کیست تخمدان و علائم حاد كیست تخمدان

کیست تخمدان
كیست تخمدان عبارت است از توده‌های تخمدانی معمولاً خوش‌خیم كه اغلب از نسج تخمدان تولید شده و در بسیاری از موارد از فولیكول‌های سطح تخمدان سرچشمه می‌گیرد. در واقع كیست تخمدان از توده‌های كیسه مانندی كه دارای یك جدار است و مقداری مایع ساده داخل آن جمع شده، تشكیل شده است.
 
عوامل
علل متفاوتی می‌تواند باعث بروز این كیست‌ها شود كه اكثراً علت آن عدم تخمك گذاری است. چون فولیكولی كه قرار است «تخمك» را ایجاد كند و معمولاً در روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیانه، پارگی طبیعی پیدا كرده و تخمك را آزاد می‌كند، این اتفاق در این فرد رخ نمی‌دهد و با تجمع آب در داخل خود، تبدیل به كیست می‌شود. گاهی چند تخمك چند كیست تولید می‌كنند و این عمل تكرار شده، تعداد زیادی كیست كوچك در تخمدان‌ها ایجاد شده كه آنها را به نام تخمدان‌های پلی كیستیك  (PCO)   می‌شناسیم.

انوع كیست تخمدان
كیست‌ها انواع مختلف دارند ولی كیست‌های تخمدان شایع كه بیشتر دیده می‌شود، اكثراً كیست‌های ساده و همان كیست‌هایی است كه شرح داده شد. ولی در مواردی این كیست‌ها می‌تواند بدخیم و خطرناك باشد كه برای تشریح آنها به بحث‌های پیچیده پزشكی نیاز است. گاهی هم از محل فولیكول تخمدانی در مرحله دوم سیكل ماهانه كه دوره لوتیئنی نامیده می‌شود كیست‌های لوتیئنی ساخته می‌شود كه آنها نیز به نام كیست فونكسیونل شناخته شده و خطرناك نیستند.این كیست‌ها یا خود به خود و یا به‌وسیله درمان‌های ساده رفع می‌شوند

چاقی با ایجاد  اختلالات هورمونی  یکی از دلایل مهم وقابل درمان  کیستهای تخمدان وهمچنین عامل مهمی در نازایی است. با درمان چاقی انتظار میرود کیستها برطرف شوند و قدرت باروری افزایش یابد.

علائم
بیشتر کیست‌ها هرگز مشخص نمی‌شوند و بدون اینکه زنان بدانند که به این کیست‌ها مبتلا هستند برطرف می‌شوند. هنگامی‌که یک کیست علائم ایجاد می‌کند، درد در شکم یا لگن شایع‌ترین علامت است.

درد می‌تواند در اثر پارگی کیست، رشد سریع و اتساع آن، خون‌ریزی به درون کیست یا پیچ خوردن کیست در اطراف منبع خونی آن ایجاد شود.

علائم حاد كیست تخمدان
احساس درد ناگهانی شكم، تهوع و استفراغ، تغییرات نبض، احساس ضعف كه ممكن است به علت خون‌ریزی داخلی باشد. بعضی وقت‌ها با خونریزی مختصر پریتون علائم شدت پیدا نمی‌كند و با استراحت در بیمارستان علائم بهبود پیدا كرده و احتیاج به عمل ندارد.
 
تشخیص
بیشتر کیست‌ها به‌وسیله‌ی اولتراسوند (سونوگرافی)تشخیص داده می‌شوند که بهترین تکنیک تصویربرداری برای شناسایی کیست‌های تخمدانی است. اولتراسوند یک روش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختمان‌های درون بدن استفاده می‌کند. تصویربرداری اولتراسوند بدون درد است و ضرری ندارد.

هم‌چنین می‌توان کیست‌ها را با روش‌های دیگر تصویربرداری مانند اسکن CAT یا اسکن MRI شناسایی کرد.

 

پیش‌گیری
اگرچه بیشتر کیست‌های تخمدان حتی پس از ۴۰ سالگی خوش‌خیم هستند اما کیست‌های تخمدانی که پس از ۴۰ سالگی ایجاد می‌شود نسبت به قبل از آن شانس بالاتر سرطانی بودن را دارند. تشخیص زودهنگام کیست‌های تخمدان اهمیت زیادی در درمان آنها دارد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند سه فاکتور چاقی، رشد موی اضافی غیرعادی در بدن (هیرسوتیسم) و اختلاف عادت ماهانه بایستی جدی گرفته شوند. قاعدگی معمولا تا دو سال پس از بلوغ نامنظم است ولی پس از آن در صورت مشاهده نامنظمی باید به پزشک مراجعه شود.

پیش‌گیری بدون استفاده از دارو برای كیست تخمدان وجود ندارد فقط تجربه نشان داده افرادی كه از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌كنند، كمتر دچار كیست تخمدان می‌شوند و در حاملگی و شیردهی نیز به علت مهار فعالیت تخمدان كیست‌های تخمدان كمتر مشاهده می‌شود و اگر هم وجود داشته باشد در دوره‌ی بارداری و شیردهی خود به خود پس‌رفت پیدا می‌كند. معمولاً خانم‌هایی كه دیر ازدواج می‌كنند و دیر حامله می‌شوند، بیشتر در معرض این كیست‌ها قرار می‌گیرند، ولی كاملاً نمی‌توانیم بگوییم كه برای جلوگیری از كیست تخمدان قرص ضد بارداری بخورند چون همه خانم‌ها كیست تخمدان پیدا نمی‌كنند بنابراین توصیه می‌شود با مراجعه مرتب سالانه به پزشك متخصص  مشاوره و معاینه شوند. به‌خصوص پس از سن ۵۰ سالگی كه مشكلات خطرناك تخمدانی (سرطان‌ها) شایع‌تر است و از این سن باید هر شش ماه یك‌بار حتماً مورد معاینه دقیق قرار گیرند. كلاً برای رفع كیست‌ها ساده‌ترین و كم خرج‌ترین درمان همان قرص‌های ضد بارداری است ولی بیمار نباید خودسرانه عمل كند چون عوارض آن خصوصا در سنین بالاتر خطرناک است، بلكه باید تحت نظر متخصص زنان باشد و فرم‌های مقاوم به درمان را جدی بگیرد. هرگاه دردهای مبهم لگنی، لكه بینی و یا بی‌نظمی در عادت ماهانه پیدا كردند، باید با متخصص زنان مشورت كنند و به موقع سونوگرافی انجام دهند تا در صورت كیست، نوع آن مشخص شود و درمان به روش صحیح صورت گیرد. چون اكثر این كیست‌ها در صورت تشخیص به‌موقع با درمان دارویی رفع خواهند شد (استفاده از هورمون‌ها) و به‌ندرت كار به جراحی لاپاروسکوپی می‌كشد

بارداری
در تخمدان‌های پلی كیستیك با توجه به اینكه كاملاً وضع آندوكرینولوژی زن به هم می‌خورد و از تخمدان‌های كیستیك و بدون تخمك‌گذاری هورمون‌های مردانه ترشح می‌شود هم‌چنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانه دیده می‌شود (مثلاً هر شش ماه یا هر سه تا چهار ماه یك‌بار پریود می‌شوند) فرد دچار الیگومنوره شدید می‌شود، در نتیجه با شرایط حاملگی دشوار رو به رو است و به كمك پزشك نیاز دارند.

علاوه بر این افرادی‌كه هنوز ازدواج نكردند، هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض می‌كند و حتی می‌تواند حالتی شبیه دیابت در بیماران ایجاد كند.
 
درمان
بیشتر کیست‌های تخمدان در زنان در سنین باروری کیست‌های فولیکولار هستند که به طور طبیعی در عرض ۱ تا ۳ ماه از بین می‌روند. اگرچه ممکن است این کیست‌ها پاره شوند، به ندرت علائم ایجاد می‌کنند.

این کیست‌ها خوش خیم هستند و مشکلاتی ایجاد نمی‌کنند. در زنانی که هیچ علائمی ندارند این کیست‌ها را می‌توان هم‌زمان در طی آزمایش لگن تشخیص داد. تمام زنان در مقاطعی از زندگی به کیست‌های فولیکولار مبتلا می‌شوند.

در زنان در سنین باروری، معاینه کیست فولیکولار معمولاً در چند چرخه قاعدگی انجام می‌شود زیرا در این گروه سنی این کیست‌ها شایع و سرطان تخمدان نادر است. گاهی اوقات کیست‌های تخمدانی در زنان غیر یائسه حاوی مقداری خون است که کیست‌های هموراژیک نامیده می‌شوند.

 

 
کیست‌های هموراژیک به سرعت برطرف می‌شوند.
به منظور تعیین استراتژی درمانی برای کیست‌های تخمدان از اولتراسوند استفاده می‌شود زیرا این روش می‌تواند به تشخیص این که این کیست، کیست ساده یا ترکیبی است کمک کند. کیست ساده که در بیماری‌های خوش خیم دیده می‌شود فقط حاوی مایع بوده و بافت جامد ندارند اما کیست ترکیبی بافت جامدی دارد که به پایش و احتمالاً جراحی نیاز دارد.

به طور خلاصه درمان ایده آل کیست‌های تخمدان به سن زن، اندازه کیست (و تغییر اندازه) و ظاهر کیست در اولتراسوند بستگی دارد.
درمان می‌تواند شامل معاینه ساده یا ارزیابی آزمون‌های خونی مانند CA-۱۲۵ باشد که به تشخیص پتانسیل ابتلا به سرطان کمک می‌کند.

در صورت ایجاد درد شدید، از بین نرفتن خود به خود یا مشکوک بودن تومور، می‌توان آن را با لاپاراسکوپی  خارج کرد. به مجرد خارج کردن کیست، تومور به یک پاتولوژیست ارجاع داده می‌شود تا به منظور تشخیص نهایی نوع کیست موجود، بافت را در زیر میکروسکوپ آزمایش کند.

موثرترین درمان کیستهای تخمدان  ونازایی در بیماران مبتلا به چاقی مرضی جراحی های دستگاه گوارش مانند اسلیو معده ,پلیسه معده ویا بایپس  به روش یسته (لاپارووسکوپی)است. انتخاب نوع عمل براساس وضعیت بالینی بیمار وشرایط آزمایشگاهی توسط جراح چاقی متفاوت است.

جراحی کیست تخمدان
در بیماری كه كیست تخمدان دارد، اگر علایم غیر عادی رخ دهد، ممكن است كار به جراحی بكشد - كیست پاره شود و یا دردهای شكمی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شكمی پیدا شود - اكثراً كار به جراحی می‌كشد.

 در بعضی موارد هم ممكن است كیست دچار پیچ خوردگی شود و این پیچ خوردگی ادامه یافته و منجر به تحریك پریتون و كیست دچار كم‌خونی شود. در این صورت نیز اگر علایم با جابجایی و استراحت تغییر نكند و درد و استفراغ ادامه پیدا كند، باید جراحی شود.

در حالتی‌كه كیست خیلی بزرگ شود و یا آن‌كه پس از چند دوره درمان طبی به درمان جواب ندهد (باید جراحی شود) معمولاً تخمدان‌های با كیست‌های متعدد به جراحی نیاز ندارند ولی بیمار باید با دقت تحت نظر باشد و ممكن است سال‌ها به درمان طبی نیاز داشته باشد كه بر حسب شرایط سنی، وضعیت كیست‌ها و شرایط زناشویی و وزن بیمار، درمان‌ها متفاوت خواهد بود.

لاپاروسکوپی (جراحی بسته) روش ارجح در درمان جراحی کیست تخمدان است. با این روش می‌توان در مواردی‌که تشخیص‌های دیگری هم مطرح است به نتیجه رسید و درمان هم‌زمان برای سایر مشکلات مثلا رفع چسبندگی یا درآوردن آپاندیس انجام داد.

نکات مهم
خانم‌هایی كه كیست تخمدان دارند و دارو مصرف می‌كنند، باید از حركات ورزشی جهشی و كششی، دوومیدانی، شنا، یوگا و نظیر آن پرهیز كنند. در واقع هر كاری‌كه فشار به لگن بیاورد ممنوع است. پس از دوره درمان هم كه پزشك تعیین می‌كند، دوباره مراجعه كنند تا از درمان كامل خود مطلع شوند و در صورت جواب  ندادن درمان و بهبود نیافتن، بررسی‌های آزمایشگاهی دقیق‌تر از آن‌ها به عمل آید.
 
رژیم غذایی
افراد مبتلا به کیست‌های تخمدانی بایستی در برنامه غذایی خود مصرف میوه و سبزیجات تازه و رژیم غذایی حاوی غلات و دانه‌های کامل سبوس‌دار را از یاد نبرند و تا حد امکان مصرف محصولات فرآوری شده و پخته مثل انواع شیرینی، کیک و کلوچه،  آبمیوه‌های مصنوعی مثل انواع ساندیس، نوشیدنی‌هایی نظیر نوشابه و نان‌های سفید را محدود کنند.

 

 

 منبع : وب سایت دکتر محمود راد

 

ویدیو مرتبط :
کیست تخمدان، علائم غیر حاد

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

کیست تخمدان به سراغ چه زنانی می رود؟

 

 

بسیاری از خانم ها دچار کیست تخمدان هستند بدون اینکه اطلاعی در این باره داشته باشند.

شاید شما هم با خانمهای متعددی رو به رو شده باشید كه از اختلالات دوره ماهانه شكایت دارند و نمی دانند چه کاری انجام دهند و البته در این میان حتی برخی از دختران به دلیل بی اطلاعی از اهمیت موضوع آن را با مادرشان نیز در میان نمی گذارند تا چه برسد به مراجعه به پزشك متخصص.

بعضی دیگر از خانمها هم از وجود موهای زائد صورت ناراحتند و نمی دانند برای رفع این مشكل چه باید بكنند؟

برخی به پزشك مراجعه می كنند و برایشان تشخیص كیست تخمدان داده می شود كه آنها پیش از دیگران نگرانند ولی باز هم درباره مشكلشان حرفی نمی زنند و چیزی نمی پرسند و...

با توجه به اهمیت این موضوع و ارتباط سلامت تخمدانها با سلامت «زن» ما این مقوله را با دكتر برهانی،جراح و متخصص بیماریهای زنان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی در میان گذاشتیم.

با توجه به آمار قابل توجهی كه كیست های تخمدان بویژه در دخترخانمها پیدا كرده،لطفاً توضیح دهید كیست تخمدان چیست و آیا خطرناك است؟

كیست تخمدان عبارت است از توده های تخمدانی معمولاً خوش خیم كه اغلب از نسج تخمدان تولید می شود و در بسیاری از موارد از فولیكول های سطح تخمدان سرچشمه می گیرد.در واقع كیست تخمدان از توده های كیسه مانندی كه دارای یك جدار است و مقداری مایع ساده داخل آن جمع شده، تشكیل شده است.

 

 

چه عواملی باعث بروز كیست تخمدان می شود؟

علل متفاوتی می تواند باعث بروز این كیست ها شود كه اكثراً علت آن عدم تخمك گذاری است،چون فولیكولی كه قرار است «تخمك» را ایجاد كند و معمولاً در روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیانه، پارگی طبیعی پیدا كرده و تخمك را آزاد می كند،این اتفاق در این فرد رخ نمی دهد و با تجمع آب در داخل خود،تبدیل به كیست می شود.گاهی چند تخمك چند كیست تولید می كنند و این عمل تكرار شده،تعداد زیادی كیست كوچك در تخمدانها ایجاد می شود كه آنها را به نام تخمدانهای «پلی كیستیك» می شناسیم.

 

 

كیست تخمدان چند نوع است؟ آیا همه كیست ها خطرناكند؟

كیست ها انواع مختلف دارند ولی كیست های تخمدان شایع كه بیشتر دیده می شود،اكثراً كیست های ساده و همان كیست هایی است كه شرح داده شد.ولی در مواردی این كیست ها می تواند بدخیم و خطرناك باشد كه برای تشریح آنها به بحث های پیچیده پزشكی نیاز می باشد.گاهی هم از محل فولیكول تخمدانی در مرحله دوم سیكل ماهانه كه دوره «لوتیئنی» نامیده می شود كیست های لوتیئنی ساخته می شود كه آنها نیز به نام كیست «فونكسیونل» شناخته شده و خطرناك نیستند.این كیست ها یا خود به خود و یا بوسیله درمانهای ساده رفع می شوند.

 

معمولاً بیمارانی كه كیست تخمدان دارند،با دارو درمان می شوند؟

همانطور كه اشاره شد،كیست هایی كه جدار نازك و صاف دارند،ساده هستند و در داخل آنها مایع صاف بدون هیچ گونه نسج اضافی ملاحظه می شود اینها كیست های «فونكسیونل» هستند و اكثراً خود به خود رفع می شوند،پس به درمان خاصی نیاز ندارد.ولی گاهی همین كیست ها،كمی بزرگتر شده و می توانند علایمی مثل درد در زیردل و اختلال در دوره ماهانه بیمار تولید كنند.گاهی هم لكه بینی در این بیماران دیده می شود كه با استفاده از قرص های ضدبارداری به راحتی درمان می شوند و با یك سونوگرافی ساده هم تشخیص داده می شوند.

در ضمن تخمدانهای با كیست های متعدد (پلی كیستیك) نسبتاً خوش خیم هستند ولی درمان آنها در بیماران مختلف بر حسب شرایط بیمار نظیر وزن و اینكه ازدواج كرده یا نه و یا بچه می خواهد یا نمی خواهد كاملاً متفاوت است و به بررسی ها و آزمایشهای دقیق تر و مراجعه های متعدد به پزشك نیاز دارد.

 

 

 

 

چه كیست هایی به جراحی نیاز دارند؟

در بیماری كه كیست تخمدان دارد،اگر علایم غیرعادی رخ دهد،ممكن است كار به جراحی بكشد،مثلاً كیست پاره شود و یا دردهای شكمی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شكمی پیدا شود،اكثراً كار به جراحی می كشد.

* در بعضی موارد هم ممكن است كیست دچار پیچ خوردگی شود و این پیچ خوردگی ادامه یافته منجر به تحریك پریتون و كیست دچار كم خونی شود.در این صورت نیز اگر علایم با جابجایی و استراحت تغییر نكند و درد و استفراغ ادامه پیدا كند،باید جراحی شود.

* در حالتی كه كیست خیلی بزرگ شود و یا آنكه پس از چند دوره درمان طبی به درمان جواب ندهد (باید جراحی شود) معمولاً تخمدانهای با كیست های متعدد به جراحی نیاز ندارند ولی بیمار باید با دقت تحت نظر باشد و ممكن است سالها به درمان طبی نیاز داشته باشد كه بر حسب شرایط سنی،وضعیت كیست ها و شرایط زناشویی و وزن بیمار،درمانها متفاوت خواهد بود.

 

 

 

كیست تخمدان معمولاً چه علایمی ایجاد می كند؟

علایم حاد كیست تخمدان شامل:احساس درد ناگهانی شكم،تهوع و استفراغ،تغییرات نبض،احساس ضعف كه ممكن است به علت خونریزی داخلی باشد.بعضی وقتها با خونریزی مختصر پریتون علایم شدت پیدا نمی كند و با استراحت در بیمارستان علایم بهبود پیدا كرده و احتیاج به عمل ندارد.

 

آیا این كیست ها قابل پیشگیری هستند؟

پیشگیری بدون استفاده از دارو برای كیست تخمدان وجود ندارد فقط تجربه نشان داده كه افرادی كه از قرصهای ضد بارداری استفاده می كنند،كمتر دچار كیست تخمدان می شوند و در حاملگی و شیردهی نیز به علت مهار فعالیت تخمدان كیست های تخمدان كمتر مشاهده می شود و اگر هم وجود داشته باشد در دوره بارداری و شیردهی خود به خود پس رفت پیدا می كند.معمولاً خانم هایی كه دیر ازدواج می كنند و دیر حامله می شوند،بیشتر در معرض این كیست ها قرار می گیرند، ولی كاملاً نمی توانیم بگوییم كه برای جلوگیری از كیست تخمدان قرص ضد بارداری بخورند چون همه خانمها كیست تخمدان پیدا نمی كنند بنابراین توصیه می كنم با مراجعه مرتب سالانه به پزشك متخصص زنان مشاوره و معاینه شوند و هرگاه دردهای مبهم لگنی، لكه بینی و یا بی نظمی در عادت ماهانه پیدا كردند.باید با متخصص زنان مشورت كنند و به موقع سونوگرافی انجام دهند تا در صورت كیست،نوع آن مشخص شود و درمان به روش صحیح صورت گیرد.چون اكثر این كیست ها در صورت تشخیص بموقع با درمان دارویی رفع خواهند شد( استفاده از هورمون ها) و به ندرت كار به جراحی می كشد.

 

 

معمولاً دختر خانمهایی كه كیست تخمدان دارند،از اینكه در آینده بار دار نشوند،نگران هستند، آیا كیست تخمدان مانع بارداری می شود؟

در تخمدانهای پلی كیستیك با توجه به اینكه كاملاً وضع آندوكرینولوژی زن به هم می خورد و از تخمدانهای كیستیك و بدون تخمك گذاری هورمونهای مردانه ترشح می شود همچنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانه دیده می شود (مثلاً هر شش ماه یا هر سه تا چهار ماه یكبار پریود می شوند) فرد دچار «الیگومنوره» شدید می شود،در نتیجه با شرایط حاملگی دشوار روبه رو است و به كمك پزشك نیاز دارند.

علاوه بر این افرادی كه هنوز ازدواج نكردند،هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض می كند و حتی می تواند حالتی شبیه دیابت در بیماران ایجاد كند.

در بخشی از صحبتهایتان اشاره به قرصهای ضدبارداری در پیشگیری و درمان كیست تخمدان كردید آیا دختر خانمهایی كه به منظور درمان كیست تخمدان از قرصهای ضدبارداری استفاده می كنند،برای بارداری در آینده با مشكلی برخورد نخواهند كرد؟

اثر قرصهای ضدبارداری در عقیم كردن خانمها علمی نیست،مگر اینكه به مدت خیلی طولانی قرص بخورند،به طوری كه اندومتر خیلی لاغر شود،ولی هیچ منبعی ننوشته است كه قرص ضد بارداری كسی را برای ابد عقیم می كند.ممكن است بارداری را مدتی به تأخیر بیندازد، ولی عقیم و نابارور نمی كند.حتی بعضی خانمها كه قرص مصرف می كنند،وقتی آن را قطع می كنند،دچار آمنوره (قطع پریود) می شوند.

توصیه می شود كسانی كه قرص مصرف می كنند،قبل از پنج سال دوباره بازنگری كنند و با نظر پزشك معالج قرص را ادامه دهند.

 

 

 

 

كسانی كه كیست تخمدان دارند و تحت درمان هستند،چه نكاتی را باید رعایت كنند؟

خانمهایی كه كیست تخمدان دارند و دارو مصرف می كنند،باید از حركات ورزشی جهشی و كششی،دوومیدانی،شنا،یوگا و نظیر آن پرهیز كنند.در واقع هر كاری كه فشار به لگن بیاورد ممنوع است.پس از دوره درمان هم كه پزشك تعیین می كند،دوباره مراجعه كنند تا از درمان كامل خود مطلع شوند و در صورت جواب ندادن درمان و بهبود نیافتن،بررسی های آزمایشگاهی دقیق تر از آنها به عمل آید.

اصولاً خانمها برای اطلاع از وضعیت سلامت خود هر چند وقت یكبار باید به متخصص زنان مراجعه كنند؟

تمام خانمها باید سالی یكبار به متخصص زنان مراجعه كنند و تحت معاینه قرار گیرند.بخصوص پس از سن 50 سالگی كه مشكلات خطرناك تخمدانی (سرطانها) شایعتر است و از این سن باید هر شش ماه یكبار حتماً مورد معاینه دقیق قرار گیرند.كلاً برای رفع كیست ها ساده ترین و كم خرج ترین درمان همان قرص های ضد بارداری است ولی بیمار نباید خودسرانه عمل كند،بلكه باید تحت نظر متخصص زنان باشد و فرمهای مقاوم بدرمان را جدی بگیرد.ساده اندیشی هرگز در هیچ مسأله پزشكی مجاز نیست،بخصوص در مورد مسأله تخمدان كه عضوی كلیدی است و سلامتی و شادابی و زایندگی زن مستقیماً با آن در ارتباط است.خانمها باید حساس باشند و مثل یك نگین الماس آن را گرانقیمت بدانند.مشكلات تخمدانی از جنین داخل شكم مادر تا صد سالگی می تواند ظهور كند پس در هر مرحله ای از زندگی حتی در كودكی باید مواظب این عضو حساس باشیم كه جانشین ندارد.

خانم دكتر در پایان گفتگو چنانچه نكته خاصی وجود دارد كه مادران در ارتباط با دختر خانمهایشان باید به آن توجه كنند،اشاره بفرمایید.

تمام مادران عزیز اگر دختر خانمی دارند كه چاق است،اختلال عادت ماهانه دارد و بخصوص موی اضافی غیرعادی در بدن دارد (هیرسوتیسم) این سه علامت را جدی بگیرند وحتماً با پزشك متخصص زنان مشورت كنند.نكته مهم دیگر اینكه به دختران خود تفهیم كنند كه به خاطر سلامتی ازدواج كنند،نه به خاطر اتومبیل و آپارتمان و ویلا چون دیر ازدواج كردن باعث كیست تخمدان، فیبروم رحم، زایمانهای با سزارین، شیردهی ناموفق، آندومتریوز و... می شود.

امروز علم می گوید:بهترین تخمك مربوط به سن زیر 24 سال است یعنی بین 20 تا 24 سالگی.