اسید پاشی‌ از فرهنگ غربی به ایران آمد

خبرگزاری فارس: از نظر رسانه‌های غربی مهم‌ترین قربانی اسید پاشی در دنیای معاصر خانم «کیت الیزابت پایپر - Kate Elizabeth Piper » می‌باشد که وقتی به عنوان یک مانکن لباس و مجری تلویزیونی به لندن نقل مکان کرد قربانی اسیدپاشی شد.

استفاده از اسید‌های صنعتی به عنوان سلاح ارتکاب جنایت از نیمه نخست قرن نوزدهم در انگلستان رواج یافت و سپس مانند بسیاری دیگر از پلیدی‌های فرهنگ غربی از طریق مستعمرات به دیگر نقاط جهان گسترش یافت؛ طوری که امروزه در مستعمرات سابق چه در آسیا و چه در آفریقا آمار استفاده از این شیوه ارتکاب جنایت قابل مقایسه با غرب است.

در حقیقت اگر چه یکصد و 80 سال پیش، در 31 ژانویه سال 1834 میلادی نشریه انگلیسی «ریفورمزگازت - Reformers' Gazette » طی یادداشتی در مورد خبر اعدام یکی از جنایتکاران اسیدی به نام «هیوکندی -Hugh Kennedy » نوشته بود: «...در نهایت اندوه می‌گوییم که ارتکاب جنایت با استفاده از اسید چنان در این بخش از کشور معمول شده که عملاً به لکه ننگی در شخصیت ملی انگلستان بدل گردیده است»(1)


بنا بر این گزارش هفت ماه پیش در دهم آوریل سال 2014 مجله «گاردین -Guardian » در مقاله‌ای با عنوان «شمار حملات اسیدی در انگلستان رو به افزایش است» با استناد به آمار‌های رسمی مربوط به شمار قربانیان، تعداد اینگونه حملات در انگلستان را طی سال 2013؛ 400 درصد بیشتر از سال 2012 اعلام کرد.(2)

این مقاله درحالی منتشر شد که سازمان ملی خدمات بهداشتی انگلستان فقط برای مقطع زمانی 2011 تا 2012 بالغ بر 105 مورد مراجعه به بیمارستان‌های این کشور ‌بر اثر حمله با اسید و سایر مواد خورنده به ثبت رسانده بود (3).


از نظر رسانه‌های غربی مهم‌ترین قربانی اسیدپاشی در دنیای معاصر خانم «کیت الیزابت پایپر - Kate Elizabeth Piper » متولد 12 اکتبر سال 1983 در «همپشایر» انگلستان می‌باشد که وقتی به عنوان یک مانکن لشباس و مجری تلویزیونی به لندن نقل‌مکان کرد قربانی اسیدپاشی شد.

علت قربانی شدن «کیت الیزابت پایپر - Kate Elizabeth Piper » بیست‌وپنج ساله در 31 مارس سال 2008 تلاش او برای خاتمه دادن به روابط عشقی با «دانیل لینچ - Daniel Lynch » ورزشکار 33 ساله‌ای بود که حدود یک سال قبل این تاریخ، از یک ارتباط عادی در فیسبوک آغاز و پس از گفت‌وگوهای تلفنی ظرف دو هفته از ملاقات‌های حضوری در محل کار به رستوران‌ها و هتل‌ها کشیده شده بود(4).


محکومیت «استفان سیلوستر - Stephen Sylvester » عامل اسیدپاشی که خود حین اسیدپاشی آسیب دید و «دانیل لینچ - Daniel Lynch » که با تلفن همراه او را به سوی «کیت الیزابت پایپر - Kate Elizabeth Piper » هدایت کرده بود حبس ابدی بود که در انگلستان پس از طی 6 تا 16 سال در صورت رضایت افسران پلیس زندان از رفتار زندانی لیزا هریس - Lisa Harris قابل بخشودگی خواهد بود و درباره میزان رضایت ماموران پلیس انگلستان از رفتار «دانیل لینچ - Daniel Lynch » در زندان هم بیش از این نمی‌توان گفت که وقتی در 28 ژانویه سال 2010 «دیلی میل - Daily Mail » خبر ارتباط رمانتیک خانم «لیزا هریس - Lisa Harris » افسر پلیس مسئول بند «دانیل لینچ - Daniel Lynch » در زندان و محاکمه او به دلیل تهیه تلفن همراه برای «دانیل لینچ - Daniel Lynch » در داخل زندان را به همراه نمونه‌هایی از پیامک‌های عاشقانه رد و بدل شده میانه این دو دلداده را منتشر کرد، به منظور اطمینان از عدم حمله به خبرنگار با اسید بر خلاف شیوه متداول به جای درج نام خبرنگار تنظیم کننده خبر، فقط از عنوان «خبرنگار دیلی میل - Daily Mail » در ذیل تیتر خبر این رویداد استفاده کرد(5)!

شاید در میان صدها مورد دیگر اسیدپاشی در انگلستان طی سال‌های اخیر یکی از قابل تأمل‌ترین موارد، اسیدپاشی خانم «مری کنیه - Mary Konye» بر «نوآمی‌اونی - Naomi Oni» به دلیل حسادت در 30 دسامبر سال 2012 باشد که دادگاه آن با یک سال تاخیر در ژانویه سال‌جاری برگزار شد. این تاخیر در دستگیری مجرم و تشکیل دادگاه از آنجایی شایسته تامل‌ است که پلیس انگلستان در حقیقت به رسانه‌ها فرصتی یک ساله برای حمله به حجاب در این کشور داده بود چراکه مجرم حین ارتکاب جرم برای شناخته نشدن از پوشیه و چادر استفاده کرده بود(6).


اگر چه ایده استفاده از اسید به عنوان سلاحی برای تسویه حساب‌های عشقی با نمایش فیلم «جونی مون - Tell Me That You Love Me, Junie Moon» محصول سال 1970 سینمای آمریکا (7) بود که به ایران (و بسیاری دیگر از کشورهای جهان) معرفی شد.


اما پوشش گسترده خبر اسیدپاشی 26 مرداد سال 1356 در کاباره ارم تهران بود که به مشهورترین خبر اسیدپاشی تاریخ ایران بدل شد.

این که انگیزه این اسیدپاشی آن طور که در جراید وقت به نقل از زن اسیدپاش منتشر شد امتناع خواننده کاباره از ازدواج با او پس از سال‌ها ارتباط پنهانی بود و یا آنطور که خود خواننده به جراید وقت گفت بی‌اعتنایی وی به درخواست‌های این زن برای برقراری ارتباط پنهانی و یا آنطور که علاقمندان نوستالژیک به دانلود ترانه‌های کاباره‌های 40 سال پیش ترجیح می‌دهند باور کنند توطئه دستگاه‌های امنیتی رژیم شاه علیه این خواننده، تغییری در اصل مسئله ایجاد نمی‌کند چرا که این ماجرا آغاز اشاعه فرهنگی غربی بود که به ایران صادر شده بود که به رغم گذشت قریب به چهار دهه همچنان الگوی عملی تمام اسیدپاشی‌های بعدی در ایران می‌باشد.

منابع:

(*.1) The Reformers' Gazette (January, 31st 1834): "Execution of Hugh Kennedy”. Available (1393/08/04) online at:http://books.google.com/books?id=jDrhIzL32vwC&

pg=RA1-PA332&lpg=RA1-PA332&dq=His+unhappy+fate+leads+us+to+make+this+solemn+admonition+The+crime+of+throwing+vitriol+has&source=bl&ots=LGc_QPBydL&sig=JavARTAo9W1bJjV2YASHBZmVfds&hl=en&sa=X&ei=J9FGVOyyLJXlasuPgaAN&ved=0CAYQ6AEwAA

(**.2) Robinson, Jonathan (The Guardian, Thursday 10 April 2014): "Acid attacks on the rise in UK, according to victim report figures”. Available (1393/08/04) online at:

http://www.theguardian.com/uk-news/2014/apr/10/acid-attacks-uk-rise-gangs

(***.3) De Castella, Tom (BBC News Magazine, 9 August 2013): "How many acid attacks are there?” Available (1393/08/04) online at:

http://www.bbc.com/news/magazine-23631395

(****.4) Murfitt, Nicky (Daily Mail, 19 October 2009): "I was savagely disfigured by my deranged boyfriend: Acid attack victim bravely shows her face”. Available (1393/08/04) online at:

http://www.dailymail.co.uk/femail/article-1221077/Katie-Piper-Acid-attack-victim-bravely-shows-face-disfigured-boyfriend-Daniel-Lynch.html

(*****.5) Daily Mail  (28 January 2010): "Prison officer had affair with cage fighter locked up for acid attack on aspiring TV presenter”. Available (1393/08/04) online at: http://www.dailymail.co.uk/news/article-1246736/Prison-officer-affair-cage-fighter-jailed-acid-attack-aspiring-TV-presenter-facing-jail.html

(******.6) Parry, Lizzie (Daily Mail, 27 January 2014): "Jealous friend spent years obsessing over Naomi Oni's looks and tried to steal her boyfriend before hurling acid in her face” Available (1393/08/04) online at:

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2546518/Jealous-friend-spent-years-obsessing-Naomi-Onis-looks-tried-steal-boyfriend-hurling-acid-face.html

(*******.7) Tell Me That You Love Me, Junie Moon: A 1970 American film directed by Ottoش Preminger based on the novel of the same name by Marjorie Kellogg (July 17, 1922 – December 19, 2005): http://www.imdb.com/title/tt0066445

روزنامه فرهیختگان: آمار اسیدپاشی‌هایی که در 10 سال گذشته یعنی پس از حادثه اسیدپاشی به صورت «آمنه بهرامی» رخ داده در حالی 9 مورد بوده است که تنها در شش ماهه اول امسال، سه پرونده اسیدپاشی روی میز پلیس و قضات کشور قرار گرفته است.

اگرچه تاکنون به سیر صعودی تعداد اسیدپاشی‌ها و افزایش وقوع این جرم در سال جاری پرداخته نشده است، اما رخ دادن سه مورد اسیدپاشی در شش ماه با 9 مورد در 10 سال اخیر قابل مقایسه نیست.

 از روزی که خواستگار آمنه 25 ساله به صورت او اسید پاشید تا روزی که از حکم تایید شده قصاص عامل اسیدپاشی گذشت، تنها یک مورد اسیدپاشی در کشور اتفاق افتاد و از فروردین 90 که قصاص چشمان مجید بخشیده شد و از جنبه عمومی جرم راهی زندان شد، تا پایان سال 92، هشت مورد پرونده اسیدپاشی در کشور گشوده شد.

شاید اگر قانون حکم سنگین‌تری برای مجازات از جنبه عمومی عامل اسیدپاشی بر صورت آمنه پس از گذشت این دختر از قصاص، در نظر گرفته بود، دیگر پدر تهمینه یوسفی صورت او را نگه نمی‌داشت تا پسرش روی صورت خواهر اسید بریزد، شاید دیگر عامل اسیدپاشی داوود روشنایی به همین راحتی داوود را با فرد دیگر اشتباه نمی‌گرفت و روی صورتش اسید نمی‌ریخت و حتی شاید آن کارمند نظافتچی به دلیل اشتباهش، روی صورت همکار خود سه لیتر اسید نمی‌ریخت.

به هر حال پس از 9 اسیدپاشی که در این 10 سال اتفاق افتاده، حالا در ماه اخیر مسئولان انتظامی و قضایی با دو پرونده اسیدپاشی تنها در مهرماه 93 روبه‌رو هستند که یکی در دهدشت اتفاق افتاده و دیگری مربوط به قربانی شدن وکیلی در شهرستان مرند است. در همین حال پرونده دیگری که بیست‌و‌دوم مهرماه امسال از طریق مرکز اطلاع‌رسانی پلیس آگاهی تهران برای رسانه‌ها ارسال شده، خبر از دستگیری متهم به اسیدپاشی دیگری دارد که اردیبهشت امسال روی دوستش اسید ریخته است.
 
حادثه در کیانشهر

ساعت دو بامداد دوازدهم اردیبهشت امسال به کلانتری 158 کیانشهر خبر رسید که پسر 23 ساله‌ای به‌نام «صادق» از ناحیه سر و صورت مورد اسیدپاشی قرار گرفته و به بیمارستان منتقل شده است. پلیس پیگیر ماجرا شد و پرونده به دستور بازپرس شعبه پنجم دادسرای ناحیه 14 تهران، در اختیار اداره شانزدهم پلیس آگاهی پایتخت قرار گرفت.

پلیس در نخستین گام به سراغ صادق در بیمارستان رفت و به بازجویی از او پرداخت.

صادق به ماموران گفت: «آخر شب یازدهم اردیبهشت در حال ورود به خانه‌مان بودم که یک مرد از پشت سر من را صدا زد. وقتی برگشتم یک موتورسوار نقابدار را دیدم که به من گفت «بگیر». این آخرین کلمه‌ای بود که شنیدم. یک‌باره سراپا سوختم و فریاد کشیدم. در بیمارستان متوجه شدم از ناحیه سر، صورت و دست با اسید سوخته‌ام. من قبلا با هیچ‌کس اختلاف نداشتم و به کسی هم مشکوک نیستم.»

با توجه به اظهارات صادق از مشاهداتش در چند ثانیه‌ای که حادثه رخ داده بود، احتمال پاشیده شدن اسید روی فرد اسیدپاش قوت گرفت و تحقیقات در این زمینه متمرکز شد.

با بررسی سوابق موجود در بیمارستان‌های تهران به‌ویژه بیمارستان‌های سوانح و سوختگی، مشخص شد پسر 25 ساله‌ای به‌نام «حمیدرضا» بامداد دوازدهم اردیبهشت به‌خاطر پاشیده شدن اسید روی دست و صورتش به یکی از بیمارستان‌های پایتخت مراجعه کرده و مدعی شده هنگام کار با اسید، دست و صورتش سوخته است.

 پلیس با اطلاعاتی که به دست آورد تصویر این پسر را به صادق نشان داد. صادق گفت: «او یکی از ساکنان منطقه کیانشهر است. او را می‌شناسم اما قبلا هرگز با او درگیر نشده‌ام.»

با توجه به احتمال ارتکاب اسیدپاشی از سوی حمیدرضا، ماموران اداره شانزدهم به محل سکونت این پسر در منطقه کیانشهر رفتند و بیستم مهر او را دستگیر کردند.

حمیدرضا منکر هرگونه اسیدپاشی بود و ادعا می‌کرد در حال تلاش برای بازکردن انسداد لوله فاضلاب، اسید به رویش ریخته است، او اما در بازجویی‌های به‌عمل آمده ناچار به اعتراف شد.

حمیدرضا گفت: «اسید را از مغازه‌ای در خیابان شهرزاد خریدم و منتظر ماندم تا صادق از محل کارش که مغازه تعمیرات و فروش گوشی تلفن همراه بود خارج شود. سپس او را تعقیب کردم و مقابل آپارتمان‌های انتهای خیابان شهید ابراهیمی به روی او اسید پاشیدم. لحظه‌ای که ظرف اسید را به سوی صادق پاشیدم احساس کردم مقداری از اسید روی صورت خودم پاشیده شده است. بلافاصله به مغازه پدرم رفتم و در آنجا متوجه شدم با آنکه نقاب به چهره داشته‌ام سوختگی‌های عمیقی روی صورتم ایجاد شده است و برای درمان به بیمارستان رفتم.»

در همین رابطه سرهنگ آریا حاجی‌زاده، معاون مبارزه با جرائم جنایی پلیس آگاهی تهران بزرگ گفت: «در تحقیقات انجام شده در مورد علت و ‌انگیزه واقعی جنایت، متهم اظهارات متفاوت و متناقضی را مطرح کرده است. تحقیقات برای مشخص‌شدن انگیزه واقعی این اسیدپاشی در اداره شانزدهم پلیس آگاهی تهران ادامه دارد.»


با قربانی اسیدپاشی چه کنیم؟

دکتر قاسم‌زاده، پزشک فوق‌تخصص عمومی در گفت‌وگو با فرهیختگان درباره نخستین اقدام در صورت مواجهه با فردی که دچار اسیدپاشی شده است، گفت: «نخستین اقدام شست‌وشوی محل با آب فراوان است. اگر با فردی که دچار اسیدپاشی شده است روبه‌رو شدیم باید با استفاده از شیلنگ آب یا بطری‌های بزرگ آب، محل سوختگی را شست‌وشو دهیم تا میزان غلظت اسید کم شود. اگر اسید به محلی ریخته است که لباس روی آن قرار دارد، باید ابتدا لباس‌ها را از تن بیرون آورد و سپس با آب محل را شست‌وشو داد تا قدرت اسید از بین برود.

حال تفاوتی ندارد که اسید به کدام قسمت از بدن پاشیده شده باشد؛ چشم، صورت یا بخش‌های دیگری». قاسم‌زاده ادامه داد: «نخستین اقدام پزشکان پس از مراجعه فردی که دچار اسیدپاشی شده در بیمارستان از بین بردن درد است که پزشکان به ناچار از مسکن قوی استفاده می‌کنند.

چنانچه فرد دچار افت فشار یا شوک شده باشد، باید رگ وی گرفته شود و آب و مایعات فراوان از طریق سرم به او رسانده شود. سپس اقدامات ترمیمی از طریق پانسمان‌های پوشاننده صورت می‌گیرد. چنانچه سطحی از چشم فرد آسیب دیده باشد نیز باید بلافاصله به اتاق عمل منتقل شود تا چشم شست‌وشو شود.»