزینش شعر یا شاعر منتخب، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. حضور مریی مؤثر در شعر دهه‌ هفتاد (با کتاب یا بی کتاب)

2. حضور ایده‌پردازانه (با شعر یا نگاه منتقدانه‌ خود) در شعر این دوره

3. استمرار حضور در نشریات معتبر این دوره

4. وجود نقد و نظر درباره‌ی شاعر منتخب

5. کثرت آثار در کتب شعر و یا آنتولوژی‌های منتشر شده در دهه‌ هفتاد

6. ارزش کیفی آثار بنابر معیارهای گروهی گردآورندگان کتاب

به این ترتیب هیأت گزینش، تلاش کرد که اشعار منتخب از نظر تقویمی هم به دهه‌ هفتاد محدود شود، منتها خلق آثار شاعران مشهور این دهه، تقریبا از اواخر دهه‌ شصت آغاز شده بود و اگر خود جریان را ملاک گزینش قلمداد کنیم و نه لزوما تاریخ ارائه و چاپ آثار را، لذا دامنه‌ انتخاب به اوایل دهه‌ هشتاد هم خواهد رسید، پس ما ابتدا بر نام‌های زیر (به ترتیب الفبا) توافق کردیم:

شیوا ارسطویی/ ابوالفضل پاشا/ رضا چایچی/ بهزاد خواجات/ بهزاد زرین‌پور/ یزدان سلحشور/ آفاق شوهانی/ علی عبدالرضایی/ مهرداد فلاح/ مهرنوش قربانعلی/ هیوا مسیح/ حافظ موسوی/ گراناز موسوی/ نازنین نظام‌شهیدی/ کوروش همه‌خانی/ و رسول یونان

و برای این‌که حق این جریان به خوبی ادا شود، اسامی زیر که ارائه‌ آثارشان تقریبا به ابتدای دهه‌ هشتاد بازمی‌گردد (اما از نظر کیفی به دهه‌ هفتاد تعلق دارند) به آن نام‌ها افزوده شد:

پگاه احمدی/ علیرضا بهنام/ و رزا جمالی

ممکن است برخی از مخاطبان این مجموعه، نام و شعر شاعران مورد نظرشان را در این کتاب نبینند پس همان‌طور که پیش از این گفتیم بحث ما در خصوص شعر هفتاد صرفا بحث تقویمی نیست که همه‌ شاعرانی را که در این دهه حضور داشته‌اند لحاظ کنیم؛ از طرف دیگر گاهی نام برخی از شاعران به تسامح با شاعران اصلی دهه‌ هفتاد همنشین شده است که در همه‌ مآخذ و به ویژه در این مجموعه باید رفع شبهه شود. ناگفته نماند که در دهه‌ هفتاد به لحاظ مرور تاریخی دو دسته از شاعران حضور داشتند و از این منظر باید بیفزاییم که در این دهه دو نوع شعر سروده شده است: نوع اول، شعر دهه‌ هفتاد و نوع دوم شعر در دهه‌ هفتاد.

شعر دهه‌ هفتاد، شعر شاعرانی‌ است که پیش از این به ویژگی‌های کلی روش آنان اشاره کردیم. بحث در خصوص این شاعران بحث تقویمی نیست بلکه باید تحول‌ها را در کار آنان ارزیابی کنیم؛ شعر این شاعران در عین حال که به شاعران سلف و شیوه‌های آنان احترام می‌گذارد و به دست‌آوردهای هنری آن عزیزان وفادار است، نسبت به روش‌های آنان گامی جدیدتر تلقی می‌شود. شاعران هفتاد در عین احترام به شاعران پیشین، روش‌های پیشرفته‌تری را در نظر داشتند و برای اثبات آرمان‌های شعری خود و دفاع از این آرمان‌ها بسیار کوشیدند و حتا سیلی خوردند. البته یادآور شویم که نام یا عنوان شاعران دهه‌ هفتاد در خصوص این شاعران، به شکلی شتاب‌زده و ارتجالی انتخاب شد و چیز عجیبی هم نبود که این نوع شعر یا این گروه از شاعران نام دیگری داشته باشند.

اکنون اگر بخواهیم شعر دسته‌ بعدی شاعران این دهه را بررسی کنیم باید همان عنوان شعر در دهه‌ هفتاد و بحث تقویمی را در نظر بگیریم که شاعران این دسته اگر چه در این دهه حضور داشته‌اند اما جزو شاعران دهه‌ هفتاد به شمار نمی‌آیند؛ چرا که ویژگی‌های شعر شاعران دهه‌ هفتاد را در شعر خود رعایت نکرده‌اند. برای روشن‌تر شدن مطلب نام مهم‌ترین شاعران این گروه را که نام و شعرشان در این مجموعه نیامده است به ترتیب حروف الفبا ذکر می‌کنیم و بعد توضیحات بیش‌تری را می‌افزاییم: محمد آزرم/ شمس آقاجانی/ ندا ابکاری/ هوشیار انصاری‌فر/ علی باباچاهی/ نسرین جافری/ عباس حبیبی بدرآبادی/ امید حلالی/ شهرام رفیع‌زاده/ م. روانشید/ فرامرز سه‌دهی/ اعظم شاهبداغی/ فریاد شیری/ فریبا صدیقیم/ ایرج ضیایی/ محمدحسین عابدی/ علی عبداللهی/ کسرا عنقایی/ آزیتا قهرمان/ سایر محمدی/ و شاعران دیگری از این گروه...

اگر نام و شعر این شاعران یا شاعران دیگری از این دست در این مجموعه وجود ندارد دال بر آن نیست که در کار این عزیزان خلاقیت وجود نداشته است بلکه باید تأکید کنیم که در کار اغلب این عزیزان خلاقیت و نوآوری و فراروی‌های بسیار وجود دارد اما شعر این بزرگواران ویژگی‌های شعر دهه‌ هفتاد را ندارد یا آن‌که احتمال‌های دیگری را می‌توان در نظر گرفت....»

«هفتاد؛ کتاب برگزیده شعر دهه‌ هفتاد» با انتخاب و مقدمه‌ ابوالفضل پاشا، رضا چایچی و بهزاد خواجات در قطع رقعی و 196 صفحه است. مدیر هنری و مدیر طرح این کتاب مجید ضرغامی است. «هفتاد» با فروست شماره‌ 12 شعر امروز در انتشارات سرزمین اهورایی منتشر و روانه‌ بازار نشر شده است. علاقه‌مندان می‌توانند این کتاب را از کتاب‌فروشی‌های شهر و محل خود و یا از طریق فروشگاه مجازی سایت این انتشارات خریداری کنند.