چه زمانی به خواسته کودک نه بگوییم؟

 

 

 

یک روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به اینکه محبت به فرزند، سن خاصی ندارد و تا پایان عمر باید همراه والدین و فرزندان باشد خاطرنشان کرد:« نحوه برخورد و واكنش والدین در قبال خواسته های کودکان، تعیین می كند كه كودكی لوس خواهد شد یا نه و اگر نتوانند در مسائل مهم اصولی را حكمفرما نمایند، كودك را لوس خواهند كرد. »

 

 

وی افزود: «در مورد اصل دوم باید گفت وقتی کودکی لجبازی می کند، والدین بایستی آرام اما محکم و ثابت قدم باشند. اگر این دو اصل به درستی اجرا شود، کودک حد و حدود خود را درک می کند.

 

داشتن برنامه ریزی روزانه برای کودک باعث می شود تا شرایطی که باعث تنش شده کم شود و کودک بفهمد که شما چه توقعاتی از او دارید. در این مرحله بهتر است به نظر کودک تا اندازه ای که نظر والدین را بی ارزش نمی کند، توجه شود.»

 

حاجی علیان در آخر خاطرنشان کرد:«نکته مهمی که والدین بایستی به آن توجه داشته باشند این است که اگر كودك بداند والدین سرانجام پاسخ مثبت خواهند داد، دیگر برایشان اهمیتی نخواهد داشت كه ده بار هم «نه» بشنود. چنین كودكی به تجربه می آموزد که با بداخلاقی به هدفش خواهد رسید. تنها راه حل این است كه كودك بفهمد نظر والدین تغییر خواهد کرد. » این روانشناس کودک و نوجوان در ادامه  گفت:«همانطور که ذکر شد لجبازی در کودکان کاملا طبیعی است اما برای کنترل لجبازی در کودکان «نظم موثر»، بهترین راه حل است. این روش دو اصل دارد که بایستی به آن توجه نمود؛اصل اول این است که در رفتار با کودک باید قاطع و جدی باشیم. قاطع‌ و جدی‌ بودن‌ به‌ این‌ معناست‌ كه‌ والدین بایستی از اصولی‌ پیروی‌ نموده و قوانینی‌ برای‌ فرزندانشان‌ در نظر بگیرند.

 

ثبات‌ خلق‌ و ثبات‌ اندیشه‌ و رفتار در والدین‌ ضروری‌ است. به عبارتی والدین باید از قبل، در مورد اینکه فرزندشان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، هماهنگ باشند همچنین باید بدانند، در صورتی که فرزندشان ازحد خود تجاوز کرد چگونه با او برخورد کند که در این مورد نیز نیاز به هماهنگی قبلی دارد. »مدرس دانشگاه آزاد ادامه داد:«زمانی که كودك پا به سه سالگی می گذارد، درک خواهد کرد که هر چیزی را كه می خواهد نمی تواند به دست آورد، از این رو شدت واكنش او در قبال شنیدن "نه"كمتر می شود. اما هنوز نمی تواند خودش را كاملاً كنترل كند؛ در این دوره سنی می توان قوانینی را ایجاد و تأیید نمود كه با احساسات و نیازهای دیگران مرتبط باشد؛

 

بطور مثال كودك نباید بدون اجازه کودک دیگر، اسباب بازیهای او را بردارد." والدین باید موضع قاطعی اتخاذ و روشن كنند كه چه مواقعی اسباب بازی های جدید برای كودك می خرند (مثل موقع جشن تولد یا عید) و چه مواقعی نمی خرند(مثلاً موقع دیدن اسباب بازی در فروشگاه).»

 

وی افزود:«در این دوره، کودک زمانی کار خود را به بهترین نحو انجام خواهد داد که بداند والدینش از او چه انتظاری دارند. حال این انتظارات می تواند زمان حمام رفتن یا خوابیدن باشد. هر چه این انتظارات سازگارتر و قابل پیش بینی تر باشند، کودک نوپای شما به احتمال بیشتر، انعطاف پذیرتر و دلپذیر تر خواهد بود.»وی تاکید کرد:«روانشناسان براین باورند که نحوه برخورد و واكنش والدین در قبال خواسته های کودکان، تعیین می كند كه كودكی لوس خواهد شد یا نه. بطور مثال، كودكی که ترجیح می دهد تمام مدت در آغوش باشد و اگر به خواسته اش نرسد، قشقرق به راه می اندازد، در چنین شرایطی تسلیم شدن در مقابل خواسته اش به او می آموزد، داد و هوار و نق زدن راه مؤثری برای گرفتن چیزی است كه می خواهد. نكته مهم، قاطعیت والدین می باشد و اگر نتوانند در مسائل مهم اصولی را حكمفرما نمایند، كودك را لوس خواهند كرد. بنابراین والدین بایستی بطور مثال در مورد اموری مثل ساعت خواب یا مسایل ایمنی، قاطعانه برخورد نمایند اما در مورد امور كم اهمیت مانند رنگ لباس می توانند کودک را به حال خود بگذارند.»روانشناس کودک و نوجوان خاطرنشان کرد:«وقتی كودك به سن نوپایی(یک تا سه سالگی) می رسد، اوضاع قطعاً مبهم تر می شود و كج خلقی بر سر هر چیزی از پوشیدن جوراب تا خوردن غذا به اتفاقی هر روزه تبدیل می شود. این نشانه یك بچه نازپرورده یا لوس نیست، بلكه بخش كاملاً بهنجاری از رشد كودك است.

 

در چنین جدال هایی ، كودكان به دنبال هویت، استقلال و خودباوری هستند و با لجاجت خود می‌خواهند به والدین بگویند کارها آن طوری پیش می رود که خود می خواهند.

 

به عبارتی دیگر هر کودکی تا حدی لجبازی می کند، چون این طبیعت آنهاست که اطرافشان را آزموده و سطوح پیشروی خود را درک نمایند. نکته قابل تامل اینکه، بچه ها حد و مرز رفتاری خود را نمی شناسند و این وظیفه والدین است که مرزهای رفتاری را برای آنها مشخص کنند. نقش مدیریتی والدین در این برهه مشخص می شود.»نیره حاجی علیان  گفت:«روانشناسان بر این باورند که تا قبل از نه ماهگی بچه ها مهارت تحمیل كردن خود و تحت تأثیر قرار دادن آگاهانه دیگران را ندارند و تنها وقتی گریه می كنند كه واقعاً نیاز به غذا، آرامش و...داشته باشند. در این مدت، برای اینكه در كودك احساس امنیت ایجاد کنیم، بایستی حتما به گریه های او توجه کنیم.»

 

وی ادامه داد:«نکته مهم در یک سال اول زندگی کودکان این است که محبت به فرزند، سن خاصی ندارد و تا پایان عمر باید همراه والدین و فرزندان باشد ؛ اما محبت ویژه و کامل در یک سال اول زندگی، بسیار مهم و سرنوشت ساز است بنابراین اگر محبت همراه با احساس امنیت در این دوره به کودک منتقل شود ، در آینده او تاثیرات مثبتی از جمله بالا رفتن هوش هیجانی وتوان اجتماعی و .... خواهد داشت. »

منبع:سلامت نیوز

ویدیو مرتبط :
۶ خواسته کودک و ۶ خواسته نوجوان - رازی که نمی دانستید

---

خواندن این مطلب را به شما پیشنهاد میکنیم :

چگونه به کودک خود نه بگوییم؟!

یکی از مهم ترین اصول تربیت ، یادگیری مهارت نه گفتن به کودک است.

یکی از مهم ترین اصول تربیت ، یادگیری مهارت نه گفتن به کودک است. گاهی اوقات کودکان خواسته هایی دارند که قابل قبول نیست ، باید در این شرایط به آنها نه بگوییم ، اما نه گفتن روش خاصی دارد که در صورتی که درست از این روش ها استفاده کنیم زودتر به نتیجه ی مطلوب خواهیم رسید.

نه گفتن زیاد باعث می‌شود که کلمه نه بی‌اثر شود. بعضی از متخصصان معتقدند کودکانی که زیاد کلمه نه را از زبان بزرگترها می‌شنوند کم‌کم این کلمه را ناشنیده می‌گیرند و یا تنها به صورت خشمگین شما در هنگام به زبان آوردن این کلمه توجه می‌کنند.

پس یک مادر چه باید بکند؟! آِیا به کودکش اجازه دهد تا دیوانه وار بدود و هیچ محدودیتی برای او قائل نشود؟ نه نیازی به گفتن این همه «نه» نیست. والدین می‌توانند با روش بهتری برای کودکان محدودیت تعیین کنند بدون اینکه به آنها این همه نه بگویند. می‌توان با بله گفتن هم همان کار را کرد بدون اینکه پاسخ منفی به کودک دلبندتان بدهید. البته در بله گفتن هم باید تعادل داشت.

محیط امن و مناسب فراهم کنید
کودکان نوپا دوست دارند راه بروند، بدوند، از پله بالا و پایین بروند و خلاصه محیط خود را بشناسند و چیزهای تازه را تجربه کنند. اگر شما دکوراسیون منزلتان را طوری بچینید که وسایل شکستنی و خطرناک در دسترس باشد، طبیعی است که مجبورید مرتب به فرزندتان نکن، ندو، دست نزن و جملات منفی دیگر را بکار ببرید. بنابراین بهترین راه برای اینکه خود را از نه گفتنهای مکرر و بیهوده خلاص کنید این است که محیط منزل و دکوراسیون اتاقها را طوری بچینید که برای بازی و حرکات کودک امن و مناسب باشد.

نه را با جملات مثبت بگویید
کودکتان را برای خرید برده‌اید و او مدام دامان شما را می‌کشد و شکلات می‌خواهد. شما هم به او می‌گویید قبل از شام نمی‌شود شکلات بخوری. او پاهایش را بر زمین می‌کوبد و شما دوباره نه می‌گویید. او این بار محکمتر پا می‌کوبد و بلندتر جیغ می‌زند. تا شما به راهروی چهارم برسید او پنج بار قشفرق به راه می‌اندازد تا به خواسته‌اش برسد. شما هم یا تسلیم خواسته او می‌شوید تا از شر سرو صدا و آبروبریهای او در فروشگاه خلاص شوید و یا محکم بر سر حرف خودتان می‌ایستید و سرخ و سفید می‌شوید. که در هر دو حالت شرایط برای شما و کودک سخت می‌شود. بعضی از کودکان تنها با شنیدن کلمه نه نمی‌توانند علت بعضی از قوانین را بفهمند. متخصصان روانشناسی خانواده معتقدند می‌توانید با این کودک به گونه مثبت حرف بزنید و به همان نتیجه برسید. مثلاً به جای اینکه بگویید قبل از شام نمی‌توانی شکلات بخوری می‌توانید به او بگویید بله تو اجازه داری شکلاتت را بعد از شام بخوری.

حق انتخاب بدهید
کودک شما توپش را به سمت اتاق نشیمن شوت می‌کند و شما در حالی که خودتان را برای شنیدن صدای شکستن آماده می‌کنید داد می‌زنید: نه توپ بازی در خانه ممنوع است. اما در عوض بهتر است بگویید پسرم می‌توانی در خانه با توپت قل قل بازی کنی روی زمین تا چیزی نشکند یا اینکه بروی در حیاط. با دادن حق انتخاب به کودک خود القا می‌کنید که بر شرایط مسلط است و می‌تواند به خواسته‌اش برسد. حتی کودکان 1 تا 3 ساله هم با داشتن موارد ساده برای انتخاب می‌توانند حس استقلال و شایستگی را تجربه کنند. البته یادتان باشد در این سن گزینه‌های انتخاب نباید خیلی زیاد باشد تنها انتخاب از بین 2مورد کافی است.

ببینید و جایگزین پیشنهاد کنید
کودک 2ساله شما دارد دست و یا سر خواهر کوچکترش را فشار می‌دهد. شما به او می‌گویید نکن اما او نمی‌تواند دست از این کار بردارد چون نمی‌داند در عوض این کارچه بکند و چگونه محبت خود و علاقه‌اش برای بازی با خواهر کوچکش را نشان بدهد. شما می‌توانید با گفتن یک جمله کوتاه راه جایگزین را به او نشان دهید. و به جای نکن بگویید: خواهرتو ببوس، نازش کن! با این کار او یاد می‌گیرد که برای بازی با یک نوزاد می‌تواند چه بکند. برای اینکه کودکان کوچکتر بتوانند خواسته شما را درک کنند بهتر است خودتان عملی به آنها نشان دهید که چه می‌خواهید. مثلاً وقتی کودک شما جوجه‌ای را می‌زند و در دستانش فشار می‌دهد می‌توانید به او نشان دهید که به جای این کار چگونه می‌تواند حیوان را آرام بدون اینکه فشارش دهد ناز و نوازش کند و به او دانه بدهد. وقتی او چندین بار ببیند شما این کار را به آرامی و بدون آزار حیوان انجام می‌دهید یاد می‌گیرد.

این را بدانید که خیلی از کارهای کودکان عمدی نیست مثلاً وقتی در ماشین پشتی صندلی شمارا با لگد فشار می‌دهد، قصد او آزار شما نیست بلکه بسیاری از کودکان که فعال هستند نیاز دارند این انرزی خود را به طریقی خالی کنند و تکان دادن یکی از اندامها بدون توجه و قصد خاص یکی از راههای تخلیه این انرژی است. در این موارد کافی است توجه کودک را به کاری که می‌کند جلب کنید تا آرام بگیرد یا اینکه راه جایگزین به او نشان دهید مثلاً به جای اینکه سرش داد بزنید: پاهاتو تکون نده می‌توانید به او بگویید یک مسابقه! ببینم دخترم می‌توانی به پاهات دایره‌های کوچک روی زمین بکشی طوری که پاهات به صندلی‌ها نخورند؟ اگه پات به صندلی بخوره می‌بازی! در مورد بچه کوچک‌تر می‌توانید به جای اینکه دستورتان را مدام تکرار کنید دستتان را آرام روی پاهایش بگذارید و به سادگی بگویید: پا‌ها مجسمه بشن!

اما اگر کودک شما با این کارها آرام نمی‌گیرد و مدام در خانه هم این طرف و آن طرف می‌دود بهتر است به جای نکن گفتنهای مکررساعاتی از روز او را به محلی امن و مناسب برای بازی و دویدن ببرید تا بتواند انرژی‌اش را خالی کند وگرنه نشستن در خانه و مرتب نکن گفتن تنها کودک را لجباز و شما را خسته می‌کند.

   

 می‌توانید به کودکتان کمک کنید به جای کاری که نباید انجام دهد یک فعالیت لذتبخش دیگر انجام دهد مثلاً اگر کودک نوپای شما یک جعبه برشتوک راروی زمین خالی کرده و دارد با آن کثافتکاری می‌کند، می‌توانید حواس او را به یک سرگرمی یا بازی مورد علاقه‌اش پرت کنید. وقتی شما با کودک در ارتباط باشید و به لذت و کنجکاوی او اهمیت بدهید او هم بهتر با شما همکاری خواهد کرد و به خواسته‌ها و دستورات شما توجه بیشتری نشان خواهد داد. با این کار وقت کافی هم خواهید داشت که زمین را سر فرصت تمیز کنید.

لحن و حرکات مناسب داشته باشید
نکته مهمی که کلا در حرف زدن و بیان دستورات به کودک باید رعایت کنید این است که همیشه برای اینکه کودک به حرف شما توجه کند باید در فاصله یک متری او و در سطح چشمان او قرار بگیرید و به چشمانش نگاه کنید و آرام، محکم و شمرده حرف خود را بزنید.کودکان بسیاری از حرفهای شما را از روی لحنی که بیان می‌کنید می‌فهمند. بنابر این می‌توانید با یک لحن محکم بدون گفتن کلمه نه با کودک حرف بزنید. البته یادتان باشد این لحن محکم را برای مواقعی نگه دارید که می‌خواهید کودک حتما حرف شما را گوش کند. با یک نگاه معنی دار و نافذ به کودکتان بگویید اصلاً از این کارت خوشم نمیاد بهتره ادامه ندی!

در ضمن می‌توانید با حرکات سر و بدن خود به کودکتان نشان دهید که لازم است کار خود را رها کند. مثلاً به تدریج به کودک نشان دهید که وقتی کاری خطرناک است حرکات بدن و چهره شما برای حفظ سلامت او تغییر می‌کند و به او اجازه نخواهید داد که سلامتش را به خطر بیندازد چون او را دوست دارید. اگر می‌خواهید او را از خطری حفظ کنید با در بغل گرفتن او می‌توانید به او نشان دهید که چقدر به سلامت او اهمیت می‌دهید. بنابر این صدای بلند و داد زدنها را برای زمانی نگه دارید که خطری جدی او را تهدید می‌کند.

سر حرف خود بایستید
اگر کودک خواسته‌ای داشت که شما نمی‌توانید و یا صلاح نمی‌دانید به او جواب مثبت بدهید، بر سر نه خود بایستید. اگر کودک ببیند که بعد از اصرار و گریه و قشقرق می‌تواند شما را تسلیم خواسته خود کند یاد می‌گیرد که دفعات بعد هم از همین روش برای رسیدن به خواسته‌اش استفاده کند. بنابر این تنها زمانی به فرزندتان نه بگویید که مطمئنید از حرف خود برنمی‌گردید.

تعادل داشته باشید
بچه‌هایی که در عمر خود نه نشنیده باشند. لوس می‌شوند و اغلب در بزرگسالی دچار مشکل می‌شوند چون فکر می‌کنند همه دنیا باید به دلخواه آنها باشد و وقتی خلاف آن را می‌بینند، دلخور و گاهی افسرده و گوشه گیر می‌شوند. بنابر این به کودکتان یاد بدهید که همه جا قوانینی دارد که لازم است به آنها احترام بگذارد. در منزل هم از کودکی 3-4 قانون اساسی برای کودک تعیین کنید و البته توجه داشته باشید که این قوانین در حد درک کودک در هر سن باشد و در مورد این قوانین جدی باشید و اگر کودک خواست آنها را زیر پا بگذارد، به او نه بگویید و اگر باز هم اثری نکرد او را جریمه کنید تا بداند که سرپیچی از قانون جریمه دارد.
 
چند نکته دیگر:
1. راهی برای اجتناب وجود ندارد "نه گفتن ٬خلاف غرایز طبیعی ماست٬ اما بهروزی فرزندمان٬به توان  ما در انجام این کار وابسته است.

2. شما نمی تونید فقط با صحبت کردن ٬فرزندتان را به رفتار درست وادارید.البته برای بهرگیری از گفت گو در یک برنامه موفقیت آمیز کنترل و مدیریت رفتار٬راههای دیگری هم وجود دارد.

3. کودک با تربیت٬کودکی است که هنگام قرار گرفتن در موقعیت مناسب٬واکنش مثبتی به خواسته های والدینش نشاه می دهد.

4. در مقایسه با رفتارهای نادرست کودک٬جر و بحث شما و همسرتان درباره چگونگی کنترل و مدیریت فرزند نوپایتان٬ممکن است مشکل بزرگتری باشد.

5. رفتار مودبانه٬ با الگوسازی بهتر یاد گرفته می شود تا با تهدید و اعمال مجازات.

6. کمک به فرزندتان برای ایجاد عادات طبیعی خواب٬احتمال شکست بسیاری از روشهایی را که برای گفتن "نه" به کار می رود٬به سادگی از بین می برد.

7. کودک به علت کنجکاوی٬رفتارهای نادرست خواهد داشت.او نمی تواند همیشه پیامدهای کنجکاوی اش را پیش بینی کند.

و در آخر قبل از نه گفتن این 3 سوال را از خود بپرسید:
1. آیا این بار واقعا مهم است که نه بگویم؟

2. اگر موافقت کنم، آیا فرزندم را به خطر خواهم انداخت؟

3. اگر مخالفت کنم آیا دلیل خوبی برای این مخالفتم خواهم داشت؟

در نظر گرفتن این سه سوال قبل از مخالفت می تواند بسیار کمک کننده باشد.

منبع:ninisite.com