8 فردی که نام شان از تاریخ حذف شد

مجله دانستنیها - مریم رویین تن: در طول زمان، بشر همیشه تلاش کرده است تا یک ثبت تاریخی دقیق و مستندی از حوادث داشته باشد. برخی از این داستان ها که ریشه در فرهنگ شفاهی نسل ها دارند، به عنوان تنها حلقه متصل به جهانی هستند که اگر سینه به سینه حراست نمی شدند، حتما به فراموشی سپرده می شدند.

چنانچه تا به حال مرسوم بوده است، برخی از حقایق تاریخی در زمان وقوع شان نه تنها درست و دقیق شناخته نشدند بلکه حتی به انتشار هم نرسیدند. معمولا به ندرت همه تاریخ حوادث خاص و مردم به طور کامل ثبت می شود و این شایعات و اخبار حاشیه ای هستند که گاهی نقش اصلی پیدا می کنند و برگ و ریشه به اصل داستان ها می دهند؛ آنقدر که هر چه زمان می گذرد، ما باید بیش از پیش تلاش کنیم تا پرده این حوادث را کنار بزنیم و آن بخش پاک شده از تاریخ را کشف و بازسازی کنیم.

در ادامه درباره هشت فردی می خوانیم که نام شان از اسناد تاریخی دوره زندگی شان پاک شد و خیلی دیر دنیا فهمید چنین اشخاصی وجود داشته اند.

ماکسیمیان


ماجرای این داستان به مبارزه سخت نیروهای قدرتمندی از تاریخ برمی گردد که به دنبال پیروزی برای فرمانروایی بزرگترین قلمرو آن زمان یعنی روم بودند. کنستانتین و ماکسیمیان شورشگر در آن زمان لقب سزار را با هم قسمت کرده بودند اما مشکل شان سر این بود که کدامیک باید لقب «فرمانده عالی قدر» را از آن خود کند.

این کشمکش تا سال ها بین آنها وجود داشت و این لقب به صورت رفت و برگشتی بین آنها در حال رد و بدل شدن بود. ماکسیمیان دو بار تحت فشار مجبور به کناره گیری از سمت فرمانده عالی شد اما همیشه ادعا داشت که این سمت حق اوست.

او به عنوان یک ضد مسیحی، معبدهای مسیحیان را آتش زد و عده ای از آنها را نیز اعدام کرد.

چون در زمان حکمرانی پادشاه کنستانتین، این رویکردهای ضد مسیحی جایی نداشت، ماکسیمیان دستگیر شد و خودش دست به خودکشی زد. بعد از این اتفاق به عنوان پاکسازی قلمرو روم از هرگونه عمل ضد مسیحیت، ماکسمیان از تاریخ حذف شد و عکس اش از روی سکه ها برداشته شد.

---

آلتانی خان


نام چنگیزخان به خاطر ترس و خشونت عظیمی که در تاریخ رقم زد، برای بیشتر مردم آشناست اما برعکس نام «آلتانی خان» تا همین اواخر زیاد به گوش کسی نخورده بود. چنگیزخان سه دختر داشت که نه تنها مورد احترام و ترس مردم بودند بلکه نقش های کلیدی در ارتش داشتند. آنها حتی تا مدت ها در نجات قلمرو چنگیز بعد از مرگش هم تاثیر گذار بودند اما نام این سه دختر از تاریخ مغول ها حذف شده است.

علت اینکه این سه خواهر که یکی شان آلتانی نام داشت از کتاب «ناگفته های تاریخ مغول» حذف شده و کمتر کسی از آنها چیزی می داند، شورش های داخلی و ادعای حکومت از طرف افراد مختلف بعد از مرگ چنگیز بوده است.

شورشیان برای اینکه درخواست شان را موجه جلوه بدهند، نگذاشتند اثری از گفته های چنگیز درباره تقسیم قدرت بین فرزندانش باقی بماند.

طبق گزارشات تاریخی، چنگیز گفته بود که قدرت باید به زنان نیز داده شود و او احترام زیادی برای زنان قائل بوده است اما به خاطر شورش و تغییر کتاب بعد از مرگ پدر، سه خواهر مجبور شدند تحت فشار شرایط جنگی، قلمرو پدر را واگذار کنند.

---

الیزابت اُفارل


داستان الیزابت مشابه داستان هزاران زنی است که در انقلاب 1916 ایرلند حضور داشتند. الیزابت یک پرستار و جمهوری خواه تمام عیار بود که از حامیان اصلی جنبش ایرلند به حساب می آمد. او درست زمانی که زنان ایرلند جز نقش های خانگی، فعالیت دیگری نداشتند، حتی پیغام های سری را تا لب مرزها با خود می برد.

زمانی که پرچم سفید افراشته شد، این الیزابت بود که در کنار «پاتریک پیرس» (رهبر اپوزیسیون) ایستاد و تسلیم شد. این لحظه ای بزرگ در تاریخ ایرلند بود و تصویر این لحظه ثبت شد اما مشکلی در عکس بود.

الیزابت افارل در عکس پیدا نبود. در واقع در عکس فقط پاهای او در کنار رهبر شورشیان دیده می شد و از چهره اش اثری نبود.

بعدها عکس های دیگری از آن صحنه هم دیده شد اما افارل از عکس ها پاک شده بود. نام او، در همه سال های بعد از آن فقط در پانوشت های تاریخ دیده می شد تا اینکه سال ها بعد وقتی دولت ایرلند متهم شد که زنان را نادیده می گیرد، برای عذرخواهی پلی را به نام «رزی هکت»، یکی از زنان مبارز دیگر کشورش نامگذاری کرد.

دوستان الیزابت می گویند او به عمد خواسته بود جایی بایستد که چهره اش قابل تشخیص نباشد تا مخالفان نتوانند به او آسیبی برسانند؛ اما عده ای هم می گویند او به عمد در آنجا نگه داشته شده بود اما برای اینکه چرا در عکس های بعدی چهره او حذف شد، پاسخی وجود ندارد.

---

نیکلای یزوف


دشمن استالین بودن، کار خطرناکی است. نیکلای یزوف بی رحم و ترسناک که وزیر فاسدترین بخش دستگاه استالین بود، ترجیح داد پیش از آنکه با خشم استالین روانه مرگ شود، خودش به زندگی اش پایان دهد.

نیکلای نه تنها اخراج و به همراه خانواده اش کشته شد بلکه از تمام عکس هایی که در کنار استالین قرار گرفته بود پاک شد. در طول یک شب، یزوف از یک مقام عالی رتبه کنار دست استالین تبدیل به سایه محوی شد که کسی جرأت نمی کرد نامش را بر زبان بیاورد.

البته ناگفته نماند که این تنها یزوف نبود که در جنگ جهانی از او به عنوان کسی که عکس هایش دستخوش تغییر و روتوش شده یاد می شود بلکه در واقع در زمان استالین و حتی باقی کمونیست ها، این یک رسم متداول بود که حقایق ناخوشایند آنها از جمله مخالفت ها و شورش ها از اسناد تاریخی و عکس ها پاک و محو می شد.

---

حذف اسلونی


حذف از تاریخ فقط مختص به افراد نبوده است. پیش از اینکه اسلونی در سال 1991 از یوگسلاوی اعلام استقلال کند، بسیاری از مهاجران به سمت این کشور جدید سرازیر شده بودند. یک پروسه طولانی برای درخواست شهروندی در اسلونی تعریف شد که طبق آن بومیان خود اسلونی نیازی به آن نداشتند.

در سال 1992 دولت اسلوونی که با اجرای این طرح و انبوه مهاجران به مشکلات اساسی برخورده بود، طی تصمیمی بیش از 25 هزار نفر را از فهرست عمومی ثبت نام شدگانی که برگه رسمی شهروندی داشتند، حذف کرد.

طبق اخبار ثبت شده این افراد یک شبه حق اجتماعی، اقتصادی و شهروندی خودشان را از دست دادند و کسانی که تا آن زمان شهروند به حساب می آمدند، تبدیل به مهاجرانی غیرقانونی شدند. مبارزه برای احقاق حقوق این شهروندان نزدیک به 20 سال طول کشید که در نهایت دادگاه به نفع حذف شدگان، رأی داد.

---

ملکه هاشپسوت


مصریان بدون شک کمک شایانی به بازخوانی تاریخ کرده اند. البته اگر خودشان را مبدع این بازخوانی ندانیم. در مصر باستان هر فرعونی که روی کار می آمد، برای اینکه برتری خودش را نسبت به پیشینیانش ثابت کند، کارهای زیادی می کرد، از جمله حذف نام فراعنه موفق پیشین از تاریخ کشور.

این کار، تشخیص خط زمانی حوادث تاریخی را در مصر با مشکل مواجه می کرد چون نام فاتحان و فراعنه پیروز از تاریخ حذف می شد. اگر پادشاهی طبق روال جانشینی، به حکومت نمی رسید؛ تمام آثار زندگی پادشاه پیش از خود را از بین می برد و حتی حیوانات خانگی اش را محکوم به مرگ می کرد.

ملکه هاشپسوت، نزدیک به 20 سال پس از مرگ همسرش «توتموس اول» بر مصر با صلح و آرامش حکمرانی کرد. از آنجایی که «توتموس سوم» برای جانشینی خیلی جوان بود، خود ملکه به عنوان نماینده او تا زمان مرگش بر مصر حکمرانی کرد.

توتمس اما بعد از مرگ او، برای اینکه از سیاست های همان رسم رایج پیروی کرده باشد، اسم ملکه را از تمام نوشته ها پاک کرد و مجسمه هایش را خراب کرد و نام او را از تاریخ حذف کرد. جالب است که یکی از هرم هایی که توسط ملکه ساخته شده بود، هنوز در مصر وجود دارد.

---

جانگ سونگ تانگ


کمتر دیکتاتورهایی در تاریخ به اندازه «خاندان کیم جونگ اون» در کره شمالی در رسانه ها، بازنمایی شده اند. جدای از بیانیه های جنگجویانه، سیاست های عجیب و غریب زیادی از جانب این دولت تمامیت خواه اتخاذ می شود. یکی از این سیاست ها قتل های ساختگی یا دروغ بستن به کسانی است که علیه حکومت اعتراض می کنند.

زمانی که شوهرعمه کیم اعتراض خودش را به گوش او رساند، نه تنها توسط کیم به جرم خیانت و جاسوسی دستگیر شد، بلکه کاری کرد تا این مقام داخلی از تمام رسانه های جمعی حذف و پاک شود؛ جوری که انگار هیچ گاه در تاریخ این کشور وجود نداشته است.

---

آخناتون


تاثیر آخناتون بر تاریخ مصر غیرقابل انکار است. او اولین کسی بود که یکتاپرستی را جایگزین چند خدایی مصریان کرد و از آنجایی که رویکردی انقلابی و مبارزه طلب داشت نتوانست دوستان زیادی در بین مذهبی ها و سیاسیون پیدا کند.

بعد از رسیدن به حکومت، آخناتون دستور داد تا تمام مجسمه های پدری اش را که برای پرستش بودند جمع آوری کنند. او به همراه همسرش «نفرتیتی» بر مصر حکومت کردند و پایتخت حکمرانی را هم تغییر دادند اما بعد از مرگش، سر او و مشهورترین فرعون مصر یعنی «توت عنخ آمون» تمام دستورات او را تغییر داد و حتی دستور داد تا کاتبان نوشته های مقبره پدرش را دوباره حکاکی کنند و نام تمام رب النوع های مصر را که پدرش با جایگزینی یکتاپرستی حذف کرده بود، دوباره بازسازی کنند.