رازک و خواص آن

 

 

 

رازک با نام عمومی Hops که به عربی حشیشه الدینار نامیده می شود، گیاهی است علفی، چند ساله و بالا رونده.

 

این گیاه 2 پایه بوده و اعضای آن پوشیده از تارهای خشن است.

 

برگ های گیاه، متقابل، دندانه دار و مرکب از 3 تا 5 لوب نامساوی است. گل های نر به صورت مجتمع و گل آذین خوشه هستند.

 

گل های ماده، به صورت مخروط مانند سفید مایل به حنایی می باشند.

 

قسمت مورد استفاده گیاه، مخروط های ماده(گل های ماده) آن است که دارای بوی معطر و مطبوع با طعم تلخ است.

 

این گیاه بیشتر در نواحی شمال ایران از جمله گرگان، چالوس، تنکابن، رشت، لاهیجان و آستارا می روید.

 

 

تاریخچه:

کاربرد عمده ی رازک در تولید ماءالشعیر به دلیل طعم تلخ آن است. عصاره ی رازک به عنوان طعم دهنده در غذا و صنعت نوشابه سازی مصرف می شود.

 

در قدیم، از خاصیت مُدر بودن آن استفاده می شد. دیگر مصارف سنتی آن، درمان انقباضات روده ای، بیماری سل، سرطان و التهاب مثانه بود.

 

حمام کردن در وان زوائد حاصل از تخمیر رازک، تأثیر جوان کننده دارد و برای رفع مشکلات قاعدگی موثر است.

 

برخی اوقات، در افرادی که رازک می چیدند، اثرات آرام بخش مشاهده می شد و به همین جهت از گل های رازک، به عنوان مُسکن استفاده می کردند. گاهی نیز به منظور رفع مشکلات عصبی، گل های رازک را در بالش می گذاشتند. عصاره برخی از انواع رازک به دلیل خاصیت نرم کنندگی، در فرآورده های پوستی به کار می رود.

 

 

منبع جغرافیایی:

گیاه از کشت رازک ماده در بسیاری از نقاط از جمله غرب اروپا، هند، چین و آمریکا به دست می آید.

 

 

ترکیبات مهم:

این ترکیبات عبارت هستند از:

* مواد تلخ از جمله آسیل فلوروگلوسیدهای موجود در رزین،

* اسانس به میزان 3/0 تا 1 درصد که حاوی میرسن، لینالول، فارنزن و کاریوفیلن است،

* تانن به میزان 2 تا 4 درصد،

* فلاونوئید،

* مقدار کمی فنل کربوکسیلیک اسید از جمله اسید فرولیک و اسید کلروژنیک.

 

 

اثرات مهم:

رازک دارای اثر آرام بخش می باشد، به خصوص هنگامی که همراه با آرام بخش های دیگر گیاهی مصرف می شود.

 

همچنین در بدخوابی عصبی و استرس ها استفاده می شود.

 

رازک به صورت دم کرده با مزه ی تلخ به عنوان مقوی معده، محرک اشتها و افزاینده ی ترشحات معده کاربرد دارد؛ اسیدهای تلخ آن شامل لوپولون و هومولون دارای خواص ضد میکروبی است.

 

در طب عوام از دم کرده ی آن جهت درمان زخم معده و به عنوان ضد ورم مثانه استفاده می شود.

 

 

 

فرآورده های دارویی:

حدود 70 فرآورده ی آرام بخش از رازک در آلمان وجود دارد. در انگلستان حدود 60 فرآورده از آن تهیه می گردد که همگی به عنوان آرم بخش استفاده می شود.

 

عمده ی این فرآورده ها به صورت قرص هستند.

 

از عصاره ی خشک رازک به صورت چای و یا فرآورده های دیگر به عنوان خواب آور و مُسکن استفاده می شود.

 

 

تهیه چای:

یک لیوان آب در حال جوشیدن را بر روی نیم گرم گیاه له شده یا پودر بریزید و 15 دقیقه صبر کنید؛ سپس صاف کرده و میل نمایید.

 

 

نگهداری:

رازک باید دور از نور و در هوای سرد نگه داری شود. حداکثر مدت نگهداری یک سال است.

 

 

عوارض جانبی:

مصرف رازک ممکن است در بعضی افراد حساسیت پوستی ایجاد کند. علت آن مربوط به گرده های گیاه است.

 

 

مهم ترین اثرات گزارش شده رازک:

آلرژی زا، ضد درد، ضد باکتری، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، معرق، هضم کننده، ادرارآور، قاعده آور، استروژنیک، مُلین، خلط آور، قارچ کش، خواب آور، شیرافزا، مُسهل، مخدر، مقوی اعصاب، مقوی معده، آرام بخش، مقوی رحم، ضد کرم و کاهش دهنده ی میل جنسی.

 

 

نکات قابل توجه:

1- چای و یا دم کرده ی رازک بهتر است شب هنگام یا قبل از خواب مصرف شود تا بتوان خواب آرام تری را در پیش داشت. این میزان مصرف را می توان تا سه بار در روز تکرار کرد.

 

2- میزان مصرف فراورده های صنعتی رازک مانند قرص و یا کپسول در راهنمای همراه دارو توصیه شده است.

 

3- گل های ماده تحت عنوان Strobiles مشهور می باشند که قسمت دارویی رازک هستند.

 

4- خواص گیاه رازک به طور چشمگیر به نو یا کهنه بودن آن ارتباط دارد، چون مواد موجود در آن با گذشت زمان اکسید می گردند. مثلا مصرف تازه ی گل های ماده برای رفع بدخوابی بسیار موثر است، در صورتی که خشک شده ی گل های ماده برای پُر کردن بالش افرادی که دارای بی خوابی هستند مناسب است. تعویض گل های خشک ماده در این بالش های باید هر دو سه ماه صورت گیرد، چون گل های خشک کهنه رازک دارای خاصیت محرک می باشند.

 

5- برای رفع بی خوابی بهتر است از گل های ماده ی تازه خشک شده و یا گل های فریز شده استفاده نمود. در این صورت بر روی 2 قاشق چای خوری از گل ها، یک لیوان آب جوش ریخته و پس از 5 تا 10 دقیقه صاف نموده و میل کنید.

منبع:tebyan.net

ویدیو مرتبط :
رازک

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

خواص مفید قارچ ها : وحشی , پرورشی

بسياري از مردم، از رفتن به جنگل و کندن قارچ براي خوردن لذت مي برند، اما شناخت نوع قارچ مي تواند مسئله مهمي باشد.بيش از 38 هزار نوع قارچ وجود دارد که بعضي از آنها سمي اند و بعضي از آنها قابل خوردن مي باشند. رنگ، شکل و اندازه ي قارچ ها مي تواند خيلي متنوع و مختلف باشد.اين مسئله خيلي مهم است که بتوانيد به طور صحيح، قارچ کنده شده را بشناسيد تا از خوردن نوع سمي آن دوري نماييد.

فراعنه ي مصر، قارچ را يک خوراکي لذيذ مي دانستند و يوناني ها اعتقاد داشتند که قارچ براي جنگاوران در صحنه نبرد، توليد قدرت مي کند. رومي ها نيز قارچ را به عنوان يک هديه از جانب خدا برمي شمردند و آن را فقط در روزهاي عيد استفاده مي کردند. چيني ها از آن به عنوان يک گنج غذايي سالم مصرف مي کردند.امروزه از قارچ ها به خاطر طعم و بافت شان در تهيه غذاها استفاده مي کنند. آنها مي توانند طعم خودشان را به غذاها بدهند، يا طعم مواد ديگر را به خودشان بگيرند. طعم آنها معمولا در طول پخت افزايش پيدا مي کند و شکل شان هم با روش هاي معمول آشپزي مثل سرخ کردن و خرد کردن حفظ مي شود.قارچ را معمولا به سوپ ،سالاد و ساندويچ اضافه مي کنند، يا از آن به عنوان پيش غذا استفاده مي نمايند. قارچ ها، شکل زيبايي به غذاها مي دهند.قارچ ها به دو دسته ي وحشي و پرورشي تقسيم مي شوند. بعضي از آنها اثرات مفيدي در سلامتي انسان دارند، مثل رقيق کردن خون، جلوگيري از ايجاد و رشد تومورهاي سرطاني.

قارچ ها 80 تا 90 درصد، آب دارند و خيلي کم کالري هستند. آنها مقدار کمي چربي و سديم (نمک) و 8 تا 10 درصد فيبر دارند و يک خوراکي ايده آل براي افرادي هستند که مي خواهند وزن و فشار خون شان را کنترل کنند.

 

مواد مغذي موجود در 100 گرم قارچ خام:

 

انرژي	13 کالري
پروتئين	2 گرم
پتاسيم	320 ميلي گرم
مس	1 ميلي گرم
اسيدپنتوتنيک(B5)	2 ميلي گرم
بيوتين(B7)	12 ميکروگرم
اسيدفوليک(B9)	44 ميکروگرم
آهن	1 ميلي گرم
نياسين(B3)	3 ميلي گرم
فيبر	1 گرم

 

قارچ، منبع خوب آهن:

در هر 100 گرم قارچ، حدود يک ميلي گرم آهن وجود دارد.

برعکس خيلي از مواد غذايي گياهي، قارچ داراي فيتات نيست. فيتات جذب آهن و بعضي مواد معدني را در بدن کاهش مي دهد. بنابراين آهن موجود در قارچ به سرعت جذب مي شود.

 

قارچ منبع خوب پتاسيم و مس:

قارچ يک منبع عالي پتاسيم مي باشد که اين ماده به کاهش فشار خون کمک مي کند و خطر سکته قلبي را پايين مي آورد. به طور متوسط قارچ (ortabella)حتي از يک عدد موز و يا يک ليوان آب پرتقال هم بيشتر پتاسيم دارد.

يک واحد قارچ که شامل 5 عدد متوسط مي باشد، حدود 20 تا 40 درصد نياز بدن به مس را تأمين مي کند و اگر به طور مرتب خورده شود، به کاهش فشار خون کمک کرده و عملکرد سيستم ايمني بدن را بهبود مي بخشد.

 

 

قارچ منبع غني از سلنيوم:

سلنيوم آنتي اکسيداني است که با ويتامين E کار مي کند و از سلول ها در برابر صدمات راديکال هاي آزاد محافظت مي نمايد. مطالعات نشان داده است افرادي که دو برابر مقدار توصيه شده در روز سلنيوم مصرف کرده اند، خطر سرطان پروستات در آنها تا 65 درصد کاهش يافته است.

يک مطالعه بر روي افراد مسن نشان داد، مرداني که مقدار سلنيوم خون شان کم است، در مقايسه با آنهايي که سطح سلنيوم خون بالايي دارند، 4 تا 5 برابر بيشتر در معرض سرطان پروستات قرار دارند.

 

خواص درماني قارچ ها:

طي قرن ها از انواع قارچ در تهيه داروهاي سنتي شرقي براي درمان انواع بيماري ها استفاده مي شده است.

به عنوان مثال در ژاپن و چين از قارچ shiitake براي جلوگيري از بيماري هاي قلبي، ايجاد مقاومت در برابر ويروس ها و بيماري ها، درمان خستگي، سرماخوردگي و آنفلوانزا استفاده مي شود.

يک نوع از عصاره ي اين قارچ، از سيستم ايمني بدن در مقابل عفونت ها محافظت مي کند و فعاليت ضد توموري هم نشان مي دهد.

 

تقويت سيستم ايمني بدن:

تعدادي از قارچ ها از خانواده poly poraccae در پزشکي بسيار کاربرد دارد.

از اين ميان در مورد قارچ maiitake تحقيقات وسيعي در غرب انجام شده است. عصاره اين قارچ، با افزايش فعاليت گلبول هاي سفيد، سيستم ايمني بدن را تحريک مي کند تا به ويروس ها و باکتري هاي مهاجم حمله کند.

بيشترين نوع قارچي که در آمريکا استفاده مي شود، قارچ دکمه اي سفيد است.

قارچ دکمه اي به دو شکل ديگر هم وجود دارد: Crimini يا قارچ هاي قهوه اي با طعم خاکي تر و بافت  سفت تر، و  قارچ هاي   portabella با  چتر بزرگ تر  که  مزه گوشتي دارند.تحقيقات اخير نشان مي دهد که قارچ هاي دکمه اي سفيد مي توانند احتمال خطر سرطان سينه و سرطان پروستات را کاهش دهندعصاره ي قارچ دکمه اي سفيد مي تواند باعث کاهش تکثير سلولي در سلول هاي سرطاني و اندازه تومورها نيز شود.اين اثرات محافظتي مي تواند با مصرف 100 گرم قارچ در روز ديده شود.

 

 

چگونه قارچ را انتخاب و نگهداري کنيم؟

قارچ هايي را که سالم هستند و صدمه نديده اند (اوايل باز شدن چترشان مي باشند)، بخريد.

با قرار دادن قارچ ها در پاکت کاغذي مي توانيد تا يک هفته آنها را سالم نگه داريد.

قارچ ها را بايد ابتدا به آرامي تميز کرد و سپس شست. قارچ هاي پرورشي ممکن است خام هم خورده شوند، اما بيشتر قارچ ها را بايستي به شکل پخته مصرف کرد.

از قارچ ها به صورت تازه، کنسرو شده، خشک شده و فريز شده استفاده مي شود.

 

نکته قابل توجه اينکه: قارچ هاي وحشي را از اماکن قابل اطمينان خريداري کنيد، زيرا بعضي از قارچ هاي وحشي، سمي اند و مي توانند به سلامت قلب، کليه و کبد صدمه بزنند و حتي کشنده باشند.