واقعا «ایست قلبی» ورزشکاران را می کُشد؟

روزنامه قانون - محمد آقایی فرد: مرگ مهرداد اولادی خیلی‌ها را به تکاپو انداخته است، هنوز هیچکس دلیل فوت او را نمی داند و برخی با بیان اینکه اولادی «ایست قلبی» کرده، ماجرا را تمام شده می دانند. پزشکان اما می گویند «ایست قلبی» دلیل نیست بلکه قسمتی از مرگ بسیاری از افراد جامعه است، به این معنی که هرکسی (به جز افرادی که دچار مرگ مغزی می شوند) قبل از مرگ، ایست قلبی می کند در نتیجه این نمی تواند دلیلی برای مرگ باشد. به این بهانه تصمیم گرفتیم تا علل و عوامل مرگ در ورزشکاران را بررسی کنیم، به راستی چرا یک جوان 30 ساله دچار ایست قلبی شده است؟

یک باور غلط

ورزش شدید از پیشرفت بیماری‌های قلبی جلوگیری نمی‌کند و ممکن است باعث مرگ ناگهانی ورزشکارانی شود که از بیماری‌های قلبی عروقی رنج می‌برند. ورزشکارانی که به هنگام ورزش به طور ناگهانی می‌میرند، عموما دچار بیماری‌های قلبی پیشرفته ای هستند که از وجود آن باخبر نیستند. بیماری‌های قلبی که باعث این حوادث می‌شوند معمولا بیماری‌های قلبی مربوط به عروق کرونر هستند.

ورزش مداوم می‌تواند از بیماری‌های قلبی پیشگیری کند و خطر ابتلا به آنها را کاهش دهد، اما همین ورزش اگر به طور شدید در افرادی که بیماری‌های قلبی دارند انجام شود باعث مرگ ناگهانی می‌شود. در واقع، ورزشکارانی که نشانه‌های بیماری‌های قلبی دارند باید متعادل‌تر ورزش کنند و تحت نظر پزشک باشند. کمبود ورزش چهارمین دلیل اصلی ابتلا به بیماری‌های قلبی است. در واقع افراد هنگامی که هنوز به بیماری‌های قلبی دچار نشده‌اند با انجام ورزش می‌توانند از این خطر جلوگیری کنند.

معمولا بیماری‌های قلبی مربوط به «عروق‌کرونر» باعث مرگ ناگهانی افراد ۴۰ سال به بالا می‌شود که ورزش شدید انجام می‌دهند، آنهایی که زیر ۴۰ سال این اتفاق برایشان می‌افتد اغلب دچار هیپروتروپیک هستند. در نتیجه بهتر است ورزشکاران تحت نظر پزشک باشند و اگر نشانه‌هایی از بیماری‌های قلبی مشاهده کردند، ورزش را متعادل‌تر انجام دهند.

چرا ورزشکاران دچار ایست قلبی می‌شوند؟

احمد باقری مقدم، متخصص طب ورزشی در پاسخ به این پرسش که چرا ورزشکاران هم دچار ایست قلبی می‌شوند در حالی که تصور این است که آنها به خاطر انجام ورزش و فیزیک مناسب نباید مشکلی داشته باشند می‌گوید: بررسی‌هایی که انجام شده نشان می‌دهد شایع ترین علت مرگ ناگهانی در ورزشکاران که بسیار هم مورد توجه است، مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی است. مشکلاتی از قبیل کاردیومیوپاتی عضلانی قلب(افزایش حجم عضلات قلب)، تنگی عروق کرونر، ضربات مستقیم به قفسه سینه و ناهنجاری‌های عروقی از جمله مهم ترین دلایل مرگ ناگهانی در ورزشکاران است.

وی در ادامه توضیحاتش در این مورد خاطرنشان کرد: مشکل کاردیومیوپاتی قلب (افزایش حجم و ضخیم شدن ماهیچه‌های قلب) که مهم ترین علت مرگ ناگهانی در ورزشکاران محسوب می‌شود یک مشکل ژنتیکی و مادرزادی است. به این معنی که فرد به طور ژنتیکی مستعد این بیماری است و در طول زمان عضلات قلب افزایش حجم پیدا می‌کند اما هیچ علایمی‌از خود بروز نمی‌دهد و به یکباره به صورت مرگ ناگهانی خود را نشان می‌دهد.

چرا جوانان سکته قلبی می‌کنند؟

دکتر موژان نادری درباره دلایل سکته قلبی جوانان زیر 35 سال می‌گوید: اولین دلیلی که می‌توان آن را درنظر گرفت فاکتور‌های ژنتیکی است. اگر افرادی در خانواده با سابقه حمله قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی وجود داشته باشد، احتمال بروز این گونه بیماری‌ها در دیگر افراد خانواده هم افزایش پیدا می‌کند. دیواره شریان‌های قلبی در این افراد که سابقه وراثتی حملات قلبی را دارند، مستعد جذب چربی هستند و این موضوع ارتباطی به ورزشکار بودن یا نبودن هم ندارد. چربی خون این افراد معمولا بالاست و جداره رگ‌های قلبی شان به مرور نازک می‌شود.

دکتر نادری خاطرنشان کرد: اکثرا افراد جوانی که دچار حمله قلبی می‌شوند،در ناحیه قفسه سینه دردهای خفیفی را احساس می‌کنند و حتی در صورت مراجعه به پزشک نمی‌توان نارسایی قلبی را تشخیص داد بلکه فقط با آزمایشات تخصصی تر می‌توان از بروز حمله قلبی جلوگیری کرد.

این پزشک متخصص مصرف همزمان داروهای آمفتامین یا برخی محرک‌ها به همراه الکل را نیز یکی از عوامل ایجاد آریتمی‌قلبی و در نهایت سکته ناگهانی در جوانان می‌داند و اضافه می‌کند: علت دیگری که سکته قلبی جوانان را به همراه دارد و باعث به کما رفتن آنها می‌شود قند خون بالا در این افراد است. در این گونه موارد شخص را باید هرچه سریع تر به بیمارستان رساند. گرفتگی رگ را باید قبل از بروز سکته پیگیری و درمان کرد و عملا این گرفتگی‌ها بعد از سکته امکان درمان ندارند و قلب قابلیت احیا پذیری اش را از دست می‌دهد.

منشأ اصلی بیماری قلبی مادرزادی است

این اظهار نظرها در حالی است که دکتر آتوسامصطفوی، متخصص قلب و عروق و عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد ایست قلبی در ورزشکاران جوان می‌گوید: اصولا بیشتر سکته‌های قلبی که در ورزشکاران رخ می‌دهد، منشأاصلی اش بیماری قلبی مادرزادی است؛ ممکن است ماهیچه قلب کلفت باشد و این می‌تواند یکی از دلایل بروز سکته قلبی در جوانان باشد.

دلیل اصلی ایست قلبی در جوانان

عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این مطلب که برخی از اختلالات در کانال‌های یونی( مثلا سندرم‌های مختلف در کانال‌های یونی شان ایراد داشته باشد) می‌توانند باعث بروز این اتفاق یعنی ایست قلبی بشوند، می‌گوید: البته گاهی اوقات اختلال یونی در نوار قلب نشان داده می‌شود و گاهی اوقات نشان داده نمی‌شود.

به جامعه خیانت نکنیم

دکتر پورسعید نیز درباره علل سکته قلبی می گوید: اول اینکه این ماجرا دلایل زیادی دارد ولی اختلالات دیواره‌های قلبی یکی از علل اصلی این اتفاق است یعنی دیواره‌های قلبی فرد

به صورت مادرزادی ضخامت بیشتری دارد بنابراین فرد

به خاطر انجام فعالیت‌های ورزش حرفه ای به خودش فشار می آورد حال ممکن است توانایی ادامه آن فعالیت یا مسابقه را نداشته باشد در نتیجه خون رسانی کمتری به سیستم قلب و عروق انجام شود و در نهایت سکته قلبی اتفاق بیفتد. باید توجه کرد که ورزش کردن با ورزش حرفه ای متفاوت است، گاهی اوقات دلیل این اتفاق به خاطر الکتروفیزیولوژیکی است یعنی ممکن است به علت مواد غذایی یا ورزش نامناسب دچار اختلالات شوند. چند راهکار اصلی برای این اتفاق وجود دارد اول آنکه نوار قلبی باید گرفته شود و متخصصان باید آن را بررسی کنند، اکوکاردیوگرافی و سابقه خانوادگی فرد نیز باید گرفته شود، مجموع این‌ها یک پکیج درست می کند و پزشک می تواند آن را بررسی کند.

دکتر پورسعید درباره شایعات پیرامون فوتبالیست‌ها

می گوید: واقعا به نظرم این حرکت زشتی است، درباره مهرداد اولادی و‌هادی نوروزی این صحبت‌ها اجحاف است، یک فوتبالیست یا یک ورزشکار استرس بیشتری نسبت به یک انسان معمولی دارد، شما توجه کنید که اولادی در ملوان بازی کرده بود و تیمش در آستانه سقوط بود بنابراین اگر دنبال اصل قضیه هستیم باید از شایعات دوری کنیم وگرنه به خودمان، جامعه و ورزشکار خیانت کرده ایم.