خطر پنهانکاری های مالی در زندگی مشترک

متاسفانه امروزه اختلاف های زناشویی بین زوج ها زیاد شده است و گفته می شود که بیشتر طلاق ها نیز در 5 سال اول زندگی اتفاق می افتد. البته این مساله دلایل زیادی دارد ولی قطعا یکی از آنها مشکلات مالی است.

هفته نامه سلامت - محبوبه ریاستی: متاسفانه امروزه اختلاف های زناشویی بین زوج ها زیاد شده است و گفته می شود که بیشتر طلاق ها نیز در 5 سال اول زندگی اتفاق می افتد. البته این مساله دلایل زیادی دارد ولی قطعا یکی از آنها مشکلات مالی است.

خیلی از زوج ها به دلیل مشکلات مالی و ناتوانی حل آنها از یکدیگر جدا می شوند و نمی توانند در ادامه راهی که خودشان انتخاب کرده اند، با یکدیگر قدم بردارند. در این مطلب دکتر محمدرضا خدایی، روان پزشک عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره چگونگی حل مشاجرات مالی همسران، پاسخگوی پرسش هایمان شده است.

چقدر ضرورت دارد زوج ها درباره مسائل مالی خود، پیش از ازدواج با یکدیگر صحبت کنند؟

خیلی زیاد! یکی از مسائلی که باید حتما درباره آن صحبت شود، مسائل مالی است. بازگو کردن این مساله درست مثل مطرح کردن سن ازدواج، میزان تحصیلات، فرهنگ خانواده ها و... مهم است. کسی که می خواهد ازدواج کند باید بداند که همسرش از نظر مالی چقدر توانایی دارد و حتی مرد باید درباره پتانسیل ها و میزان درآمدی که در آینده به دست خواهدآورد، صحبت کند؛ اینکه مثلا در 10 سال آینده با توجه به شغلی که دارد میزان حقوقش چقدر بیشتر خواهدشد؟ 

چون ممکن است این مساله در آینده شکافی بین زوج ایجاد کند. ضمن اینکه بهتر است افراد به توانایی های بالقوه خودشان تکیه داشته باشند تا بالفعل چون این موضوع به آنها انگیزه می دهد که سطح زندگی خود را ارتقا دهند و سعی کنند روز به روز در کارشان پیشرفت کنند آن هم برای داشتن یک زندگی آسوده تر و بهتر.

به نظر شما چه باید کرد تا من و تویی بین زوج از بین برود؟

به نظرم باید در وهله اول انتظارات خود را نسبت به توانایی های فرد طلب کنیم و بعد هم تا حد زیادی درباره مسائل مالی و میزان درآمد با یکدیگر صحبت کنیم. البته من و تویی زمانی بین زوج به وجود می آید که احساس خوبی به یکدیگر ندارند. اگر همدلی و مهربانی بین زوج وجود داشته باشد هیچ وقت این رفتار بین آنها شکل نمی گیرد و از این نظر اختلافی نخواهند داشت.

زن یا شوهری که صداقت در رفتار و کلامشان وجود دارد هیچ گاه اجازه شکل گیری چنین رفتاری را نمی دهند و با رفتاری مناسب مسائل مالی خانواده را حل خواهند کرد. بنابراین توصیه می کنم قبل از اینکه چنین رابطه ای بین زوجین شکل بگیرد سعی کنند با صداقت و مهربانی با یکدیگر رفتار کنند تا به ما تبدیل شوند، نه من و تو.

خیلی از اختلاف ها بر سر این موضوع است که مرد قبل از ازدواج قبول می کند که همسرش حقوقش را در خانه خرج نکند اما پس از ازدواج زیر حرفش می زند و از همسرش می خواهد او هم بخشی از حقوقش را در خانه خرج کند. این موضوع را چطور می توان حل کرد؟

معمولا پیش از ازدواج روابط عاطفی بین زن و مرد انقدر پررنگ است که ممکن است هر چیزی را بپذیرند چون در آن زمان فقط به این نکته فکر می کنند که هرچه زودتر زیر یک سقف بروند، در حالی که باید شرایط زندگی ایده آل را از همان زمان مهیا کرد. به هرحال این مساله گاهی بین زوج اتفاق می افتد که کم هم نیست. پیشنهاد می کنم خانم ها حتما سهمی را برای خود قرار بدهند که پس از ازدواج با چنین مساله ای روبرو شوند چون گاهی فشارهای مالی آنقدر زیاد است که مرد برخلاف میلش مجبور می شود چنین خواسته ای از همسرش داشته باشد. از طرف دیگر به آقایان هم توصیه می کنم سعی کنند پیش از ازدواج قول هایی را به همسرانشان بدهند که می دانند از عهده آن برخواهند آمد.

به هرحال با سعه صبر، همدلی و مشورت گرفتن از بزرگ ترها می توان مشکلات را حل کرد. ضمنا بایدبه این نکته هم اشاره کنم که معمولا در 2 سال اول زندگی ناسازگاری ها و توقعات (از جمله ناسازگاری ها و توقعات مالی) زیادی بین همسران وجود دارد ولی پس از گذشت زمان خیلی از مسائل به مرور حل خواهدشد. به همین دلیل زوج نباید در این مدت محیط زندگی را به میدان جنگ و رقابت تبدیل کنند چون بعدها دودش به چشم خودشان خواهدرفت.

قدر الزام وجود دارد که زوج از میزان درآمد یکدیگر باخبر باشند؟

ما در این مورد یک قانون داریم و یک عرف. طبق قانون هرکسی مستقل است و می تواند رازهایی برای خود داشته باشد اما براساس عرف و اخلاق بهتر است وقتی کسی پیوندی را با فرد دیگری می بندد با او صادق باشد و به او دروغ نگوید. به همین دلیل بهتر است زوج از میزان درآمد یکدیگر اطلاع داشته باشند.

البته این را هم بگویم که هم زن و هم مرد باید پس اندازی برای خود داشته باشند تا بتوانند در شرایط خاص از آن استفاده کنند. به خصوص اینکه زن باید از نظر مالی یک استقلال و ضریب اطمینانی داشته باشد تا اگر اتفاقی افتاد دستپاچه و محتاج نشود. از طرفی دیگر بهتر است اگر زوج در طول زندگی خانه، ماشین و... می خرند به اسم هر 2 نفر باشد تا اطمینان بیشتری به یکدیگر داشته باشند و بتوانند با حس بهتری برای بالابردن سطح زندگی شان تلاش کنند.

خیلی از مردها پس از ازدواج معتقدند چون همسرشان کار می کند و حقوق دارد خودش باید خرج خودش را بدهد. این فکر چقدر از نظر شرعی و قانونی درست است؟

به هیچ وجه درست نیست؛ هم از نظر قانون و هم از نظر شرع. قبلا هم اشاره کردم اگر زن خودش دوست داشته باشد، می تواند بخشی از درآمدش را به خانه بیاورد، وگرنه اجباری در این مورد وجود ندارد. ضمن اینکه از نظر قانون و شرع مرد باید به زن خرجی و نفقه بدهد و اگر مردی چنین خواسته ای از همسرش داشته باشد باید با رضایت او باشد وگرنه با رفتن نزد یک مشاور خانواده و کمک گرفتن از او درصد حل این مشکل بربیایند.

به نظر شما، بهترین راه حل برای رسیدن به تفاهم برای حل مشکلات مالی میان زوج چیست؟

اینکه با یکدیگر صادق باشند و پنهانکاری نداشته باشند. البته پنهانکاری ای که روی رابطه آنها اثر منفی می گذارد و اینکه اگر در این مورد خاص مشکلی با هم دارند، سعی کنند با گفت و گو به یک راه حل مناسب برسند.

خطر پنهانکاری های مالی در زندگی مشترک

یکی از موضوع هایی که افراد باید پیش از ازدواج، آن را جدی بگیرند، این است که حتما در مورد مسائل مالی با یکدیگر صحبت کنند و اگر شبهاتی در این زمینه وجود دارد حتما آن را برطرف کنند چون اگر این قبیل مسایل حل نشده باقی بمانند، ممکن است پس از ازدواج باعث بروز مشکلات بزرگ تری میان آنها شود.

لازم است زن و شوهر درباره درآمد یکدیگر اطلاع کافی داشته باشند چون مثلا زنی که میزان درآمد همسرش را می داند هم اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کند و هم می تواند میزان دخل و خرج خانه را بسنجد و برای آن برنامه ریزی کند اما وقتی مرد میزان درآمدش را از همسرش پنهان می کند هم حس ناامنی در زن ایجاد می شود و هم رابطه شان سرد خواهدشد چون زن دیگر خودش را محرم راز همسرش نمی داند و از همین جا اختلاف ها بین آنها آغاز می شود.

از طرفی رابطه ای که در آن من و تویی وجود داشته باشد یک رابطه سالم نخواهد بود و اسم آن دیگر زندگی مشترک نیست. به همین دلیل پیشنهاد می کنم که همسران سعی کنند در این مورد با یکدیگر به تفاهم برسند تا دلخوری ای بین آنها وجود نداشته باشد. قطعا می توان با یک برنامه ریزی مناسب مشکلات مالی خانواده را حل کرد. از یاد نبریم که پنهانکاری در یک رابطه نه تنها خوب نیست بلکه آن رابطه را  به سمت تزلزل و نابودی سوق خواهدداد.

چطور برای زندگی مشترک مان برنامه ریزی مالی کنیم؟

● مهم ترین منبع استرس

در حال حاضر، مدیریت مسائل مالی یکی از شایع ترین منابع استرس زا برای زوج هاست. اصلا هم عجیب نیست که این مسائل بتوانند این همه استرس را در زندگی یک زوج، مخصوصا زوج جوان، ایجاد کنند، اگر کمی دقیق به زندگی فکر کنید، پذیرفتن این واقعیت برایتان بسیار ساده است؛ این واقعیت که ۸۰ درصد از ساعت های بیماری ما در زندگی و ۸۰ درصد از فکرمان در این ساعت ها صرف پول می شود و این که چطور پول در بیاوریم، چطور خرج کنیم، و چطور پس اندازش کنیم. بنابراین اصلا دور از ذهن نیست چنین مسئله ای که بیشترین وقت بیداری را به خودش اختصاص می دهد و مهم ترین منبع استرس و البته یکی از مهم ترین عوامل اختلاف در خانواده هاست بحث های بی پایان و اختلافاتی که به وجود می آیند ممکن است ساده به نظر برسند، اما در مدت کوتاهی می توانند به مسائل حل نشدنی تبدیل شوند و بنیان خانواده را با خطرات جدی مواجه کنند.

● انواع دعواهای پولی

پول داشتن یا نداشتن مسئله ای نیست که نشود آن را درک کرد یا پذیرفت. دعواهایی که ریشه در پول دارند عمدتاً به خاطر داشتن یا نداشتن پول نیست این دعواها معمولا پیچیده تر از این حرف ها هستند. یکی از مهم ترین دعواهای زوج ها بر سر پول مدیریت مالی خانواده است. این که قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی برای مسائل مالی و کی خرج کردن و کجا خرج کردن به عهده چه کسی باشد. کار که به این جا می رسد، مناقشات هم شروع می شود دعواهایی مثل این که هر کس قدرت مالی بیشتری دارد باید حق تصمیم گیری هم داشته باشد. با این که هر کس فکر اقتصادی بهتری دارد باید تصمیم گیرنده باشد و مسائلی از این دست مسئله هم این است که این دعواها همان وقتی رخ می دهند که زوج ها برای انتخاب کسی که قدرت مالی بیشتری دارد یا مغز اقتصادی اش بهتر کار می کند توافق ندارند.

یکی دیگر از دعواها هم معمولاً بحث بر سر اولویت خرج کردن است مخصوصاً وقتی که علایق یک زوج برای نوع خرج کردن پول شان شبیه هم نباشد. البته اصلا غیر طبیعی نیست که موضوعات مورد علاقه ی مردان و زنان برای پول خرج کردن با هم متفاوت باشد اما به هر حال می توان راه میانه ای پیدا کرد که علاقه های متفاوت باعث دعوا و دردسر نشود.

غیر از مدیریت کردن و خرج کردن، پس انداز کردن هم می تواند باعث دعوا شود. اگر بحث پس انداز « داشته باشیم» یا « نداشته باشیم » حل شود، تازه زوج ها به این می رسند که کجا و چطور پس انداز کنند/ نوع، مدت و مقدار سرمایه گذاری از آن موضوعات مناقشه انگیزی است که گاهی به جای دادن نتیجه ی خوب، پیامدهای منفی به بار می آورد.

وقتی هر کدام از زوج ها فکر می کنند طرف مقابل در حال ارتکاب بزرگ ترین اشتباه است و خودشان بهتر می دانند که باید پول شان را که احتمالا همه سرمایه شان است، کجا پس انداز کنند که جواب بهتری بگیرند.

عده ای از آدم ها هم اعتقاد دارند پول، برای خرج کردن است. این عده احتمالا از نوادگان کسانی هستند که ضرب المثل « پول چرک کف دست است » را سر زبان ها انداختند. واضح است که آدم هایی با این اعتقاد، توجه چندانی به پس انداز کردن ندارند و اگر در برابر کسانی قرار بگیرند که پول برایشان مایه آرامش است، با مشکلات بزرگ مواجه می شوند

● چطور به پول نگاه می کنید؟

ریشه همه مشکلاتی که در خانواده ها بر سر پول به وجود می آید در نگاه تفاوت آدم ها به پول است. واقعیت این است که هر کسی با یک چشم به پول نگاه می کند. پول در نگاه و البته رفتار آدم ها، گاهی چرک کف دست است و زمانی دیگر ضامن خوشبختی. نگاه های متفاوتی که اگر هر کدام شان مربوط به یک زوج باشد می تواند باعث به وجود آمدن اختلاف های بی پایان شود. پس لازم است هر کسی با خودش روراست باشد و بداند که چطور به پول نگاه می کند و بر اساس آن شریک زندگی اش را انتخاب کند.

اگر هم قبل از رسیدن به این دانش شریک زندگی اش را انتخاب کرده بود، لااقل می تواند نگاه خودش و با طرف مقابل را تعدیل کند، شناختی که در هر صورت باعث کمک می شود.

اما این که چند نوع نگاه به پول وجود دارد، مسئله پیچیده ای نیست با یک نگاه ساده به اطراف تان می توانید انواع نگاه ها را به پول ببینید.

بعضی از آدم ها به پول به چشم عاملی برای حفظ برتری و قدرت نگاه می کنند. کسانی که احساس می کنند پول داشتن می تواند آن ها را نسبت به اطرافیان شان برتر و بالاتر جلوه دهد.

این دسته از آدم ها مطمئنا می خواهند به شکلی زندگی کنند که پولدار بودن یا در نگاه خودشان برتر بودنشان معلوم باشد، تجملی که نشانه پول داشتن است و به آن ها احساس قدرت می دهد.

عده ای دیگر به پول به چشم عاملی برای آرامش نگاه می کنند. این آدم ها از داشتن پولی که می تواند در هر زمان به کمک شان بیاید احساس آرامش می کنند و طبیعی است که به شدت در خرج کردن پول محافظه کارند و برای پس اندازش حسابی تلاش می کنند.

عده ای از آدم ها هم اعتقاد دارند پول برای خرج کردن است این عده احتمالا از نوادگان کسانی هستند که ضرب المثل «پول چرک کف دست است» را سر زبان ها انداختند واضح است که آدم هایی با این اعتقاد، توجه چندانی به پس انداز کردن ندارند و اگر در برابر کسانی قرار بگیرند که پول برایشان مایه آرامش است، با مشکلات بزرگ مواجه می شوند.

یک دسته دیگر از آدم ها هستند که احساس می کنند وقتی پول دارند می توانند زندگی را خودشان کنترل کنند، آدم هایی که به پول به عنوان ابزاری برای مستقل بودن نگاه می کنند کسانی که فکر می کنند باید حتما یک منبع مستقل مالی داشته باشند، و گرنه نمی توانند زندگی شان را خوب و آن طور که دلشان می خواهد، کنترل کنند به همین دلیل همیشه به فکر داشتن پس انداز مستقل و درآمد پنهانی هستند که می تواند باعث کدورت و بروز اختلاف در زندگی باشد.

● از پول نترسید

همیشه پیش گیری بهترین راه است. راه پیش گیری هم می تواند همان باشد که اول بحث گفتیم. یعنی این که دقت کنید و ببینید آدمی که قرار است با او زندگی کنید در باره پول چطور فکر می کند. اصلا هم نباید فکر کنید که این مسئله پیش پا افتاده است یا شما حساسیتی در این زمینه ندارید وارد زندگی که بشوید، همه مسائل پررنگ می شوند و حساسیت های شما هم تازه خودشان را نشان می دهند. بنابراین، می توان از همان اول کار با سوال های صریحی مثل « نوع نگاه شما به پول » و « نظرتان در باره پس انداز » تکلیف تان را مشخص کنید. اما اگر کار از این حرف ها گذشته بود و درگیر زندگی بودید، می توانید یک سری راهکار مناسب برای فرار از مشکلات مالی در زندگی تان اجرا کنید، راه هایی که خیلی ساده، انجام پذیر و البته با نتیجه ی خوب هستند.

● توافق کنید

اولین کار این است که در باره ی دید گاه های متفاوت تان به توافق برسید. اگر هم نظر بودید که چه بهتر، اما اگر نبودید، باید با بحث منطقی در نهایت به نتیجه ای برسید که هر دو طرف را راضی کند.

● در ماه اهداف مالی خانواده را مشخص کنید

یعنی باید بدانید تا آخر ماه قرار است چقدر خرج و چقدر پس انداز کنید بعد از چند وقت و بعد از رسیدن به یک نقطه ثابت، می توانید برای ۶ ماه و در نهایت یک سال آینده برنامه ریزی کنید.

● الگوی پس انداز داشته باشید

ممکن است این پس اندازه خیلی ناچیز باشد، اما باید وجود داشته باشد معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد از درآمد ثابت خانواده می تواند پس انداز شود، مبلغی که بعد از حذف خرج های ثابت از در آمد باید به کنار گذاشتن آن برای روز مبادا فکر کرد.

● برای بدهکاری هایشان برنامه ریزی کنید

این بدهکاری می توان وام قرض، قسط و خیلی چیزهای دیگر باشد، مسئله ای که یکی از شایع ترین دلایل مشکلات مالی بین زوج هاست. بنابراین، بدهکاری ها را دست کم نگیرید و برای پس دادن شان برنامه داشته باشید.

منبع:تبیان