ازدواج دختر بدون اجازه پدر ممکن است؟

مجله ایده آل:  سریال زمانه اولین سؤالی را که در ذهن‌ به وجود می‌آورد، این است که مگر می‌شود دختری بدون اجازه پدر ازدواج کند یا اصلا چنین عقدی درست هست؟ ما برای پیدا کردن جواب این سؤال سراغ رساله و استفتائات برخی مراجع عظام رفتیم.

 عقد بدون اجازه پدر اعتبار شرعی دارد؟

 آیت‌ا... صافی گلپایگانی: به نظر اینجانب بنابر احتیاط واجب، نکاح دختر باکره بالغه باید با اذن پدر یا جد پدری باشد و اگر بدون اجازه عقد کرده ‌باشند احتیاط آن است که مرد طلاق بدهد و بعد اگر با آن خانم ازدواج کند با اذن پدر یا جد باشد. البته اگر بدون اجازه عقد کرده‌ باشند و پدر بعد از اطلاع با آن مخالفت نکند و رضایت بدهد همان عقد اول کافی است.

آیت‌ا... مکارم شیرازی: دختر باید در صورت امکان به شکلى رضایت پدر را جلب کند، در غیر این صورت عقد آنها اشکال دارد و احتیاط واجب آن است که پسر باقی‌مانده مدت را ببخشد و از همدیگر جدا شوند و اگر عقد دائم بوده، او را طلاق دهد. توضیح‌المسائل (المحشی الامام الخمینی)،ج2، ص 925

آیت‌ا... سیستانی: دخترى كه به حدّ بلوغ رسیده و رشیده است، یعنى مصلحت خود را تشخیص مى‏دهد، اگر بخواهد شوهر كند ، چنانچه با ‌كره باشد و متصدى امور زندگانى خویش نباشد، باید از پدر، یا جدّ پدرى خود اجازه بگیرد، بلكه ـ بنابر احتیاط واجب ـ اگر خود متصدى امور زندگانى خویش باشد نیز باید اجازه بگیرد  و اجازه مادر و برادر لازم نیست .( مسئله ۲۳۴۳)

 کدام مراجع اذن پدر را ضروری می‌دانند؟

آیات عظام امام خمینی(ره)، شبیری زنجانی، تبریزی و نوری همدانی عقیده دارند اذن پدر در ازدواج دختر لازم است. آیت‌ا... سیستانی هم پیرو همین نظر هستند اما در دختری که متصدی امور زندگی خودش باشد اذن پدر را بنا بر احتیاط واجب لازم می‌دانند نه به فتوا.

آیت‌ا... مکارم شیرازی در توضیح‌المسائل خود در این باره می‌نویسند: دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص می‌دهد چنانچه باکره باشد، احتیاط آن است که با اجازه پدر یا جد پدری ازدواج كند ولی اگر همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جد پدری دسترسی نباشد و دختر هم احتیاج به شوهر‌کردن داشته باشد یا اینکه دختر قبلا شوهر کرده باشد که در این دو صورت نیز اجازه پدر و جد در ازدواج جدید لازم نیست.

کدام مراجع اجازه پدر را برای عقد دختر لازم نمی‌دانند؟

اما آخرین رویکرد مراجع به مسئله ازدواج، رویکردی است که ازدواج دختر رشیده و بالغ را بی‌نیاز از اذن پدر می‌داند. مثل آیت‌ا... اردبیلی که معتقدند اگر دختر باکره‌‏اى که به حد بلوغ رسیده و رشیده است‌ ـ یعنى مصلحت خود را تشخیص مى‌‏دهد‌ ـ بتواند زندگانى خود را به نحو مستقل اداره کند و قدرت تصمیم‌گیرى صحیح در امور زندگى خود را داشته باشد و بیم آن که فریب بخورد در میان نباشد، چنانچه بخواهد ازدواج کند، احتیاجى به اجازه پدر یا جد پدرى خود ندارد و در غیر این صورت، بنابر احتیاط واجب باید از پدر یا جد پدرى خود اجازه بگیرد و اجازه مادر یا برادر لازم نیست. همچنین بنابر احتیاط واجب دخترى که باکره نیست نیز همین حکم را دارد.

بخشی از فتواهای آیت‌ا... مکارم شیرازی

 در ازدواج دختر در چه مواردی اجازه پدر لازم نیست؟

در صورتی که دختر قبلا شوهر کرده و شوهرش فوت کرده باشد یا از او طلاق گرفته باشد برای ازدواج‌های بعدی اجازه پدر لازم نیست و همچنین در صورتی که خواستگار مناسبی برای دختر بیاید و پدر بدون دلیل موجه با آن مخالفت کند.

آیا دختری که پدر و جد پدری‌اش فوت شده‌اند، می‌تواند بدون اذن خانواده ازدواج کند؟

 درصورتی که به تصدیق بزرگ‌ترهای فامیل (از قبیل عمو یا دایی) خواستگار مورد نظر کفو و مناسب دختر باشد و دسترسی به پدر دختر نباشد، می‌توانند با هم ازدواج کنند.

اگر پدر یا جد پدری به هر دلیلی غایب یا دردسترس نبود، چه کنیم؟

 طبق فتواى علما در صورتى که پدر یا جد پدرى غایب باشد و دختر باکره احتیاج به شوهر داشته باشد، اجازه لازم نیست.

اجازه پدر برای ازدواج دختران از چه سنی لازم نیست؟

 از سن 30 سال به بالا به شرط اینکه دختر، فرد هوشیاری باشد و بتواند تصمیم بگیرد و مصلحت خود را تشخیص دهد، اجازه پدر لازم نیست.