آشنایی با ورزش جذاب اسکواش

همشهری تماشاگر - محسن صفری: واژه اسکواش به معنای فشردن است و صدای برخورد توپ به دیوار، صدایی را تداعی می کند که شبیه اسکواش است. از این رو نام این رشته ورزشی را اسکواش گذاشته اند و معادل نام ایرانی آن کوبان است.

اسکواش از قدیمی ترین نوع خانواده ورزش های راکتی محسوب می شود. این ورزش کلیه اجزای آمادگی جسمانی را از قبیل سرعت، قدرت، استقامت، انعطاف پذیری، چابکی و توان دارا بوده و در بهبود استقامت قلبی - عروقی و عضلانی نقش مهمی را ایفا می کند.


زمین اسکواش

به زمین بازی اسکواش، کورت (court) گفته می شود و در دو نوع انفرادی (2 نفره) و دوبل (4 نفره) بازی می شود. هر کورت شامل 4 دیوار است که ورزشکاران می توانند در داخل اتاقکی شیشه ای باشند و هر 4 دیوار جزو محدوده زمین بازی است. اسکواش به وسیله دو نفر به صورت انفرادی یا به صورت چهار نفره (دوبل) در زمین یا کورت که دارای 4 دیوار است انجام می شود.

ابعاد زمین اسکواش یک نفره دارای 9.75 متر طول، 6.4 متر عرض و 4.57 متر ارتفاع است. بر روی دیوار جلویی سه خط به نام خط سرویس و دو خط اوت که پایینی به نام تین (TIN) و خط دیگر در قسمت بالایی است. ارتفاع خط سرویس از کف کورت 1.78 متر تا 1.83 متر است و ارتفاع خط تین از زمین 430 میلی متر است. ارتفاع دیوار یا در شیشه ای عقب کورت 2.13 متر است.

کف زمین

معمولا از جنس کفپوش پارکت چوب غیرلغزنده و دارای خط کشی هایی است به همراه دو مکان سرویس در چپ و راست زمین. این خط ها در قست عقب زمین متصل به دیوار عقبی است.

راکت اسکواش

بعد از سال 1980 راکت ها از مواد مرکب مانند فلز، گرافیت و تیتانیوم ساخته می شوند و موجب شده راکت در دست راحت تر و سبک تر باشد. راکت های مدرن دارای طول 68.6 سانتیمتر، عرض 21.5 سانتیمتر هستند و طول فریم (قاب) آنها 39 سانتیمتر است. وزن نجاز راکت حداکثر باید 255 گرم باشد و به طور معمول میان 110 تا 200 گرم است.


توپ اسکواش

توپ اسکواش از دو تکه لاستیک است که به صورت دو نیم کره به هم چسبیده و داخل آن توخالی است. رنگ توپ سیاه است اما برای رقابت در کورت های شیشه ای از توپ سفید استفاده می شود. توپ های اسکواش با خال های رنگی سطح آنها را مشخص می کند.

* توپ دارای خال آبی که دارای حرکت جهشی و بسیار تند است و بازیکن حرکاتش کند است. (برای آموزش به کار می رود.)

* توپ دارای خال قرمز که حرکتش از خال آبی کندتر است ولی حرکات بازیکن تندتر است. (برای اصلاح تکنیک به کار می رود.)

* توپ دارای خال سفید حرکت و جهش آن کندتر از دوتای بالایی است، در نتیجه حرکات بازیکن تندتر است.

* توپ دارای خال زرد توپی است که احتیاج به ضربه های قوی و حرکات تندتری دارد.

* توپ دارای دو خال زرد کندتر بوده و برای ورزشکاران حرفه ای و در مسابقات رسمی کاربرد دارد.

* وزن توپ ها نیز میان 23.3 تا 25.5 گرم و قطر آنها 39.5 تا 41.5 میلیمتر است.

* توپ های آبی رنگ بدون خال هم توپ های تمرینی بوده که دارای جهش بلندتری هستند.


زمان بازی و قوانین بازی اسکواش

اسکواش 2 گیم یا 3 گیم از 5 گیم است. قبل از بازی هر دو بازیکن 5 دقیقه وقت برای گرم کردن دارند. بازیکنان با زدن سرویس، بازی را آغاز می کنند و با چرخش راکت و علامت روی دسته آن زننده سرویس مشخص می شود. «مربع» (باکس) چپ یا راست در موقع زدن نخستین سرویس در اختیار زننده سرویس است.

اگر نخستین امتیاز را گرفت به طور اجباری جای سرویس عوض می شود و به صورت رالی بازیکنی که زودتر به 11 امتیاز برسد آن گیم را برده است. در حقیقت بازیکن توپ را با راکت می زند و توپ باید پیش از برخورد با زمین با دیوار روبرو برخورد کند و هنگام برگشت از دیوار رقیب دوباره ضربه می زند. این رشته زمانی با اختراع کورت شیشه ای به لحاظ پوشش تصویری تلویزیونی طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان پیدا کرد. چهار دیوار این کورت به گونه ای است که از بیرون داخل آن به طور کامل پیداست ولی بازیکنی که داخل آن قرار دارد، تماشاگران را به صورت مات می بیند.

انواع بازی اسکواش

1- اسکواش تک دیواره یا اسکواش پارکی
2- اسکواش تک دیواره داخل سالن
3- مینی اسکواش
4- اسکواش ساحلی
5- دیواره متحرک اسکواش
6- کورت بادی اسکواش
7- اسکواش کورت با یک طرف شیشه
8- اسکواش شیشه ای تمرینی
9- اسکواش مدارس
10- اسکواش شیشه ای تمام استاندارد


ویژگی رشته

به دلیل ویژگی های اختصاصی و منحصر به فرد، این رشته در سطح کشورهای پیشرفته و برخی کشورهای جهان سوم در حال گسترش است. از ویژگی های خاصی که باعث می شود روز به روز بر تعداد علاقمندان و توسعه کمی و کیفی این رشته افزوده شود، می توان به این موارد اشاره کرد:

* رشته ورزشی اسکواش ظرفیت های بسیار بالایی در بهبود شاخص های سلامت دارد. با توجه به این که شاخص های سلامت در تربیت بدنی و به طور مشخص در آمادگی جسمانی از ترکیب بدنی، استقامت قلبی و ریوی، استقامت عضلانی، قدرت عضلانی، انعطاف پذیری، چابکی و توان خلاصه می شود، رشته های ورزشی معدود و محدودی هستند که توانایی بهبود مجموعه این شاخص ها را دارند که اسکواش یکی از آنهاست.

* بسیاری از افراد با اهداف تفریحی و لذت بردن از اوقات فراغت به فعالیت های جسمانی و ورزش می پردازند. اسکواش به دلیل دارا بودن ویژگی های سرعت، دقت، فکر و امکان رقابت هیجان برانگیز و در عین حال امکان یادگیری سریع آن، به قدری دارای جاذبه های تفریحی است که اکثر کسانی که این بازی را حداقل برای یک بار تجربه کرده اند، آن را در اولویت های تفریحی خود قرار می دهند.

* زمینه تجربه قهرمانی و حتی حرفه ای شدن در این رشته بسیار بالاست. با ظهور سازمان های حرفه ای در سطوح جهانی و بین المللی این رشته، بازیکنان حرفه ای زیادی شکل گرفته اند. سازمان های حرفه ای PSA و WSA که اولی با عنوان اتحادیه بین المللی زنان اسکواش باز حرفه ای، با برگزاری مسابقات متنوع و متعدد در سطح دنیا رتبه بازیکنان در سطح جهان را تعیین می کنند. مسابقات این سازمان ها بر اساس جوایز نقدی و خدماتی برای برگزارکنندگان، داوران و بازیکنان است که با افزایش کمیت و کیفیت این جوایز و خدمات که منجر به شرکت بازیکنان تراز اول تری می شود، ضرایب اثرگذاری در تعیین رتبه های جهانی بازیکنان نیز تعیین می شود. با این توضیح گردش مالی بسیار بالا در این سازمان ها امکان حرفه ای شدن در مسابقات مختلف این رشته را فراهم کرده است. در حال حاضر مربیان و بازیکنان کشورهایی مثل پاکستان و مصر درآمدهای بسیار خوبی از این راه کسب می کنند.

* بازی اسکواش پتانسیل بسیار بالایی در بهبود شاخص های آمادگی جسمانی در ارتباط با مهارت دارد. این مهم باعث شده تا در بسیاری از کشورهای پیشرفته، اسکواش به عنوان رشته ای مکمل در کنار سایر رشته های ورزشی مورد استفاده قرار گیرد.

* هزینه های ساخت و نگهداری سالن های اسکواش در مقایسه با بسیاری از رشته های ورزشی پایین تر و مقرون به صرفه تر است و این در حالی است که نسبت بهره وری آن در تامین اهداف متنوع ورزش بسیار بالاتر است. نیاز به حداقل فضای ممکن (در حدود 62 متر مربع و کمتر در سالن کوچک آن) و از سوی دیگر هزینه های منطقی برای ساخت و مهمتر از آن نگهداری های بعدی و وجود ویژگی ها و جاذبه های متعدد و متنوع، انگیزه های توسعه اماکن و طرفداران این رشته به ویژه در کشورهای پیشرفته را افزایش داده است.

* مراکز تفریحی دولتی و خصوصی در کشورهای پیشرفته، گرایش محسوسی به توسعه اماکن اسکواش پیدا کرده اند زیرا علاوه بر جلب و جذب خانواده ها، در ایجاد پاتوق های سالم خانوادگی و دوستانه در حداقل فضا بسیار مناسب هستند؛ در عین حال با نصب کورت های شیشه ای در مراکز گردشگری فرصت مناسبی را جهت توسعه توریسم ورزشی فراهم کرده اند.

* طرح های ساده شده بسیاری از این بازی هر روز از سوی فدراسیون ها، شرکت ها و افراد مختلف زمینه گسترش هر چه بیشتر این رشته با جاذبه های بیشتر و امکانات کمتر را فراهم می کنند. طرح های مینی اسکواش، اسکواش ساحلی، اسکواش کودکان و اسکواش باز (اسکواش مدارس)، امروزه شرایط اجرای بازی اسکواش در اکثر فضاها را فراهم کرده اند.

* رشته اسکواش از لحاظ فرهنگی نیز شرایط بسیار خاصی دارد. این ورزش از معدود رشته هایی است که رقابت کنندگان در کنار یکدیگر بازی می کنند و نه در مقابل هم. این ویژگی در کنار دیگر ویژگی ها، شرایط جذب بسیاری از چهره های سرشناس اقتصادی، سیاسی، فرهنگی ملی و بین المللی در کشورهای مختلف را به این رشته فراهم کرده است. در کنار این مسئله آدابی چون احترام به حریف، جنبه های تربیتی مناسبی را برای این رشته فراهم نمونه که به دلیل ویژگی هایی که در نوع مهارت بازیکنان وجود دارد، به آن شطرنج ایستاده هم اطلاق می شود.


فواید ورزش اسکواش

تحقیقات بسیاری نشان داده است افرادی که روی قاعده منظم اسکواش بازی می کنند، حافظه و قدرت تمرکز بهتری دارند. ورزش هایی مانند اسکواش قسمت های جلویی و قشر بالایی مغز که به تمرکز مربوط می شود را تحریک می کنند. افرادی که به طور مداوم اسکواش بازی می کنند انرژی و قدرت بدنی و تحمل بیشتری خواهند داشت که این امر در مدت کمی بعد از آغاز تمرینات، کاملا محسوس خواهد بود.

اسکواش سبب می شود استرس و اضطراب در ورزشکار به پایین ترین حد خود برسد و در این حالت بدن فرد بعد از یک یا دو ساعت پس از اتمام تمرینات، اندورفین بیشتری تولید خواهد کرد که این امر اعصاب را تسکین داده و آسودگی خیال را افزایش می دهد. در ورزش اسکواش علاوه بر اینکه افراد کالری زیادی می سوزانند، مفصل ها، استخوان ها و ماهیچه های سالم تری نیز خواهند داشت.

اسکواش می تواند ورزشی کمکی برای سایر رشته های ورزشی باشد و ورزشکاران دیگر رشته ها می توانند از آن به عنوان یک مکمل تفریحی و در عین حال تقویت کننده شاخص هایی مثل سرعت، چابکی، تعادل، هماهنگی و ... که در بسیاری از رشته ها حائز اهمیت هستند، استفاده کنند. برگزاری مسابقات اسکواش در کنار بناهای تاریخی، فضاهای رو به دریا و ... جاذبه های این رشته را افزایش داده است.

فواید و مضرات ورزش اسکواش

اسکواش ورزشی است که نیاز به آمادگی جسمانی بالا دارد. کم و زیاد شدن سرعت و شتاب های پی در پی ممکن است باعث مشکلات قلبی شود. به همین دلیل مراقبت هایی برای جلوگیری از خطرات احتمالی لازم است. اسکواش باعث انعطاف پذیری بیشتر و سرعت و عکس العمل بالاتر می شود. این ورزش استقامت بدن را به هنگام فعالیت شدید بیشتر می کند و سبب شتاب بیشتر و بهبود سریع تر می شود. اسکواش باعث تحریک ماهیچه های قلب و بالا رفتن استقامت بدن می شود.

نکات مورد توجه در ورزش اسکواش

شدت تغییرات فیزیکی و شتاب پی در پی ممکن است به قلب و عروق فشار بیاورد؛ بنابراین از سن 40 سالگی به بالا باید ورزشکاران تست های ورزشی بدهند تا از نبود خطر مطمئن شوند. افرادی که از فضای بسته واهمه دارند ممکن است در زمین اسکواش احساس ناراحتی کنند، بنابراین بهتر است این ورزش را انجام ندهند.


آسیب شناسی اسکواش

این ورزش ممکن است باعث درد در نواحی شانه ها و آرنج ها شود و مشکلاتی برای ناحیه پشت و کمر ایجاد کند. همچنین احتمال پیچ خوردگی زانو و آرنج در این ورزش زیاد است. باید با مراقبت بیشتر از گرفتگی عضلات و مشکلات قلبی نیز جلوگیری کرد. تجهیزات ورزشی مانند راکت و کفش خود را با احتیاط انتخاب کنید. این ورزش را همراه با ورزش های استقامتی دیگر انجام دهید. قبل از ورزش بدن خود را گرم کنید. در حین مسابقه چند ثانیه استراحت کنید و آب مصرف کنید.

 

 

فواید ورزش شنا از دیرباز شناخته شده است . شنا از معدود ورزش های هوازی است که تأکید آن بر قسمت های فوقانی بدن است و انعطاف پذیری کمتری برای آسیب به مفاصل ، عضلات و تاندون ها وجود دارد . مدت زیادی است که از آب درمانی برای کمک به تعدیل اختلالات روماتولوژی ، نورولوژی و اسکلتی استفاده می شود . ورزش شنا نیاز به قدرت در محدوده وسیعی از حرکات مفصلی به ویژه در شانه دارد.این ورزش ترکیبی از انعطاف پذیری ، کشش و تکنیک است .