بازگشت معتادان مهاجر

در سال‌های اخیر اعتیاد توسط بسیاری از کارشناسان مسائل اجتماعی، مهمترین آسیب اجتماعی ایران توصیف شده است. تغییر الگوی مصرف مواد مخدر، فعالیت‌های پیشگیرانه در این زمینه را با مشکلات جدی رو به رو کرده است. معتادان مهاجر، چه کسانی که از خارج از کشور به ایران آمده اند و چه معتادانی که از شهرستان به تهران وارد شده اند یکی از مشکلات در حوزه مبارزه با مواد مخدر است.

اعتیاد در کشور ما در حالی تبدیل به مهمترین آسیب اجتماعی شده است که حتی نمی‌توان اطلاعات موثقی در مورد تعداد معتادان به دست آورد. حتی به فرض اینکه آمارهایی هم که از سوی نهادهای مختلف ارائه می‌شود صحت دشته‌ و آمار دقیقی از تعداد معتادان وجود داشته باشد، با این وجود باز هم نمی توان توصیف دقیقی از وضعیت معتادان در کشور به دست آورد. تفکیک افراد معتاد از نظر جنسیت، سن، وضعیت اشتغال و سایر فاکتورهای اجتماعی و فرهنگی هنوز به طور دقیق مشخص نیست. یکی از فاکتورهای دیگری هم که در یک سال اخیر بحث و اظهارنظر پیرامون آن کم نبوده است، حضور معتادان مهاجر شهرستانی و خارجی در تهران است.

 

شش ماه قبل، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر از اعتیاد حدود ۵/۱ تا دو درصد از جمعیت ۷۹ میلیونی ایران خبر داد و گفت: «در کشور ایران تنها ۱۵ درصد معتادان موفق به ترک مواد مخدر می‌شوند و ۸۵ درصد باقیمانده دوباره در دام این بلای خانمان‌سوز گرفتار می‌شوند.» با استناد به این اظهارنظر می‌توان گفت صفت خانمان سوز برای اعتیاد، صفت برحقی است، زیرا شانس نجات از آن بسیار پایین است و پایین‌تر از این هم خواهد شد، چون این روزها جای تریاک، هروئین و حشیش را شیشه و مواد روانگردان گرفته اند که ترک آنها بسیار دشوارتر از مواد مخدر سنتی است

 

رواج مواد مخدر صنعتی مشکلات پیشین موجود در این حوزه را چندین برابر کرده است. نبود آمار دقیق از تعداد معتادان با گرایش به این مواد بیشتر می‌شود، زیرا علائم این مواد به حدی ناشناخته هستند که در برخی از موارد حتی خود فرد هم خود را معتاد نمی داند. در آینده‌ای نه چندان دور گرایش ۲۵ درصدی به مصرف مواد مخدر صنعتی از این هم بیشتر خواهد شد و مشکلات هم چندین برابر.

افزایش باورنکردنی معتادان مهاجر
زمانی یک جامعه قادر خواهد بود با دستی پر و قوی به مبارزه با مواد مخدر برود که شناخت دقیقی از وضعیت مواد مخدر داشته باشد. این مساله تنها به آمار دقیق از تعداد افراد معتاد معطوف نیست، بلکه باید بتوان از ریز و درشت مشخصات فردی معتادان در کشور خبر داشت. یکی از مهمترین مشکلات در حوزه مواد مخدر در کشور ما که در سال‌های اخیر تشدید هم شده است افزایش معتادان مهاجر در کشور است. این معضل به جایی رسیده که تبدیل به یکی از مشکلات مهم شهر تهران شده است و مبارزه با آن در سال گذشته بیش از هر مقطع دیگری افزایش یافت. مهرماه امسال، هاشمی استاندار تهران گفت: «۶۰ درصد از معتادان متهاجر و کارتن‌خواب در سطح شهر تهران بومی نیستند و از سایر شهرستان‌ها وارد شده‌اند که باید تدابیری اتخاذ شود که این افراد به شهرستان‌های خود بازگردند.»

 

زمانی معضل معتادان مهاجر روی ناخوش خود را بهتر نشان می‌دهد که بدانیم تعداد آنها در سال‌های اخیر به میزانی باورنکردنی افزایش یافته است. آبان امسال، فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ با بیان اینکه بیش از یک هزار و ۵۰۰ زن معتاد متهاجر در تهران وجود دارند، گفت: «این درحالی است که چهار سال پیش حدود ۱۰۰ زن معتاد متهاجر در تهران وجود داشتند.» این آمار از افزایش ۱۵ برابری زنان معتاد متهاجر تنها در یک دوره چهار ساله حکایت دارند که روایتگر وضعیتی ناگوار برای جامعه ایران و به ویژه پایتخت آن است.

 

ساجدی نیا در بخشی دیگر از سخنانش به آمار معتادان متهاجر مرد اشاره کرد و گفت: « بیش از ۱۵ هزار معتاد مرد نیز در تهران کارتن خوابند، این در حالی است که چهار سال گذشته بیش از پنج هزار نفر مرد معتاد در تهران وجود داشت.» از آنجایی هم که ۶۰ درصد از این معتادان متهاجر، مهاجر هستند مشکلات در این حوزه چندین برابر می‌شوند.

معتادان مهاجر خارجی در تهران
اما مشکل زمانی از این هم بیشتر می‌شود که پای معتادان مهاجر خارجی هم وسط می‌آید؛ معتادان مهاجری که رقم قابل توجهی از آنها افغان‌هایی هستند که غیرقانونی در ایران زندگی می‌کنند. بر اساس آمارهای منتشر شده در سال‌های اخیر حدود ۹۴ درصد از مهاجران ساکن در ایران افغان هستند. یک سال قبل، رحمانی فضلی وزیر کشور اعلام کرد: «بر اساس آخرین آمار حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار مهاجر افغان در ایران حضور دارند، که حدود یک میلیون از آنها به صورت غیرمجاز در ایران هستند.»

 

هر چند که این آمار هم با توجه به نبود اطلاعات درست محل بحث است، اما یکی از مهمترین مشکلاتی که حضور این مهاجران غیرقانونی در کشور ایران ایجاد کرده است ورود آنها به قاچاق مواد مخدر است. از آنجایی هم که افغانستان بزرگترین تولید کننده تریاک در دنیاست به نظر می‌رسد این مشکل چندان هم دور از انتظار نباشد. مهاجر غیرقانونی ای که به دلیل نداشتن اسناد هویتی از حداقل‌های زندگی محروم است مجبور به روی آوردن به کارهای غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و بعضا هم مصرف آن می‌شود.

 

بر کسی پوشیده نیست که یکی از مهمترین پیامدهای حاشیه‌نشینی اعتیاد است و حاشیه نشینی این مهاجران غیرقانونی زمینه مساعدی را برای گرایش به مصرف مواد مخدر به وجود می‌آورد. از سوی دیگر، بر اساس آمارهای نهادهای بین‌المللی از جمعیت ۳۰ میلیونی افغانستان حدود سه میلیون آن معتاد هستند و به تبع آن تعدادی از مهاجرانی هم که به صورت غیرقانونی وارد کشور ایران می‌شوند معتاد هستند. با این اوصاف مشکل همسایگی در جوار بزرگترین تولید کننده تریاک دنیا برای کشور ایران چندین برابر می‌شود. این مشکل بیش از هرجایی پایتخت را درگیر خواهد کرد، زیرا بر اساس آمارهای ارائه شده تعداد زیادی از مهاجران غیرقانونی در تهران زندگی می‌کنند. زمانی که حتی آمار دقیقی از تعداد مهاجران غیرقانونی وجود ندارد، به تبع آن تعداد معتادان آنها از این هم ناشناخته‌تر خواهد بود.

بازگشت معتادان مهاجر به کشور خودشان
روز گذشته، معاون شهردار تهران از بازگشت معتادان خارجی جمع‌آوری شده به کشورهای خود خبر داد. حجت الاسلام میثم امرودی با بیان این که ٦٠ درصد معتادان سطح مددسراها شهرستانی‌ها هستند، گفت: در حال حاضر، در حال انجام اقدامات لازم برای بازگرداندن آنها به شهرهای خود هستیم. او با اشاره به این که برای بازگرداندن معتادان شهرستانی، منتظرهستیم تا قوه قضاییه حکم لازم را صادر کند، خاطرنشان کرد: تا کنون جلسات متعددی برای تسریع در بازگشت معتادان شهرستانی تشکیل شده است و امیدواریم هرچه سریع‌تر این اتفاق رخ دهد.

 

به گزارش ایسنا، امرودی با اعلام این که طرح انضباط شهری، طرحی دو ساله است، افزود: تا کنون چهار ماه از این طرح گذشته و حدود پنج هزار معتاد در مددسراها بسر می‌برند و معتادان پس از بهبود یافتن به محیط خانواده و کار باز می‌گردند.

 

 اخبار  اجتماعی  -  آرمان   

ویدیو مرتبط :
کلیپ زیبای بازگشت شهید گمنام محمود مهاجر پس از 26 سال

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

بازگشت معتادان هرندی به شوش/ طرح ساماندهی معتادان متجاهر، شکست خورد؟

نیازی نیست منتظر سرشب و غروب آفتاب باشیم؛ معتادان آنقدر وقیح شده‌اند که در پشت دیوار مدرسه دخترانه، پل عابرپیاده و حتی پشت به دیوار بانک، بساط مواد و مالخری خود را پهن کرده‌اند؛ بی خیال از هر اتفاقی به مصرف مواد و چانه زنی در خصوص قیمت کالاهای کهنه خود مشغول هستند.

این داستان هرروزه میدان و خیابان‌های اطراف شوش است، خیابانی که گویا غبار معتادان خیابان خواب که این روزها از هرندی به اینجا کوچ کرده‌اند، نمی‌خواهد از چهره‌اش پاک شود.

ماه‌های پایانی سال بود که خبر از تحویل کمپ‌های ترک اعتیاد به میزان لازم برای درمان معتادان مطرح شد و حتی مسئولان امر خبر از افتتاح مراکزی به نام "بهاران" دادند تا معتادان پس از بهبودی در این مراکز مستقر شده و پس از بازآموزی به جامعه بازگردند؛ در ظاهر امر همه چیز به نظر درست می آمد، آنگونه که مسئولان امر بارها و بارها در مصاحبه‌هایشان اعلام کرده بودند، رایزنی و هماهنگی‌های لازم انجام شده تا حرکتی بزرگ در راستای بهبود چهره زندگی در شهر به ویژه منطقه هرندی که به محل تجمع معتادان پایتخت بدل شده بود، رخ دهد.

حرکتی که در آستانه نوروز با پرچمداری شهرداری تهران آغاز شد ولی تنها چند روز توانست خود را حفظ کند! معتادان باز هم به شوش بازگشتند و گویا سرنوشت میدان قدیمی شوش با معتادان و بزهکاریشان گره خورده است! با اینکه پس از برخورد سلبی پلیس، پارک شوش از معتادان پاکسازی شد اما هنوز هم خیابان‌های اطراف میدان همچون پیلچی، مهدیه، غمخوار محل جولانگاه معتادانی است که پس از فروش اجناس کهنه خود در شب‌بازارهای مولوی و شوش، برای دود کردن موادشان به محلی امن و بی‌دغدغه احتیاج دارند.

با اینکه همه سعی در بهبود چهره هرندی و شوش داشتند، حتی مدتی چندروزه نیز این مهم محقق شد اما تنها پس از کمتر از یک هفته باز هم چهره شوش به معتادان آذین شد؛ این موضوع گلایه مردمان این محل که بیش از دیگران امیدوار اجرای این طرح‌ها بودند را به همراه داشت و تعدادی از اهالی محله شوش با انتقاد از اقدامات "یو یو" شکل مسئولان در جمع‌آوری معتادان زبان به انتقاد و اعتراض از وضعیت محله خود گشودند.

«مریم» زن خانه‌داری که بیش از 30 سال است در محله شوش زندگی می‌کند، با انتقاد از عملکرد مسئولان در حوزه جمع آوری معتادان و بهبود بخشی به زندگی در این منطقه می‌گوید: حس شهروند درجه 2 و حتی درجه 3 به من دست می دهد وقتی می بینم که مسئولان تنها از محله ما (شوش) برای مطرح کردن اقداماتشان استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه از نگرش و برداشت سایر شهروندان در مورد محله مان ناراحت هستیم، ادامه می‌دهد: مطرح شدن ناگهانی نام شوش و هرندی در تهران و رسانه ها باعث شد توجه همگان به این مناطق جلب شود و حسی از ترحم و ترس روانه مردم این منطقه شود در حالی که معتادان لامکان تنها درصدی کوچک از مردم این منطقه را تشکیل می دهند و نباید این برداشت به تمام مردم تعمیم داده شود.

آنطور که این زن خانه‌دار ساکن در محله شوش می‌گوید: نظم این منطقه بهم خورد و حالا که موفق نشدند می‌گویند سایر دستگاه‌ها همکاری نکردند. به ماموران می‌گویم معتادها را جمع کنید مگر نه اینکه مصاحبه کرده اند که باید جمع شوند اما می گویند کمپ نداریم!!؟؟؟ بروند کمپ بسازند، مگر هزینه ساخت کمپ چقدر می شود که نمی‌توانند بسازند؟.

این مادر همچون بسیاری از مادران این محله نمی‌تواند نگرانی خود را از آینده فرزندان خود پنهان کند و می افزاید: هرروز که فرزندم به مدرسه می‌رود نگرانم که مبادا معتادی سدراهش شود و ... .

شهرداری نباید بیش از حد زیربار تعهد برود
گلایه و دغدغه مردم این محله همه از یک جنس و مشترک است، ترجیع‌بند سخنان همه آنها "گلایه از رها کردن معتادان و در پی آن ناامنی و زشت شدن چهره محله شان" بود؛ اما مجتبی شاکری، رئیس کمیسیون نامگذاری شورای شهر نیز با بیان اینکه وقتی ابتدا و انتهای مدل فعالیت در محله‌ای مشخص نباشد چنین می شود، می‌گوید: زحمات طاقت‌فرسای شهرداری در هرندی به دلیل غفلت سایر دستگاه‌ها منتج به نتیجه نمی‌شود.

وی با بیان اینکه عمده دلایل اعتیاد در جامعه ما فقر، بیکاری و... است، گفت: حل این مسائل مربوط به شهرداری نیست و شهرداری می‌خواهد در مراکز بهاران خود نسبت به حرفه‌آموزی معتادان بهبودیافته اقدام کند در حالی که در جامعه کنونی ما افرادی با مدرک فوق لیسانس، دکتری و ... وجود دارند که نمی‌توانند شغلی برای خود پیدا کنند و جای سوال است برای بهبودیافته‌ای که رزومه مناسبی ندارد، چگونه می‌توان شغلی ایجاد کرد؟.

شاکری با بیان اینکه شهرداری نباید بیش از حد زیربار تعهد برود، گفت: مشکل اصلی عدم فعالیت قرارگاه مبارزه با آسیب‌های اجتماعی در وزارت کشور است، چراکه وقتی قرارگاه به خوبی فعالیت نکند نیروهای درخط با کم و کاستی‌ها روبرو شده است.

مردم محله شوش گناهی ندارند
رحمت الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر با بیان اینکه مردم منطقه شوش گناهی ندارند و مسئولان مقصر هستند، گفت: مشکلات اجتماعی این محله ناشی از تعلل و عدم توجه چندده ساله مسئولان است که الان به چنین وضعیتی خود را نشان می‌دهد.

وی با اشاره به تردد معتادان در برخی معابر پایتخت افزود: در میادین اصلی منطقه شوش حضور افراد معتاد و ولگرد کمتر شده است اما در کوچه‌ها و محله‌ها تجمع می کنند و این مسئله قطعا به آرامش مردم سیب می زند.

حافظی در مورد علت این اتفاق و بازگشت دوباره معتادان با بیان اینکه فضاهای پیش بینی شده برای ترک اعتیاد ظرفیت کمتر از نیاز واقعی بود و به همین دلیل ظرفیت مراکز تکمیل شده اما معتادان هنوز در سطح شهر تردد می کنند گفت: برآورد جامع آماری با ظرفیت تطبیق نداشته است و برای حل این مشکل یا باید ظرفیتها افزایش یابد و یا تا بازگشت و خروج افراد، جا برای مابقی باز شود.

بازگشت معتادان به پاتوق‌ها
فاطمه دانشور، رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر اما نظر دیگری دارد و با بیان اینکه علت رها شدن دوباره معتادان به خصوص زنان به خیابان‌های پایتخت، آماده نبودن مراکز بهاران در بهمن ماه سال گذشته بوده است به ایسنا گفت: براساس برنامه ریزی‌های انجام شده مقرر شده بود که پس از جمع آوری معتادان توسط پلیس و شهرداری، آنها به کمپ‌های ترک اعتیاد سپرده و پس از آن برای حرفه آموزی به مراکز بهاران سپرده شوند که پس از درمان، بهاران آماده نبود و در کمپ نیز این افراد بهبود یافته نگهداری نشدند.

وی با بیان اینکه شهرداری علت این تاخیر را اعتراض اهالی حکیمیه اعلام کرده است گفت: اعتراض اهالی حکیمیه نشان از عدم مطالعه و نیاز سنجی دارد چراکه اگر مطالعه انجام می گرفت قطعا این اعتراضات پیش بینی می شد و این منطقه انتخاب نمی‌شد هرچند جای سوال است که آیا در در استان تهران هیچ جایی نبود که این 400زن را به آنجا ببریم؟چراکه این افراد توسط رصد فعالان اجتماعی مجددا در پاتوق‌ها و محلات دیده شدند.

دانشور با بیان اینکه یک نسخه را نمی شود برای 400 نفر پیچید گفت: باید در کنار مددکار اجتماعی، مددیار نیز که از بهبودیافتگان است حاضر شود چراکه من، قالیباف و یا امرودی صحبت های کارتن خواب را متوجه نمی شویم و باید در پروسه درمان این افراد، مددیارانی حاضر باشند تا به این افراد کمک کنند.

هراتفاقی که در میانه راه جمع آوری معتادان افتاده از عدم همکاری یا نیم بند بودن همکاری مسئولان امر، عدم ظرفیت مناسب برای ساماندهی، تعویق در بهره‌برداری از بهاران و ... رخ داده، دودش به چشم مردمان محله هرندی و شوش رفته، مردمانی که این روزها میان تماس با دو شماره 137 و 110 مبهوت مانده‌اند و نمی‌دانند برای دورکردن معتادان متجاهر که از میانه‌های روز پشت دیوار و پنجره خانه‌شان بساط پهن می‌کنند، چه کنند؟ و به نظر می‌رسد باید مسئولان هرچه زودتر آستین همت خود را بالاتر بزنند تا این مشکل حل و فصل شود.

 اخبار اجتماعی  - ایسنا