موسیقی بهره‌وری کارمندان را افزایش دهد؟

درگی: همراهانی که کتاب نورومارکتینگ را مطالعه کرده باشند و یا از طریق این وبسایت در جریان جدیدترین مباحث و موضوعات این شاخه‌ی نوین علمی قرار گرفته باشند، با اصول و کاربردهای فراوان علم عصب‌شناسی (نوروساینس) در سایر رشته‌های علمی آشنا هستند.

راجر دولی یکی از بزرگان نورومارکتینگ است که وبلاگ او در زمره‌ی منابع پر بازدید این علم پویا می‌باشد. وی به تازگی مطلبی را در وبلاگ خود عنوان کرده است که به بررسی رابطه‌ی علم عصب‌شناسی با موسیقی می‌پردازد؛ شاخه‌ای که دولی نام آن را نورو-موسیقی نهاده است.

موسیقی تمرکز کارمندان را از بین می‌برد

محققان بسیاری درباره‌ی نقش موسیقی در بالا بردن بهره‌وری کارکنان در محیط کار مطالعاتی انجام داده‌اند و به نتایج مختلف و بعضاً متناقضی نیز دست یافته‌اند.

عده‌ای معتقدند که گوش دادن به موسیقی نه تنها کمکی به بالا رفتن بهره‌وری کارکنان نمی‌کند بلکه موجب حواس‌پرتی آنها نیز می‌شود.

برای نمونه ماریا کنیکووا اخیراً در مقاله‌ای در مجله نیویورکر نوشته است که دفترهای کار باز (open offices) عامل بزرگی در از بین بردن تمرکز کارمندان هستند.

 مطالعه‌ای دیگر اثرات محیط‌های باز را به عنوان " آسیب‌رسان به تمرکز، بهره‌وری، تفکرخلاق و رضایت کارکنان" توصیف کرده است. یکی از اثرات محیط‌های کاری باز این است که بسیاری از کارکنان در هنگام کار هدفون به گوش دارند و از موسیقی به منظور تمرکز بیشتر استفاده می‌کنند.

بنابراین موسیقی لزوماً اکسیری برای افزایش بهره‌وری نیست، بلکه خود می‌تواند باعث حواس‌پرتی شود. خانم کنیکووا به مطالعه‌ای از روانشناس نیک پلهام اشاره می‌کند که نشان داده است موسیقی در عملکرد افراد استفاده‌کننده اختلال ایجاد می‌کند.


راه‌حل نورو-موسیقی چیست؟

با این وجود نورو-موسیقی ادعا می‌کند که می‌توان موسیقی را به عاملی برای تمرکز بیشتر در محیط کار تبدیل کرد. شرکتی به نام فوکس‌‌ات‌ویل (focus@will) اعلام کرده است که راه‌حلی برای این مشکل دارد. آنها قطعات موسیقی تولید می‌کنند که به شنونده اجازه تمرکز و توجه بهینه را می‌دهد.

این شرکت می‌گوید که موسیقی‌اش آهنگ و جریان خاصی دارد که شنونده را به "جریان تمرکز می‌رساند" و با ایجاد تغییرات زمان‌بندی‌شده از یکنواختی جلوگیری می‌کند. این شرکت در وب‌سایت خود می‌گوید:

"ما متوجه شده‌ایم که حدود 20 دقیقه طول می‌کشد تا افراد در حال کار یا مطالعه به محیط خود به قدری عادت کنند که بتوانند بروی آن کار یا مطلب تمرکز کنند. مدت زمانی طول می‌کشد که مغز به یک محرک عادت کند و نسبت به آن واکنش نشان ندهد، این شروع فرایند "خوگیری" می‌باشد.

هر قطعه از ترتیب موسیقی فوکس‌ات‌ویل ‌نقش خاصی در برای بالا بردن تمرکز و کاهش حواس‌پرتی و تاثیرگذاری بر نحوه خوگیری مغز دارد. ویژگی‌هایی مانند کلید های موسیقی، شدت، ترتیب، سرعت، ارزش عاطفی، سبک ضبط و بسیاری ویژگی‌های دیگر تعیین‌ می‌کند چه چیزی و در کجا نواخته شود."

گوش دادن به موسیقی آرامش‌دهنده که در هر دقیقه 60 ضربه می‌نوازد، می‌تواند فعالیت عصبی را افزایش دهد و منجر به حالتی آرام اما هوشیار شود که حالت آلفا نام دارد،
حالت آلفا حالتی است که در آن امواج مغزی آلفا افزایش می‌یابند و امواج فعالیتی بالاتر بتا کاهش می‌یابند . افزایش امواج آلفا بستگی دارد به وضعیتی روحی روانی که در آن خودآگاهی، بی زمانی ، و انگیزشی که به عنوان "جریان" شناخته می‌شود، کاهش می‌یابد. آهنگسازان، نوازندگان، نویسندگان، ورزشکاران و متفکران همه به طور جداگانه تجربه یکسانی را از حالت جریان توصیف می‌کنند.

به نظر می‌رسد در آینده‌ی نه چندان دور شاهد پیشرفت‌های بیشتری در زمینه‌ی نورو-موسیقی خواهیم بود. گوش دادن به قطعاتی از موسیقی که نورو-موسیقی تجویز می‌کند از طرفی می‌تواند بهره‌وری کارمندان در محیط کار را بالا ببرد و از طرف دیگر می‌تواند خیال مدیران را راحت کند که تمرکز کارمندان‌شان در نتیجه‌ی گوش دادن به موسیقی دچار اختلال نمی‌شود.

علم عصب‌شناسی توانسته با ترکیب با سایر شاخه‌های علمی گستره‌ی دانش بشری را روز به روز وسیع‌تر نماید. نورومارکتینگ، نورو-موسیقی، نورو ادورتایزینگ و بسیاری از رشته‌های نوپای دیگر نتیجه‌ی پژوهش‌های اندیشمندانی هستند که راه پیموده‌شده‌ی دیگران را بار دیگر نپیمودند بلکه از آن به عنوان تجربه‌ای برای گام نهادن در راه‌های جدید استفاده کردند.

ویلیام بلیک، شاعر بزرگ انگلیسی می‌گوید: «یا سیستمی خواهم ساخت یا برده‌ی سیستم فرد دیگری خواهم بود.» نورومارکتینگ و نوروموسیقی فرصتی برای عالمان عامل عاشقی هستند که می‌خواهند طرحی نو دراندازند.

وب سایت دنیای اقتصاد: ذهن‌آگاهی، آنچه شرکت‌های بزرگی مثل گوگل و پروکتر اند گمبل این روزها در دستور کار دارند. حتی شرکت بیمه آئتنا (Aetna) برنامه تاثیرگذار ذهن‌آگاهی را که باعث کاهش جابه‌جایی کارمندان می‌شود و عملکرد کسب‌وکار را ارتقا می‌بخشد، اجرا کرده است. ذهن‌آگاهی (Mindfulness) یا همان «بودن در لحظه» توجه ارادی به زمان حال است، به طوری که فرد ذهن‌آگاه افکار و احساسات خود را از دور مورد توجه قرار می‌دهد، بدون اینکه در مورد خوب یا بدن بودن آن قضاوت کند. اما بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی محدود به شرکت‌های بزرگ‌ نیست و کسب‌وکارهای کوچک‌تر و کارمندان آنها هم می‌توانند از مزایای آن بهره ببرند.

در شرکت حقوقی برگر سینگرمن (Berger Singerman) که تقریبا 85 وکیل و 165 کارمند در آن کار می‌کنند، برنامه ذهن‌آگاهی از سال 2013 اجرایی شده است. اعضای تیم که در این برنامه شرکت‌ کرده‌اند، پیشرفت‌های قابل توجهی را در عملکرد حرفه‌ای خود گزارش می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به افزایش تمرکز بر وظایف محوله و توسعه مهارت‌های شنیداری اشاره کرد.

از نظر خود شرکت هم بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی به حرفه‌ای‌گرایی، همکاری و عملکرد بیشتر و بهتر منجر شده است. همچنین کلیه مهارت‌هایی که به توسعه عملکرد در محیط کار می‌انجامند، به توسعه زندگی شخصی آنها کمک کرده است. اصول ذهن‌آگاهی تقریبا در هر کسب‌وکار کوچکی کاربرد دارد. حتی می‌توان گفت هر چقدر کسب‌وکار کوچک‌تر باشد، اثر آن بزرگ‌تر است، چون نقش هر فرد برای اجرای ماموریت کلی شرکت ضروری‌تر خواهد بود.

لزوم پیشتازی مدیران ارشد

مزیت‌های ذهن‌آگاهی برای رهبران کسب‌وکار به‌طور فزاینده‌ای توسط تحقیقات آزمایشگاهی مورد تاکید قرار گرفته است. افراد حرفه‌ای از مدیتیشن و ذهن‌آگاهی برای مدیریت استرس، حفظ تمرکز استراتژیک، افزایش عملکرد شناختی، ارتقای هوش احساسی و توسعه روابط با دیگران استفاده می‌کنند. بنابراین، جلب توجه مدیریت ارشد شرکت برای پشتیبانی از برنامه ذهن‌آگاهی در محیط کار، اولین قدم اساسی برای به‌کار بردن آن در محیط کار است. به محض اینکه مدیریت ارشد تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری در منابع انسانی و مالی نشان داد، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• یک کارشناس بیاورید. یک کارشناس شناخته شده ذهن‌آگاهی می‌تواند برنامه اثربخشی برای آموزش کارمندان ارائه دهد.

• یک پشتیبان داخلی را شناسایی کنید. اگر به اندازه کافی خوش‌شانس هستید و در داخل سازمان فردی را دارید که دانش و مهارت کافی دارد و علاقه‌مند است مسوولیت‌ اجرای برنامه را درون شرکت برعهده بگیرد، از تجربه و تخصص او استفاده کنید.

• از اینترنت استفاده کنید. برای تحقیق، اجرا و آموزش ذهن‌آگاهی از منابع معروف اینترنتی استفاده کنید.

قدرت درک بالا

بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی قدرت شنیداری فعال و مهارت‌های مشاهده و جمع‌آوری داده را ارتقا می‌بخشد. این موضوع در شرکت برگر سینگرمن کمک می‌کند تعامل بیشتر و موثرتری با هم و با مشتریان داشته باشیم. و وقتی به یکدیگر بهتر گوش می‌دهیم و هم را درک می‌کنیم، موثر‌تر و با استرس کمتری کار می‌کنیم.

بیشتر رهبران کسب‌وکار موافقند که «توانا بود هر که دانا بود» هر چقدر بیشتر بدانیم، احتمال اینکه تصمیم‌های آگاهانه‌تر بگیریم بیشتر می‌شود. من یاد گرفته‌ام بر سه مجموعه داده متمرکز شوم:

1) خودم: مطالعه در مورد ذهن‌آگاهی و اجرای آن به من کمک کرده نسبت به اینکه در حال حاضر چه افکار و احساساتی دارم، آگاهی دقیق‌تری داشته باشم. به عنوان مثال، اگر در «سیستم کشف زودهنگام» عصبانیت یا ترس خودم، بفهمم چه چیزهایی این احساسات را در من ایجاد می‌کنند، شانس نشان دادن واکنش متفکرانه به محرک‌های این احساسات و جلوگیری از آنها بیشتر می‌شود. همچنین دریافته‌ام در نتیجه بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی بهتر می‌توانم بفهمم چه زمان تمرکزم را روی کار از دست داده‌ام و خودم را بازمی‌گردانم.

2) افراد دیگر: بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی پیشرفت من در مهارت‌های شنیداری و توانایی جمع‌آوری داده از تعاملاتی که با دیگران دارم را تسهیل کرده است. فهمیده‌ام که چگونه توانایی در لحظه بودن را ارتقا دهم، بهتر می‌توانم واکنش دیگران را هنگامی که صحبت می‌کنم بسنجم و کلیدهای مهمی مانند زبان بدن و لحن صدا را ارزیابی کنم.

3) محیط: بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی توانایی من را برای مشاهده و جمع‌آوری داده از محیط افزایش داده است. و در این فضا، ارجاع من به محیط یعنی مکانی که در آن خود را می‌یابم. فکر می‌کنم اصول تلاش برای جمع‌آوری بهتر داده کمک کرده نسبت به دورنمای دیگران آگاه‌تر و حساس‌تر باشم.

یک نمونه شخصی

ذهن‌آگاهی نه تنها به نفع کارمندان در کسب‌وکارهای کوچک است، بلکه منافعی در زندگی شخصی افراد دارد. یکی از همکارانم به نام دبی گالر، پست‌هایی در مورد ذهن‌آگاهی در وبلاگ خود می‌نویسد. او بعد از تجربه یک تصادف زنجیره‌ای وحشتناک، جزئیات این خاطره تلخ را به اشتراک گذاشت.

او فهمیده بود زنی که در خودرو جلویی بوده، آخرین ماه‌های بارداری خود را طی می‌کرده است. دبی اگرچه ابتدا به شدت ناراحت بود، اما ابزارهای ذهن‌آگاهی را طوری که آموزش دیده بود در مورد موقعیت خود به‌کار برد. دبی به این فکر کرد: «شگفت‌انگیز است که در حال حاضر سالم هستم.

من آنجا بودم و توانستم شوک این تصادف را جذب کنم و به زنی که در خودرو جلویی بود آسیبی وارد نکنم.» دبی با به‌کارگیری ذهن‌آگاهی توانست به جای واکنشی غیرمنطقی، متفکرانه و هوشمندانه فکر کند. ذهن‌آگاهی یک سفر است. من فکر می‌کنم بازدهی زمانی که برای بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی صرف کردم، کاملا مثبت بوده است.

 البته به‌طور حتم هنوز راه زیادی پیش رو دارم. من معتقدم عملکرد حرفه‌ای خودم را به شیوه‌های مختلفی توسعه داده‌ام و همان مهارت‌هایی که باعث شده وکیل و مشاور خوبی باشم، روابط و زندگی شخصی من را نیز ارتقا داده است. دیگر صاحبان کسب‌وکارهای کوچک را تشویق می‌کنم بررسی و اجرای ذهن‌آگاهی را در دستور کار خود قرار دهند.