انتخاب میان رشد اقتصادی و بنزین ارزان

بهمن آرمان، اقتصاددان، مساله تعیین قیمت بنزین و یا سایر فرآورده‌های نفتی در ایران را یک مساله چالشی می‌داند و در گفت و گو با «آرمان» می‌گوید:« مردم باید میان اشتغال، رشد اقتصادی، بنزین ارزان و کنترل تورم یکی را انتخاب کنند و در حال حاضر راه دیگری وجود ندارد. حال بهتر است مصوبه اخیر مجلس مبنی بر افزایش قیمت بنزین پرمصرف‌ها نیز اصلاح و اجرایی شود.»

در حال حاضر که با کاهش بهای نفت در بازارهای بین‌اللملی مواجه شده‌ایم، مساله تعیین قیمت بنزین تا چه حد برای اقتصاد کشور مورد اهمیت قرار دارد؟ اقدامات دولت و مجلس در این زمینه چطور ارزیابی می‌شود و چگونه باید به قیمت‌گذاری بپردازند؟
مساله تعیین قیمت بنزین و یا سایر فرآورده‌های نفتی در ایران به شکل یک مساله چالشی و در واقع غیرعلمی درآمده است و بعضا مورد سوءاستفاده هم قرار می‌گیرد. واقعیت این است که دولت با یک معضل جدی رو به رو شده و آن، اینکه قیمت نفت در بازارهای جهانی کاهش پیدا کرده است و به دنبال آن، درآمدهای دولت که به طور مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با قیمت نفت هستند، روند نزولی را پشت سر گذاشته‌اند. این کاهش درآمد می‌تواند یا از طریق استقراض از نظام بانکی و یا به وسیله منطقی کردن قیمت فرآورده‌های نفتی جبران شود.

اما باید اشاره داشت که استقراض از نظام بانکی عوارض بسیار سنگینی برای اقتصاد کشور به بار می‌آورد؛ به این صورت که تورم ناشی از افزایش نقدینگی به دنبال افزایش پایه پولی به یک تورم لجام گسیخته تبدیل می‌شود. این امر را باید رسانه‌های گروهی برای مردم روشن سازند و آنها را آگاه کنند که به طور مثال ممکن است قیمت بنزین ثابت بماند و دولت هم برای تامین کسری بودجه خود به استقراض از بانک مرکزی اقدام کند، اما چنین اتفاقی به قیمت تحمیل تورم بر مردم تمام می‌شود. بنابراین قربانی اصلی ثابت نگه داشتن قیمت بنزین خود مردم هستند. آنچه در مورد افزایش قیمت پلکانی بنزین در جلسه صبح روز سه‌شنبه به تصویب مجلس رسید، طرح بسیار مناسب و کارشناسانه‌ای بود که متاسفانه در جلسه عصر همان روز به کمیسیون تلفیق بازگشت‌.

علاوه بر ایران، کشورهای دیگری هم از کاهش قیمت جهانی نفت متضرر شدند، آیا آنها نیز در مساله قیمت گذاری بنزین همانند ایران رفتار کردند؟
ما شاهد چنین مساله‌ای در کشورهایی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی هم بوده‌ایم. به دنبال کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، دولت عربستان پرداخت یارانه به بنزین را به‌شدت کاهش داد. عربستان سعودی که پس از ونزوئلا و ایران سومین کشور در زمینه پرداخت یارانه به سوخت و به عبارتی بنزین است، قیمت بنزین را در کشور خود ۵۰ درصد افزایش داد.

همین برنامه در امارات متحده عربی نیز صورت گرفت، به طوری که آنها دیگر منتظر فرا رسیدن سال جدید نشدند تا در لایحه بودجه افزایش قیمت بنزین را تصویب کنند، بلکه آنها بلافاصله خود را با شرایط روز بازارهای جهانی نفت تطبیق دادند. همین مساله در مورد کشور مصر هم اتفاق افتاد که پس از روی کار آمدن دولت آقای «سیسی» این کشور به‌طور کلی پرداخت یارانه به بنزین را قطع کرد و در این زمینه حتی تظاهرات‌ کوچکی هم شکل گرفت اما دولت در این رابطه کوتاه نیامد و اکنون در مصر دولت هیچ یارانه‌ای بابت مصرف بنزین پرداخت نمی‌کند.

در نتیجه پرداخت یارانه برای مصرف سوخت را برنامه‌ای اشتباه و نادرست می‌دانید؟
در ایران دولت باید به جای اینکه منتظر مجلس و مصوبات آن می‌مانْد، باید خود راسا طرح افزایش پلکانی قیمت سوخت را در لایحه بودجه سال ۹۵ منظور می‌کرد، زیرا ایران پس از ونزوئلا بیشترین یارانه را برای مصرف بنزین پرداخت می‌کند. طبیعتا چنین سیاستی نیاز به اصلاح دارد، زیرا نتیجه اقدامات ونزوئلا در پرداخت یارانه‌های سنگین، چاپ اسکناس و استقراض از نظام بانکی، نشان می‌دهد که ونزوئلا با نرخ تورم بیش از ۱۸۰ درصدی مواجه شده است.

چنین نرخ تورمی باعث شد تا دولت این کشور دیگر بودجه کافی برای اجرای پروژه‌های عمرانی و زیربنایی نداشته باشد و بیکاری در حدی افزایش پیدا کرد که تبدیل به یک بحران جدی در آن کشور شد. حال عدم تعادل در بودجه‌های جاری و عمرانی کشور ما نیز کاملا مشهود است و به وضوح احساس می‌شود. به طوری که در سال ۱۳۹۴ از ۳۷۰ هزار میلیارد ریال بودجه عمرانی کشور، تنها ۱۲۰ هزار میلیارد ریال آن صرف پروژه‌های عمرانی شد.
 

 اخبار اقتصادی -  آرمان 

مقایسه درآمد سرانه و قیمت بنزین کشورها/ایران در میان ارزان ترین یا گران ترین ها؟

مقایسه درآمد سرانه و قیمت بنزین کشورها/ایران در میان ارزان ترین یا گران ترین ها؟

در میان 17 کشوری که ارزان ترین و گران ترین بنزین دنیا را به خود اختصاص داده اند ایران در میان 4 کشوری قرار دارد که پایین ترین درآمد سرانه را دارد اما به نسبت این درآمد، بنزین را گران تر از دیگر کشورهای مذکور بفروش می رساند.

خبرآنلاین: درحالیکه مصر با وجود آنکه پایین ترین درآمد سرانه را در میان کشورهای درج شده در جدول مذکور دارد با اینحال دومین جایگاه بنزین ارزان را به خود اختصاص داده است.به زبانی ساده تر اگرچه درآمد سرانه در این کشور پایین است اما بنزین هم برهمین اساس ارزان است و فشاری بر اقتصاد خانواده تحمیل نمی کند.

ترکمنستان و الجزایر نیز سرانه ای پایین تر از هر ایرانی دارند اما بنزین در این کشورها به نسبت ایران ارزان تر بفروش می رسد.

دراین میان بهترین وضعیت مربوط به کشور قطر است. این کشور درآمد سرانه بسیار بالایی دارد. به نحویک ه کشورهایی چون فرانسه و آلمان از این کشور عقب مانده اند. چراکه قطر با درآمد سرانه ای بیش از 106 هزار دلار در راس این جدول قرار گرفته در حالیکه چهارمین بنزین ارزان دنیا را به خود اختصاص داده است.در حال حاضر هر لیتر بنزین در این کشور حدود 18 سنت بفروش می رسد در شرایطی که قیمت هر لیتر بنزین در ایران حدود 37 سنت است و البته در آمد سرانه هر ایرانی حدود 6 هزار دلار اعلام شده است.براساس بررسی های صورت گرفته اگرچه کشورهایی چون دانمارک،هلند و ایرلند در لیست گران ترین بنزین های دنیا قرار دارند اما درآمد سرانه این کشورها نشان از ارزان بودن قیمت بنزین برای مردمان این کشور دارد.

درآمد سرانه هر دانمارکی در سال 2012، بیش از 57 هزار دلار اعلام شده در حالیکه برای هر لیتر بنزین دانمارکی ها باید 2 دلار و 30 سنت بپردازند.کویت سومین کشور از لحاظ بالاترین درامد سرانه قرار دارد در حالیکه هفتمین بنزین ارزان را در اختیار مردمش قرار می دهد.

عربستان هم دهمین درامد سرانه بالا را به خود اختصاص داده اما با اینحال سومین کشوری محسوب می شود که بنزین ارزان در اختیار مردمش قرار می دهد.اکثر کشورهای صادرکننده نفت چه آنان که درامد سرانه بالا دارند چه درآمد سرانه پایین سعی کرده اند که بنزین ارزان در اختیار مردم قرار بدهند. به عنوان مثال الجزایر اگرچه در میان 17 کشور در رتبه 16 قرار گرفته و درآمد سرانه هر فرد این کشور حدود 5 هزار دلار اعلام شده اما با اینحال 8 بنزین ارزان دنیا را بفروش می رساند./خبرآنلاین