لباس كاراكترهای «ساكن طبقه وسط» چی میگه؟

مجله زندگی ایده آل - تارا ذكایی: این روزها پرده سینماها با فیلم‌های بازیگرانی كه كارگردانی را تجربه می‌كنند، رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته است. بعد از «خانوم» ساخته تینا پاكروان، نوبت به «یك شب» اثر نیكی كریمی در اكران هنر و تجربه رسید و حالا این شهاب حسینی است كه با اولین تجربه فیلمسازی‌اش، روی پرده‌ سینماهاست.

ساكن طبقه وسط فیلمی فلسفی آمیخته با نگاه بازیگر خوش ذوق است؛ فیلمی كه در آن غیر از شهاب حسینی، بازیگران گل درشت دیگری نیز بازی می‌كنند و روایتگر حرف‌های دل شهاب حسینی‌ هستند اما یكی از مهم‌ترین ویژگی‌های این فیلم این است كه شهاب حسینی در آن، 38 نقش متفاوت را بازی كرده است و با این كار ركوردی را به نام خود به جای گذاشته كه تاكنون كسی موفق به انجام آن نشده است. او نقش مولانا، شیخ صنعان، سقراط حكیم، راجر واترز، نیوتن و. . . را در این فیلم بازی می‌كند. بازی در نقش چنین كاراكترهایی به گریم چیره‌دستانه و طراحی لباس بسیار دقیقی نیاز دارد.


در اصل سبك لباس‌ها در این فیلم، نقش تعیین‌كننده‌ای در فضاسازی داشته‌اند. با نگاهی به طراحی لباس برخی از كاراكترهای ساخته و پرداخته شده در «ساكن طبقه وسط» می‌توان تا حدودی به ذهنیات شهاب حسینی به عنوان كارگردان و محمد هادی كریمی در مقام نویسنده فیلمنامه داشت.

لباسی برای طبقه فرودست

زنی ناآگاه، خوشحال و از طبقات فرودست جامعه كه تصوری درست از زندگی بهتر ندارد، چه ویژگی‌های ظاهری می‌تواند داشته باشد؟ بهنوش بختیاری، در این فیلم در نقش زنی بازی می‌كند که برای بار چندم حامله است. او همسر مردی هم طبقه‌ خودش است كه بزرگ‌ترین رویایش، یك پیك نیك خانوادگی همراه با شوهر و فرزندان است.


در طراحی لباس و گریم این كاراكتر به دلیل فرصت محدود برای معرفی دقیق‌تر كاراكتر، از عنصر «اغراق» استفاده شده است. موهای وزكرده با رنگ موی خانگی و ریشه‌های درآمده، اولین مشخصه اوست. لباسی بلند از جنس پارچه كودری، وضعیت مالی او را نشان می‌دهد و همچنین چادری رنگی كه دور كمر پیچیده شده، به راحتی منطقه سكونت او را قابل شناسایی می‌كند. در لباس‌های این كاراكتر از رنگ آبی تیره استفاده شده است. این رنگ در روانشناسی رنگ‌ها، نمادی از بی‌حركتی و سكون است.

ویژگی كه اتفاقا این كاراكتر به دلیل داشتنش، در چنین وضعیتی قرار گرفته است. استفاده از رنگ آبی تیره به نوعی نمایشگر منفعل بودن این كاراكتر است. همچنین چنین رنگی در تركیب با لباس‌هایی گشاد، صلح طلبی و پاكی را به ذهن متبادر می‌كند. یعنی درست خصوصیاتی كه این كاراكتر دارد و در رویایش به همان‌ها می‌اندیشد.

شاعرانگی در لباس

یكی از شفاف‌ترین كاراكترها با استفاده از نوع طراحی لباس در «ساكن طبقه وسط» كاراكتر زنی است كه با خواندن نوشته‌های روی سنگ قبرها، به دنیای آنها پا می‌گذارد. او با خواندن نام شاعری كه فكر می‌كند یك زن است، به دنیای او قدم می‌گذارد و خودش را به جای او فرض می‌كند. در چنین رویاپردازی، پای تاریخ به میان می‌آید زیرا شاعر مرده است و برای پا گذاشتن به دنیای جوانی او نیاز به عقبگردی تاریخی است. یكی از مهم‌ترین ویژگی‌های لباس این كاراكتر، همین است. به خوبی نشان‌دهنده یك سفر به گذشته است.


در دوران رضا خان و درست زمانی كه كشف حجاب، مدنظر او بود، كلاه و كت و دامن‌های دو تكه بلند میان زنانی كه می‌خواستند همپای زنان فرنگی پیش بروند، باب شد. در این فیلم، این كاراكتر در زمانی كوتاه معرفی می‌شود اما از ظاهر او با چنین لباسی می‌توان فهمید شاعره‌ای آوانگارد بوده كه جزو منورالفكرهای آن دوره محسوب می‌شده است. كلاه در شخصیت‌شناسی، نشانه جسارت و جرأت است و هرقدر كلاه بزرگ‌تر باشد یعنی حس استقلال طلبی طرف، بالاتر است. انگشترهای بزرگ برای خانم‌ها نیز دقیقا همین كاركرد را دارد.

وقتی شهاب قرار است فوتبالیست شود

 شهاب حسینی در این فیلم در نقش‌های زیادی ظاهر شده است اما یكی از آنها نقش یك ستاره بی‌رقیب دنیای فوتبال است. جالب اینجاست كه حسینی برای فرو رفتن در این نقش، به پیراهن تیم بارسلونا متوسل شده است؛ تیمی كه این روزها بی بروبرگرد، یكی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین تیم‌های باشگاهی دنیاست. در اصل انتخاب پیراهن این تیم، به نوعی «در اوج بودن» را به تصویر می‌كشد. این نگاه او دو نكته دارد؛ اول اینكه اصولا موقعیت روی موفقیت تاثیرگذار است. خیلی از بازیكنان خوب دنیا بهترین بازی‌های‌شان را در تیم‌های قدرتمند به نمایش می‌گذارند.


پس جایگاه در موفقیت تاثیر دارد. نكته دوم درباره خود این پیراهن است. پیراهن بارسلونا حكم پرچم كاتالانیا را دارد و طبق اعتقادات خودشان به خاطر تقدسش تبلیغی روی آن درج نمی‌شود هرچند بعد از مدت‌ها بالاخره یك كمپانی توانست برای اولین بار این اجازه را پیدا كند تا نماد خود را در اندازه‌های بسیار كوچك و به عنوان مارك لباس روی آن درج كند. كاتالانی‌ها هیچ كدام از حكومت‌های اسپانیایی را نمی‌پذیرند و به دنبال استقلال هستند. بنابراین نمادی از استقلال‌طلبی محسوب می‌شوند. مهم‌ترین نكته در انتخاب لباس تیم بارسا در این فیلم شاید همین باشد. اشاره به تفكری مستقل و پایبند بودن به آن.

سفیدی که شما را سوپر مدل می کند

می‌گویند سفیدپوش‌ها اهل معنویت هستند. آنها دوست دارند زندگی‌شان را با صداقت و سادگی پیش ببرند و در آرزوی یك دنیای بی‌عیب و نقص و سرشار از مهربانی هستند. آنها آدم‌های دقیق و مرتبی هستند كه حتی نمی‌گذارند یك لكه كوچك، سفیدی دنیای‌شان را آلوده كند.


این افراد دنیای ذهنی جالب و قابل احترامی دارند و به عقاید دیگران هم احترام می‌گذارند. شهاب حسینی در بخشی از فیلم در ذهنیاتش، یك سوپر مدل است كه در شوهای فشن بزرگ قدم می‌گذارد.


دلیل انتخاب این لباس در این فیلم، اشاره به دنیای بی‌نقص دارد. به غیر از این انتخاب لباس سفید، نشانه‌ای از انتخاب حس آزادی و رهایی است. پاپیون نیز در شخصیت‌شناسی از روی لباس، نمادی از توجه و احترام به قوانین است.

تیشرت جان لنو

یكی دیگر از كاراكترهایی كه شهاب حسینی در نقش او ظاهر شده، در نقش یك خواننده جویای نام است. سبكی از لباس پوشیدن در دنیا وجود دارد كه به «استریت فشن» معروف است. این مد از دل استودیوها بیرون نمی‌آید. بلكه از كف خیابان‌ها و جوانان عاصی‌ نشأت می‌گیرد. خوانندگان و اهالی موسیقی یكی از مهم‌ترین تاثیرگذاران و اشاعه‌دهندگان این مد هستند.


جالب اینكه در فیلم «ساكن طبقه وسط» به چنین فضایی به خوبی توجه شده است. ظاهر شهاب حسینی در نقش یك خواننده امروزی، تصدیق‌كننده چنین نگاهی است. او تی‌شرت با نقشی از جان لنون به تن دارد همراه با جلیقه و شلوار جین؛ یك تیپ راحت و خیابانی كه نشانه‌ای از عصیان است. نمادی از روح سرگشته و شوریده كه به خوبی با طراحی لباس به تصویر كشیده شده است.

ردای سفید بلند برای صباح طغیانگر

شهاب حسینی در بخشی دیگر از این فیلم در ذهنش به قالب حسن صباح، حاکم قلعه الموت می‌رود. برخی حسن صباح را با روحیه طغیانگری و هوشمندی‌اش در تاریخ می‌شناسند. او از ایرانیانی بود كه در زمان سلجوقی قیام كرد. زندگی، عقاید، رفتار و منش او آمیزه‌ای از افسانه و راز و واقعیت است. اتفاقی كه در فیلم شهاب حسینی هم جریان دارد.


لباسی كه برای حسن صباح طراحی شده تقریبا با نشانه‌های تاریخی همسویی دارد. ردای سفید بلند برای مردان در آن زمان نشانه‌ای از پاكباختگی بود. همچنین شال، در شخصیت‌شناسی برای مردان، نمادی از امنیت و حفاظت از داشته‌هاست. در طراحی لباس این كاراكتر به خوبی چنین نشانه‌هایی لحاظ شده است.