از بین رفتن ۱۶ میلیارد دلار منابع ارزی کشور

 

 

 

یک کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اجرای سیاست غلط تثبیت نرخ ارز در سال های گذشته گفت: حدود ۱۶ میلیارد دلار ذخیره بانک مرکزی با اجرای این سیاست از بین رفت.

هوشنگ شجری در گفت وگو با فارس، در خصوص نرخ ارز تصویب شده ۱۰۵۰ تومان در بودجه۹۰ و افزایش آن به بیش از ۱۳۵۰ تومان، اظهار داشت: نرخ های ارز تصویب شده و یا دولتی لزوما نرخ های مبنا در بازار آزاد نیستند و حتی بانک مرکزی نیز نمی تواند به آن وفادار بماند.

وی با اشاره به اینکه در بازار آزاد عرضه و تقاضا قیمت ها را تعیین می کنند، بیان داشت: دلایل مختلفی از قبیل محدودیت در عرضه و یا افزایش تقاضا، ارز دو نرخی را بوجود می آورد یک قیمت که توسط دولت عرضه و نرخ دیگر در بازار آزاد تعیین می شود.

تقاضای واسطه ها تابع تقاضای واقعی است

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه تقاضا به دلیل واردات، مسافرت و سرمایه گذاری در خارج است، گفت: عده ای نیز برای احتکار ارز، هنگامی که بازار دچار نوسان شده و یا بر اساس پیش بینی مردم افزایش خواهد یافت متقاضی ارز شده و آن را می خرند تا در آینده گران تر بفروشند البته عده ای نیز می خرند تا مجبور نباشند آن را گرانتر بخرند در واقع تقاضا به جلو می افتد. تقاضای این عده واقعی است اما می خواهند زودتر از موعد برآورده شود.

وی راجع به نقش دلالان و واسطه ها در افزایش نرخ ارز، بیان داشت: تا هنگامی که تقاضای واقعی وجود نداشته باشد واسطه ها نمی توانند کاری انجام دهند و هنگامی که در بازار آزاد روی پیش بینی ها، بحران ها و محدود شدن امکانات ارزی نرخ جدیدی به وجود می آید باعث می شود گمانه زنی هایی در بازار به وجود آید و حتی افرادی که مصرف کننده نهایی ارز هستند ارز تقاضا کرده و تقاضای واسطه ها تابع این تقاضای نهایی است که ارز را خریداری می کنند.

ارز دو نرخی و تبعات آن ریشه در سیاست های بانک مرکزی دارد

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: بعضی مواقع واسطه گرها به نوسانات بازار دامن می زنند بخصوص افرادی که سرمایه گذاری وسیعی در بازار ارز انجام می دهند اما ریشه آن را باید در سیاست های ارزی بانک مرکزی جستجو کرد.

وی با اعتقاد به اینکه اکنون نرخ واقعی دلار بسیار بیشتر از آن چیزی است که بانک مرکزی اعلام کرده و یا سعی می کند به آن وفادار باشد تصریح کرد: این امر ناشی از تجربه تورم ۱۰ ساله در ایران است و هنگامی که نرخ تورم بالاتر از تورم جهانی است باید نرخ ارز متناسب با نرخ تورم افزایش یابد که در غیر این صورت زمینه برای ارز دو نرخی به وجود می آید.

شجری در ادامه افزود: با فراهم شدن زمینه ارز دو نرخی تاثیر واسطه ها افزایش یافته و نوسانات بازار را تشدید می کنند در حالی که بانک مرکزی اقدامات لازم را در خصوص افزایش نرخ ارز متناسب با تورم و در راستای جلوگیری از دو نرخی شدن ارز انجام نداده است و تمام تئوری های اقتصادی این مهم را بیان می دارد.

ارز دو نرخی و ۱۶ میلیارد دلار ذخیره تلف شد

این کارشناس اقتصادی راجع به اقداماتی که بانک مرکزی ملزم به اجرای آنها بود، بیان داشت: بانک مرکزی باید پایه پولی را تغییر می داد و در سال گذشته که بانک مرکزی از طریق بازار برای تثبیت نرخ ارز اقدام کرد باید نرخ رسمی ارز را افزایش داده و مانع از افزایش کاذب قیمت نرخ ارز در بازار می شد در حالی که بانک مرکزی این اقدام را انجام نداده و امکانات خود را هزینه کرده و از طریق فروش ارز در بازار سعی کرد نرخ را ثابت نگه دارد.در حدود ۱۶ میلیارد دلار ذخیره بانک مرکزی از بین رفت و نرخ بازار تثبیت نشد و ایران دچار بدترین حالت یعنی دو نرخی شدن نرخ ارز شد.

وی ادامه داد: در راستای اشتباهات بانک مرکزی عملاً بازار ارز سه نرخی شد، نرخ بانک مرکزی، قیمت بازار آزاد و ارز مسافرتی که نتیجه ارز سه نرخی ایجاد رانت در معاملات ارزی است.

هر ماه تاخیر در تثبیت نرخ ارز تبعات سنگین تری دارد

شجری در ادامه تصریح کرد: افرادی که با بانک مرکزی ارتباط داشته و یا می توانند از اسناد جعلی استفاده کنند ارز را به نرخ رسمی از بانک مرکزی می خرند و در بازار آزاد گران تر می فروشند و در واقع افرادی که می توانند پل ارتباطی با بانک مرکزی داشته باشند سودجویان واقعی هستند و سرانجام بانک مرکزی ناگزیر خواهد شد نرخ رسمی ارز را افزایش دهد و کاری که اکنون به راحتی می تواند انجام دهد چند ماه دیگر به سختی انجام خواهد گرفت که علاوه بر ایجاد رانت نتیجه موردنظر را بدست نمی آید.

این کارشناس اقتصادی بیان داشت: اگر بانک مرکزی سال گذشته ارزش پول را تثبیت می کرد یعنی نرخ ارز رسمی را افزایش می داد اکنون گرفتار این وضعیت نبودیم و اگر اکنون تثبیت شود از ایجاد شرایط بدتر در آینده جلوگیری خواهد شد.

ارز دو نرخی مفاسد زیادی به دنبال دارد

وی با اعتقاد به اینکه نرخ ارز رسمی باید افزایش یافته و تک نرخی شود، گفت: دو نرخی بودن ارز مفاسد زیادی را به دنبال دارد، سیستم اداری فاسد بوجود می آورد، رانت را موجب می شود، منابع ارزی کشور را هدر می دهد در ضمن اینکه صادر کنندگان سعی می کنند ارز را خارج از سیستم بانکی در بازار آزاد بفروشند و لذا صادرات قاچاق شکل می گیرد.

وی با بیان اینکه ایران سیستم چند نرخی ارز را در سال ۱۳۰۸ شروع کرد، اظهار داشت: ایران یک تجربه ۸۰ ساله دارد و در این مدت چند بار سیستم چند نرخی را کنار گذاشت دو بار قبل و دو بار بعد از انقلاب در ضمن اینکه بانک مرکزی نیز به مشکلاتی که سیستم چند نرخی بوجود می آورد واقف است.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: اگر بانک مرکزی نمی تواند نرخ بازار آزاد را تعدیل کند و بدین منظور باید میلیاردها دلار از ذخیره خود را وارد بازار کند تا نرخ تعدیل شود می تواند نرخ خود را بدون تاثیرات فشارهای تورمی افزایش دهد و احتمالا بانک مرکزی نگران است که افزایش نرخ ارز فشارهای تورمی بوجود بیاید.

سیاست های بانک مرکزی ارز مصرفی را به کالای سرمایه ای تبدیل کرده است

شجری راجع به اینکه اکنون بانک مرکزی دلار ۱۳۰۰ تومانی به صرافی ها ارائه می کند، بیان داشت: اعتبارات اسنادی که دولت و بانک ها برای وارد کنندگان گشایش اعتبار می کنند دلاری ۱۰۷۰ تومان است و صرافی ها ارز را فقط به متقاضیان بازار آزاد و مسافران می فروشند و در حالی که هر روز بانک مرکزی تعداد قابل توجهی ارز به صرافی ها می دهد اما هنگام مراجعه به صرافی بیان می شود که دلار موجود نیست زیرا صرافی ها نیز با پیش بینی افزایش نرخ ارز از فروش آن خودداری می کنند در ضمن اینکه تقاضای ارز نیز افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه ارز یک کالای مصرفی است و برای واردات کالا یا مسافرت استفاده می شود، عنوان کرد: این در حالی است که اکنون ارز به یک کالای سرمایه ای تبدیل شده و در واقع متقاضیان برای دفاع از ارزش پولشان ارز می خرند.

منابع ارزی کشور قربانی سیاست غلط تثبیت نرخ ارز

این کارشناس اقتصادی معتقد است: اصرار بر تثبیت نرخ ارز در بانک مرکزی در حالی که از عهده آن برنمی آیند اشتباه بوده و مشکلات زیادی را به وجود آورده است و اکنون بانک مرکزی مجموع ذخایری که برای تثبیت نرخ ارز وارد بازار می کند را تلف کرده است در واقع منابع ارزی کشور قربانی سیاست غلط تثبیت نرخ ارز شده است.

شجری متذکر شد: عدم تثبیت نرخ ارز فقط متاثر از عدم کارایی بانک مرکزی نیست بلکه کشوری که اقتصاد تورمی دارد نمی تواند نرخ ارز را تثبیت کند و اکنون بانک مرکزی باید قیمت عرضه و تقاضا را بپذیرد تا از هدر رفتن ذخایر خود جلوگیری کرده و نرخ واقعی شود لذا قیمت را عرضه و تقاضا و نسبت تورم داخلی به خارجی تعیین کند.

وی با اشاره به تجربه سال ۷۲ گفت: در آن سال ذخایر از بین رفت و نرخ ارز تثبیت نشد و هنگامی که ذخایر ارزی تمام شد نرخ ارز به طور سرسام آوری شروع به افزایش یافت و در آن هنگام پس از بین رفتن ذخایر ارزی دلار از نرخ های بازار آزاد تبعیت کرد اکنون نیز بانک مرکزی به جای اینکه سیاست تنزل ارزش خارجی پول را در پیش گیرد و نرخ ارز را متناسب با عرضه و تقاضا و تورم به طوری که عرضه و تقاضا را متعادل کند بی جهت منابع را هدر می دهد.

منابع ارزی برای قاچاق از بازار آزاد تامین می شود

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: چه افرادی متقاضی ارز هستند؟ در حال حاضر ارزی که با آن کالای قاچاق وارد می شود منابع از بازار آزاد تامین می شود و بانک مرکزی نیز این بازار آزاد را رونق می بخشد در حالی که اگر نرخ ها واقعی باشند صرف نمی کند که ارز را برای قاچاق هزینه کند به گونه ای که نرخ ارز کشورهای صنعتی تعیین می شود.

وی با بیان اینکه اگر زمانی بانک مرکزی قادر به کنترل تورم شود آنگاه نرخ ارز نیز به طور منطقی تثبیت خواهد شد، خاطرنشان کرد: افزایش نرخ ارز تاثیرات تورمی خواهد داشت و این هزینه ای است که باید برای یک سیاست درست بپردازیم البته آثار تورم را می توان تعدیل و تحمل کرد آمار آثار ارز دو نرخی قابل تحمل نیست. به عنوان مثال سال ۱۳۸۱ ایران سیستم تک نرخی اعلام کرد و تمام نرخ های پایین و بالا را از بین برد و برخلاف انتظار تورم شدید سیستم کشور را به سمت یک مکانیزم درست سوق داد و تا یک سال گذشته ادامه داشته است.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: بانک مرکزی باید پاسخگو باشد که چرا یک سیاست غیرقابل اجرا، در حالی که عدم موفقیت آن بر همگان روشن بوده را اجرا کرده است.

شجری در خصوص این مطالب که در گذشته اظهارنظرهای بانک مرکزی در خصوص کنترل بازار ارز عملی می شد اما اکنون سیاست های اعلامی بانک مرکزی تاثیر گذار نیست، گفت: به این اظهارنظرهای بانک مرکزی شوک گفته می شود هنگامی که بانک اعلام می کند که نرخ کاهش می یابد دلالان می ترسند و از بازار خارج شده و متقاضیان از خرید ارز بازار آزاد خودداری می کنند و همه دست نگه می دارند اما پس از مدتی این اتفاق نمی افتد این شوک ها دو یا سه بار جواب می دهد که با شوک روانی می توان نرخ را تثبیت کند اما پس از چند بار دیگر بانک مرکزی اعتبار کلامی خود را از دست می دهد.... /  گزارش : خبرگزارى فارس

ویدیو مرتبط :
تشریح جزئیات منابع و ذخایر ارزی کشور

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

انتقاد آیت‌الله گرامی از سوء مدیریت در کشور: آن همه ذخیره ارزی کجا رفت؟ نفت بشکه‌ای ۱۲۰ دلار چرا بی‌برنامه هزینه شد؟

پرداخت یارانه نقدی را به نفع مردم نمی‌دانم

آن همه ذخیره ارزی كجا رفت؟ نفت را بشکه ای120 دلار فروختند باز هم دولت با مشکل مالی مواجه است. الان خیلی از بودجه ها حتی قطع شده،حتی در حوزه و دفتر تبلیغات اسلامی هم بودجه ها قطع شده است.آدم واقعا متاسف می شود كه آن میزان منابع حساب ذخیره ارزی که آن سید مظلوم جمع کرده بود،اینچنین بی برنامه هزینه شد.

 

 

آیت الله محمد علی گرامی با اشاره به اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و پرداخت یارانه نقدی اظهارداشت: یارانه ها را به نفع نمی‌دانم،از اول هم به نفع نمی‌دانستم.دولت به جای اینكه هزینه‌های گزافی برای پرداخت پول به مردم متحمل شود می‌بایست این پول مدیریت می‌كرد تا در چرخه اقتصاد تولید محور به كار آید.

آیت الله محمد علی گرامی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا در ادامه افزود: پرداخت یارانه نقدی در نهایت به نفع خانوارهایی شد كه تعداد فرزندان بیشتری نسبت به متوسط جامعه دارند.  این افراد با توجه به متوسط فرزند در شهرها بیشتر روستایی بودند و عملا یارانه نقدی به خانواده‌های شهری كه دارای فرزندان كمتری هستند سود چندانی نرساند.

آیت الله گرامی ضمن تاكید بر اشتباه بودن پرداخت یارانه نقدی به مردم تصریح كرد: بهتر بود این هزینه گزاف در تولید سرمایه‌گذاری می‌شد تا با تاسیس كارخانه‌ها سطح اشتغال نیز افزایش یابد و از این طریق مردم به سطح بالاتری از رفاه برسند.

وی با اشاره تاسیس حساب ذخیره ارزی خاطرنشان كرد: اگر آن ذخیره نبود که الان وضعیت کشور چنین  نبود.آن همه ذخیره كجا رفت؟ نفت را بشکه ای120 دلار فروختند باز هم دولت  با مشکل مالی مواجه است. الان خیلی از بودجه ها حتی قطع شده،حتی در حوزه و دفتر تبلیغات اسلامی هم  بودجه ها قطع شده است.آدم واقعا متاسف می شود كه آن میزان منابع حساب ذخیره ارزی که آن سید مظلوم جمع کرده بود،اینچنین بی برنامه هزینه شد.

وی ادامه داد: این نشان می‌دهد كه مدیریت اشکال دارد.وسط کار هم که صلاح نیست، مدیر تغییر کند‏ چون هرج و مرج ایجاد می‌شود.اما واقع این است که من از همان اول کار پیش بینی می‌کردم که این نوع مدیریت نتیجه نمی‌دهد. كار كه با شعار جلو نمی‌رود.حتی بعضی از  ادبیات آنها هم خوب نیست، وقتی با دشمن می خواهید صحبت کنید،نباید حرفهای سبک بزنید، ادبیات باید متین باشد./ایلنا