انقلاب با چای؛ نگاهی به جنبش «تی پارتی»

ماهنامه پیشه و تجارت: نام «جنبش تی پارتی» یا همان «جنبش میهمانی چای» چند سالی است که به اخبار سیاسی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا گره خورده است. این نام در زمان ناآرامی های جنبش اشغال وال استریت بیشتر به چشم آمد. وقتی باراک حسین اوباما پس از 8 سال حضور قدرتمندانه جمهوری خواهان وارد کاخ سفید شد، برنامه های خود را در چارچوب ارزش های لیبرال تدوین کرد و به مرحله اجرا درآورد. این نگاه و این رویکرد موجب شد که محافظه کاران این کشور در حاشیه قرار بگیرند.

در این بین بروز مشکلات اقتصادی از جمله کاهش رشد اقتصادی و ارزش دلار، افزایش نرخ بیکاری، فقر و بدهی های ملی و کسری بودجه، فضای کشور آمریکا را ملتهب ساخت و از سویی هم حضور دولت در جامعه و بزرگ شدن حکومت فدرال شرایط را برای ایفای نقش پررنگ اعتراضی برای جناح اقتصادی حزب جمهوری خواه و محافظه کاران اقتصادی مخالف حضور دولت در جامعه، فراهم کرد.

در همین اثنا که اولین جرقه اعتراضات زده شد، دولت اوباما تصمیم به تصویب لایحه 800 میلیاردی بسته محرک اقتصادی در ماه فوریه 2009 گرفت و در چنین شرایطی اعلام کرد: «آنهایی که توان پرداخت قسط های خانه خود را ندارند، می توانند برای بار دوم از بانک وام بگیرند؛ آن هم با نرخ بهره کمتر.»

اتخاذ این تصمیم ها موجب عصبانیت مخالفان شد و محافظه کاران هم برای مقابله با آن دست به انتقادات شدیدی زدند. اینجا بود که ریک سنتلی، مجری یک برنامه اقتصادی، خطاب به مخالفان گفت که مانند انقلابیون پیش از استقلال، «تی پارتی» به راه اندازید. گویا نام این جنبش اسم رمز اعتراضات بود. از همین زمان به تدریج جریان های منتقد به صورت منسجم به خیابان ها آمدند. از همین جا بود که بر این جریانات مخالف عملکرد دولت اوباما، نام جنبش تی پاری را نهادند. شاید در این بین برای همه ما جذاب باشد که بدانیم جنبش تی پارتی که پس از 300 و اندی سال با یک اظهارنظر بار دیگر آمریکا را برهم زد، چه بود.

قانون تاونزند و شروع اعتراضات

در سال 1767 جرج سوم، پادشاه بریتانیای کبیر، قوانینی مالیاتی برای 13 مستعمره نشین آمریکا وضع کرد. این قوانین براساس نام چارلز تاونزند، وزیر خزانه داری بریتانیا، به قوانین تاونزند مشهور است.

برمبنای این قوانین، مالیاتی سنگین تقریبا بر همه چیز از جمله چای وضع شد. قانون تاونزند شامل پنج بند بود: قانون درآمد از مالیات، قانون غرامت، قانون کارمندان گمرک، قانون دادگاه دریایی و قانون مهار نیویورک، در این قانون، به صراحت اهدافی دنبال می شد که خون مردم مستعمره نشین را به جوش می آورد.

هدف از تصویب قوانین تاونزند را بنا بر شواهد تاریخی، این گونه می توان توصیف کرد که گویا بریتانیا علاقه ای به قراردادن ردیف بودجه برای این مناطق نداشت و می خواست با افزایش درآمد حاصل از مالیات مستعمرات، حقوق فرمانداران و قضات از این راه تامین شود و نیازی به پرداخت حقوق از جانب دولت بریتانیا نباشد.

در کنار آن، این قوانین را راه حل جدیدتر و موثرتری برای مجبور کردن مستعمره نشینان به تبعیت از قوانین به ویژه قوانین تجارت می دید. البته در آن دوران، نیویورک از قانون اقامت دادن سربازان نیز تمرد کرده بود و این قوانین احتمالا پاسخی به این رفتار هم بود. در نهایت هم که مطمئنا بریتانیا می خواست ثابت کند که می تواند و حق دارد بر این مستعمره نشین مالیات ببندد.

تی پارتی، آتش زنه انقلاب امریکا

وضع این قوانین و تلاش برای اعمال آن، خشم مردم مستعمره نشین را برانگیخت و همین موجب شد از آن تمرد کنند. حال دیگر تنها نیویورک معترض عملکرد دولت بریتانیا در قابل این مناطق نبود، بلکه در بسیاری از نقاط 13 مستعمره نشین علاوه بر جنبش هایی که از سال 1757 با اهداف انقلابی شکل گرفته بود، اعتراضاتی نسبتا گسترده نسبت به قوانین تاونزند نیز صورت پذیرفت.

همین اتفاقات موجب اشغال بندر بوستون توسط سربازان بریتانیا شد. با ورود سربازان بریتانیا به این بندر درگیری های شدت گرفت و در نتیجه در سال 1770کشتار بسیاری در این منطقه به راه افتاد. پس از وقوع این مشکلات، پارلمان بریتانیا برای جلوگیری از آشوب بیشتر با تصویب قوانینی جدید قوانین تاونزند را به جز در یک بند ملغی اعلام کرد. در قوانین جدید، به رغم علاقه بسیار دولت بریتانیا بر مالیات بستن به کالاها در این مناطق، تمام مالیات ها لغو شد به جز مالیات بر چای.

همزمان با این تصمیمات، واردات چای به ایالات متحده آمریکا و این مستعمره نشینان، در انحصار کمپانی هند شرقی و بریتانیا بود و همین موجب می شد که تجار چای در پرداخت مالیات ها با مشکل رو به رو شوند. دیگر طاقت این بازرگانان طاق شده بود و در نتیجه در راستای دستیابی به راهی برای اعتراض به این قوانین دور هم گرد آمدند.

پیش زمینه ها و نارضایتی های از دولت بریتانیا، حتی با لغو قوانین تاونزند آنچنان همه گیر بود که آنها برای این اعتراضات نیازی به یافتن استدلال جدیدی نداشتند. تقریبا دو دهه می شد که مستعمره نشینان از شرایط موجود و نوع روابط شان با حکومت مرکزی ناراضی بوده و یک دهه می گذشت که خواستار «نقش مالیات در مناطق بدون نمایندگی» بودند.

بسیاری از این مستعمره نشینان باور داشتند که وقتی نماینده مستقیمی در پارلمان بریتانیا ندارند، یعنی حقوق شهروندی آنها به عنوان شهروند بریتانیا نادیده گرفته شده و در نتیجه قوانینی هم که به ویژه برای مستعمره نشینان وضع می شود، محلی از اعراب پیدا نمی کند. (همین نظریه بعدها با همراهی و اتحاد مستعمره نشینان، یکی از شکواییه های اصلی آنها نسبت به حکومت بریتانیا و پس از آن یکی از علل بروز انقلاب شد.)

بر همین اساس، این تجار در تاریخ 16 دسامبر 1773 طی یک حرکت جمعی اعتراض، بسته های چای را به آب ریختند. همزمان با این حرکت، برای آن که خنجرشان را به دولت مرکزی بزنند، دسته ای از جوانان که نام گروه خود را «پسران آزادی» گذاشته بودند خود را شبیه سرخپوستان کرده و با لباس و شمایل آنها شبانه وارد کشتی های حامل چای انگلستان شدند و تمام محموله آنها را به دریا ریختند که این مساله رسوایی بزرگی برای دولت انگلستان به شمار می رفت.

آپاچی ها مجازات می شوند

میهمانی چای بوستون یا همان تی پارتی، خشم دولت بریتانیا و حکومت دست نشانده محلی را به شدت برانگیخته بود و آنها فقط به دنبال این بودند که پاسخ دندان شکنی به این تمرد مستعمره نشینان بدهند.

در نتیجه پارلمان بریتانیا برای تنبیه این خاطیان در سال 1774، پنج قانون وضع کرد که بعدها به قوانین تحمل ناپذیر شهرت یافت. قانون اول، قانون بندر بوستون بود که طبق آن، هیچ کشتی باری یا تجاری حق استفاده از بند بوستون را نداشت؛ و این وضع تا زمانی ادامه می یافت که ضررهای وارده بر کمپانی هند شرقی بریتانیا در اثر میهمانی چای بوستون جبران شده، یا شاه انگلستان ابراز رضایت کند.

قانون دوم، قانون دولت بود که طبق آن، انگلستان مستقیما مقامات دولتی ماساچوست را نصب و عزل کرد. قانون سوم، قانون اجرای عدالت بود (چیزی شبیه قانون کاپیتولاسیونی که ما می شناسیم و جورج واشنگتن بعدها از آن با نام قانون جنایت یاد می کند) که طبق آن اتباع انگلیسی که مرتکب جرمی می شدند، می توانستند برای قضاوت و اجرای عدالت در دادگاه به انگلیس برده شوند.

قانون چهارم، قانون اقامتگاه سربازان بود؛ همان چیزی که بارها نیویورک از آن سر باز زده بود و حال دولت بریتانیا فرصت یافت براساس آن اختیارات ویژه ای به فرماندار مستعمرات برای اقامت دادن نیروهای نظامی بریتانیایی در آمریکا بدهد. قانون پنجم هم قانون کبک است که در مورد زمین های غرب مستعمرات وضع شد.

میهمانی چای بوستون و انقلاب آمریکا

اصرار فراوان دولت بریتانیا برای اعمال و اجرای این قوانین، موجب شد نارضایتی ها در این 13 مستعمره نشین رو به تزاید گذارد. برخی مردم این مناطق به حمایت از جنبش تی پارتی برخاستند. نماد آنها همان پرچم کریستوفر گدزدن بود که بنجامین فرانکلین در سال 1751 در نشریه پنسیلوانیا گازت به شرح مفهوم آن و استفاده نمادین از آن در آمریکا پرداخت.

او در این زمینه گفته بود: «در پرچم گدزدن، یک مار زنگی در پشت الماسی شرقی نشان داده شده است که برای حمله خیز برداشته. فرانکلین در نشریه فوق (به تمسخر) پیشنهاد کرد از آنجا که سیاست بریتانیا مبنی بر ارسال تبهکاران به آمریکا است، آمریکاییان نیز در ازایش برای تشکر، مار زنگی پشت الماسی شرقی به انگلیس بفرستد.» البته با گذشت زمان، این پرچم تبدیل به سمبل مقاومت آمریکاییان در برابر قدرت نظامی بریتانیایی ها (با نماد اژدها) شد؛ تا جایی که بنجامین فرانکلین در سال 1775 در نشریه پنسیلوانیا ژورنال این مار را سمبل روحیه استقلال طلبی و مجاهدت آمریکا بیان دانست و گفت: «بنگرید که چگونه این جانور بدون پلک است و چشمان همیشه بازی دارد؛ که این خود نشانه هوشیاری اوست، هرگز حمله ای را آغاز نمی کند؛ و وقتی مورد حمله قرار بگیرد، هرگز تسلیم نمی شود که این هم نشانه جلال و شهامتش است.

 سلاحش که خداوند بر او ارزانی داشته در دهانش مخفی است، لذا از چشم دشمنانش غایب است. جانوری که است که در نگاه اول ترسو و بی دفاع به نظر می رسد، اما با همین سلاح کوچکش حریف خود را از پای در می آورد. با این حال مار بر این امر واقف بوده و قبل از حمله خود، حتی به دشمنانش اخطار می دهد (توسط «زنگ» دم خود). با هشدارش، دشمنش را از پای گذاردن بر او و لگد مال کردن او برحذر می دارد.  آیا من در اشتباهم که چنین تصویری را در روحیه و خصلت آمریکاییان می بنیم؟»

تقریبا یک سال بعد، در ژوئیه 1776 انگلیسی ها از بوستون بیرون رانده شدند و مردانی چون توماس جفرسون، جان آدامیز، ورجر شرمن، رابرت استون و بنجامین فرانکلین و کانرکنوی، اعلامیه استقلال آمریکا را نوشتند. در همان زمان آنها پرچمی با 13 ستاره و خط که نمایانگر 13 سال پیش از این واقعه هم این درگیری ها تمام شد و انقلاب به پیروزی رسید و با ریاست جمهوری جورج واشنگتن، آمریکای مستقل شکل گرفت.

بر همین اساس می توان گفت جمله آن مجری برنامه اقتصادی، به نوعی اسم رمز اعتراض بود. اگرچه تفاوت اعتراض ها میان این دو جریان، تفاوتی از زمین تا آسمان است، اما به هر روی هر دو منتقد شرایط موجود زمان شان بوده و هستند و تنها از همین جهت است که می توان این دو را در کنار هم گذاشت.