طراحی جواهر؛ هنری پول ساز

مجله دیده بان - شراره داودی: همیشه وقتی پشت ویترین مغازه های طلا و جواهرفروشی می ایستادم، به طرح ها دقیق می شدم. برایم جالب بود، قرار گرفتن خطوط ظریف در کنار هم، شکل ها و طرح هایی به وجود می آید که می تواند سلیقه ها و روحیات مختلف را دربر گیرد. به همین دلیل وقتی قرار شد با یک طراح طلا و جواهرات صحبت کنم و با روند طراحی و تولید جواهرات آشنا شوم، خودم هیجان زیادی داشتم. صحبت هایم با این جوان سختکوش و خوش سلیقه از خودش شروع شد و به توضیحات حرفه ای درباره این هنر و در نهایت نحوه آموزش آن رسید که در زیر می خوانید.


من یک طراح هستم

سعید حواصل متولد آذر ماه 1360 است و به دلیل وجود زمینه های آشنایی با صنعت طلا و جواهر موجب شد از سنین نوجوانی با مراحل مختلف تولید آشنا شود و طی دوران تحصیل در حرفه های مختلف این صنعت فعالیت کند و سرانجام در بخش قالب سازی که معتقد است مغز متفکر یک مجموعه تولیدی است فعالیت کند.

سعید حواصل که نام خانوادگی اش از حوصله می آید و به گفته خودش هم آدم باحوصله ای است و در کارهایش صبر زیادی دارد اولین مدرک خود در زمینه طلا و جواهرسازی را سال 84 از سازمان فنی و حرفه ای گرفته و بعد از آن وارد بازار کار شده است.

در همین حین مدرک طراحی طلا و جواهر با دست را گرفته و حالا چند سالی می شود که دفتر طراحی خود با نام «گندم گالری» را اداره می کند. دفتری که در آن آموزش هم می دهد. البته حواصل دوره های مختلف آموزشی ار هم گذرانده و مدرک طراحی طلا و جواهر با رایانه را از سازمان فنی و حرفه ای دارد. او همچنین دو مدرک بین المللی TAFE استرالیا و ITD کانادا را در همین زمینه به دست آورده است.

عضویت در انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا، جواهر و نقره استان تهران و عضویت در سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری استان تهران هم از دیگر عناوینی است که حواصل دارد. او همچنین این روزها مشغول گذراندن تحصیلات دانشگاهی خود در رشته طراحی صنعتی است.

ایتالیا مهد طراحی جهان

لازمه رشد و پیشرفت این صنعت داشتن نگاه تخصصی در تمامی بخش های آن است. از طراحی گرفته تا قالب سازی و تولید، همه نیازمند آموزش تخصصی و البته استفاده از تکنولوژی روز دنیا هستند. این نگاه تخصصی و البته استفاده از تکنولوژی روز دنیا هستند. این نگاه تخصصی را می توانیم در کشورهای مطرح دنیا نظیر ایتالیا، آلمان، فرانسه و همینطور آمریکا ببینیم.


در برخی از این کشورها این رشته به عنوان یک رشته مستقل دانشگاهی تدریس می شود و در برخی دیگر این رشته را در زیرمجموعه صنعت مد می بینیم. برخی کشورها آکادمی های تخصصی در زمینه طراحی طلا و جواهرات دارند که از آن جمله می توان به آکادمی داموس و نابای ایتالیا اشاره کرد. وجود این ام ردر کناربهره گیری از صنایع مکمل و تکنولوژی روز دنیا باعث موفقیت هر چه بیشتر برخی کشورها در این زمینه شده است.

به عنوان مثال کشور ایتالیا به عنوان مهد طراحی جهان و با وجود شهر میلان به عنوان پایتخت مد اروپا توانسته است در صنعت زیبا و جذاب طلا و جواهرات یکی از پیشتازان دنیا باشد.

طراح طلا و جواهر چه می کند؟

مراحل متعددی طی می شود تا یک محصول، تولید شده و مورد استفاده قرار گیرد. از مهمترین آنها می توان به خلق ایده و ساخت قالب اصلی اشاره کرد که پس از انجام دیگر مراحل تولید، محصول نهایی وارد بازار می شود. در گذشته ایده اولیه، توسط هنرمند صنعتگر به شیوه سنتی توسط ابزار دست روی فلز نقره یا موم، قالب سازی شده و نتیجه کار برای تولید انبوه وارد سایر مراحل می شد.

این کار نیازمند مهارت، تجربه و دقت بالا و البته صرف زمان زیادی بوده است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، روش کار در مرحله قالب سازی تغییر کرده و این بخش توسط نرم افزارهای مختلف روز دنیا نظیر راینو و ماتریکس انجام می شود، به این صورت که بعد از تایید ایده اولیه، طرح توسط افراد متخصص در نرم افزار به صورت سه بعدی مدل می شود و این مدل توسط دستگاه های پیشرفته با جدیدترین تکنولوژی روز دنیا ساخته شده و به عنوان قالب اصلی برای تولید مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از نرم افزار ویژگی های منحصر به فردی دارد؛ از جمله افزایش سرعت و دقت، کاهش خطا، امکان کنترل وزن محصول، کیفیت بالای قالب و امکان ساخت قالب های پیچیده و خاص را به طراح می دهد.

این نرم افزارها کمک بسزایی در افزایش کمیت و کیفیت تولیدات این صنعت داشته اند. البته این روش نیز نیازمند تخصص و کسب تجربه بالایی است. با اینحال افراد با سرعت بیشتری نسبت به روش قبل می توانند به عنوان طراح وارد بازار کار شوند. از نگاه من طراحی و مدل سازی دو جزء جدانشدنی این حرفه است.

از داستان هم می شود ایده گرفت

دنیای طراحی دنیای گسترده ای است. اینکه چگونه یک ایده به ذهن طراح می رسد گاه آگاهانه و گاه ناخودآگاه است. در برخی موارد طراح با هدف و چارچوب فکری مشخص با الگوگیری از زمینه هایی مختلف نظیر طبیعت، حیوانات، گرایش های مذهبی، آداب و رسوم اقوام مختلف، اسطوره های تاریخی یا سبک های مختلف هنری و ... به خلق ایده می پردازد اما گاه یک اتفاق، یک کتاب، یک تابلو نقاشی یا حتی قسمتی از یک داستان می تواند جرقه ایده را در ذهن طراح بزند. البته مقوله طراحی را می توان به دو بخش عده تقسیم کرد، Design & Redesign.

در دیزاین پس از بررسی نیاز و تفکر، ایده و طرح جدید برای یک محصول خلق می شود اما در مقوله ری دیزاین روش به گونه ای دیگر است. به عنوان مثال در کار طراحی جواهرات گاه یک طرح در بازار مورد استقبال قرار می گیرد و نیاز به گسترش همان سبک با حفظ اصول اولیه وجود دارد و گاه طرح پذیرفته شده در بازار به علت بازخوردهایی از سوی مشتری نیازمند طراحی مجدد می شود.
از این رو، ما باز هم پس از جمع آوری اطلاعات و بررسی های دقیق در جهت کاهش نکات منفی و تقویت نکات مثبت کار، نهایت تلاش خود را انجام می دهیم تا با ارائه بهترین محصول به جذب رضایت مشتری منتهی شود.

طراحی ها برای سنین و سلیقه های مختلف با هم متفاوت است

گاهی8 اوقات یک طراح جواهرات برای یک سلیقه فردی طراحی می کند و گاه برای سلیقه جمعی. زمانی که طراحی برای فردی خاص انجام می شود، کار به مراتب آسان تر است، چرا که نیاز و سلیقه او کاملا مشخص است اما در مواقعی که می خواهیم برای سلیقه جمعی کار کنیم، که بخش اعظم کار ما در این زمینه است، نکات بیشتری باید مورد توجه قرار گیرد که در نهایت مطلوبیت و مقبولیت طرح بالا برود. اولین نکته شناخت کامل بازار هدف و توجه به پارامترهای تاثیرگذار بر طراحی مانند رده سنی افراد است.

بخش اعظم مشتریان ما خانم ها هستند. قاعدتا طرحی که مورد پسند یک خانم میانسال است کاملا متفاوت خواهد بود با سلیقه یک بانوی جوان و حتی یک کودک، در نتیجه سعی ما بر آن است که با مطالعه روی سلایق و نیازهای سنین مختلف6، ویژگی های روانشناختی آن رده سنی، المان ها و طرح های جذاب آن دوره، مد روز و البته مطالعه بازار داخلی و خارجی را انجام دهیم که تمام سلایق را پوشش دهد. البته باید توجه کنیم که این سلایق قطعی و ثابت نیستند، پس این روند تحقیقاتی جزء جدانشدنی کار ماست.


چطور طراح طلا و جواهر شوم؟

در ایران هنوز رشته طراحی طلا و جواهرات به صورت یک رشته مستقل دانشگاهی ارائه نمی شود و متاسفانه عدم وجود این امر در قیاس با دیگر کشورها باعث شده نتوانیم از سیل عظیم استعداد بالقوه افراد به ویژه جوانان در این صنعت بهره بگیریم. به طور کل این هنر یکی از گرایش های رشته طراحی صنعتی است.

علاقمندان به این حرفه باید روند تحصیل خود را به گونه ای هدایت کنند تا بتوانند در زمینه طراحی جواهرات مهارت های لازمه را کسب کنند اما قطعا این امر کامل نخواهد بود چرا که طراحی صنعتی در دانشگاه های ما به صورت کل تدریس می شود.

البته آموزشگاه ها و مراکز خصوصی متنوعی در زمینه های مختلف این صنعت مشغول به فعالیت هستند که در شرایط امروز ما می توانند مکمل مناسبی برای تکمیل تخصص و مهارت افراد علاقمند به این رشته شده و زمینه ساز ورود به این دنیای جذاب و بی انتها شوند.