استفاده از یگان اسب سوار در کنترل اغتشاش

روزنامه شرق: آدرس محل ماموریتمان نامفهوم است چراکه به ما گفته‌اند پشت دانشگاه، جاده‌ای است و بعد از اتمام آسفالت، تابلوهای نصب‌شده می‌تواند ما را راهنمایی کند؛ آسفالت تمام شد اما اثری از تابلو نبود!

 برای گوشی‌های تلفن همراه آنتنی باقی نمانده بود تا بتوانم آدرس را با فرمانده چک کنم؛ اما سرانجام با دیدن سربازی که در آن هوای سرد اواخر دی‌ماه در کنار سطل آتشی ایستاده بود؛ به ما فهماند که نه‌تنها راه را اشتباه نرفتیم بلکه باشگاه از آنچه که می‌پنداشتیم نزدیک‌تر است؛ باشگاهی در بام تهران.

وارد باشگاه اسب‌سواری که می‌شوی، توقع داری صدای شیهه اسب بشنوی، اما در «براق» صدای فریادهای «سرهنگ فرزاد کیانیان» فرمانده یگان اسواران (اسب‌سواران) فضا را به گونه‌ای پرکرده که توجهت را از یافتن اسب به خود معطوف می‌کند: «سر اسب و دم آن باید در یک خط باشد... سوارکارها به سینه نفر چهارم دقت کنید و با آن هماهنگ شوید... . فاصله‌ها را دقت کنید... .»

فرمانده یگان اسب‌سواران یگان ویژه ناجا این روزها سرش حسابی شلوغ است و آنطور که خود می‌گوید سرش درد می‌کند برای اسب‌ها، او همه اسب‌ها را به نام می‌شناسد اما حواسش به اسب‌ها بیشتر است و گاهی در میان هیاهوی تمرین اعضای یگان، تنها صدای سرهنگی می‌آید که به دقت بچه‌ها را سفارش می‌کند چراکه معتقد است کارشان شوخی‌بردار نیست.

با شنیدن پسوند یگان‌های ویژه ناخودآگاه به یاد مامورانی با لباس سیاه و موتورهای پرسروصدا می‌افتیم، اما اینجا فضا بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی است که در ذهن ما در مورد این یگان نقش بسته است؛ اینجا بام تهران است که مردانی خوشرو روی اسب‌هایی با نژاد اصیل در حال آموزش هستند.

سرهنگ کیانیان که بارها از سابقه طولانی خدمت در ناجا سخن گفته در تشریح برنامه‌های روزمره این یگان می‌گوید. ماموران از ساعت هفت‌صبح وظیفه رسیدگی به اسب‌ها را برعهده دارند و در این فاصله باید نسبت به شست‌وشو و تیمار اسب اقدام کنند و پس از آن راس ساعت‌هشت هرروز صبح ماموران به همراه اسب‌های خود در میدان حاضر شده تا فرمانده از آنها دیدن کرده و پس از آن آموزش و تمرینات مرتبط انجام می‌شود و این درحالی است که ماموران علاوه برآموزش عملی، اصول نظری دروس مرتبط را نیز در ساعات خاص در هفته فرامی‌گیرند.

«مهرانا» اسب تنومند و ترکمن‌الاصلی است که حالا به عنوان سرتیم اسب‌های یگان اسواران «اسب‌سواران» یگان ویژه ناجا رژه خود را در جلو 15اسب دیگر انجام می‌دهد و در این میان سرهنگ کیانیان با برشمردن نام اسب‌های دیگر که تیام، ناتور، الیسا، رعد، زلزله، طوفان و... نام دارند، می‌گوید لادن (نام یکی از اسب‌ها) باردار است و تا موقع وضع‌حمل از انجام کار و مانورهای سنگین معاف است.

او کلمه «الله»‌ای را که در دورترین کوه اطراف باشگاه نقش بسته است؛ نشان می‌دهد و می‌گوید: این را می‌بینی؟ در راستای آمادگی یگان، اقدام به گشت‌زنی در اطراف باشگاه می‌کنیم و در بهترین حالت توانستیم تا نزدیکی آن کوه، نسبت به گشت‌زنی اقدام کنیم و این عمل به‌عنوان یکی از اقدامات مهم در راستای افزایش آمادگی دنبال می‌شود.

حتما پلیس‌های اسب‌سوار را در دیگر کشور‌ها دیده‌اید اما شاید بتوان ابتکار تشکیل پلیس اسب‌سوار را به دولت کانادا داد چرا که زمان تشکیل آن به قبل از سال 1904 بازمی‌گردد؛ در ابتدا دولت کانادا برای تامین امنیت هشت‌ایالت خود اقدام به ادغام، دو نیروی پلیس سواره‌نظام سلطنتی شمال غرب و نیروی پلیس حکومتی کرد و نام آن را نیز«پلیس سواره‌نظام شمال غرب» گذاشت که رفته‌رفته و با مرور زمان شکل امروزی خود را گرفت؛ با اینکه این پلیس در عمر بیش از صدسال خود فرازونشیب زیادی را گذرانده اما بر اساس آخرین آمارهای منتشره در سال 2010، بیش از28هزارنفر اعم از زن و مرد در این پلیس سواره عضویت داشتند و سوار بر اسب‌های خود وظیفه برقراری امنیت حوزه‌های استحفاظی خود را برعهده دارند.

دولت کانادا به عنوان پرچمدار تشکیل پلیس‌سواره در دنیا شناخته شده است و پس از آن کشورهای انگلیس، آمریکا و... اقدام به راه‌اندازی پلیس‌های سوار بر اسب کردند، اسب به دلیل تحرک، سرعت بالا و آموزش‌پذیری فراوان مورد توجه مسوولان انتظامی کشورهای مختلف قرار گرفت و حالا این نوع پلیس که بیشتر جنبه تشریفاتی و حفظ آرامش دارد؛ در ایران ماه دهم تشکیل خود را می‌گذراند و آنگونه که سردار حسن کرمی، فرمانده یگان‌های ویژه ناجا در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: استارت اولیه راه‌اندازی این یگان در اردیبهشت‌ امسال (92) در ارتفاعات غرب تهران زده شد و حالا با گذشت نزدیک به 9ماه از راه‌اندازی این یگان، بسیاری از اهداف از پیش تعیین‌شده محقق شده است.

می‌گوید در ابتدا این یگان با خرید 10راس اسب که از بندرترکمن خریداری شده بود؛ راه‌اندازی شد اما پس از مدتی ظرفیت این یگان به‌سرعت افزایش یافت و حالا این افراد به‌عنوان اولین‌های این یگان فعالیت خود را در ارتفاعات تهران آغاز کرده‌اند و حالا آنگونه که سردار می‌گوید ماموران سوارکار شش‌ماه آموزش سوارکاری و همراهی با اسب را فراگرفته‌اند و حالا به یگانی نمونه بدل شده‌اند که آینده‌ روشنی دارد.

سردار کرمی در مورد ماموریت‌های این یگان نیز می‌گوید براساس چارت سازمانی، وظایف متعددی برعهده این یگان است اما کنترل اجتماعات، شرکت در مانور و رژه‌ها و همچنین افزایش آمادگی بدنی ماموران از جمله اقدامات صورت‌گرفته است اما تمرین سوارکاری و چوگان نیز توسط این افراد دنبال می‌شود. اما در حال حاضر اجتماعی‌کردن اسب‌ها در دستور کار قرار دارد به‌گونه‌ای که این اسب‌ها با حضور در اجتماعات همچون ورزشگاه آزادی با شلوغی و مردم آشنا می‌شوند.

به گفته این فرمانده، تجهیزات لازم برای استفاده ماموران این یگان از جمله ساق‌بند، چشم‌بند، لباس و کلاه ضدضربه مخصوص راکب و حتی شنل ضدضربه برای اسب و مامور این یگان خریداری شده است.

او با بیان اینکه ماموران چابک این یگان در ابتدا توسط مربیان هیات اسب‌سواری تست شده‌اند؛ می‌گوید هر ماموری در ابتدای آموزش وظیفه تیمار و مراقبت از اسب‌ها را فرا گرفته است و ماموران این یگان افرادی سبک‌وزن و چابک هستند که در این مدت 9ماه علاوه‌بر آموزش صحیح اسب‌سواری، فراگرفته‌اند که چگونه عملیات‌های لازم را در حالی که روی اسب نشسته‌اند، انجام دهند.

از او در مورد اقتباس مدل ایجاد یگان‌اسواران می‌پرسم و او با بیان اینکه مدل ایجاد این یگان، بومی شده است، گفت: تمامی مدل‌های یگان اسب‌سوار کشورهای دیگر مطالعه شده و ما با برداشت آزاد از مدل‌های مختلف نسبت به تعیین یک روش بومی‌شده با توجه به فرهنگ اسلامی مبادرت کردیم.

کرمی با اشاره به برنامه اصلاح نسل اسب‌های این یگان می‌گوید اسب عرب «تزیینی» است، اسب با نژاد کرد، قدرتی است و اسب ترکمن، سرعتی است اما ما درصدد آن هستیم اسبی با نژاد خاص که بتواند ماموریت‌های پلیس ایران را پوشش دهد تشخیص داده و از آن اسب برای انجام ماموریت‌ها استفاده کنیم اما قبول کنید که اول راه هستیم و راه برای آزمون و خطا فراوان است. کرمی به اینجای سخنش که می‌رسد با بیان اینکه محیط این یگان برای اسب‌سواری پرسنل نیز است، گفت: در واقع براق باشگاه اسب‌سواری است که با قیمت بسیار کم پرسنل نیز می‌توانند آموزش اسب‌سواری ببینند که با افزایش فضا و تعداد اسب، ما می‌توانیم میزبان تعداد بیشتری از پرسنل باشیم و در آینده‌ای نزدیک نیز بانوان ناجا می‌توانند در این باشگاه ثبت‌نام کنند و از امکانات آن بهره ببرند.

صدای بارک‌الله فضای باشگاه را پر کرده است چراکه تیام اسب قهوه‌ای‌ نژاد ترکمن گروه، در میان زمین تمرین درساژ (رقص‌پا) می‌رود و جلو لنز دوربین‌های عکاسان خودنمایی می‌کند و صدای بلند سیدحسن موسوی که دست راست فرمانده یگان محسوب می‌شود که می‌گوید «حواستان به اسب‌ها باشد» توجه همگان را جلب می‌کند، او پای پیاده در وسط زمین به ماموران سوار بر اسب دستوراتی می‌دهد و از آنها می‌خواهد همه در یک ردیف رژه بروند.

او با بیان اینکه هر اسب پرونده پزشکی خاص خود را دارد می‌گوید در اینجا علاوه بر دامپزشک قراردادی که روزانه اقدام به سرکشی می‌کند یک سرباز دامپزشک نیز در اینجا فعالیت می‌کند و این درحالی است که اسب‌های این یگان از نظر سلامت و آموزش در صدر بهترین اسب‌های نیروهای مسلح قرار دارند. صحبت وی به اینجا که می‌رسد، سوت پایان تمرین در حالی که ساعتی از ظهر گذشته است، به صدا درمی‌آید و یکی‌یکی ماموران این یگان، در حالی که دهانه اسب‌ها را در دست دارند از زمین خارج شده و به سوی اصطبل‌ها می‌روند.

حالا نام ایران در کنار نام سایر کشورهایی که دارای پلیس اسب‌سوار هستند قرار گرفته است، اما آنگونه که سردارحسن کرمی، فرمانده یگان ویژه ناجا عنوان کرده این پلیس در ابتدای کار قرار دارد و هنوز تا آینده روشن راه زیادی مانده است.