خانه تکانی روی نردبان سالم و بهداشتی!

روزنامه ایران: خانه تکانی شب عید برخلاف اصطلاح آن از ماه‌های پایانی سال آغاز می‌شود و هر چه که افراد  فعالیت‌های غیر اصولی بیشتری انجام دهند آسیب‌های بیشتری را به جسم خود وارد می‌سازند و به جای این‌که روزهای پایانی سال را با شادی به استقبال بهار بروند این روزها را با درد و ناراحتی سپری می‌کنند در حالی که رعایت نکات مربوط به سلامت جسم این مشکلات را به وجود نخواهد آورد.

تغییر سبک و شیوه در خانه تکانی یکی از مهمترین نکاتی است که باید به آن توجه شود. قبل از آغاز خانه تکانی علمی‌ترین نکاتی را که باعث کاهش دردهای عضلانی و استخوانی می‌شود، باید فراگرفت.


 هشدارهای کلیدی

هنگام خانه تکانی باید به این نکته توجه داشت که فشار زیادی به بدن وارد نشود به این معنا که از جا به جا کردن اجسام بیش از حد سنگین خودداری شود چراکه در این صورت به ناحیه گردن، کمر و شانه صدماتی وارد می‌شود. از طرفی هم فعالیت‌های مربوط به خانه تکانی باید طبق تقسیم بندی زمانی انجام شوند و لزومی ندارد همه کارها در یک روز به پایان برسد بلکه ضروری است بین انجام فعالیت‌ها وقفه بیفتد و فرصتی برای استراحت کردن وجود داشته باشد.

به عقیده دکتر مرجانه کریمی، فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه، درد یک علامت هشدار برای بدن به حساب می‌آید از این رو در صورت احساس درد باید انجام فعالیت مربوطه متوقف شود. به عنوان مثال بلند کردن اجسام سنگین فشار زیادی بر دیسک گردن وارد می‌کند و آن دسته از افرادی که سابقه دردهای گردنی یا مشکلات جدی‌تری دارند با انجام فعالیت‌های سنگین مشکل‌شان تشدید شده یا عود می‌کند.

وی علاوه بر این، متمرکز کردن طولانی مدت نگاه به یک نقطه در مواقعی مثل تمیز کردن شیشه را عاملی برای شدت ناراحتی‌های ناحیه گردن معرفی کرد و ادامه داد: در مورد افرادی که سابقه این مشکل را نداشته‌اند شرایط شروع آسیب دیدگی ناحیه گردن فراهم می‌شود به همین دلیل باید دقت کافی دراین خصوص به خرج داد. همچنین زانو زدن یا قرار گرفتن در وضعیت چمباتمه آن هم به مدت طولانی به‌طور قطع ناحیه زانو را با مشکل مواجه می‌سازد و در افرادی که به هر دلیلی مستعد دردهای مربوط به زانو هستند این مشکل تشدید می‌شود.

به گفته این فوق تخصص روماتولوژی یکی از نکات مهم در مورد برداشتن اجسام سنگین از روی زمین این است که زانو‌ها باید کاملاً خم شوند چراکه در غیر این صورت و تنها با خم کردن کمر و صاف بودن زانوها فشار زیادی بر ناحیه کمر وارد شده و فرد با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود. علاوه بر این‌که انجام کار‌های سنگین که به موجب آن دست برای مدت طولانی بالا‌تر از ناحیه سر قرار می‌گیرد و مدام از سمت بالا به پایین در حرکت است باعث می‌شود بر تاندون‌های شانه فشار زیادی وارد شود.


موضوعی که اغلب نادیده گرفته می‌شود

هنگام خانه تکانی اغلب نکاتی نادیده گرفته می‌شود که بر خلاف تصور افراد بسیار مهم و ضروری هستند. تغذیه مناسب و کافی در مواقعی که افراد مشغول خانه تکانی هستند نکته حائز اهمیتی است که به حفظ سلامت و انرژی بیشتر آن‌ها کمک می‌کند. دکتر مرجانه کریمی ضمن بیان این نکته ادامه داد: لازم است در طول انجام فعالیت‌ها از مواد غذایی انرژی‌زا استفاده شود. خوردن میزان مناسبی نوشیدنی‌های مقوی و شکلات این نیاز را تأمین می‌کند. همچنین باید به نوشیدن کافی مایعات نیز توجه ویژه‌ای داشت چراکه با انجام فعالیت‌های مربوط به خانه تکانی افراد تعریق زیادی داشته و باید کم آبی بدن جبران شود. البته میزان کافی استراحت شبانه هم فاکتور مهمی برای خانه تکانی صحیح محسوب می‌شود چراکه به این وسیله انرژی کافی برای انجام فعالیت تأمین خواهد شد.

اشتباهات رایج

تحمل همه افراد برای انجام فعالیت‌های مختلف یکسان نیست زیرا هر چه بدن فرد آماده‌تر و وضعیت جسمانی‌اش بهتر باشد در مقابل انجام فعالیت‌های مربوط به خانه تکانی ناراحتی کمتری احساس می‌کند از این رو آن دسته از زنانی که روزشان را با انجام حرکات ورزشی و نرمش آغاز می‌کنند در صورت انجام خانه تکانی مشکلات جسمی کمتری را احساس خواهند کرد. دکتر کریمی توصیه می‌کند پیش از انجام خانه تکانی نرمش و حرکات ورزشی فراموش نشود تا عضلات‌آمادگی لازم را پیدا کنند. ضمن این‌که نباید دو تا سه ساعت مداوم مشغول خانه‌تکانی بود بلکه لازم است برای صرف میان وعده، نوشیدنی یا گوش دادن موسیقی فعالیت برای دقایقی متوقف شود.

وی در پایان به افرادی که پیش از آغاز خانه تکانی  داروهای مسکن می‌خورند تا درد و ناراحتی کمتری احساس کنند هشدار داد و تأکید کرد که  نباید علائم درد را که به عنوان یک زنگ هشدار عمل می‌کند پنهان کرد زیرا در این صورت خسارت غیرقابل جبرانی بر عضو دردناک وارد می‌شود و عواقب نگران‌کننده‌ای در پیش خواهد بود.

 دانستنی‌های جالب

دکتر آرمان احمدزاده فوق تخصص روماتولوژی و مدرس دانشگاه به افرادی که دچار دردهای مفصلی هستند توصیه می‌کند کارهای مربوط به خانه تکانی عید نوروز را ظرف یک یا دو روز و به صورت فشرده انجام ندهند بلکه به هر بخش خانه زمان خاصی را اختصاص دهند تا فشار کمتری به مفاصل وارد شود. ضمن این‌که باید هنگام کار کردن به تغییر وضعیت توجه ویژه‌ای داشت به این معنا که اگر یک خانم از جارو برقی استفاده می‌کند یا مشغول گردگیری است و قصد دارد زمان زیادی را صرف این کار کند بهتر است پس از حدود 30 دقیقه کار را متوقف کند و به سراغ کار دیگری برود تا منجر به تغییر وضعیت او شود چراکه به این ترتیب با تغییر فعالیت، شرایطی به وجود می‌آید که از عضلات دیگری استفاده می‌شود و فشار حاصل از کار برای مدت زمان طولانی تنها به مفصل خاصی وارد نمی‌شود.

وی در خصوص استفاده از جارو برقی و هر نوع وسیله دیگری که دارای اهرم بوده و روی زمین حرکت می‌کند مثل انواع تی‌ها گفت معمولاً افراد در صورت استفاده از این وسایل بدن خود را به سمت جلو خم می‌کنند در حالی که این شیوه‌ای نادرست است چراکه فشار زیادی به مهره کمر وارد می‌شود و برای دچار نشدن به این مشکلات باید ناحیه کمر در وضعیت صاف قرار بگیرد و با خم کردن گردن یا تغییر دادن زاویه چشم، سطح مورد نظر را مشاهده و تمیز کرد.

شستن وان حمام، زمین و سایر نقاط منزل که نیاز به خم شدن و نزدیک شدن به سطح زمین دارد، در صورت قرار گرفتن در وضعیت نامناسب مشکلات جسمانی و دردهای زیادی را به دنبال دارد. دکترآرمان احمد‌زاده در این خصوص به افرادی اشاره می‌کند که هر دو زانوی خود را روی زمین می‌گذارند یا این‌که در وضعیت چمباتمه قرار می‌گیرند که این نادرست‌ترین شیوه است زیرا فشار زیادی به مفصل زانو وارد می‌شود. وی برای رهایی از این مشکل توصیه می‌کند یک زانو روی زمین و زانوی دیگر در حالت 90 درجه قرار بگیرد و البته به ازای هر 15 دقیقه وضعیت زانوها تغییر کند. همچنین برای جلوگیری از وارد شدن فشار به ناحیه کشکک زانو،  در صورت امکان از زانو بند و در غیر این صورت از پارچه‌ای حوله‌ای یا بافتنی که قطر زیادی دارد به منظور حائل شدن بین کشکک زانو و زمین باید استفاده کرد.


 زیاد بالا نروید

بسیاری از افراد در مواقعی که قصد دارند سطوح بالاتر از سطح بدن خود را تمیز یا گردگیری کنند، روی پنجه پا بلند می‌شوند یا این‌که دست و گردن‌شان را به حالت کشیده نگه می‌دارند در حالی که به گفته این فوق تخصص روماتولوژی به هیچ عنوان نباید دست‌ها را به‌طور کامل باز کرد یا این‌که گردن را در حالت کشیده قرار داد بلکه لازم است افراد زمان گردگیری چنین سطوحی در وضعیتی قرار بگیرند که بازوها به تنه نزدیک باشد و بهتر است به این منظور از نردبان یا وسیله‌ای استفاده شود که فرد در وضعیت موجود مسلط باشد.

علاوه بر این تقریباً برای همه افرادی که قصد دارند سطحی را تمیز کنند، عادی شده است که دستمال مربوط به این کار را محکم در دست‌شان نگه دارند در صورتی که این شیوه‌ای کاملاً نادرست و غیراصولی است به خصوص در مورد افرادی که دچارآرتروز انگشت یا به هر دلیل دیگری از درد مزمن مفاصل دست رنج می‌برند استفاده از این روش دردهای موجود را شدت می‌بخشد به همین دلیل توصیه می‌شود با کمک یک جوراب کلفت یا دستکش‌های مخصوص گردگیری این کار را انجام دهند تا این‌که انگشتان دست به‌طور کامل باز بماند.

همچنین دکترآرمان احمد‌زاده خاطرنشان کرد در مواقع انجام چنین فعالیت‌هایی، از خم شدن مچ دست به سمت داخل خودداری شود. وی بهترین وضعیت را به گونه‌ای معرفی کرد که مچ و ساعد دست در یک راستا قرار گیرد و بازوها از بدن دور نباشند.

در مورد جابه‌جاکردن وسایل نیز باید دقت کافی به کار گرفته شود به این معنا که اگر قرار است زیر یک جسم سنگین تمیز شود بهتر است از روش هل دادن استفاده کرد چراکه کشیدن اجسام سنگین ستون فقرات کمری را با فشار چند برابر رو به رو می‌سازد.

نکته مهمی که دکتر احمدزاده در انتها به آن اشاره می‌کند به استفاده از برخی مواد شوینده باز می‌گردد که بشدت با ابتلا به بیماری لوپوس مرتبط است. وی شوینده‌های حاوی اکسیدان مثل وایتکس و جوهر نمک را که بخارات حاوی کلر آزاد می‌کنند عاملی برای شعله‌ور شدن بیماری لوپوس و بیماری بافت هم بند که همزمان با عارضه لوپوس بروز می‌کند یا بیماری اسکلرودرما و روماتیسم مفصلی که همزمان درگیری مزمن ریوی را به وجود می‌آورد مرتبط دانسته و افزود: به افراد توصیه می‌شود برای خانه تکانی‌های پیش از عید نوروز به سراغ مواد شوینده‌ای بروند که ترکیبات‌شان منجر به آزاد شدن بخار کلر نشود تا به این ترتیب از سلامت خود مراقبت بیشتری به عمل آورده باشند.